AZİZZÂDE HÜSEYİN RÂMİZ EFENDİ NİN ZÜBDETÜ L-VÂKI ÂT ADLI ESERİ NİN TAHLİL ve TENKİTLİ METNİ

Transkript

1 T.C. FATİH SULTAN MEHMET VAKIF ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZİ AZİZZÂDE HÜSEYİN RÂMİZ EFENDİ NİN ZÜBDETÜ L-VÂKI ÂT ADLI ESERİ NİN TAHLİL ve TENKİTLİ METNİ AHMET RÜŞTÜ FAKAZLI TEZ DANIŞMANI PROF. DR. ABDÜLKADİR ÖZCAN İSTANBUL 2016

2 ÖZET Hüseyin Râmiz in kaleme aldığı Zübdetü l-vâkı ât adlı eser III. Mustafa döneminin yılları arasını kapsamaktadır. Eserde Osmanlı-Rus siyasi ve askeri olayları anlatılmıştır. Ayrıca dönemin bürokratik değişikliklerinden bahsedilmiştir. Bazı önemli şahsiyetlerinde kısaca biyografileri verilmiştir. Çalışmamızın amacı, eserin kritik neşrini yaparak araştırmacıların hizmetine sunmaktır. Çalışmamız iki bölümden oluşur. İlk bölümde müellifin hayatı, eserleri ve tarihçiliği ele alınmış, ayrıca metnin muhtevası ve kaynak değeri belirtilmiştir. İkinci bölümde ise üzerinde çalıştığımız eserin eleştirel metni takdim edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Hüseyin Râmiz, III. Mustafa, Zübdetü l-vâkı ât, Osmanlı-Rus, biyografi. iii

3 ABSTRACT Hüseyin Râmiz Zübdetü'l-Vâkı'ât penned his book III. Mustafa period covers the years between Ottoman- Russian political and military events described in the book. Besides, the bureaucratic changes are discussed. Some brief biographies of important figures are given. Work study the transcript of making available to the researchers. Work consists of two parts. In the first section the author 's life, works and discussed the historiography. In addition, the contents of the text and source value specified. We are working on the second part of the text has been presented. Keywords: Hüseyin Râmiz, III. Mustafa, Zübdetü'l-Vâkı'ât, Ottoman- Russian, biography. iv

4 İÇİNDEKİLER ÖZET... iii ABSTRACT...iv ÖNSÖZ...v KISALTMALAR...viii GİRİŞ HÜSEYİN RÂMİZ İN HAYATI VE ESERLERİ HAYATI ESERLERİ Âdâb-ı Zurefâ Zahîr-i Hükkâm Diğer Eserleri Zübdetü l-vâkı ât Eserin Te lif Sebebi Eserin Te lif Tarihi Eserin İsmi Eserin Tanıtımı Muhtevası HÜSEYİN RÂMİZ EFENDİ NİN TARİHÇİLİĞİ ESERİN KAYNAK DEĞERİ METİN TESİSİNDE UYGULANAN YOL SONUÇ BİBLİYOGRAFYA METİN TIPKI BASIM... vii

5 BİBLİYOGRAFYA Kaynak Eserler: Ahmed Resmî Efendi, Hulasatü l-i tibâr ( Osmanlı Rus-Harbi Tarihçesi), haz. Osman Köksal, Ankara Ahmed Vâsıf Efendi, Mehâsinü l-âsâr ve Hakāikü l-ahbâr, haz. Mücteba İlgürel, TTK, Ankara Azizzâde Hüseyin Râmiz, Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâ sı, haz. Sadık Erdem, AKM Yayınları, Ankara Azizzâde Hüseyin Râmiz, Zübdetü l-vâkı ât, İstanbul Üniversitesi Kütüphânesi, TY. nr Azizzâde Hüseyin Râmiz, Zübdetü l-vâkı ât, haz. Sebahaddin Gedik, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, nr.13264, Fatîn Davud, Hâtimetü l-eş âr (Fatîn Tezkiresi), Bakanlığı, Ankara haz. Ömer Çifçi, Kültür Mustafa Kesbî, İbretnümâ-yı Devlet (Tahlil ve Tenkitli Metin), haz. Ahmet Öğreten, TTK, Ankara Sadullah Enveri, Enverî Sâdullah Efendi ve Tarihi nin I. Cildinin Metin ve Tahlili, haz. M. Saffet Çalışkan, İstanbul Sâlim Efendi, Tezkiretü ş-şu arâ, haz. Adnan İnce, AKM, Ankara Şem dânîzâde Fındıklılı Süleyman, Şem dânîzâde Fındıklılı Süleyman Efendi Tarihi Mür i t-tevârih, haz. Münir Aktepe, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Yayınları, I, İstanbul Şem dânîzâde Fındıklılı Süleyman, Şem dânîzâde Fındıklılı Süleyman Efendi Tarihi Mür i t-tevârih, haz. Münir Aktepe, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Yayınları, II.B, İstanbul

6 Tayyarzâde Ahmed Atâ, Târîh-i Atâ,, III, İstanbul Araştırma ve İncelemeler: Ali Canip, On ikinci Asır Tezkirecilerinden Râmiz Efendi ve Eseri, Hayat Mecmuası, İstanbul 1927, II/27, s.2-4. Aktepe, Münir, Enveri, Sadullah DİA, XI 1995, s Babinger, Franz, Osmanlı Tarih Yazarları ve Eserleri, Kültür Bakanlığı, çev. Çoşkun Üçok, Ankara Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri, haz. İsmail Özen, III, İstanbul Devellioğlu, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Ankara Erdem, Sadık, Râmiz, Türk Dünyası Edebiyatı Ansiklopedisi, Ankara VII, s.285. Erdem, Sadık, Râmiz, DİA, İstanbul 2007, XXXIV, s.451. İpşirli, Mehmet, Mülâzemet, DİA, 2006, XXXI, s.537. İpşirli, Mehmet, Abdullah Efendi Ebezâde,Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi DİA, 1988, I, s.98. Karabulut, Rıza, Râmiz, İstanbul ve Anadolu Kütüphanelerinde Mevcut El Yazması Eserler Ansiklopedisi, Kayseri 2005, I, s Kiel, Machiel, Balyabadra, DİA, 1992, V, s.42. Sarıcaoğlu, Fikret, Mehmed Paşa (Derviş), DİA, XXVIII, s.508. Şemseddin Sâmi, Kamusu l-âlâm, III, İstanbul Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi, TTK, IV, bölüm I, Ankara Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi, TTK, V, Ankara