İŞ MAHKEMELERİ KANUN TASARISI (DAVA ŞARTI OLARAK ARABULUCULUK) HAKKINDA NOT

Transkript

1 İŞ MAHKEMELERİ KANUN TASARISI (DAVA ŞARTI OLARAK ARABULUCULUK) HAKKINDA NOT 1. İş kazası veya meslek hastalıklarından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat ile bunlarla ilgili rücu davalarında arabulucuya gidilmez. 2. Kanuna, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda arabulucuya başvurulması zorunludur sayılı İş Kanunu, 854 sayılı Kanun (gemi adamları) ve 5953 sayılı Kanun (gazeteciler) kapsamında çalışanlar için arabuluculuk zorunludur. 4. Arabulucuya başvurulmadan mahkemeye gidilmez. 5. Arabulucuya başvurulmadan açıldığı anlaşılan davalar usulden reddedilir. 6. Davacı, arabuluculuk faaliyeti sonucu anlaşmaya varılamadığına ilişkin son tutanağı dava dilekçesine eklemek zorundadır. 7. Son tutanak dava dilekçesine eklenmemişse mahkeme bir hafta içinde eklenmesini isteyecek, isteği yerine getirilmezse davayı usulden reddedecektir. 8. İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde arabulucuya başvuracaktır. Arabulucu görüşmelerinde anlaşma sağlanamazsa son tutanak tarihinden itibaren iki hafta içinde iş mahkemesinde dava açacaktır. 9. Arabuluculuk faaliyeti sonunda işçinin işe başlaması kararına varılmışsa; * İşe başlatma tarihi, * Ücret ve diğer hakların parasal miktarı, * İşçinin işe başlatılmaması durumunda işverenin ödeyeceği tazminatın parasal miktarı 1

2 son tutanakta belirlenecektir. 10. Arabuluculuk Daire Başkanlığı (6325 sayılı Kanun m.2), arabuluculuk yapmak isteyenlerin (arabulucunun sicile kayıtlı olması şart) listelerini Komisyon Başkanlıklarına (8953 sayılı Kanun m.23) gönderir. 11. Komisyon Başkanlıkları da bu listeleri kendi yargı çevrelerindeki Arabuluculuk Bürosuna, arabuluculuk bürosu bulunmayan yerlerde de görevlendirecekleri Sulh Hukuk Mahkemesi Yazı İşleri Müdürlüğüne gönderir. 12. Davacı karşı tarafın yerleşim yerindeki Arabuluculuk Bürosuna başvurur. 13. Taraflar listedeki arabuluculardan biri üzerinde anlaşırlarsa o arabulucu görevlendirilir. 14. Taraflar anlaşamazlarsa arabulucuyu Büro belirler. 15. İlgili kurum ve kuruluşlar Büro tarafından istenilen bilgi ve belgeleri vermekle yükümlüdür. 16. Büro, tarafların iletişim bilgilerini arabulucuya verir. 17. Arabulucu, tarafları ilk toplantıya davet eder. Daveti belgeye (6100 sayılı Kanun m.199) bağlar. 18. Karşı taraf, Arabuluculuk Bürosunun yetkisine itiraz edebilir. Bu durumda arabulucu, dosyayı derhal ilgili Sulh Hukuk Mahkemesine gönderilmek üzere Büroya teslim eder. 19. Mahkeme kararı Büro tarafında Tebligat Kanununa uygun olarak taraflara tebliğ edilir. 20. Yetki itirazının reddi durumunda aynı arabulucu yeniden görevlendirilir. Arabulucunun çalışma süresi ikinci görevlendirme tarihinden itibaren başlar. 2

3 21. Yetki itirazı kabul edilmişse davacı, bir hafta içinde yetkili Büroya BAŞVURABİLİR. Bu takdirde yetkisiz Büroya yapılmış başvuru tarihi yetkili büroya yapılmış başvuru tarihi olarak kabul edilir. Yetkili Büro arabulucuyu görevlendirir. 22. Arabulucunun çalışma süresi görevlendirildiği tarihten başlayarak üç haftadır. Zorunlu hallerde arabulucu bu süreyi en fazla bir hafta uzatabilir. 23. Arabulucu, * Taraflara ulaşılamaması, * Tarafların görüşmeye katılmaması, * Anlaşmaya varılması, * Anlaşmaya varılamaması, hallerinde çalışmasını son tutanağı düzenler ve durumu Arabuluculuk Bürosuna bildirir. 24. Taraflarda birinin geçerli bir mazereti olmaksızın ilk toplantıya katılmaması nedeniyle arabuluculuk faaliyeti sona ermişse, bu taraf davada kısmen veya tamamen haklı çıksa da yargılama giderinin tamamından sorumlu tutulur. Lehine vekâlet ücretine de hükmedilmez. 25. Arabuluculuk faaliyeti sonunda taraflar anlaşmışlarsa arabulucunun ücretini (taraflar) eşit şekilde karşılar. Bu ücret, Arabuluculuk Ücret Tarifesinde belirlenmiş iki saatlik ücret tutarından az olamaz. 26. İşe iade isteği üzerine yapılan görüşmelerde anlaşma sağlanırsa; işçiye işe iade edilmemesi durumunda ödenecek tazminat, çalışmadığı süre için ödenecek ücret ve ekleri toplamı arabulucu ücretinin belirlenmesinde esas alınır. 27. Arabuluculuk faaliyeti sonunda; * Taraflara ulaşılamaması, * Taraflar katılmadığı için görüşme yapılamaması, 3

4 * Görüşmenin iki saatten kısa sürmesi, hallerinde iki saatlik ücret tutarı arabulucuya hazine tarafından ödenir. 28. Görüşmenin iki saati aşması halinde; aşan kısım taraflarca karşılanır. 29. Asıl işveren-alt işveren ilişkisinin bulunduğu hallerde arabulucu görüşmelerine iki işverenin de katılması ve iradelerinin birbirine uygun olması aranır. 30. Arabuluculuk Bürosu tarafından yapılan zaruri giderler, anlaşmaya varılmışsa taraflarca; anlaşmaya varılamamışsa haksız çıkan tarafça ödenir. 31. Arabuluculuk Bürosuna başvurulmasından, son tutanağın düzenlendiği tarihe kadar geçen sürede zamanaşımı durur ve hak düşürücü süre işlemez. 32. Arabuluculuk görüşmelerine taraflar bizzat, kanuni temsilcileri veya avukatları aracılığıyla katılabilirler. İşverenin yazılı belge ile görevlendirdiği çalışanı da görüşmelerde işvereni temsil edebilir. 33. Arabulucu görüşmeleri aksi kararlaştırılmamışsa, arabulucuyu görevlendiren Büronun olduğu yerde yapılır. 34. Bu madde (Tasarının 2. maddesi) de düzenlenmemiş hususlarda 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu hükümleri uygulanır. 35. Uygulamaya ilişkin usul ve esaslar Adalet Bakanlığı nca çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile diğer sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan uyuşmazlıklarda işçiler, dava açmadan önce Sosyal Güvenlik Kurumuna başvuracaklardır. 37. Zorunlu sigortalılık sürelerinin tespiti taleplerinde Sosyal Güvenlik Kurumuna başvuru zorunluluğu bulunmamaktadır. 38. Kurum 60 gün içinde yanıt verecek, vermez ise talebi reddetmiş sayılacaktır. 4

5 39. Kuruma başvuruda geçirilecek süre zamanaşımı ve hak düşürücü sürelerin hesaplanmasında dikkate alınmayacaktır. 40. * Yıllık izin ücreti * Kıdem tazminatı * İhbar tazminatı * Kötü niyet tazminatı * İş sözleşmesinin eşit davranma ilkesine uyulmaksızın feshinden kaynaklanan tazminat İçin açılacak davalarda zamanaşımı 5 yıldır. (Kanun yürürlüğe girdikten sonraki olaylar için uygulanacaktır). TASARININ İŞÇİLERİ BAKIMINDAN OLUMSUZ YANLARI TASARI, YARGININ İŞ YÜKÜNÜ HAFİFLETMEYİ VE DAVA SÜRECİNİ KISALTMAYI HEDEFLEMEKTEDİR. BURADA SORU; BUNUN BEDELİNİ KİMİN ÖDEYECEĞİDİR. SİSTEMİN ZORUNLU OLMASI, YARGIYA GİDEBİLMEK İÇİN AŞILMASI GEREKEN BİR SÜREÇ OLMASI İLK OLUMSUZ YANIDIR. İŞVERENLER ARASINDAKİ UYUŞMAZLIKLAR İÇİN GETİRİLMEYEN ZORUNLULUK İŞÇİLER İÇİN GETİRİLMEKTEDİR. BU DÜZENLEMEDE TARAFLAR EŞİT OLARAK DÜŞÜNÜLMÜŞTÜR. BU YAKLAŞIM İŞÇİNİN KORUNMASI VE İŞÇİ LEHİNE YORUM ŞEKLİNDEKİ İŞ HUKUKUNUN TEMEL İLKELERİNDEN BİRİSİNİN DEĞİŞTİRİLMEK İSTENDİĞİNİ GÖSTERMEKTEDİR. ÇOĞU KEZ İŞÇİ, ALACAĞININ MİKTARINI HESAPLAMAK ŞANSINDAN MAHRUMDUR. NEYİ İSTEYECEK VE NEYE RAZI OLACAKTIR? 5

6 ZORUNLU ARABULUCULUK; DAVA SÜRECİNİN UZAMASI, ÖZELLİKLE İŞE İADE DAVALARINDA EKONOMİK SIKINTI İÇİNDE OLAN İŞÇİNİN GERÇEK ALACAĞININ ALTINDA BİR MİKTARA RAZI OLMASI GİBİ BİR OLUMSUZLUĞA NEDEN OLABİLECEKTİR. KÖTÜ NİYETLİ İŞVERENLER, İŞTEN ÇIKARDIKLARI İŞÇİNİN HAKLARINI ÖDEMEYEREK ARABULUCU GÖRÜŞMELERİ SÜRECİNDE İŞÇİYİ DAHA DÜŞÜK BİR MİKTARA RAZI ETMEYİ DENEYECEKLERDİR. ZAMANAŞIMI SÜRELERİNİN 10 YILDAN 5 YILA İNDİRİLMESİ İŞÇİ ALEYHİNEDİR. DÜZENLEMENİN ANAYASAYA AYKIRILIĞI İLERİ SÜRÜLEBİLECEKTİR. TASARININ GETİRDİĞİ DÜZENLEMELERİ OKURKEN AKLINIZA GELECEK BÜTÜN SORULARIN CEVABI, ÇIKARILACAK BİR YÖNETMELİĞE BIRAKILMIŞTIR. BU SORULARIN BİR KISMINI YÖNETMELİK İLE ÇÖZMEYE KALKMAK YÖNETMELİK AMACINI AŞABİLECEKTİR. 6