Informazioni sullo screening intestinale.

Transkript

1 Informazioni sullo screening intestinale 1

2 Bağırsak Taraması Açıklaması Bu broşür size Galler de bağırsak taraması hakkında bilgi vermektedir. Ayrıntılı bilgi internet sitesinden edinilebilir. Bağırsak kanseri nedir? Bağırsak kanseri aynı zamanda kolon, rektal veya kolorektal kanser olarak da bilinmektedir. Bağırsak kanseri sindirim sisteminin alt kısmını etkileyen bir habis tümörün yol açtığı bir kanserdir (kalın bağırsak ve rektum). 2

3 Bağırsak kanseri ne denli yaygındır? Bağırsak kanseri, Galler de en çok görülen üçüncü kanser hastalığıdır. Ancak erken teşhis edildiğinde de tedavisi en çok mümkün olan bir hastalıktır. Galler de her yıl 2,000 kişiye bağırsak kanseri teşhisi konulmaktadır. Galler de her yıl 1,000 kişi bağırsak kanserinden yaşamını yitirmektedir. Bağırsak kanseri daha çok 50 yaşın üzerindekilerde görülmektedir. 50 yaşın üzerindeki kişilerin 20 de biri bağırsak kanserine yakalanmaktadır. Bağırsak kanserine neler yol açmaktadır? Bağırsak kanserinin asıl nedeni bilinmemektedir. Bağırsak kanserine yakalanan bazı kişilerin aile geçmişlerinde de bu hastalığa rastlanmaktadır. Bazı ailelerin bağırsak kanserine yakalanma riski daha fazladır. Aile geçmişinden veya bağırsak kanserine yakalanma riskinden dolayı endişeliyseniz Mahalle Doktoru na gidiniz. Bağırsak kanserine yakalanma riski yaşla birlikte artmaktadır. Neden bağırsak taraması yapılmalı? Bağırsak kanseri yeterince erken teşhis edilirse hastalığın başarılı tedavisi daha mümkün olacaktır. Düzenli bağırsak taramasının bağırsak kanserinden ölme riskini %16 azalttığı görülmüştür. Bağırsak kanseri bağırsakta görülebilen polipler (küçük şişlikler) yoluyla ortaya çıkabilir. Polipler alınırsa kanser riski azalır. 3

4 Bağırsak Taraması Açıklaması Tarama testi neleri araştırıyor? Tarama testleri dışkıda gizli kalan kan olup olmadığını araştırıyor. Kan bulunması daha yüksek oranda bağırsak kanseri olması riski olduğunu ortaya koyabilir. Buna dışkıda gizli kan the faecal occult blood (FOB) testi denmektedir. Occult gizli demektir. Test ayrıca, poliplerdeki (küçük şişlikler) değişiklikler gibi diğer değişiklikleri de ortaya çıkarabilir. Poliplerin çoğu zararsız olmakla birlikte bazıları bağırsak kanserine neden olabiliyorlar. Poliplerin çoğu kolaylıkla alınabilir. Bazen kan görülmesi polipin kanamasından kaynaklanabilir. Kan görülmesi, hemoroid (basur) veya bağırsakta küçük yırtılmalardan da kaynaklanabilir. Test bağırsak kanseri olup olmadığını saptamıyor. Sonuçlar daha ileri testlere gerek olup olmadığını belirliyor. Tarama kimleri hedefliyor? Galler de yaşayan 50 ile 74 arasındaki erkek ve kadınları her iki yılda bir bağırsak taramasından geçmeye çağırıyoruz. Tarama 60 ile 69 yaş arasındakilerle başlatılacak e kadar bu yaş grubunu 50 ile 74 yaşındakileri taramaya çağıracak şekilde genişleteceğiz. Taramadan nasıl geçeceğim? Size bağırsak tarama kitini bu bilgi kitapçığıyla birlikte gönderdik. Bu testi kendi evinizde daha rahat bir ortamda yapabilme olanağını bulacaksınız. Her iki yılda bir size bir test kiti gönderebilmemiz için lütfen adresiniz değişirse Mahalle Doktoru nuza haber veriniz. 4

5 5

6 Bağırsak Taraması Açıklaması Test neleri içermekte? Test çok az miktarda da olsa, dışkıda gizli kan olup olmadığını kontrol etmekte. Bu paketteki test kitini tamamlamanız gerekecektir. Kullanma talimatları da içinde bulunmaktadır. Sonuçları ne zaman alacağım? Sonuçları iki hafta içinde size postalayacağız. Çoğu kişinin sonucu normal (100 kişiden 98 i) çıkacaktır, yani örneklerde kan bulunmadığı görülecektir. Sonuç belirli değilse, testi tekrarlamanız gerekebilir. Size bunun için sonradan farklı bir kit gönderilecektir. Örneklerinizde kan bulursak, sizi değerlendirme yapması için bir tarama uzmanına göndereceğiz. Size kolonoskopi de içeren daha ileri bir araştırma yapılmasını önereceğiz. Kolonoskopi nedir? Kolonoskopi, mevcut bir hastalık olup olmadığını görmek için kalın bağırsağın (kolon) çeperine bakmanın bir yoludur. Test ayrıca bağırsaktan küçük parçalar alıp (biyopsi) laboratuvarda analiz yapma imkanını da vermektedir. Kullanılan aletin adı kolonoskoptur (skop) ve oldukça esnek bir alettir. Her alette bağırsak çeperine doğrultulabilen bir ışık bulunmaktadır. Filmler ekrana yansıtılarak herhangi bir hastalık veya inflamasyon olup olmadığı kontrol edilir. 6

7 Kolonoskopi nin riskleri nelerdir? Kolonoskopi bağırsağınızdan parça aldığı için bazen komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Bunlar ender görülmekle birlikte testi yapmak konusunda karar verebilmeniz için bilmenizde fayda vardır. Bu riskleri, testin faydalarıyla karşılaştırmanız gerekiyor. Kolonoskopinin ana riskleri aşağıdaki şekilde sıralanmaktadır: Perforasyon yapılan her 1000 testten biri, bağırsak çeperinde delik açılmasına neden olabilir. Hemen her seferinde, deliği onarmak için ameliyat gereklidir. Polipler (küçük şişkinlikler) alındığında delik açılması riski daha yüksektir. Kanama bağırsaktan parça alındığında veya polip alındığında kanama olabilir. Parça veya polipin alındığı yaklaşık her 100 ile 200 testten birinde bu risk vardır. Ciddi bir kanama olmaz ve kendi kendine durur. Bağırsak kanseri riskini azaltmak için ne yapabilirim Her iki yılda bir bağırsak tarama programına katılın. Bol meyva, sebze ve karbonhidrata (tam tahıllı makarna, ekmek ve pirinç gibi) dayalı bol lifli bir diyet izleyin. Bunların riski azalttığına inanılıyor. Hafif egzersiz yapın. Bu sizi bağırsak kanserine karşı koruyabilir. Bağırsaklarınızda herhangi bir hastalık belirtisi hisseder veya endişeniz olursa doktorunuza görününüz. 7

8 Bağırsak Taraması Açıklaması 8

9 Ne tür hastalık belirtileri hakkında dikkatli olmalıyım? Bu sonuç kansere asla yakalanmayacağınız anlamına gelmemektedir. İki yıl sonra bağırsak taramasına katılmanız önemlidir. Aşağıdaki durumlardan herhangi biri gerçekleşirse doktorunuza görünmeniz gereklidir: Rektumdan kan gelmesi veya dışkınızda az miktarda kan olması. Dışkınızda (kabız veya ishal gibi) altı hafta veya daha uzun bir süre boyunca bir değişiklik olması. Özellikle yemeklerden sonra başlayan ve devam eden şiddetli mide ağrıları. Açıklanamayan kilo kaybı. Açıklanamayan kansızlık (kanda demir eksikliğinden dolayı). Bu belirtiler bir yığın başka nedenlerden de kaynaklanıyor olabilir. Herhangi biri görülürse doktorunuza gidiniz. Ayrıntılı bilgi. Bütün diğer tarama testlerinde olduğu gibi, bağırsak taraması da %100 güvenilir değildir. Değişiklikler tarama tesleri arasında da oluşabilir. Bu nedenle testi her iki yılda bir yaptırmak ve herhangi bir belirti veya endişe olduğunda doktora görünmek önemlidir. Tarama testleri kan aramakla birlikte bütün kanserler her zaman kanama yapmaz. Bu da bazen kanserin yakalanamayacağı anlamına gelir. 9

10 Taramaya sizleri çağırabilmek ve tarama programının performansını kontrol edebilmek için hakkınızda belli bilgiler bulundurmamız gerekiyor. Kişisel bilgilerinizin gizli tutulması konusunda büyük bir çaba harcamaktayız. Sadece doktorunuz gibi, yasal veya sağlık nedenleriyle bilgi alışverişi yapmamız gereken kişilerle bilgi paylaşıyoruz. Bilgileri nasıl kullandığımız hakkında daha fazla bilgi edinmek isterseniz, lütfen Hakkınızdaki bilgileri nasıl kullanıyoruz başlıklı broşürümüzü talep ediniz. Bağırsak taramasına katılıyor olmanız gerekmiyor. Daha ayrıntılı bilgi için lütfen yardım hattını arayınız. Yardım hattıyla yapılan bütün telefon konuşmaları eğitim ve kalite kontrol amacıyla kayıt edilmekle birlikte gizli tutulmaktadır. Ayrıntılı bilgi için lütfen ücretsiz yardım hattını (Freephone Helpline): numaralı telefondan arayınız. Veya Wales Bağırsak Tarama internet sitesini (Bowel Screening Wales) den ziyaret ediniz. 10