TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASA MAHKEMESİ İKİNCİ BÖLÜM TEDBİRE İLİŞKİN ARA KARAR BASHKIM REXHEPI BAŞVURUSU. (Başvuru Numarası: 2017/5874)

Transkript

1 TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASA MAHKEMESİ İKİNCİ BÖLÜM TEDBİRE İLİŞKİN ARA KARAR BASHKIM REXHEPI BAŞVURUSU (Başvuru Numarası: 2017/5874) Karar Tarihi: 20/2/2017

2 İKİNCİ BÖLÜM ARA KARAR Başkan Üyeler : Engin YILDIRIM : Serdar ÖZGÜLDÜR Celal Mümtaz AKINCI Muammer TOPAL M. Emin KUZ Raportör Başvurucu Vekili : Sinan ARMAĞAN : Bashkim REXHEPI (Sırbistan Vatandaşı) : Av. Kemal ERGİN I. BAŞVURUNUN KONUSU 1. Başvuru, iade talebinin kabul edilebilir olduğuna ilişkin kararın uygulanması hâlinde işkence ve kötü muamele yasağı ile yaşam hakkının ihlal edileceği iddialarına ilişkindir. 2. Başvurucu, iadeye ilişkin kararın tedbiren durdurulmasına karar verilmesini talep etmektedir. II. BAŞVURU SÜRECİ 3. Başvuru, 10/2/2017 tarihinde Alanya Hukuk Mahkemeleri aracılığıyla yapılmıştır. 4. İkinci Bölüm İkinci Komisyonunca, başvurucunun tedbir talebinin Bölüm tarafından karara bağlanması gerekli görüldüğünden, Anayasa Mahkemesi İçtüzüğümün (İçtüzük) 73. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca, kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına, dosyanın Bölüme gönderilmesine karar verilmiştir. III. OLAY VE OLGULAR 5. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle olaylar özetle şöyledir: 6. Başvurucu, 1976 doğumlu olup Sırbistan Cumhuriyeti (Sırbistan) vatandaşıdır. 7. Başvurucu hakkında Viranye Ağır Ceza Yüksek Mahkemesinin 26/5/2011 tarihli kararıyla verilen 8 yıl hapis cezasının infazı için Viranye Esasi Mahkemesi tarafından 12/6/2013 tarihinde yakalama emri çıkarılmıştır. 8. Yakalama emrine istinaden Sırbistan adli makamlarınca aranan başvurucu, Alanya ilçesinde yakalanıp Alanya Sulh Ceza Hâkimliğinin 3/12/2015 tarihli kararıyla tutuklanmıştır. 2

3 9. Başvurucu tutuklu iken 18/4/2016 tarihinde uluslararası koruma talebinde bulunmuştur. 10. Antalya Valiliği İl Göç İdaresi Müdürlüğü 25/8/2016 tarihinde başvurucunun uluslararası koruma talebini reddetmiştir. 11. Başvurucunun söz konusu işlemin iptali için açtığı dava Antalya 1. İdare Mahkemesinde görülmekte olup hâlihazırda derdesttir. 12. Alanya 2. Ağır Ceza Mahkemesinin (Mahkeme) 27/4/2016 tarihli kararıyla 5237 sayılı Türk Ceza Kanunıfnun 18. maddesi gereğince başvurucu hakkındaki iade talebinin kabul edilebilir olduğuna karar verilmiştir. Mahkemenin gerekçesinin ilgili kısmı özetle şu şekildedir: "... İadesi talep olunanın Sırbistan'da savunması alınmadan hakkında mahkûmiyet karan verilip cezanın infazı için istendiği görülmekle savunma alınmadan verilen mahkûmiyetin sanıkların iadesine dair Avrupa Sözleşmesine ek 2. Protokolün 3. Maddesine uygun olmayacağı anlaşılmış, hu yönden Sırbistan Adli Makamlarının sanığın yeniden, savunma hakkı kısıtlanmadan baştan yargılama taahhüdünün dosya içerisinde bulunduğu görülmekle, bu husus artık iade engeli olarak görülmemiştir. İadesi talep olunan duruşmalarda kendisinin Arnavut kökenli olduğunu, iade talep eden Sırbistan da iki Arnavut'tı öldürdüğünü kabul ettikten sonra Sırbistan a iadesi halinde mensubu bulunduğu millet ve din sebebiyle can tehlikesinin bulunduğunu savunmuş, iadesi talep olunanın bu savunması dikkate alınarak iadesi halinde ırkından, milliyetinden, dininden dolayı herhangi bir ayrımcılığa tabi tutulmayacağına, adil bir şekilde yargılanacağına ve işkence görmeyeceğine yönelik Sırbistan Adii Makamlarından teminat istenmiş, gelen cevabi yazıda, Sırbistan Adalet Bakanlığı tarafından belirtilen teminatın verildiği görülmüş olup artık mevcut koşullar altında iadesi talep olunanın savunma hakkı kısıtlanmadan yeniden yargılanması ve dininden, milliyetinden ve ırkından dolayı herhangi bir ayrımcılık görmeyeceğine yönelik teminat doğrultusunda iade talebinin kabul edilebilir olduğuna karar vermek gerekmiş Mahkemenin 27/4/2016 tarihli kararı Yargıtay 1. Ceza Dairesinin 13/12/2016 tarihli ilamıyla onanarak kesinleşmiştir. 14. Başvurucu, Yugoslavya nın dağılmasından sonra doğduğu toprakların Sırbistan sınırlarında kalmasından dolayı Sırbistan vatandaşı olmasına rağmen aslen Arnavut uyruklu olduğunu, ülkesinde bulunduğu sırada Sırplar tarafından uygulanan insanlık dışı muamelelere maruz kaldığını ve ölüm tehlikesi geçirdiğini, eşi ve çocuklarıyla Müslüman ve güvenli bir ülke olacağı için Türkiye ye geldiğini belirtmiştir. 15. Başvurucu, sınır dışı edilirse işkence ve kötü muamele göreceğini iddia etmiş, Sırbistan da yaşanan insan hakları ihlalleriyle ilgili haber metinleri ibraz etmiştir. IV. İLGİLİ HUKUK /9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu nun Geri Verme kenar başlıklı 18. maddesi şöyledir: (1) Yabancı bir ülkede işlenen veya işlendiği iddia edilen bir suç nedeniyle hakkında ceza kovuşturması başlatılan veya mahkûmiyet karan verilmiş olan bir yabancı, talep üzerine, kovuşturmanın yapılabilmesi veya hükmedilen cezanın infazı amacıyla geri verilebilir. Ancak, geri verme talebine esas teşkil eden fiil: 3

4 a) Türk kanunlarına göre suç değilse. b) Düşünce suçu veya siyasî ya da askerî suç niteliğinde ise, c) Türkiye Devletinin güvenliğine karşı, 'Türkiye Devletinin veya bir Türk vatandaşının ya da Türk kanunlarına göre kurulmuş bir tüze! kişinin zararına işlenmişse, d) Türkiye'nin yargılama yetkisine giren bir suç ise, e) Zamanaşımına veya affa uğramış ise. Geri verme talebi kabul edilmez. (2) Uluslararası Ceza Divanına taraf olmanın gerektirdiği yükümlülükler hariç olmak üzere, vatandaş suç sebebiyle yabancı bir ülkeye verilemez. (3) Kişinin, talep eden devlete geri verilmesi hâlinde ırkı, dini, vatandaşlığı, belli bir sosyal gruba mensubiyeti veya siyasî görüşleri nedeniyle kovuştu rulaccığmcı veya cezalandırılacağına ya da işkence ve kötü muameleye maruz kalacağına dair kuvvetli şüphe sebepleri varsa, talep kabul edilmez. (4) Kişinin bulunduğu yer ağır ceza mahkemesi, geri verme talebi hakkında hu madde ve Türkiye'nin taraf olduğu ilgili uluslararası sözleşme hükümlerine göre karar verir. Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulabilir. (5) Mahkeme geri verme talebinin kabul edilebilir olduğuna karar verirse, bu kararın yerine getirilip getirilmemesi Bakanlar Kıınıhınun takdirine bağlıdır. (6) Geri verilmesi istenen kişi hakkında koruma tedbirlerine başvurulmasına, Türkiye'nin taraf olduğu ilgili uluslararası sözleşme hükümlerine göre karar verilebilir. (7) Geri verme talebinin kabul edilebilir olduğuna karar verilmesi hâlinde, ayrıca Ceza Muhakemeleri Usulü Kainimi hükümlerine göre tutuklama kararı verilebilir veya diğer koruma tedbirlerine başvurulabilir. (8) Geri verme hâlinde, kişi ancak geri verme kararma dayanak teşkil eden suçlardan dolayı yargılanabilir vevcı mahkûm olduğu ceza infaz edilebilir. " V. İNCELEME VE GEREKÇE 17. Başvuru formu ve ekleri incelenip tedbir talebi hakkında gereği düşünüldü: A. Başvurucunun İddiaları 18. Başvurucu, hakkında verilen iade kararının gerekçesinin doğru olmadığını, talep eden ülkeye iade edilirse yaşamı ile maddi ve manevi bütünlüğünün tehlikeye gireceğini, işkence ve kötü muamele görme riskinin bulunduğunu belirterek tedbir kararı verilmesini talep etmiştir. B. Değerlendirme /3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun un 49. maddesinin (5) numaralı fıkrası ve îçtüzük ün Tedbir karan başlıklı 73. maddesinin (1) numaralı fıkrasına göre; başvurucunun yaşamına ya da maddi veya manevi bütünlüğüne yönelik ciddi bir tehlike bulunduğunun anlaşılması hâlinde, Bölümlerce resen veya başvurucunun talebi üzerine gerekli tedbirlere karar verilebilir. 20. Anayasa Mahkemesi, sınır dışı işlemlerine veya suçluların iadesine ilişkin kararlara karşı yapılan başvurularda, geri gönderilen ülkenin koşullarını dosyaya sunulan bilgi ve belgelerle sınırlı kalmaksızın ulusal ve uluslararası kuruluşların ve hükümetlerin 4

5 Başvuru Numarası : 2017/5874 (Tedbir Ara Karan) düzenlemiş olduğu insan hakları raporlarından da yararlanmak suretiyle resen araştırmaktadır cleyla Dogot [TAK], B. No:2015/11252, 10/7/2015, 14; Kıza Kashkoeva [TAK], B. No:2016/9483, 25/5/2016, 17). Bununla birlikte kural olarak menşe ülkede karşılaşılabilecek kişisel risklerin ve buna ilişkin somut bilgilerin başvurucular tarafından Anayasa Mahkemesine ayrıntılı şekilde sunulması gerekir. 21. Somut olayda başvurucu, iade edilmesi hâlinde, Arnavut kökenli olması nedeniyle ülkesinde baskı ve zulme maruz kalacağını ileri sürmüş ancak bu konuda iddialarını somutlaştıracak hiçbir bilgi ve belge ortaya koyamamıştır. Bununla birlikte başvurucunun iadesine ilişkin talebin kabul edilebilir olduğuna karar veren Mahkeme, Sırbistan makamları tarafından başvurucunun ırkından, milliyetinden ve dininden dolayı ayrımcılığa maruz kalmayıp adil bir şekilde yargılanacağına ve işkence görmeyeceğine dair teminat alındığını gerekçesinde belirtmiştir. Başvurucunun Sırbistan a iade edilmesi halinde yaşamına ya da maddi veya manevi bütünlüğüne yönelik ciddi bir tehlike bulunduğu dosya kapsamından anlaşılamamıştır. 22. Açıklanan nedenlerle, tedbir talebinin reddine karar verilmesi gerekir. VL HÜKÜM A. Tedbir talebinin REDDİNE, B. Kararın bir örneğinin başvurucuya ve Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğüne tebliğine, 20/2/2017 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi. Başkan Üye Uye Engin YILDIRIM Serdar ÖZGÜLDÜR Celal Mümtaz AKINCI Üye Muammer TOPAL Üye M. Emin KUZ 5