Genel Bilgi. İz Düşüm Düzlemleri ve Bölgeler. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ Şekil: İz düşüm düzlemlerine bakış doğrultuları. Page 1.

Transkript

1 TEKNİK BİLİMLER MESLEK YÜKSEKOKULU Teknik Resim Genel Bilgi Uzaydaki cisimlerin eksiksiz bir anlatımı için, ana boyutlarıyla birlikte parçanın bitmiş hallerinden ve üzerindeki işlemlerle birlikte diğer elemanlarının da iz düşümlerde gösterilmiş olması gerekmektedir. Eşlenik dik iz düşüm kurallarına göre belirlenen belirli yerlerde, konumlarda ve yeterli sayıda çizilmiş iz düşümlere görünüş denir. İz Düşüm Düzlemleri ve Bölgeler 5. Görünüşler Şekil: İz düşüm düzlemlerine bakış doğrultuları Şekil: İz düşüm düzlemleri ve bölgeler Page 1 Page 2 Birinci İz Düşüm Metodu Şekilde Birinci iz düşüm metodunda düzlem, parça ve bakan kişinin konumları ve önden görünüşün elde edilmesi Şekilde kapalı iz düşüm düzlemleri içerisinde tutulan bir parçanın iki görünüşünün elde edilmesi (eşlenik dik iz düşüm) ve yatay düzleminin açılarak epür haline getirilmesi Şekil : Önden görünüşün elde edilmesi Şekil: Üstten görünüşün elde edilmesi Page 3 Page 4 Birinci İz Düşüm Metoduna Göre Altı Temel Düzlemin Meydana Gelmesi Şekilde perspektif olarak çizilen parçaya altı yönden alınan bakış doğrultuları Şekilde kübün açılmış düzlemleri üzerinde cismin döndürülerek altı görünüşünün elde edilişi Şekil: Birinci İz Düşüm Metodunda altı temel görünüşün elde edilmesi Şekil: Altı temel görünüşün bakış doğrultuları Şekil: Parça döndürülerek altı görünüşün elde edilmesi Page 5 Page 6 1

2 Görünüşlerin Sadeleştirilmesi İz düşüm düzlemleri dikdörtgen şekilde sınırlı alınmış ve iz düşüm düzlemlerini birbirinden ayıran katlama çizgileri (yer ve ara ekseni) çizildikten sonra silinir. Ara Çizgilerin Çizilmesi Şekil: Yükseklik ve Genişlik ölçülerinin taşınması Şekil: Görünüşlerin sadeleştirilmesi Şekil: Derinlik ölçüsünün taşınması Page 7 Page 8 Görünüşlerin Seçilmesi Şekilde görünen parçanın önden görünüşü çizildikten sonra üstten ve yandan görünüşlerinde perspektiflerde görüldüğü gibi değişik şekiller olabilmektedir. Görünüşlerde farklı yorumlar olmaması için üç görünüşün çizilmesi zorunludur. Parçayı En İyi İfade Eden Görünüş Şekilde perspektifi verilen parça önden ve yandan görünüşle anlaşıldığı için üstten çizmeye gerek kalmamaktadır. Şekilde perspektif olarak verilen parçanın ön yönünden bakılarak çizilen görünüşü ideali önden görünüştür. Şekil: Yeterli görünüş sayısı Şekil: İki görünüşün yeterli olduğu parça Şekil: Önden görünüşün seçimi Page 9 Page 10 Parçanın Çalışma Pozisyona Göre Önden Görünüş Parçaların önden görünüşlerinde bir konsolda olduğu gibi çalışma pozisyonlarıyla kullanılma konumları da dikkate alınır. Görünüş Çeşitleri Üç Görünüşle İfade Edilen Parçalar Şekilde görüldüğü gibi değişik şekiller ortaya çıkabilir. Bunun için üstten görünüşün çizilmesi zorunludur. Şekil: Bir konsolun çalışma Pozisyonuna göre önden görünüşü Şekilde perspektifi verilen parçanın önden ve soldan görünüşleri yeterlidir. Şekil: Üstten görünüşün çizilmesinin gereği Page 11 Page 12 2

3 Görünüşlerdeki Eksik Çizgileri ve Eksik Görünüşleri Tamamlama Yöntemleri Şekilde parçanın dikdörtgenler prizması olduğu anlaşılmaktadır. Bunun için ana boyut ölçülerinde prizmanın (en kolay perspektiflerden) izometrik perspektifi çizilir. Görünüşler üzerindeki (yandan görünüşteki) en büyük boşluk kısmı perspektif üzerinde meydana getirilir(şekil 9.22a).Önden görünüşteki boşluklar perspektifte oluşturulur. Şekil: Görünüşlerdeki eksik çizgilerin tamamlanması Şekil: Görünüşlerdeki eksik çizgilerin tamamlanması Page 13 Page 14 Görünüşleri canlandırarak eksik çizgileri tamamlama Ortak Görünüşlü Parçaların Çizilmesi Şekilde önden ve üstten görünüşleri ortak olarak verilen parçalarda yandan görünüşleri değişik biçimlerde olabilir. Şekil: Görünüşleri canlandırarak eksik çizgileri tamamlama Şekil: Önden ve üstten görünüşü ortak parçalar Page 15 Page 16 o Yardımcı Görünüşler Çizilen görünüşlerdeki yüzeyler her zaman, iz düşüm düzlemlerine paralel durumda olmayabilir. Parçaların yüzeyleri eğik konumda olduğu zaman görünüşlerin çizilmesinde ve ölçülendirme bakımından yetersiz kalır. o Yatırma metoduyla yardımcı görünüşün elde edilmesi Şekil: Eğik yüzeyli parçanın görünüşleri Şekil: Üçüncü iz düşüm metoduna göre yardımcı görünüşün çizilmesi Page 17 Page 18 3

4 Şekil: Birinci iz düşüm metoduna göre yardımcı görünüşün gösterilmesi Şekil: Yardımcı görünüşün uygun yere çizilmesi Şekil: Yardımcı görünüşün döndürülerek gösterilmesi Şekil: Döndürme metoduyla yardımcı görünüşün çizilmesi Page 19 Page 20 o Özel Görünüş Görünüşlerin tamamını çizmemek için serbest el dar çizgisiyle koparılmış olarak gösterilir. Yardımcı görünüş için ok ve harf gösterilmelidir. o Döndürülmüş Görünüşler Şekil 9.32 de görülen kasnağın kolları önden kesit görünüşte dönmüş olarak gerçek büyüklük özelliğinde çizilmiştir. o Yerinde Döndürülmüş Görünüşler Görünüş üzerindeki yüzeye yapışık düzleme göre simetrik parçaların bir görünüşle anlatılamayan konumları, o görünüşteki çizgi görüntüleri, yerinde döndürülerek çizilir. Şekil: Bakış doğrultusu ile kısmi görünüş Şekil: İz düşüm düzlemine paralel oluncaya kadar döndürülerek çizilen görünüş Şekil: Yerinde döndürülerek gösterilen görünüşler (yarım görünüş) Page 21 Page 22 o Kısmi Görünüşler Görünüşün anlaşılmasını engellemediği durumlarda, parçalar gerekli görüldüğü yerlerden serbest el dar sürekli çizgiyle sınırlandırılarak koparılmış veya koparılarak bir kısmı ayrılmış olarak çizilebilir. o Lokal Görünüş Bir parça üzerindeki yuvanın temel görünüşle açıklanması yerine lokal görünüşle ifade edilmesi şekilde o Ara Kesitler Gerçek ara kesit, parçaya bakıldığı zaman aynen görüldüğü gibi, görünenleri geniş çizgiyle, görünmeyenleri ise kesik çizgiyle çizilmelidir. Not: Koparma çizgileri, cetvelle dar zikzaklı çizgiyle de yapılabilir. Şekil: Kısmi görünüşlerin gösterilmesi Şekil: Parça üzerindeki yuvanın lokal görünüşü Şekil: Gerçek ara kesit çizim Page 23 Page 24 4

5 Zahiri Ara Kesitler Ara kesiti meydana getiren kenarlar radyüslü (köşe kavisli) ise ara kesit köşe olarak görülmez. Bu durumda ara kesitleri dar çizgilerle göstermek gerekir. Dar çizgilerle gösterilen ara kesitlere zahiri ara kesit denir. Simetrik Parçaların Gösterilmesi Şekilde simetrik parçasının yarısının gösterildiği Şekilde tam simetrik bir parçanın dörtte birinin çizimi ve simetri sembolü Şekil: Simetrik parçanın yarısının çizilmesi Şekil: Simetrik parçanın dörtte birinin çizilmesi ve simetri sembolü Şekil: Zahiri ara kesit çizimi Şekil: Bir borunun serbest el ince çizgiyle koparılması Şekil: Görünüş çizgileri simetri eksenini taşmış olarak gösterilmesi Page 25 Page 26 Eğimli parçaların koparılarak gösterilmesinde, eğik kısımların açıları değiştirilmeden kısaltılmış olarak çizilir. Şekilde bir plaka üzerindeki delik ve kanalın basitleşerek çizimi Dairesel parçalar üzerinde tekrarlanan elemanların sayısı ve aralıklarının açısı birlikte yazılır. Tekrarlanan elemanın iç ölçüsü dar sürekli çizgiyle belirtilir. Bir yarı mamul parçanın görünüşü içinde, bitmiş şekli, dar iki noktalı kesik çizgiyle gösterilmelidir. Şekil: Eğik kısımların kısaltılarak gösterilmesi Şekil: Düzenli olarak tekrarlanan elemanların gösterilişi Şekil: Dairesel parçadaki tekrarlanan elemanların gösterilmesi Şekil: Yarı mamul bir parçanın bitmiş şekli Page 27 Page 28 o Sınır Konumları Hareketli parçaların sınır konumları dar iki noktalı kesik çizgilerle gösterilmelidir. o Saydam Parçalar Saydam malzemeden yapılan bütün parçalar, saydam değilmiş gibi göründüğü şekilde çizilmelidir. Şekil: Hareketli parçalarda sınır konumlarının gösterilmesi Şekil: Saydam parçanın gösterilişi Page 29 5