BÎRÎNCİ BÖLÜM GENEL OLARAK ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESİ

Transkript

1 İÇİNDEKİLER Sayfa ÖNSÖZ V İÇİNDEKİLER VII KISALTMALAR XIII GİRİŞ 1 BÎRÎNCİ BÖLÜM GENEL OLARAK ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESİ 1. KAVRAM VE TANIM 3 I. KAVRAM 3 II. TANIM 6 2. ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESİNİN TARlHİ GELÎŞÎMÎ, ÇEŞİTLİ ÜLKELERDEKİ UYGULAMALARI VE BAZI SÖZLEŞME İLİŞKİLERİYLE KARŞILAŞTIRILMASI 8 I. TARİHÎ GELİŞİMİ 8 A) İsviçre'de 8 B) Ülkemizde 9 II. ÇEŞİTLİ ÜLKE UYGULAMALARI 11 A) Almanya 11 B) Fransa 12 C) Avusturya 12 D) İtalya 12 III. BAZI SÖZLEŞME İLİŞKİLERİYLE KARŞILAŞTIRILMASI 13 A) Satım Sözleşmesi ve Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi 13 B) Bağışlama Sözleşmesi ve Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi 14 C) Ölünceye Kadar İrat ve Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ, UNSURLARI VE HUKUKİ NİTELİĞİNİ BELİRLEYEN ÖZELLİKLERİ 19 I. TÜRLERİ 19 A) Borçlar Hukuku Nitelikli Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi 19 B) Miras Hukuku Nitelikli Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi 20 II. ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESİNİN UNSURLARI 22 A) Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi ile Tarafların Karşılıklı Olarak VII

2 Borç Altına Girmeleri Borçlar Hukuku Nitelikli Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinde Ivazhlık Unsuru Miras Hukuku Nitelikli Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinde Ivazhlık Unsuru 26 B) Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinde Süre Unsuru 27 C) Tarafların Anlaşmaları 28 III. ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NÎTELÎĞI 28 A) Tam İki Tarafa Borç Yükleyen Bir Sözleşme Olması 28 B) Rızai Bir Sözleşme Olması 29 C) Bağımsız Bir Sözleşme Olması 29 D) Talih ve Tesadüfe Bağlı Bir Sözleşme Olması 31 E) Sürekli Borç ilişkisi Doğuran Bir Sözleşme Olması 32 İKİNCİ BÖLÜM ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESİNİN KURULMASI 4. ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARI 33 I. GENEL OLARAK 33 II. BAKIM ALACAKLISI 34 A) Bakım Alacaklısının Gerçek Kişi Olması, 34 B) Bakım Alacaklısının Küçük veya Kısıtlı Olması Borçlar Hukuku Nitelikli Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinde Miras Hukuku Nitelikli Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinde 36 C) Bakım Alacaklısının Evli Olması 37 D) Bakım Alacaklısının Üçüncü Bir Kişi Olması 40 E) Bakım Alacaklısının Birden Fazla Olması 40 III. BAKIM BORÇLUSU 41 A) Bakım Borçlusunun Gerçek veya Tüzel Kişi Olması 41 B) Bakım Borçlusunun (Küçük ya da Kısıtlı Olması) Sözleşme Ehliyeti 41 C) Bakım Borçlusunun Evli Olması 42 D) Bakım Borçlusunun Birden Fazla Olması ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESİNİN ŞEKLl 44 I. GENEL OLARAK 44 II. ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESİNİN RESMİ ŞEKİLDE DÜZENLENMESİ 46 A) Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinin Resmi Şekilde Düzenlenmesinde Yetkili Olanlar 47 B) Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinin Resmi Şekilde Düzenlenmesine Katılamayacak Olanlar 53 C) Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinin Resmi Memur Tarafından Düzenlenmesi 54 Vffl

3 1. Tarafların İradelerini Açıklamaları Sözleşme Metninin Hazırlanması Sözleşmenin Taraflarca Okunması ve İmzalanması Sözleşmenin Düzenlenmesinde Tanıkların Rolü. 57 M. ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESININ ÂDÎ YAZıLı ŞEKILDE DÜZENLENMESI 58 IV. ŞEKLE AYKıRıLıĞıN ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESINE ETKISI 60 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESININ HÜKÜMLERI 6. ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESINDE BAKıM ALACAKLıSıNıN HUKUKI DURUMU 65 ı. GENEL OLARAK 65 II. BAKıM ALACAKLıSıNıN HAKLARı VE BORÇLARı 66 A) Haklan Bakım Alacaklısının Haklarının Niteliği 66 a) Devredilemez Olması 66 b) Haczedilemez ve Üzerinde Rehin Kurulamaz Olması 67 c) Bakım Alacağının Takas Edilmemesi 68 d) Bakım ve Gözetim Edimlerinin Bakım Borçlusu Tarafından Bakım Alacaklısına ifa Edilmesi Yaşamının Sonuna Kadar Bakılmayı isteme Hakkı Güvence Sağlamaya Yönelik Hakları 71 a) Kanuni ipotek Hakkı 71 aa) Genel Olarak 71 bb) İpoteğin Kurulması 73 cc) İpoteğin Terkini 75 b) Sözleşmeye Dayanan Güvence Haklan 76 aa) ipotek '. 77 bb) Kefalet 78 cc) Cezai Şart 78 B) Borçlan Mal Varlığı Değerini Devretme Borcu 80 a) Mal Varlığı Değeri Kavramının Kapsamı 80 b) Borçlar Hukuku Nitelikli Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinde Mal Varlığı Değerini Devretme Borcu 81 c) Miras Hukuku Nitelikli Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinde Mal Varlığı Değerini Devretme Borcu Diğer Borçları 88 IX

4 7. ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESİNDE BAKIM BORÇLUSUNUN HUKUKİ DURUMU 89 I. GENEL OLARAK 89 II. BAKIM BORÇLUSUNUN HAKLARI VE BORÇLARI 89 A) Borçlan Bakım Alacaklısının Ev Topluluğuna Kabul Edilmesi 91 a) Bakım Alacaklısının Bakım Borçlusu ile Birlikte Oturması 91 b) Bakım Alacaklısının Ayrı Evde Oturması 92 c) Bakım Alacaklısına Tahsis Edilecek Yaşam Alam Bakım Alacaklısının Beslenmesi Bakım Alacaklısının Giydirilmesi Bakım Alacaklısının Sağlığı ile İlgili Yükümlülüklerin Yerine Getirilmesi Bakım Alacaklısına Karşı Hizmet Edimlerinin Yerine Getirilmesi Bakım Alacaklısına Sevgi ve Saygı Gösterilmesi Bakım Alacaklısına Cep Harçlığı Verilmesi Bakım Alacaklısının Hukuki Harcamalarının Karşılanması Bakım Alacaklısının Cenaze Masraflarının Karşılanması 99 B) Haklan 99 III. BAKIM BORÇLUSUNUN EDİMLERİNE İLİŞKİN İFA YERİ, İFA ZAMANI VE ZAMANAŞIMI 100 A) ifa Yeri 100 B) ifa Zamanı 100 C) Zamanaşımı 101 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ 8. ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESİNE ÖZGÜ X SONA ERME NEDENLERİ 102 I. GENEL OLARAK 102 II. BAKIM ALACAKLISININ ÖLÜMÜ 108 III. ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARIN İRADESİ İLE ORTADAN KALDIRILMAI 109 A) Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinden Dönme Şartları 109 a) Sözleşmeden Doğan Yükümlülüklere Aykın Hareket Edilmesi 109 b) Sözleşmenin Çekilmez Olması 112 c) Dönme Beyanı Dönmenin Hukuki Etkileri 113 a) Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesini Ortadan Kaldırma 113 b) Tazminat Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinde Bakım ve Gözetim Edimlerinin

5 Ömür Boyu Gelire Dönüştürülmesi Gelire Dönüştürme Sebepleri Gelire Dönüştürmede Dikkat Edilecek Hususlar Miras Hukuku Nitelikli Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinden Dönme 122 a) Miras Hukuku Nitelikli Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinde BK'nun 517. m'sinin Uygulanması 122 b) Miras Hukuku Nitelikli Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi ve Mirasçılıktan Çıkarma 123 B) Süreli Dönme Bildirimi ile Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinin Sona Erdirilmesi Şartları 124 a) Tarafların Edimleri Arasında Oransızlık Olması 124 b) Ediminin Değeri Fazla Olan Tarafta Bağışlama Amacının Olmaması 127 c) Dönme Beyanı Dönme Bildiriminde Bulunmanın Hükümleri 128 C) Tarafların Yerine Getirdikleri Edimlerin Geri Verilmesi Bakım Alacaklısının Geri Verme Borcu Bakım Borçlusunun Geri Verme Borcu 131 D) Bakım Borçlusunun Ölümünün Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesine Etkisi 131 A Genel Olarak Bakım Alacaklısının Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesini Ortadan Kaldırma Hakkının Hukuki Niteliği Bakım Alacaklısının Fesih Hakkını Kullanabilmesi İçin Gerekli Şartlar 134 a) Bakım Borçlusunun Ölümü 134 b) Bir Yıllık Sürenin Geçmemiş Olması 134 c) Fesih Bildirimi Feshin Hukuki Sonuçları Bakım Alacaklısının Sözleşmeye Bakım Borçlusunun Mirasçıları ile Devam Etmesi Miras Hukuku Nitelikli Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinde Durum 138 E) Bakım Borçlusunun İflasının ve Mallarının Haczinin Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesine Etkisi Bakım Borçlusunun iflası Bakım Borçlusunun Mallarının Haczi 143 a) Hacze Katılma 143 b) Ölünceye Kadar Bakma İlişkisinin Devam Ettirilmesi 146 c) Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinin Sona Erdirilmesi 146 i 9. ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESİ ÜZERİNDEKİ İTİRAZ TENKİS VE İPTAL HAKLARI 147 I. GENEL OLARAK 147 II. BAKIM ALACAKLISINDAN NAFAKA TALEP ETMEYE HAKKI XI

6 OLANLARIN İTİRAZI 147 A) İtiraz Hakkının Şartaln Bakım Alacaklısının Nafaka Yükümlülüğünün Bulunması Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Nedeniyle Nafaka Yükümlülüğünün Yerine Getirilemeyecek Olması 148 B) İtiraz Davasının Hukuki Sonuçlan Sözleşmenin Sona Erdirilmesi Bakım Borçlusunun Nafaka Ödemesi 151 III. BAKIM ALACAKLISININ MİRASÇILARININ TENKİS TALEPLERİ 153 A) Mirasçıların Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Çerçevesinde Açacakları Tenkis Davasının Şartlan Davacının Saklı Paylı Mirasçı Olması Saklı Payın Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi ile İhlal Edilmesi 155 B) Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesine İlişkin Olarak Açılacak Tenkis Davasında Usul Hükümleri 156 /. Davacı ve Davalı Yetkili ve Görevli Mahkeme Süre 157 C) Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi ile Saklı Payın ihlal Edilmesi Halinde Uygulanacak Hükümler Borçlar Hukuku Nitelikli Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinde Saklı Payın İhlal Edilmesi Miras Hukuku Nitelikli Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinde Saklı Payın İhlali 160 D) Tenkis Edilecek Miktann Belirlenmesi 161 IV. BAKIM ALACAKLISININ ALACAKLILARININ İPTAL DAVASI AÇMA HAKLARI 162 A) İptal Davasının Taraflan Davacı Davalı Yetkili ve Görevli Mahkeme Dava Açma Süresi ve Yargılama Usulü 165 B) İptal Davasının Sonuçlan 165 C) İptal Davasından Feragat 166 SONUÇ 167 EK: ÖRNEKYARGITAY KARARLARI 171 KAYNAKÇA 276 XII