İlker Gökhan ŞEN. Doğrudan Demokrasi: Kurumlar, Hukuki ve Siyasi Sorunlar

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "İlker Gökhan ŞEN. Doğrudan Demokrasi: Kurumlar, Hukuki ve Siyasi Sorunlar"

Volkan Sokullu
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 İlker Gökhan ŞEN Doğrudan Demokrasi: Kurumlar, Hukuki ve Siyasi Sorunlar

2 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ VE TEŞEKKÜR...VII İÇİNDEKİLER... IX KISALTMALAR...XV GİRİŞ...1 Birinci Bölüm Temel Kavramlar ve Teorik Çerçeve I. Halkın Siyasal Katılımına Göre Demokratik Sistemlerin Sınıflandırılması...5 A. Klasik Ayrım: Temsili, Doğrudan ve Yarı Doğrudan Demokrasi...5 B. Klasik Ayrımın Eleştirisi...9 II. Doğrudan Demokrasi Araçlarının Sınıflandırılması Sorunu...15 A. Klasik Ayrım...16 B. Farklı Yaklaşımlar Dar Anlamda Referandum- Geniş Anlamda Referandum Ayrımı Referandum- Girişim Ayrımı Plebisit Kavramı...23

3 X III. Kavramsal Çerçeve...29 IV. Demokrasi Teorisi ve Doğrudan Demokrasi Araçları...31 A. Tarihi Süreçte Demokratik Teorinin Gelişimi...31 B. Halkın Doğrudan Demokrasi Araçları Yoluyla Siyasi Yaşamda Etkin Rol Alması Hakkındaki Görüşler Doğrudan demokrasi araçlarının lehindeki görüşler Doğrudan demokrasi araçlarının aleyhindeki görüşler...42 V. Teorik Çerçeve...47 İkinci Bölüm Karşılaştırmalı Anayasa Hukukunda Doğrudan Demokrasi Araçları I. Referandum...51 A. Usule Göre Yapılan Ayrım Zorunlu Referandum İhtiyari Referandum...53 a. Devlet Organlarının Başlattığı Referandum.53 i. Parlamento Çoğunluğunun Başlattığı Referandum...53 ii. Parlamento Azınlığının Başlattığı Referandum...55 iii. Devlet Başkanının Başlattığı Referandum...56 b. Seçmenlerin Başlattığı Referandum (Halk Vetosu)...60 i. Güçleştirici Referandum (Güçleştirici Halk Vetosu)...61 ii. İlga Edici Referandum: İtalya Örneği...65

4 3. Alternatif Referandum Olaya Özgü Yapılan (ad hoc) Referandum...69 B. Konuya Göre Yapılan Ayrım Anayasa Referandumu...71 a. Kurucu Referandum...76 b. Anayasa Değişikliği Referandumu Uluslararası Referandum Kanun Referandumu İdari Referandum Mali Referandum...84 C. Sonuca Göre Yapılan Ayrım Danışma ve Onay Referandumu Ayrımı Yapıcı Referandum İlke Oylaması...89 II. Halk Girişimi...89 A. Ayrımlar Tasarılı ve Tasarısız Girişim Doğrudan ve Dolaylı Girişim...92 B. Usul Girişim Metninin Hazırlanması ve Girişimin Başlatılması Girişim Metninin İmzaya Açılmak Üzere Yetkili Makama Teslim Edilmesi ve Yayımlanması Metnin İmzaya Açılması ve İmzaların Toplanması Girişimin Geri Çekilmesi Metnin Halkoyuna Sunulmadan Önce Yetkili Organlar Tarafından İncelenmesi Doğrudan Girişimlerde Girişimin Yetkili Organlar Tarafından Halkoyuna Sunulabilmesi İçin Aranan Koşullar...98 a. Hukuki Koşullar...98 XI

5 XII b. Siyasi Koşul: Yerindelik Koşulu Yasama Organının Karşı Tasarı Hazırlaması Oylama C. Kaliforniya da Halk Girişimi Kurumu III. Doğrudan Demokrasi Araçları ve Hukuki Sorunlar A. Yargısal Denetim Genel Olarak Doğrudan Demokrasi Araçları ile Kabul Edilen Kanunların Değeri ve Yargısal Denetimi Halkoylamalarının Yönetimi ve Usule Uygunluğun Yargısal Denetimi Yargısal Denetimde Zamanlama: Oylamadan Önce veya Sonra Denetim B. Referandum Yasakları C. Temel Hak ve Özgürlüklerin Korunması Sorunu D. Halkoylamaları İle Kabul edilen Yasal Düzenlemelere Karşı Temsil Organlarının Yetkileri E. İmzaların Toplanması Hileli İmza Toplama Ücretli İmza Toplayıcıları F. Konu Birliği G. Soru H. Kampanya Kampanyalarda Mali Yardım Sorunu Yanıltıcı Kampanya Reklamları...149

6 XIII Üçüncü Bölüm Karşılaştırmalı Siyasal Sistemlerde Doğrudan Demokrasi I. Genel Çerçeve A. Dünya Üzerinde Referandumlarda Görülen Artış.152 B. Anayasal Düzenlemeler C. Seçmen Davranışı ve Seçmen Yeterliliği D. Siyasal Sisteme Etki II. Doğrudan Demokrasi Araçlarının Etkin Bir Şekilde Kullanıldığı Ülkeler A. İsviçre Federal Seviyedeki Doğrudan Demokrasi Araçları Tarihsel Süreçte Uygulama Doğrudan Demokrasi, Çıkar Grupları ve Siyasi Partiler Paranın Rolü Seçmen Davranışı Siyasal Sisteme Etki B. İtalya Anayasada Öngörülen Doğrudan Demokrasi Araçları Tarihsel Süreçte Uygulama Siyasi Partilerin Rolü Seçmen Davranışı Siyasal Sisteme Etki C. ABD Eyaletleri Tarihsel Süreçte Uygulama Doğrudan Demokrasi Araçları ve Çıkar Grupları Paranın Rolü

7 XIV 4. Seçmen Davranışı Siyasal Sisteme Etki III. Temsili Demokrasi ile Doğrudan Demokrasi Araçlarının Dengeli Bir Şekilde Kaynaştığı Ülkeler A. Fransa B. Danimarka C. İrlanda IV. Temsili Demokrasi nin Beşiği Birleşik Krallık ın Referandum Deneyimi Dördüncü Bölüm Türkiye de Referandum I. Tarihi Gelişim:1982 Anayasası Öncesinde Türkiye nin Referandum Deneyimi II Anayasası na Göre Referandum: Anayasal Çerçeve, Uygulama ve Hukuki Sorunlar III. Türkiye Referandum Rejimi İçin Önerilen Değişiklikler A. Referanduma Başvurma Yetkisi B. Yargısal Denetim C. Kampanya D. Konu Birliği E. Soru SONUÇ KAYNAKÇA...303

Benzer belgeler

BAŞKANLI PARLAMENTER SİSTEM

Yard. Doç. Dr. ŞULE ÖZSOY Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi BAŞKANLI PARLAMENTER SİSTEM Cumhurbaşkanının Halk Tarafından Seçildiği Parlamenter Hükümet Modeli ve Türkiye İçin Tavsiye