AVRUPA BİRLİĞİ OTOMOTİV SEKTÖRÜ

Transkript

1 İZMİR TİCARET ODASI AVRUPA BİRLİĞİ OTOMOTİV SEKTÖRÜ Dilara SÜLÜN DIŞ EKONOMİK İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ AB MASASI ŞEFİ (TD) Mayıs 2006

2 AB OTOMOTİV SEKTÖRÜ AB, dünya otomotiv pazarının %35'ine sahiptir. Otomobil sanayiinin parasal anlamdaki büyüklüğü ise otomotiv yedek parça ve ekipman sektörünün iki katı olarak ifade edilmektedir. Her iki alanda da istihdam edilen kişi sayısının 1 milyon civarında olduğu tahmin edilmektedir. Avrupa ve ABD, kayıtlı otomobil sayısı konusunda dünya genelinin %32 şerlik payına sahiptirler. Avrupa daki araç parkının milyon adet olduğu ve en yüksek oranın da Lüksemburg a (bin kişide 548 adet) ait olduğu ve Lüksemburg u İtalya ve Almanya nın izlediği tespit edilmiştir. Yunanistan, İrlanda ve Portekiz ise Avrupa da en düşük orana sahip ülkeler olarak dikkat çekmektedir. ABD de ise bu rakamın her bin kişide 565 olduğu ifade edilmektedir. Avrupa da otomobil üretimi Almanya, Fransa, İngiltere, İspanya ve İtalya olmak üzere birkaç ülkede merkezileşmiştir. Ayrıca İsveç, Belçika ve Hollanda da da üretim yapılmaktadır. Parça ve ekipman üretimi de bu üretim alanları yakınındadır. Yedek parça ve ekipman sektöründe üretim genelde küçük ve orta ölçekli şirketler tarafından yürütülmektedir. Üretimin yalnızca % 10 u otomobil üreticilerinin yan kuruluşu olup %90 ı bağımsızdır. Replacement (yedek parça & yenileme) konusunda ise %30 oranında otomobil üreticilerinin kontrolü söz konusudur. Otomobil üretim teknikleri ve parça ekipman sanayi arasında bulunması gerekli olan bağ nedeniyle bu kontrolün artması beklenmektedir. Tüketici tercihleri Avrupalıların refahının bir yansıması olarak artmaktadır. Trendler daha büyük ve daha lüks arabalara yönelmektedir. Tüketiciler daha güvenli, konforlu, ekonomik ve çevre kirliliğini azaltan ya da önleyen teçhizat içeren araçları tercih etmektedirler. Modern tüketici kaliteli parça ve ekipman istemektedir. Opsiyonel olarak kabul edilen birçok özellik pazarın üst kesiminde standart hale gelmektedir. Bunlar arasında da klima, airbag, abs ve elektronik benzin enjeksiyonu sayılmaktadır. Pazardaki dıştan tedarik arttırma eğilimi parça üreticilerinin yararına olmaktadır. Avrupalıların daha yüksek kalitede ürüne talebi artarken parçaların ve replacement parçaların ömrü de kısalmaktadır. Avrupa da bu eğilim dikkat çekmekle birlikte ülkeden ülkeye farklı özellikler söz konusu olmaktadır. Dört silindirli ve çok amaçlı kullanıma uygun ürünlere olan talep artmaya devam edecek gibi görünmektedir. AB genelinde eğilimler bir birine yakın gibi görünse de ulusal farklılıklar, gelir düzeyleri ve tüketici tercihleri otomotiv ve yedek parça pazarını etkilemektedir. Eski Doğu Bloku ülkeleri bu alanda farklılık göstermekle birlikte önemli fırsatlar sunmaktadır. Otomobil imalatçıları küresel çapta rol oynamaktadırlar. Otomobil imalatçıları, sürekli serbestleşen dünya ticaretinin avantajlarından faydalanarak ihracatlarını artırmış ve iç pazarlarını hala koruma eğilimi olan ülkelerde yerel üretim veya yerel yatırım yapmaya başlamışlardır. İhracat faaliyetleri ile anahtar pazarlarda yer alma hususlarından oluşan bu strateji, dünya çapında önde gelen sanayi olarak imalatçıların sektördeki pozisyonlarını geliştirmiştir.

3 Global Otomobil Üretimi Bölge Global Üretim üzerinde % payı Batı Avrupa 31,4 Asya-Pasifik 30,3 Kuzey Amerika 29,1 Orta ve Doğu Avrupa 4,6 Güney Amerika 3,5 Afrika 0,6 Orta Doğu 0,5 Global üretim üç büyük kutup arasında yoğunlaşmaktadır: Batı Avrupa, Asya-Pasifik ve Kuzey Amerika yılında Avrupa otomobil endüstrisi dünya çapında 452 milyar Euro luk bir ciro gerçekleştirmiştir. Bunun 271 Milyar Euro su Batı Avrupa piyasası içerisinde gerçekleşmiş ve 1,1 milyon kişiye direk istihdam sağlamıştır. Dünya çapında otomobil endüstrisinde çalışan kişi sayısı ise 16 milyon civarındadır. Bu sayıya otomobil ile direk veya dolaylı şekilde bağlantılı olan milyon iş sayısı da ilave edilmektedir. Otomotiv sektörü AB nin aktif işgücünün yaklaşık %8,5 ini oluşturmaktadır; AB nin araç motorları endüstrisi (imalatçılar ve tedarikçiler) AB nin imalat sektörü katma değerinin yaklaşık %9 unu oluşturmaktadır. AB nin 2001 yılında 59 Milyar Euro ya ulaşan araç motorları ihracatı AB nin toplam ihracat değerinin %6 sını oluşturmaktadır. Araç motorları endüstrisi vergi gelirleri (girdileri) yaklaşık 334 Milyar Euro ya ulaşmıştır. Bu oran, AB Hükümetleri gelirlerinin %15 i ve AB GSMH nin %4 üne tekabül etmektedir (gelirlere dolaylı şekilde büyük katkı sağlayan petrol ürünleri kalemi hariç). AB otomobil endüstrisi, araştırma, tasarım, geliştirme, üretim ve satış gibi entegre otomobil faaliyetleriyle global otomotiv pazarının önünde gelmektedir. Bu sektör ayrıca dünya çapında geniş bir joint venture (ortak girişim), iş birliği, üretim ve toplama alanları ağına sahiptir yılında AB otomotiv endüstrisi 33 Milyar Euro nun üzerinde yatırım yapmıştır. Bu miktarın 19 Milyar Euro su araştırma ve geliştirme alanlarına yönelik olmuştur. Bu rakamlar, Avrupa İstatistiksel Veri Tabanı EUROSTAT ve merkezi Brüksel de olan Avrupa Otomobil İmalatçılar Derneği ACEA dan alınmıştır. AB otomobil ihracatlarını ve yatırımlarını arttırmak Avrupa Komisyonu Şirketler Genel Müdürlüğü nün öncelikli hedefleri arasında yer almaktadır. Dünya Ticaret Örgütü girişimleri ve AB/Mercosur Anlaşmaları gibi çeşitli Serbest Ticaret Anlaşmalarına paralel olarak Çin ve Güney Doğu Asya bölgelerinde dinamik bir şekilde artan talepler, AB nin otomobil ihracat ve yatırım olanaklarını arttırmaktadır. ACEA, AB nin başta gelen 13 araba, otobüs ve kamyon imalatçılarını içermekte ve AB otomobil üretiminin yaklaşık %95 ini temsil etmektedir. Bu üyeler; BMW, DAF, Daimler Chrysler, Fiat, Ford Europe, GM Europe, MAN, Porsche, PSA, Renault, Scania, Volkswagen ve Volvo dur.

4 Batı Avrupa da Aylık Yeni Araç Tescili OCAK ŞUB MART NİS MAY HAZ TEM AĞU EYL EKİM KAS ARA Kaynak.: ACEA Batı Avrupa da Aylık Yeni Ticari Araç Tescili OCAK ŞUB MART NİS MAY HAZ TEM AĞU EYL EKİM KAS ARA Kaynak.: ACEA Batı Avrupa da Yeni Araç Üretimi 2004 yılının ilk çeyreği ile 2003 yılının aynı dönemi arasında karşılaştırma Üretim % Değerlendirme 2004 yılının ilk 2003 yılının ilk % Değerlendirme 03/02 çeyreği çeyreği 04/03 Yeni Araba Üretimi 0, ,7 Yeni Ticari Araç Üretimi 4, ,2 Yeni Kamyon Üretimi 10, ,9 Yeni Otobüs Üretimi 5, ,3 Toplam Üretim 1, ,8 Kaynak: ACEA Yeni Araç Tescilleri 2004 yılı 1. çeyreğinde gerçekleşen pazar performansı 2004 yılı Ocak ayında Batı Avrupa da gerçekleşen yeni araç tescilleri düşük bir tempo ile başlamış (genelde her yılın ilk ayında olduğu gibi), Şubat ve Mart

5 aylarında bu rakamlarda olumlu bir gelişme gözlemlenmiştir yılında, 2003 yılının ilk çeyreğine kıyasla % 2.9 oranında bir artış olmuştur. Bu artışta genel olarak çeşitli AB ülkelerinin katkısı olmasına rağmen, en büyük katkıyı İngiltere (+%60) ile İspanya (+ %20.8) piyasaları sağlamıştır. Aynı dönem içinde daha küçük piyasalarda gözlemlenen artışlar şu şekilde olmuştur: Danimarka (%+17.1), Yunanistan (%+16), Belçika (%+11.2), İrlanda (%+10.1) ve Hollanda (%+2.3). Yeni AB üyelerinin AB ye katılımı da araç taleplerinin artışına katkıda bulunmuştur; örnek olarak Polonya pazarında %22.4 oranında bir artış gerçekleşmiştir. TÜRKİYE NİN AVRUPA BİRLİĞİ NE OTOMOTİV İHRACATI Ekonominin lokomotifi haline gelen otomotiv sektörü, 2006 yılının ilk çeyreğinde ihracatının yüzde 72.5'ini Avrupa Birliği (AB) üyesi 25 ülkeye gerçekleştirmiştir. Uludağ İhracatçı Birlikleri (UİB) verilerine göre, Türk otomotiv sektörü, 2006 ocak-mart döneminde gelişmiş batı ülkeleri başta olmak üzere 5 kıtada toplam 1 ülke ve özerk bölgeyle 12 serbest bölgeye ihracat yapmıştır. Toplam 3 milyar 287 milyon 2 bin dolarlık otomotiv ihracatının, 2 milyar 382 milyon 407 bin dolarlık kısmı, Türkiye'nin geleneksel olarak en büyük ticari partnerleri konumundaki AB ülkelerine yapılmıştır. Bu rakam, toplam otomotiv ihracatının yüzde 72.5'ini karşılarken, AB üyesi 25 ülkenin, 128 ülke karşısındaki potansiyelini de ortaya koymuştur. İhracatın yarısı 4 ülkeye AB ülkeleri arasında Almanya, İtalya, Fransa ve İngiltere'ye yapılan ihracat, 1 milyar 634 milyon 495 bin dolar ile toplam otomotiv ihracatının yaklaşık yarısını oluşturmuştur. AB üyesi İspanya, Hollanda, Belçika, İrlanda, Avusturya, İsveç, Yunanistan, Finlandiya, Danimarka, Portekiz, Lüksemburg, Polonya, Letonya, Macaristan, Litvanya, Slovenya, Slovakya, Malta, Çek Cumhuriyeti, Kıbrıs ve Estonya'ya yapılan ihracat da yine üst sıralarda yer almıştır. Aday ülkelerde durum Aday ülke konumundaki Romanya ve Bulgaristan da eklendiğinde, birliğin pazar payı yüzde 76,2'yi bulmuştur. Bu iki ülkeye 2006 Ocak-Mart döneminde, 123 milyon 649 bin dolarlık ihracat gerçekleştirilmiştir. Toplam otomotiv ihracatının yüzde 3,7'sinin yapıldığı ve yakın gelecekte AB üyesi olması beklenen Romanya'da yüzde 20.1, Bulgaristan'da ise yüzde 19.4 oranında artış kaydedilmiştir. AB üyesi ve aday ülke konumundaki toplam 27 ülkeye 2 milyar 506 milyon 56 bin dolar ihracat yapılırken, kalan 126 ülkeye gerçekleştirilen ihracat ise 781 milyon 197 bin dolar ile sınırlı kalmıştır. KAYNAKÇA EUROSTAT Avrupa Otomobil İmalatçılar Derneği ACEA Kaynak: Atina Ticaret Müşavirliği, Milliyet Gazetesi