ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİSİ VE FENE YÖNELİK TUTUM İLE BAŞARILARI ARASINDAKİ İLİŞKİ *

Transkript

1 XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004 İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİSİ VE FENE YÖNELİK TUTUM İLE BAŞARILARI ARASINDAKİ İLİŞKİ * Yrd. Doç. Dr. Oğuz SERİN Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalı Buca/İZMİR oguz.serin@deu.edu.tr. Özet Bu araştırmanın amacı, öğretmen adaylarının kendilerini problem çözme becerileri açısından nasıl algıladıklarını; fen(bilimlerin) e yönelik tutumlarıyla fen başarıları arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Araştırma örneklemini Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi (n=340) ve Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi (n=403) Fen Grubu Fizik, Kimya, Matematik, Biyoloji ve Fen Bilgisi Eğitimi Anabilim Dallarında öğrenim gören toplam 743 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, uyarlaması Şahin, Şahin ve Heppner tarafından (1993) yapılan cronbach alfa güvenirlik katsayısı.90 olan Problem Çözme Envanteri ; Gürdal (1997) tarafından geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılmış olan (.87) Fen Tutum Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; öğrencilerin problem çözme becerilerinin, bölümünde okumaktan memnun olma-olmama durumuna göre anlamlı olarak farklılaştığı saptanmıştır. Fen grubu öğrencilerinin fen(bilimlerin) e yönelik tutum sonuçları irdelendiğinde; fen tutumlarının bölümünde okumaktan memnun olma-olmama ve bölüm tercih nedeninden etkilendiği saptanmıştır. Korelasyon analizi sonucunda, öğrencilerin fen bilimlerine yönelik tutumlarının problem çözme becerileri ile ilişkili olduğu ve ayrıca tutumlarla başarı arasında da olumlu yönde bir ilişki bulunduğu belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Problem çözme becerisi, tutum, başarı. Abstract The aim of this research is to discern what prospective teachers perceptions of their own problem-solving skills are and to determine their attitudes towards science and the relationship between their achievement in science classes. The sample for the research consists of freshmen and seniors in the Physics, Chemistry, Mathematics, Biology and Science Teaching Programs at Necatibey Faculty of Education of Balıkesir University (n=340) and at Buca Faculty of Education of Dokuz Eylül University (n=403) and a total of 743 students attending graduate programs. Problem Solving Inventory, adapted by Şahin, Şahin and Heppner (1993) and the Alpha Reliability Coefficient of which is.90, Scale for Attitudes Towards Science, the reliability and validity of which were provided by Gürdal (1997) and the reliability coefficient is.87 and Personal Information Form were used to collect the data for the research. At the end of the research, the problem-solving skills of the students were found out to vary significantly in terms of their being (un)happy with the program or not. At the end of the analyses of the science students attitudes towards science, their attitudes towards science were discerned to vary in terms of such independent variables as the reason for the preference for the program and their being (un)happy with the program. At the end of the correlation analyses, the attitudes of the students towards science was found out to be related to their problem-solving skills, and their attitudes were discerned to be positively related to their achievement. * Bu araştırma, DEÜ Eğitim Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezinin bir bölümünden çıkarılmıştır. 1

2 Keywords: Problem solving scale, attitude, achievement. GİRİŞ Eğitimin temel fonksiyonu bireyleri hayata hazırlamaktır. Eğitim, bireylerin zorunlu olarak geçtikleri eğitim aşamalarında, çoğu zaman bireylere nerede nasıl davranmaları gerektiğinin yanı sıra onları yaşadıkları sorunları karşısında etkili problem çözme becerileri ile donatmayı amaçlamaktadır. Fen bilimleri, bilimsel süreçlerle öğretilirse, öğrenciler süreç becerilerini kazanmakta ve bu becerileri günlük yaşamda kullanmaktadırlar. Böylece öğrenciler, fen bilimlerine yönelik daha olumlu tutum oluşturdukları gibi, yaratıcılık becerileri de gelişmektedir (Kaptan ve Korkmaz, 2001). Öğrenci deneyleriyle yapılan fen öğretimi öğrencilere, soru sormayı, problem belirlemeyi ve diğer kişilerle ortak çalışarak çözüm aramayı öğretir (Kaptan, 1998). Öğrenci tutumları, eğitim programları içinde yer alan derslerde öğrenci başarısı üzerinde çok önemli rol oynamakta ve özellikle fen öğretme-öğrenme sürecinde belirgin biçimde ortaya çıkmaktadır. Fen Bilgisi öğretimi çocuklara olay ve durumlar karşısında objektif düşünme ve doğru hüküm verme alışkanlığını kazandırır. Bu alışkanlık, onların kendilerine, ailelerine ve çevrelerine yararlı olmalarını sağlar (Akgün, 2000). Günlük yaşamımızda pek çok durumda problemlerle karşılaşmakta ve bu problemleri çözmeye yönelik olarak düşünmek zorunda kalmaktayız. Problem çözme her şeyden önce belli bir amaca ulaşmak için karşılaşılan güçlükleri ortadan kaldırmaya yönelik bir dizi çabayı içermektedir. Problem çözmenin kendisi, etkili bir öğrenme ve bireysel yetenekleri geliştirme yoludur (Kaptan ve Korkmaz, 2002). Anderson (1980), bilişsel işlemler üzerinde odaklaşmış ve problem çözmeyi, bilişsel işlemleri sırayla bir hedefe yöneltmek olarak tanımlamıştır (Akt.Kaptan ve Korkmaz, 2002). Problem çözmeyi gerçekleştirmeden önce, bireyin problemi kabul etmesi gerekmektedir. Bireyin ben bir şey yapmadım şeklinde düşünmesi problemin çözümünü geciktirmektedir (Raphel, 2003). Problem çözme çocukluktan itibaren öğrenilmekte, okul yıllarında problem çözme becerileri geliştirilmektedir (Miller ve Nunn, 2003). Eğitim bir problem çözme süreci olarak düşünüldüğünde, öğretmenlerin iyi bir problem çözme becerisine sahip olmaları gerekmektedir. Bu bağlamda, öğretmenlerin fen alanında başarılı olabilmeleri açısından ve öğrencilerin tutumları öğretmenlerinden öğrendikleri de dikkate alındığında, öğretmen adaylarının fene ilişkin tutumları ile başarıları arasındaki ilişkilerin belirlenmesi gerekli görülmektedir. Araştırmanın Amacı: Bu araştırmanın temel amacı, öğretmen adaylarının kendilerini problem çözme becerileri açısından nasıl algıladıklarını; fen(bilimlerin) e yönelik tutumlarıyla fen başarıları arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Araştırmanın Problemi: Öğretmen adaylarının problem çözme becerileri, fen (bilimlerin) e yönelik tutumları ile fen başarı düzeyleri arasında önemli ilişkiler (varsa) nelerdir? 2

3 Alt Problemler: Söz konusu probleme çözüm geliştirebilmek amacıyla aşağıdaki alt problemlere yanıt aranmıştır. Öğrencilerinin, problem çözme becerileri, fene yönelik tutumları ve fen başarıları, bölüm tercih nedeni ve bölümünde okumaktan memnun olma-olmama durumlarına göre anlamlı olarak farklılaşmakta mıdır? YÖNTEM Araştırmanın Modeli Araştırma tarama modelinde olup, betimsel türde ilişkisel tarama modeli ile gerçekleştirilmiş bir çalışmadır. Evren ve Örneklem DEÜ Buca Eğitim Fakültesi ve BALÜ Necatibey Eğitim Fakültesi öğrencileri çalışma evrenini oluşturmaktadır. Araştırma örneklemini, İlköğretim Bölümü Fen Bilgisi, Orta Öğretim Fen ve Matematik Eğitimi Alanları Bölümü Fizik, Kimya, Matematik ve Biyoloji Öğretmenliği Anabilim Dalı birinci ve dördüncü sınıf öğrencilerinden seçkisiz örnekleme yöntemi ile seçilen 743 fen grubu öğrencisi oluşturmaktadır. Uygulamanın yapıldığı gün ve saatlerdeki derslerde bulunan gönüllü öğrenciler araştırma örnekleminde yer almışlardır. Veri Toplama Araçları Araştırmada, uyarlaması Şahin, Şahin ve Heppner tarafından (1993) yapılan Problem Çözme Envanteri kullanılmıştır. Ölçeğin Cronbach Alfa güvenirlik katsayısı.90 olup, olumlu ve olumsuz ifadelerin yer aldığı 35 maddeden oluşan, 1-6 arası puanlanan Likert tipi bir ölçektir. Ölçek puanlanırken, olumsuz ifadeler tersine çevrilerek toplam puan bulunmuştur. Ölçekten en az 32, en fazla 192 puan alınabilir. Ölçekten alınan toplam puanların yüksekliği, bireyin problem çözme becerileri konusunda kendini yetersiz olarak algıladığını gösterir. Araştırmada; geçerlik ve güvenirlik çalışması Gürdal (1997) tarafından yapılan Fene Yönelik Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Ölçeğin Cronbach Alfa güvenirlik katsayısı.87 olup, olumlu ve olumsuz ifadelerin yer aldığı 23 cümleden oluşmaktadır. Ölçek puanlanırken, olumsuz ifadeler tersine çevrilerek toplam puan bulunmuştur. Ölçekten en az 23, en fazla 46 puan alınabilmekte ve yüksek puanlar olumlu tutumu göstermektedir. Söz konusu ölçeklere ek olarak kişisel bilgi formu uygulanmıştır. Öğrencilerin, fen dersleri başarı notları ilgili üniversitelerin Öğrenci İşleri Daire Başkanlığı (Şefliği) ndan alınmıştır. Verilerin Analizi ve Yorumlanması Verilerin çözümlenmesinde, bilgisayarda, SPSS-10 istatistik programı kullanılarak, ortalama, standart sapma, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), t, Scheffe anlamlılık testleri ve pearson korelasyon katsayıları hesaplanmıştır. 3

4 BULGULAR VEYORUM Birinci Alt Probleme İlişkin Bulgular Araştırmanın birinci alt problemi; Öğretmen adaylarının problem çözme becerileri, fene yönelik tutum puanları ve fen başarıları bölüm tercih nedenine göre değişmekte midir? biçiminde ifade edilmiştir. Üniversiteleri öğrencilerinin problem çözme becerisi puan ortalamaları bölüm tercih nedenlerine göre, tek yönlü varyans analizi ile incelenmiş ve öğrencilerin, problem çözme becerisi puan ortalamalarının istatistiksel olarak anlamlı bir biçimde farklılaşmadığı bulunmuştur. Tablo 1: Öğrencilerin Bölüm Tercih Nedenine Göre Problem Çözme Becerisine İlişkin Puan Ortalamaları, Standart Sapmaları, p ve F Değerleri BÖLÜM TERCİH NEDENİ n x ss F P DÜZEYİ Tesadüf ,73 18,67 İlgi duyduğu için ,31 19,03 Öğretmenlik ideal bir meslek ,44 18,03 Ailem-çevrem istediği için 79 86,36 18,63,70,617 p>.05 Alanımı sevmem ,18 19,59 Açıkta kalmamak(ü.m.olmak) ,89 12,36 Toplam ,43 19,31 Tablo 1 de görüleceği üzere, P.Ç.E. den en yüksek puan ortalamasını tercih nedenini tesadüf olarak ifade eden öğrenciler; en düşük puan ortalamasını ise tercih nedenini öğretmenlik ideal bir meslek şeklinde belirten öğrenciler almışlardır. Bölüm tercih nedenini, öğretmenliğin ideal bir meslek olduğunu belirten öğrencilerin kendilerini problem çözme becerileri konusunda diğer öğrenci gruplarına göre daha olumlu algıladıkları, tercih nedenini tesadüf olarak belirten öğrenci grubunun ise kendilerini problem çözme becerileri açısından yetersiz algılayan öğrenciler olduğu tespit edilmiştir. Ne var ki, bu fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır. Öğrencilerin fene yönelik tutumları bölüm tercih nedenlerine göre tutum puanları tek yönlü varyans analizi ile incelenmiş ve öğrencilerin, fene yönelik tutumlarının bölüm tercih nedenlerine göre istatistiksel olarak anlamlı bir biçimde değiştiği tespit edilmiştir (F= 4,26, p<.01). 4

5 Tablo 2: Öğrencilerin Bölüm Tercih Nedenine Göre Fen Tutumlarına İlişkin Puan Ortalamaları, Standart Sapmaları, p ve F Değeri BÖLÜM TERCİH NEDENİ n x ss F P DÜZEYİ Tesadüf ,32 4,97 İlgi duyduğu için ,48 4,01 Öğretmenlik ideal bir meslek ,41 4,02 Ailem-çevrem istediği için 79 38,27 3,83 4,26,001 p<.01* Alanımı sevmem ,09 5,00 Açıkta kalmamak(ü.m.olmak) ,21 4,63 Toplam ,76 4,55 Farklılığı yaratan grupları belirlemek amacıyla verilere Schefee anlamlılık testi uygulanmıştır. Farklılık alanımı sevmem, öğretmenlik benim için ideal bir meslek ve alanıma ilgi duyduğu için bölümünü seçtiğini ifade eden öğrencilerin fene ilişkin tutum puan ortalamaları, açıkta kalmamak-üniversite mezunu olmak için şeklinde belirten öğrencilerden kaynaklanmıştır. Bu değişim, ilgi duyduğu için bölümlerini seçen öğrencilerle öğretmenlik benim için ideal bir meslektir ve alanımı sevmem şeklinde tercih nedenlerini belirten öğrenci grupları lehinedir. Bu durum, öğretmen adaylarının tercih nedenlerinin branşı sevme, ilgi duyma vb. nedenlerle kendilerini fen derslerine daha yakın hissetmelerinden ve söz konusu bölümlere isteyerek gelmelerinden kaynaklanabilir. Araştırma bulguları, Saracaloğlu, Serin ve Bozkurt (2000) ile Serin (2001) nin yaptığı çalışmalarla çelişmektedir. Öğrencilerinin fen başarısı ortalamaları bölüm tercih nedenlerine göre puan ortalamaları tek yönlü varyans analizi ile incelenmiş ve öğrencilerin fen başarısı ortalamalarının tercih nedenlerine göre istatistiksel olarak anlamlı bir biçimde değişmediği tespit edilmiştir. Tablo 3: Öğrencilerin Bölüm Tercih Nedenine Göre Fen Başarıları Ortalamaları, Standart Sapmaları, p ve F Değerleri BÖLÜM TERCİH NEDENİ n x ss F P DÜZEYİ Tesadüf ,91 9,39 İlgi duyduğu için ,46 9,23 Öğretmenlik ideal bir meslek ,20 9,82 Ailem-çevrem istediği için 79 74,22 9,34,60,696 p>.05 Alanımı sevmem ,75 9,30 Açıkta kalmamak(ü.m.olmak) ,00 9,31 5

6 Toplam ,01 9,38 Bölüm tercih nedenini alanımı sevmem şeklinde belirten katılımcıların en yüksek başarı ortalamasına, açıkta kalmamak (üniversite mezunu olmak için) olarak ifade eden katılımcıların ise en düşük ortalamaya sahip oldukları bulunmuştur. Ne var ki, bu fark istatistiksel olarak anlamlı değildir. İkinci Alt Probleme İlişkin Bulgular Araştırmanın ikinci alt problemi; Öğretmen adaylarının problem çözme becerileri, fene yönelik tutum puanları ve fen başarıları bölümünde okumaktan memnun olma durumuna göre farklılaşmakta mıdır? biçiminde ifade edilmiştir. Öğretmen adaylarının tutum puanları, bölümünde okumaktan memnun olma değişkenine göre tek yönlü varyans analizi ile incelenmiş ve öğrencilerin, problem çözme becerileri tutum puan ortalamalarının istatistiksel olarak anlamlı bir biçimde değiştiği bulunmuştur (F=8,36, p<.001). Tablo 4: Öğrencilerin Bölümünde Okumaktan Memnun Olmalarına Göre Problem Çözme Becerisine İlişkin Puan Ortalamaları, Standart Sapmaları, p ve F Değerleri BÖL.OK.MEM. n x ss F P DÜZEYİ Evet ,21 18,75 Kısmen ,10 19,27 8,36,000 p <.001* Hayır 76 94,90 20,12 Toplam ,43 19,31 İstatistiksel olarak farklılığı yaratan grubu belirleyebilmek için verilere scheffe testi uygulanmıştır. Tablo 4 den de görüleceği üzere, bölümünde okumaktan memnun olan öğrencilerin problem çözme becerisi envanterinden en düşük puan ortalamasını, bölümünde okumaktan memnun olmayan öğrencilerin ise en yüksek puan ortalamasını aldıkları sonucu elde edilmiştir. Bu bulgu, bölümünde okumaktan memnun olmayan öğrencilerin problem çözme becerilerini bölümünde okumaktan memnun olan öğrencilere göre daha yetersiz algıladıkları şeklinde yorumlanabilir. Başka bir anlatımla, bölümünde okumaktan memnun olan katılımcıların problem çözme becerilerinin daha yeterli olduğu söylenebilir. Bu durum, istekli ve kendini geliştirme beklentisi içerisinde bulunan gençlerin problem çözme becerilerini olumlu biçimde yönlendirdiği şeklinde yorumlanabilir. Ya da bölümlerinde okumaktan memnun olmayanların karşılaştıkları problemlerle başa çıkmalarını olumsuz yönde etkilediği düşünülebilir. Öğretmen adaylarının, fen tutumlarına ilişkin verilere uygulanan tek yönlü varyans analizi sonucunda istatistiksel olarak anlamlı bir faklılaşmanın olduğu bulunmuştur (F=18,08, p<.001). 6

7 Tablo 5: Öğrencilerin Bölümünde Okumaktan Memnun Olmalarına Göre Fen Tutumlarına İlişkin Puan Ortalamaları, Standart Sapmaları, p ve F Değerleri BÖL.OK.MEM. n x ss F P DÜZEYİ Evet ,57 4,51 Kısmen ,44 4,40 18,08,000 p<.001* Hayır 76 36,32 4,37 Toplam ,76 4,55 Söz konusu farklılığa neden olan grupları belirleyebilmek amacıyla, verilere scheffee testi uygulanmıştır. Scheffee testi sonucuna göre, farklılığın bölümünde okumaktan memnun olan grup ile memnun olmayan grup öğrencilerinden kaynaklandığı belirlenmiştir. Bu durum, memnun olan öğrenci grubu lehinedir. Bölümünde okumaktan memnun olan öğrencilerin fen bilimlerine yönelik tutum puan ortalamalarının kısmen memnun olan ve memnun olmayan öğrencilere oranla daha olumlu olduğu saptanmıştır. Bu bağlamda, çeşitli araştırmalarda da (Bloom, 1979; Berberoğlu, 1990; Saracaloğlu, 1992; 1996; Kesercioğlu ve Serin, 2004) tutumlarla başarı arasındaki anlamlı korelasyonlar bulunduğu, tutumların en az bilişsel alan davranışları kadar etkili olduklarını ve okul programları içerisinde ele alınması gereği vurgulanmıştır. Ayrıca, başarıdaki değişkenliğin bir bölümü, duyuşsal özellikler ile açıklanabilmektedir (Bloom, 1979; Saracaloğlu, 1996; Saracaloğlu, Serin ve Bozkurt, 2000). Söz konusu bulgular ışığında, bölümünde okumaktan memnun olan öğrencilerin ders başarılarının da yüksek olabileceği düşünülebilir. Bu nedenle bölümlerinde okumaktan memnun olmayan öğrencilerin, memnun olmama nedenlerinin belirlenerek ilgili rahatsızlıklarının iyileştirilmesi, geleceğin bilgi toplumlarını yetiştirmede en önemli göreve sahip olan öğretmen ve adaylarının nitelikli olarak yetiştirilmelerine önemli katkılar sağlayabilir. Serin (2001) nin Celal Bayar ve Dokuz Eylül Üniversiteleri öğrencileri üzerine yaptığı araştırmada da bölümünde okumaktan memnun olma/olmama durumlarına göre öğretmen adaylarının fen bilimlerine yönelik tutumlarının anlamlı bir biçimde değiştiği saptanmıştır. Bu araştırma bulgusu ile eldeki araştırma bulgusu birbirini destekler niteliktedir. Üniversite öğrencilerinin bölümlerinde okumaktan memnun olma durumlarına göre, fen dersleri başarısı puan ortalamaları tek yönlü varyans analizi ile belirlenmiş ve öğrencilerin, fen dersleri ile ilgili puan ortalamalarının istatistiksel olarak anlamlı bir biçimde değişmediği saptanmıştır. 7

8 Tablo 6: Öğrencilerin Bölümünde Okumaktan Memnun Olma/Olmama Durumlarına Göre Fen Başarıları Ortalamaları, Standart Sapmaları, p ve F Değerleri BÖL.OK.MEM. n x ss F P DÜZEYİ Evet ,38 9,37 Kısmen ,70 9,71,52,592 p>.05 Hayır 76 73,57 7,97 Toplam ,01 9,38 Tablo 6 da görüleceği üzere, bölümünde okumaktan memnun olan ve kısmen memnun olan öğrenciler, memnun olamayan öğrencilerden daha yüksek fen başarı ortalamasına sahiptirler. Ancak, bu farkın istatistiksel olarak anlamlı bir farklılığa neden olmadığı bulunmuştur. Başka bir ifade ile, öğrencilerin fen başarılarının bölümünde okumaktan memnun olma/olmama durumundan etkilenmediği yani bağımsız olduğu söylenebilir. Söz konusu araştırma bulgusu Saracaloğlu, Serin ve Bozkurt (2000) tarafından yapılan araştırma bulgusu ile tutarlı olup birbirini desteklemektedir. Araştırma örnekleminde bulunan öğrencilerin, problem çözme becerileri ile fene yönelik tutumları ve fen başarılarına ilişkin korelasyon katsayıları Tablo 7 de verilmiştir. Fen tutumu ile problem çözme becerisi arasında negatif yönde bir ilişki saptanmıştır (r=-,263 p<.001). Çünkü, problem çözme envanterinden yüksek puan alan öğrenciler kendilerini problem çözme becerisi açısından yetersiz olarak algılayan öğrencilerdir. Fen tutumu ile fen başarısı (r=,123 p<.01) arasında pozitif yönde bir ilişki bulunduğu saptanmıştır. Öğrencilerin problem çözme becerisini algılamaları ile fen başarıları arasında istatistiksel olarak anlamlı olmayan negatif yönde bir ilişkinin olduğu saptanmıştır. Bu durum, problem çözme envanterinden yüksek puan alan öğrencilerin kendilerini problem çözme becerisi açısından yetersiz olarak algılamalarından kaynaklanmıştır. Tablo 7: Problem Çözme Becerileri, Fen Tutumları ile Fen Başarıları Arasındaki Korelasyon Katsayıları FEN BAŞARISI PROBLEM ÇÖZME BECERİSİ -,048 (p=.188) FEN TUTUMU,123** (p=.001) PROBLEM ÇÖZME BECERİSİ - -,263** (p=.000) 8

9 Araştırma sonucunda; öğrencilerin problem çözme becerilerinin, bölümünde okumaktan memnun olma/olmama durumuna göre anlamlı bir biçimde farklılaştığı saptanmıştır. Ancak, bölüm tercih nedeni açısından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılaşmanın olmadığı belirlenmiştir. Üniversite öğrencilerin fen(bilimlerin) e yönelik tutum sonuçları irdelendiğinde; fen tutumlarının bölüm tercih nedeni ve bölümünde okumaktan memnun olma/olmama durumu bağımsız değişkenleri açısından istatistiksel olarak anlamlı bir değişimin olduğu saptanmıştır. Üniversite öğrencilerinin fen başarılarının, bölüm tercih nedeni ve bölümünde okumaktan memnun olma/olmama durumu açısından ise istatistiksel olarak anlamlı bir değişimin olmadığı tespit edilmiştir. Korelasyon pearson analizi sonucunda, fen tutumu ile problem çözme becerisi arasında negatif yönde bir ilişki olduğu (r=-,263 p<.001); fen tutumu ile fen başarısı (r=,123 p<.01) arasında pozitif yönde bir ilişkinin bulunduğu; öğrencilerin problem çözme becerisini algılamaları ile fen başarıları arasında istatistiksel olarak anlamlı olmayan negatif yönde bir ilişkinin olduğu saptanmıştır. 1. Problem çözme becerisinin öğrenilebilen bilişsel bir özellik olmasından dolayı, öğretmen yetiştiren Eğitim Fakülteleri nin eğitim programlarında problem çözme becerilerinin kazandırılması için gereken önem ve zaman verilmelidir. 2. Eğitim Fakültelerince oluşturulan bir komisyon tarafından, problem çözme becerisi davranışlarının kazandırılmasını sağlayacak öğretmen kılavuzları hazırlanarak eğitim ortamına alınmalıdır. 3. Problem çözme becerisini yetersiz olarak algılayan öğrencilere yönelik problem çözme becerilerini geliştirmek amacıyla kurs düzenlenmesi ve kurs sonrasında uygulamanın yapılması ve sonuçlarının önson test ile karşılaştırılmalıdır. 4. Araştırmada, problem çözme becerisi düşük ve yüksek olan gruplar belirlenip, bu grupları oluşturan öğrencilerle yapılacak nitel araştırmalarla, öğrencilerin kendilerini problem çözme becerisi açısından neden yetersiz olarak algıladıkları öğrenilerek, çözüm yolları bulunmaya çalışılmalıdır. 5. Matematik ve Fen Bilgisi Eğitimi Anabilim Dalı öğrencilerinin fen tutumları orta düzeyde bulunmuştur. Bu nedenle, öğretmen eğitimindeki fen ve matematik programları, hedefler, öğrenme öğretme süreçleri ile değerlendirme boyutları açısından incelenmeli ve değerlendirilmelidir. 6. Fene yönelik olumlu tutumların geliştirilebilmesi için, ders programlarında duyuşsal hedeflere yer verilmeli ve davranışa dönüştürülmelidir. 7. Bölümünde okumaktan memnun olan öğrencilerin tutumlarının da olumlu olabileceği dikkate alındığında, öğretmen adaylarının öğretme-öğrenme ortam ve koşulları iyileştirilmelidir. 8. Benzer araştırmalar farklı öğretmen yetiştiren kurumlarda yapılabilir. KAYNAKLAR Akgün, Ş. (2000). Öğretmen ve Adaylarına Fen Bilgisi Öğretimi. 6. Baskı Giresun Anderson, J.R. (1980). Cognitive Psychology and Its Implications. Sanfransisco: Freeman. Berberoğlu, G. (1990). Kimyaya İlişkin Tutumların Ölçülmesi. Eğitim ve Bilim.14, 76:16-27, Nisan. 9

10 Bloom, B. S. (1979). İnsan Nitelikleri ve Okulda Öğrenme. Çev: D. A. Özçelik. Ankara: Milli Eğitim Basımevi. Gürdal, A. (1997). Sınıf Öğretmenliği Öğrencilerinin Fene Karşı Tutumları ve Fen Öğretiminde Entegrasyonun Önemi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fak. Eğitim Bilimleri Dergisi.9: Kaptan, F. (1998). Fen Bilgisi Öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık. Kaptan, F. ve Korkmaz, H. (2001). Mevcut Fen Bilgisi Programı İle Öğretim Yılında Uygulanacak Olan Yeni Fen Bilgisi Programlarının Karşılaştırılması. Çağdaş Eğitim Dergisi Şubat 2001, 273 ( s.33-38). Kaptan, F., Korkmaz, H. (2002). Türkiye de Hizmet Öncesi Öğretmenlerin Problem Çözme Bece-rilerine Yönelik Algıları Üzerine Bir İnceleme. ttp:// Miller, M.; Nunn, G.D. (2003). Using Group Discussion to improve Social Problem Solving and Learning. Ord Raphel, M. (2003). Problems Solving. Ord Saracaloğlu, A. S. (1992). Yabancı Dile Yönelik Tutum Ölçeği. Yayımlanmamış Araştırma Raporu. İzmir: E.Ü. Edebiyat Fakültesi. Saracaloğlu, A. S. (1996). Beden Eğitimi Öğretmeni Adaylarının Duyuşsal Giriş Özellikleri İle Yabancı Dil Başarısı Arasındaki İlişki. Performans. 2,4: Saracaloğlu, A. S.; Serin, O.; Bozkurt, N. (2000). Öğretmen Adaylarının Fen Bilimlerine Yönelik Tutumları ile Başarıları Arasındaki İlişki Hacettepe Üniversitesi IV. Fen Bilimleri Kongresi. 7-9 Eylül 2000 Ankara Serin, U. (2001). Celal Bayar Üniversitesi ve Dokuz Eylül Üniversitesi İlköğretim Bölümü Fen Bilgisi Öğretmenliği Anabilim Dalı Öğrencilerinin Fen (Bilimlerin)E Yönelik Tutumlarının Bazı Değişkenler Açısından Karşılaştırılması. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. İzmir. Şahin, N.; Şahin, N. H. ve Heppner, P. P. (1993). Psychometric proporties of the Problem Solving Inventory in a group of Turkish University Students. Cognitive Therapy and Research, 17 (4), Kesercioğlu, T. ve Serin, O. (2004). Öğrencilerin fene yönelik tutum ve başarıları arasındaki ilişkinin ailesel özellikleri açısından incelenmesi Eğitimde Yeni Yönelimler Sempozyumu, İzmir. 10