Genel olarak test istatistikleri. Merkezi Eğilim (Yığılma) Ölçüleri Merkezi Dağılım (Yayılma) Ölçüleri. olmak üzere 2 grupta incelenebilir.

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Genel olarak test istatistikleri. Merkezi Eğilim (Yığılma) Ölçüleri Merkezi Dağılım (Yayılma) Ölçüleri. olmak üzere 2 grupta incelenebilir."

İbrahi̇m Ertuğ
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 3.SUNUM

2 Genel olarak test istatistikleri Merkezi Eğilim (Yığılma) Ölçüleri Merkezi Dağılım (Yayılma) Ölçüleri olmak üzere 2 grupta incelenebilir. 2

3 Merkezi Eğilim Ölçüleri, belli bir özelliğe ya da değişkene ilişkin ölçme sonuçlarının, hangi değer etrafında toplandığını gösteren ve veri grubunu özetleyen ölçülerdir. Merkezi eğilim ölçüleri: Mod (Tepe Değeri) Medyan (Ortanca) Aritmetik Ortalama Ağırlıklı Ortalama Kareli Ortalama 3

4 Bir veri grubunda en çok tekrar eden ölçme sonucuna (puana) mod denir. Yani en fazla frekansa sahip değer olarak tanımlanır. Mod, verilerin en çok tekrar eden değer etrafında toplandığını ifade eden bir ölçüdür. Veri grubunu betimlemede, tüm verilerden ziyade en çok tekrar eden verinin kullanılmasından dolayı mod, diğer merkezi eğilim ölçülerine kıyasla veri hakkında en az bilgi veren ölçüdür. Hiçbir aritmetik işlem gerektirmez. Örnek: 1, 2, 7, 5, 6, 4, 4, 4, 3, 2,1, 7, 8,10, 9, 2, 2, 4, 4 Bu verideki sayılar arasında 4 sayısı en çok tekrarlanan (5 defa) sayıdır. Dolayısıyla bu verinin modu=4 tür. 4

5 Bazı durumlarda, en yüksek frekansa sahip değer iki veya daha fazla sayıda olabilir. Bu durumda dağılımın tek tepe değeri olmaz. Dağılım iki veya daha fazla tepe değere sahiptir. Öğrencilerin matematik sınavından aldığı puanlar: 45, 55, 50, 60, 60, 60, 45, 35, 45, 75 ve 50 olsun. 45 ve 60 puanlarının her ikisi de aynı ve en yüksek frekansa sahiptir. Bu durumda dağılım tek değil çift tepe değerlidir. 5

6 Bir dağılımın birden fazla tepe değere sahip olması verilerin hangi değer etrafında yığıldığı hakkında sağlıklı bilgi vermez. Grubun homojen değil heterojen bir yapıya sahip olduğunu gösterir. Bazı durumlarda da verideki değerlerin hepsi aynı sayıda gözlenir. Bu durumda tepe değer yoktur denilir. 50, 60,70, 80 verisinde tepe değer yoktur. Önceki slaytlarda vermiş olduğumuz verinin modu 93 tür 6

7 Tepe değer bulunurken sadece en çok tekrarlayan ölçme sonucu alındığından tepe değer kaba ve kullanışsızdır. Hesaplaması çok kolaydır. Nitel veriler ve sınıflama düzeyindeki ölçme sonuçları üzerinde uygulanabilecek tek merkezi eğilim ölçüsüdür. Veri grubundaki en ufak değişiklik tepe değerin beklenmedik şekilde değişmesine yol açtığı için tepe değer küçük değişikliklere duyarlıdır ve bu yüzden kullanışsızdır. 7

8 Puan Frekans Frekans tablosunda mod değerini bulmak için frekans değeri en yüksek olan puana bakarız. Frekans değeri en yüksek olan yani en çok tekrar eden puan mod olarak alınır. Yandaki tabloda mod değeri 70 tir. 8

9 PUAN ARALIĞI (X) Frekans (f) Gruplandırılmış verilerde modu bulmak için frekansı en yüksek olan puan aralığına bakılır ve bu puan aralığının ortancası verinin modu olarak alınır. Yukarıdaki tabloda verilen verinin modu puan aralığının en orta noktasında bulunan 76 dır 9

10 Sinav Notu Yandaki grafikte en çok alınan sınav puanı kaçtır? Yani bu sınıfın modu kaçtır? 10

11 Örnek 1 Puan Frekans Çift modlu Örnek 2 Puan Frekans çünkü Tepe (değer) yok Mod hesaplanamaz

12 Puanlar Frekans Tepedeğer =? Tepedeğer =? Puanlar Frekans

13 Sıralanmış bir veri grubunu tam ortadan ikiye ayıran noktaya rastlayan ölçme sonucuna ortanca denir. Ortancanın sırası (yeri) gruplandırılmış ve sıralanmış verilerde (N+1)/2 formülüyle hesaplanır. Bulunan sayı ortancanın en düşük sayıdan uzaklığını verir. Veri sayısının tek olması durumunda: 1, 4, 5, 6, 7, 8, 11 şeklinde sıralı halde verilmiş olan puan dağılımının ortancası, (7+1)/2=4 yani 4. sıradaki sayıdır. Bu puanların tam orta noktasına rastlayan ölçme sonucu olan 6'dır. Veri sayısının çift olması durumunda: 11, 12, 13, 13, 16, 17, 18, 19, 21, 22, 23, 24 şeklinde sıralı halde verilmiş olan puan dağılımının ortancası en ortadaki iki sayının ortalamasıdır (17+18)/2 = 17.5' tir. Önceki slaytlarda vermiş olduğumuz verinin ortancası 85 tir. 13

14 1, 4, 5, 6, 7, 8, 11 11, 12, 13, 13, 16, 17, 18, 19, 21, 22, 23, 24 17,5 Ortanca sıralanmış veriyi tam ortadan ikiye bölen sayı(lar) ile bulunur. 14

15 En çok kullanılan merkezi yığılma ölçüsüdür. Aritmetik ortalama, verideki puanların toplamının verideki eleman sayısına bölünmesiyle bulunur. 15

16 10, 20, 30, 30, 40 dağılımına sahip olan bir veri için aritmetik ortalama hesaplaması aşağıdaki gibidir. Önceki slaytlarda vermiş olduğumuz 39 kişilik verinin ortalaması tür. 16

17 X f Yandaki tabloda verilen ve 46 ile 60 arasında değişen puanların aritmetik ortalaması kaçtır? 17

18 X f fx İlk önce hangi puandan kaç tane varsa puanın değeri ile yanındaki frekansı çarparak (fx) toplam puan değerlerini bulmaya çalışırız. 18

19 X f fx Toplam Yrd. Doç. Dr. Sedat ŞEN

20 X f Yandaki tabloda verilen gruplandırılmış verinin aritmetik ortalaması kaçtır? 20

21 X f Xo f *Xo Toplam Burada her bir puan grubu için o grubu temsil eden ortanca (X0) değeri alınır ve frekans ile çarpılır. Örneğin puan aralığı için ortanca değer 37 olduğu için ve bu puan aralığında puan alan 3 öğrenci olduğu için 37 yi 3 ile çarparız. 21

22 Frekans serisinden farkı gözlem değerleri ayrı ayrı bilinmediğinden, diğer bir ifadeyle sadece ilgili gözlemin yer aldığı sınıf aralığı bilindiğinden, elde edilen ortalama, gerçek anakütle ya da örneklem aritmetik ortalamasına bir yaklaşım olacaktır. Yrd. Doç. Dr. Sedat ŞEN

23 Birden çok veri kümesinin bulunduğu durumlarda, bunların farklı katsayılarla ağırlıklandırılması gerekir. Örneğin, bir yarıyılda herhangi bir dersten yapılan ölçme işlemlerinin farklı katsayılarla çarpıldıktan sonra ortalamalarının hesaplanması gerekir. Bu şekilde hesaplanan ortalamaya ağırlıklı ortalama denir. Yrd. Doç. Dr. Sedat ŞEN

24 Örneğin, ikinci yarıyılda aldığı fizik dersindeki yazılı, sözlü ve ödev notları sırasıyla 7, 9, 8 olan bir öğrencinin fizik dersi ağırlıklı not ortalaması, yazılı, sözlü ve ödev notlarına verilmek istenen ağırlığa bağlıdır. Sırasıyla bu notlara verilmek istenen ağırlık %50, %30 ve %20 şeklinde belirlenmişse, o derse ilişkin öğrencinin ağırlıklı not ortalaması şu şekilde hesaplanır: 24

25 Ders Kredi Not Fizik 3 4 Kimya 3 4 Biyoloji 3 5 Matematik 3 5 Resim 1 5 Müzik 1 5 Beden Eğitimi 1 4 Türkçe 3 3 Yan tarafta bir öğrencinin farklı kredilere sahip derslerden aldıkları notlar verilmiştir. Bu derslerin ağrılıklı ortalaması kaçtır? 25

26 Ders Kredi Not Puan*Kredi Fizik Kimya Biyoloji Matematik Resim Müzik Beden Eğitimi Türkçe Toplam Ağrılıklı ortalama=77/18=

27 Seriyi oluşturan gözlem değerlerinin karelerinin toplamının gözlem sayısına oranının karekökü kareli ortalamayı verir. Bir başka ifadeyle gözlem değerlerinin karelerinin aritmetik ortalamasının karekökü kareli ortalama olarak adlandırılır. Yrd. Doç. Dr. Sedat ŞEN

28 Yrd. Doç. Dr. Sedat ŞEN

29 x x*x Toplam=220 Yrd. Doç. Dr. Sedat ŞEN

30 Ar. Ortalama=Medyan=Mod Ar. Ortalama>Medyan>Mod Ar. Ortalama <Medyan<Mod 30

31 Örnek 3 Puan Frekans Aritmetik ortalama=? Medyan=? Mod=? Normal Dağılım 31

32 Örnek 4 Puan Frekans Aritmetik ortalama=? Medyan=? Mod=? Sola Çarpık 32

33 Örnek 5 Puan Frekans Aritmetik ortalama=? Medyan=? Mod=? Sağa Çarpık 33

Benzer belgeler

7. HAFTA. Verilerin düzenlenmesi Verilerin gruplandırılması Merkezi eğilim ölçüleri Merkezi dağılım ölçüleri Standart puanlar. Yrd. Doç. Dr.

7. HAFTA. Verilerin düzenlenmesi Verilerin gruplandırılması Merkezi eğilim ölçüleri Merkezi dağılım ölçüleri Standart puanlar. Yrd. Doç. Dr. 7. HAFTA Verilerin düzenlenmesi Verilerin gruplandırılması Merkezi eğilim ölçüleri Merkezi dağılım ölçüleri Standart puanlar Yrd. Doç. Dr. Sedat ŞEN 14.04.2016 1 Veri nedir? Bir öğrenci kümesine uygulanan