Chapter 10. Ticaret Politikasının Politik Ekonomisi (devam) Slides prepared by Thomas Bishop

Transkript

1 Chapter 10 Ticaret Politikasının Politik Ekonomisi (devam) Slides prepared by Thomas Bishop Copyright 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

2 Önizleme Serbest ticaretten yana görüşler Serbest ticarete karşı görüşler Ticaret politikasının politik modelleri Ticaret politikasının uluslararası müzakereleri ve Dünya Ticaret Örgütü (WTO) Copyright 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. 9-2

3 Ticaret Politikasının Politik Modelleri Ticaret politikası nasıl belirlenir? Devletin toplumsal fayda yerine politik başarıyı maksimize etmesine dayalı modeller: 1. Orta Seçmen Teoremi (Median Voter Theorem) 2. Kollektif Eylem (Collective Action) 3. Kollektif Eylem ve Orta Seçmen Teoreminin belli yönlerini birleştiren bir ticaret politikası modeli Copyright 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. 9-3

4 Orta Seçmen (Median Voter) Orta seçmen teorem Demokratik partilerin ideolojik spektrumun ortasındaki seçmene (orta seçmen) yönelik politika belirleyeceklerini öngörür. Tarife oranının politika aracı olduğunu varsayın. Tüm seçmenleri, en düşük tarifeyi tercih edenden başlayarak, tarife oranı tercihlerine göre sıralayın Orta Seçmen: Spektrumun ortasındaki seçmen 10-4

5 Orta Seçmen Teoremi (Median Voter Theorem)(devam) Model varsayımları: 1. Yarışan 2 politik parti. 2. Her partinin amacı çoğunluk tarafından seçilmek Partiler hangi politikayı vaat eder? Her iki parti de orta seçmeni (spektrumun ortasındaki seçmen) hedefleyerek aynı gümrük tarifesi oranını sunarlar. Copyright 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. 9-5

6 Şekil 10-4: Politik Rekabet Bir parti t A önerirse diğer parti çok az daha düşük olan bir tarife, t B, önererek çoğu oyu kazanır. Bu politik yarış her iki partinin de orta seçmen tarafından tercih edilen T M ye yakın bir tarife önermesine yol açar. Copyright 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. 9-6

7 Orta Seçmen Teoremi (devam) Orta seçmen teoremine göre 2 partili bir demokraside ticaret politikası hangi sayıda seçmeni memnun edileceğine göre oluşturulur. Az sayıda bir kesime büyük zararı olan (ithalat ile yarışan üreticiler) ancak büyük kesimin yararına olan bir politika (tüketiciler) uygulanmalıdır. Ancak ticaret politikası bu öngörüyü tam olarak takip etmez. Copyright 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. 9-7

8 Kollektif Eylem (Collective Action) Politika genellikle kolektif eylem problemi (collective action problem) olarak tarif edilir: Tüketicilerin grup olarak serbest ticareti desteklemelerine sebep varken, bir tüketicinin birey olarak bir teşviki yoktur çünkü kazanımı harcadığı zaman ve emeğe göre büyük değildir. Bu nedenle toplum geneline büyük zararı olan ancak her bir bireye bireye az zararı olan politikalar güçlü tepkilerle karşılaşmayabilirler. Copyright 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. 9-8

9 Kollektif Eylem (Collective Action) Ancak serbest ticaretten dolayı büyük zarara (ör: işsizlik) uğrayan gruptaki her bireyin istediği politikayı savunmak için güçlü bir teşviki vardır. Bu durumda ticaret kısıtını savunmanın gerektirdiği masraf ve zaman kaybı işsizlikten doğan kayba göre azdır. Copyright 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. 9-9

10 Bir Ticaret Politikası Modeli Politikacılar bir seçimi orta seçmen teoreminin öngördüğü gibi popüler politikalardan yana olarak kazanabilecekleri gibi aynı zamanda seçim kampanyalarını yürütmek için paraya ihtiyaçları vardır. Bu mali destek özellikle kolektif eylem problemi olmayan ve özel bir politikadan yana gruplardan gelebilir. Ticareti kısıtlama politikası modelleri tüm seçmenlerin refahındaki kayıpla özel istek gruplarından gelen kampanya katkılarındaki artış arasındaki ilişkiyi ölçer. Copyright 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. 9-10

11 Hangi Sektörler Korunuyor? (devam) Tarım: A.B.D., Avrupa, ve Japonya da çiftçiler toplam seçmen nüfusunun küçük bir oranını temsil etseler de cömert teşvikler ve ticari koruma almaktadırlar. Ör: Avrupa Topluluğu nun Ortak Tarım Politikası (Common Agricultural Policy), Japonya nın ithal pirince uyguladığı %1000 gümrük tarifesi, A.B.D. nin şeker kotası. Copyright 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. 9-12

12 Hangi Sektörler Korunuyor? (devam) Giyecek sanayii (Clothing): textil (kumaş üretimi) ve kıyafet (apparel) (kumaşın kıyafete dönüşümü). (Kıyafet sanayii : işgücü yoğun ve gelişmiş ülkelerdeki çalışanları iyi organize olmuş bir sanayii) 2005 yılına kadar tekstil ve kıyafet ihracatı kotaları A.B.D. ve diğer birçok ülke arasındaki Multi-Fiber Agreement ile düzenlendi. MFA nın kaldırılması ABD için korumacılık masraflarını from 2001 yılında 14.1b in (11.8b i textil ve kıyafetten) 2013 yılında ise 4.6b (tahmini) for 2013 (yarısı textil ve kıyafetten). Copyright 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. 9-13

13 Tablo 10-2: A.B.D. Korumacılığının Refah Kayıpları (milyar $) 2002 yılında kıyafet sektörü A.B.D. deki korumacılıktan kaynaklanan toplam refah kaybının %80 ini teşkil ediyordu. Bu kaybın büyük kısmı üretim ve tüketim bozukluklarından ziyade yabancılara transfer edilen kota rantlarına dayanıyordu. Copyright 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. 9-14

14 Ticaret Politikasının Uluslararası Müzakereleri (devam) 1930 lerin başında hızla yükselen ortalama ABD tarife oranı 1930 ortalarından 1998 e kadar büyük oranda düştü. 1944den beri tarife ve diğer ticaret kısıtlarındaki azalmaların çoğu uluslararası müzakereler sonucu oldu. Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması (General Agreement of Tariffs and Trade) 1947 yılında geçici bir anlaşma olarak başlamış ve 1995 yılında daha formal uluslararası bir kurum olan Dünya Ticaret Örgütü (World Trade Organization) onun yerine geçmiştir. Copyright 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. 9-15

15 Şekil 10-5: A.B.D. Gümrük Tarifesi Oranları yılları arasındaki gümrüğe tabi ithal mallara ait ortalama A.B.D. gümrük tarifesi oranları Bu nasıl mümkün oldu? Uluslararası müzakereler sonucu. Copyright 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. 9-16