TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASA MAHKEMESİ BİRİNCİ BÖLÜM KARAR ŞEHRİBAN COŞKUN VE DİĞERLERİ BAŞVURUSU. (Başvuru Numarası:2014/11376)

Transkript

1 TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASA MAHKEMESİ BİRİNCİ BÖLÜM KARAR ŞEHRİBAN COŞKUN VE DİĞERLERİ BAŞVURUSU (Başvuru Numarası:2014/11376) Karar Tarihi: 20/7/2017

2 BİRİNCİ BÖLÜM KARAR Başkan ler Raportör Yrd. Başvurucular Vekili : Burhan ÜSTÜN : Serruh KALELİ Nuri NECÎPOĞLU Kadir ÖZKA YA Rıdvan GÜLEÇ : İsmail Emrah PERDECİOGLU : 1. Şehriban COŞKUN 2. Billur AYGÖR 3. Mediha YAVUZ 4. Gökhan YAVUZ 5. Uğur YAVUZ 6. Yıldıran YAVUZ 7. Emine ÇAKAR 8. Meltem ATAMAN 9. Ayhan BAYDAR (Şerife DURGUT mirasçıları) 10. Metin DURGUT 11. Emre DURGUT : Av. Seçkin ATAR (Şerife DURGUT mirasçısı) 12. Murat DURGUT I. BAŞVURUNUN KONUSU 1. Başvuru; kamu kurum ve kuruluşları aleyhine verilmiş, ekonomik değere ilişkin ve icra edilebilir bir yargı kararının uzun süre icra edilmemesi nedeniyle mahkemeye erişim hakkı ile mülkiyet hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir. II. BAŞVURU SÜRECİ 2. Başvuru 11/7/2014 tarihinde yapılmıştır. 3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur. 4. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir. 2

3 5. Bölüm Başkanı tarafından başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin birlikte yapılmasına karar verilmiştir. 6. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına (Bakanlık) gönderilmiştir. III. OLAY VE OLGULAR 7. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ilgili olaylar özetle şöyledir: 8. Başvurucular tarafından 2/12/2011 tarihinde Alaplı Asliye Hukuk Mahkemesinde Alaplı Belediye Başkanlığı ve diğer başka davalılar aleyhine açılan kamulaştırmasız el atmadan kaynaklanan tazminat davasında 9/4/2013 tarihli karar ile TL tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte Alaplı Belediye Başkanlığından alınarak başvuruculara ödenmesine hükmedilmiş, bu karar taraflarca temyiz edilmeyerek 27/5/2013 tarihinde kesinleşmiştir. 9. Başvurucular tarafından 15/11/2016 tarihinde, ilgili idare tarafından 30/1/2017 tarihinde Anayasa Mahkemesine sunulan beyanlar ile başvurucular lehine hükmedilen tazminatın hâlen ödenmediği ifade edilmiştir. 10. Merkezi Nüfus İdare Sistemi üzerinde yapılan sorgulama sonucu başvuruculardan Şerife Durgut'un bireysel başvuru tarihinden sonra 7/5/2016 tarihinde öldüğü anlaşılmıştır. 11. Ölen başvurucu Şerife Durgut'un mirasçılarından Metin Durgut ve Emre Durgut vekilleri Av. Seçkin Atar aracılığıyla 15/11/2016 tarihinde, diğer mirasçı Murat Durgut 31/1/2017 tarihinde Anayasa Mahkemesine sundukları dilekçeler ile murisleri tarafından yapılan bireysel başvuruyu devam ettireceklerini beyan etmişlerdir. IV. İNCELEME VE GEREKÇE 12. Mahkemenin 20/7/2017 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü: 13. Başvurucular; ilgili idare aleyhine verilmiş, ekonomik değere ilişkin ve icra edilebilir yargı kararının uzun süre icra edilmemesi nedeniyle mahkemeye erişim hakkı ile mülkiyet haklarının ihlal edildiğini ileri sürmüşlerdir. A. Kabul Edilebilirlik Yönünden 14. Açıkça dayanaktan yoksun olmadığı ve kabul edilemezliğine karar verilmesini gerektirecek başka bir neden de bulunmadığı anlaşılan mahkemeye erişim hakkı ile mülkiyet hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın kabul edilebilir olduğuna karar verilmesi gerekir. B. Esas Yönünden 15. Kamu kurum ve kuruluşları aleyhine verilmiş, icra edilebilir bir yargı kararının hiç icra edilmemesi ya da icranın makul süre içinde yapılmaması, kararın verildiği yargılamada sağlanmış olan mahkemeye erişim hakkı dâhil adil yargılanma hakkı güvencelerini anlamsız hâle getirir. Dolayısıyla böyle bir durum mahkemeye erişim hakkının ihlal edilmesi sonucunu doğurur {Kenan Yıldırım ve Turan Yıldırım, B. No: 2013/711, 3/4/2014, 37-54). 16. Öte yandan mahkeme kararına dayanan icra edilebilir bir alacak, mülkiyet hakkı kapsamında korunan ekonomik bir değer ifade eder. Kamu kurum ve kuruluşları aleyhine hükmedilmiş böyle bir alacağın hiç ödenmemesi ya da ödenmesinin uzun sürmesi suretiyle oluşan belirsizlik, mülkiyet hakkının ihlaline neden olur {Kenan Yıldırım ve Turan Yıldırım, 55-75). 3

4 17. Anılan ilkeler ve Anayasa Mahkemesinin benzer başvurularda verdiği kararlan dikkate alındığında somut olayda yukarıda belirtilen nitelikteki yargı kararının 3 yıl 11 ayı aşan bir süre geçmesine rağmen icra edilmemiş olması nedeniyle mahkemeye erişim hakkı ile mülkiyet hakkının ihlal edildiği sonucuna varmak gerekir. 18. Açıklanan gerekçelerle Anayasa nın 36. maddesinde güvence altına alman mahkemeye erişim hakkı ile Anayasa nın 35. maddesinde güvence altına alman mülkiyet hakkının edildiğine karar verilmesi gerekir. C Sayılı Kanun'un 50. Maddesi Yönünden /3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun un 50. maddesinin (1) numaralı fıkrası şöyledir: Esas inceleme sonunda, başvurucunun hakkının ihlal edildiğine ya da edilmediğine karar verilir. İhlal kararı verilmesi hâlinde ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yapılması gerekenler e hükmedilir Başvurucular, maddi ve manevi tazminat talebinde bulunmuştur. 21. Somut olayda mahkemeye erişim hakkı ile mülkiyet hakkının ihlal edildiği sonucuna varılmıştır. 22. İhlal tespitiyle giderilemeyecek olan manevi zararları karşılığında başvuruculardan Şehriban Coşkun, Billur Aygör, Mediha Yavuz, Gökhan Yavuz, Uğur Yavuz, Yıldıran Yavuz, Ayhan Baydar, Emine Çakar ve Meltem Ataman'a ayrı ayrı net TL; ölen başvurucu Şerife Durgut'un mirasçıları Metin Durgut, Emre Durgut ve Murat Durgut'a miras paylan dikkate alınarak ayn ayrı net TL manevi tazminat ödenmesine karar verilmesi gerekir. 23. Anayasa Mahkemesinin maddi tazminata hükmedebilmesi için başvurucuların uğradıklarını iddia ettikleri maddi zarar ile tespit edilen ihlal arasında illiyet bağı bulunmalıdır. Başvuruculann bu konuda herhangi bir belge sunmamış olması nedeniyle maddi tazminat taleplerinin reddine karar verilmesi gerekir. 24. Dosyadaki belgelerden tespit edilen 206,10 TL harçtan oluşan yargılama giderinin Şehriban Coşkun, Billur Aygör, Mediha Yavuz, Gökhan Yavuz, Uğur Yavuz, Yıldıran Yavuz, Ayhan Baydar, Emine Çakar ve Meltem Ataman, Metin Durgut, Emre Durgut, Murat Durgut'a ve TL vekâlet ücretinden oluşan yargılama giderinin Şehriban Coşkun, Billur Aygör, Mediha Yavuz, Gökhan Yavuz, Uğur Yavuz, Yıldıran Yavuz, Ayhan Baydar, Emine Çakar Ve Meltem Ataman, Metin Durgut, Emre Durgut'a ödenmesine karar verilmesi gerekir. 25. Ayrıca yargı kararının mümkün olan en kısa sürede icra edilmesi ve böylece hukuk devleti ilkesi ile adalete olan güvenin gördüğü zararın devam etmesinin önlenmesi için ihlal kararının bir örneğinin ilgili idareye gönderilmesine karar verilmesi gerekir. V. HÜKÜM Açıklanan gerekçelerle; A. Mahkemeye erişim hakkı ile mülkiyet hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA, B. Anayasa nın 36. maddesinde güvence altına alman mahkemeye erişim hakkı ile Anayasa nın 35. maddesinde güvence altına alman mülkiyet hakkının İHLAL EDİLDİĞİNE, C. Başvuruculardan Şehriban Coşkun, Billur Aygör, Mediha Yavuz, Gökhan Yavuz, Uğur Yavuz, Yıldıran Yavuz, Ayhan Baydar, Emine Çakar ve Meltem Ataman'a ayrı 4

5 ayn net TL; ölen başvurucu Şerife Durgut'un mirasçıları Metin Durgut, Emre Durgut ve Murat Durgut'a ayrı ayn net manevi tazminat ÖDENMESİNE, tazminata ilişkin diğer taleplerin REDDİNE, D. 206,10 TL harçtan oluşan yargılama giderinin Şehriban Coşkun, Billur Aygör, Mediha Yavuz, Gökhan Yavuz, Uğur Yavuz, Yıldıran Yavuz, Ayhan Baydar, Emine Çakar ve Meltem Ataman, Metin Durgut, Emre Durgut, Murat Durgut'a ve TL vekâlet ücretinden oluşan yargılama giderinin Şehriban Coşkun, Billur Aygör, Mediha Yavuz, Gökhan Yavuz, Uğur Yavuz, Yıldıran Yavuz, Ayhan Baydar, Emine Çakar Ve Meltem Ataman, Metin Durgut, Emre Durgut'a MÜŞTEREKEN ÖDENMESİNE, E. Ödemelerin, kararın tebliğini takiben başvurucunun Maliye Bakanlığına başvuru tarihinden itibaren dört ay içinde yapılmasına, ödemede gecikme olması hâlinde bu sürenin sona erdiği tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için yasal FAİZ UYGULANMASINA, F. Kararın bir örneğinin Alaplı Belediye Başkanlığına GÖNDERİLMESİNE, G. Kararın bir örneğinin Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE 20/7/2017 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi. Başkan Burhan ÜSTÜN Semih KALELİ Nuri NECİPOĞLU Kadir ÖZKAYA Rıdvan GÜLEÇ 5