Kurumsal Açık Erişim Arşiv Sistemlerine Veri Giriş Eğitimi KURUMSAL ARŞİVLERİN KAYIT EDİLECEĞİ HARMANLAMA VE LİSTELEME REHBERLERİ

Transkript

1 Kurumsal Açık Erişim Arşiv Sistemlerine Veri Giriş Eğitimi KURUMSAL ARŞİVLERİN KAYIT EDİLECEĞİ HARMANLAMA VE LİSTELEME REHBERLERİ Gültekin Gürdal İYTE Sönmez Çelik Doğuş Üniversitesi 30 Mayıs 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA

2 Amaç Türkiye de araştırma çıktılarının görünürlük ve erişilebilirliğini teşvik etmek Ulusal bilimsel çıktılara elektronik erişimi sağlamak Türkiye yi uluslararası girişimlere entegre etmek

3 Açık Erişim Nedir? Bilimsel literatürün İnternet aracıyla finansal, yasal ve teknik bariyerler olmaksızın, erişilebilir, okunabilir, kaydedilebilir, kopyalanabilir, yazdırılabilir, taranabilir, dizinlenebilir, tam metne bağlantı verilebilir, yazılıma veri olarak aktarılabilir ve her türlü yasal amaç için kullanılabilir biçimde kamuya ücretsiz açık olmasıdır

4 Neden Açık Erişim? Yayının: Erişim hızını artırır. Görünürlüğünü artırır. Dünya çapında etkisini artırır. Keşif / Yeni araştırmaya olanak sağlar. Daha iyi değerlendirme, daha iyi izleme, daha iyi araştırma yönetimi sağlar. => inovasyon, prestij, fon

5 Açık Erişim Nasıl Sağlanır? Kişisel arşivleme (Yeşil yol): Yazar hakemli yayınının elektronik bir kopyasını kurumsal bir arşivde ya da konu arşivinde arşivler. Bundan sonra bu yayına herkes ücretsiz erişebilir. Bir arşiv, kurumun bilimsel çıktılarını yönetme, koruma ve sergileme olanağı sağlar. Bir kurumun araştırma bilgi sisteminde ve değerlendirme sürecinde arşiv değerli bir araçtır ve bilimsel topluluk için katma değerli hizmetler sunar. Açık erişim yayıncılık (Altın yol): Yazarlar bilimsel eserlerini açık erişim dergilerde ya da monografi dizilerinde yayımlar. Bu yayınlara Internet e bağlı son kullanıcılar ücretsiz olarak erişebilirler. Telif hakkı genellikle yazarlarındır. Açık erişim yayınlar ücret ödenerek erişilen yayınlarla aynı süreçleri izler (örneğin, hakemlik), ama yayınların içeriğine açık erişim sağlar. Bir yayının kalitesiyle bu yayına erişim şekli arasında bir ilişki yoktur.

6 Kurumsal Arşivin Faydaları Nedir? Bilimsel faaliyet çıktılarını dünyaya açar Çıktıların görünürlüğünü ve etkisi artırır Üniversiteyi potansiyel paydaşlara tanıtır Dijital çıktıları toplar ve yönetir Araştırma ve öğretim faaliyetlerini yönetir ve ölçer İşbirliği çalışmalarını destekler Disiplinlerarası araştırmalar için çalışma alanı sağlar Dijital öğretim materyallerinin geliştirilmesini ve paylaşımını kolaylaştırır Öğrencilere bilimsel gelişimlerini destekleyici içerik ve çalışmalarını paylaşacak platform sunar

7 Kurumsal Açık Arşivin İçeriği Nedir? Makaleler Ön baskı (pre-prints) Son baskı (post-prints) Tezler Proje çıktıları Kitap/kitap bölümleri Konferans bilidirimleri/sunumlar Teknik dokümanlar / klavuzlar Veri setleri Öğrenim nesneleri

8 Başarı Faktörleri Birlikte çalışabilirlik Validator & Driver rehberleri Varolan standartların kullanılması Topluluk Yardım masaları ve eğitim AE savunuculuğu Entegrasyon Araştırma sisteminin parçası olan kurumsal arşivler

9 1- DSpace DSpace yazılımı kullandığınızı DSpace topluluğuna bildirmenizi sağlar: Kayıt formu için: DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 9

10 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 10

11 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 11

12 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 12

13 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 13

14 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 14

15 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 15

16 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 16

17 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 17

18 2- OpenDOAR (Directory of Open Access Repositories) OpenDOAR dünyadaki açık erişim arşivlerinin listesini veren bir dizindir. Kayıt formu: DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 18

19 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 19

20 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 20

21 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 21

22 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 22

23 3- ROAR (Registry of Open Access Repositories) Kurumsal arşivlerin içeriğini harmanlayan ve içeriğinde toplu arama yapılmasını sağlayan bir sistemdir. Kayıt Formu: DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 23

24 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 24

25 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 25

26 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 26

27 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 27

28 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 28

29 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 29

30 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 30

31 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 31

32 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 32

33 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 33

34 4- ROARMAP : Registry of Open Access Repositories Mandatory Archiving Policies Zorunlu arşivleme politikası olan kurumsal arşivlerin kaydedildiği rehberdir. Kayıt formu: DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 34

35 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 35

36 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 36

37 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 37

38 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 38

39 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 39

40 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 40

41 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 41

42 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 42

43 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 43

44 5- Open Archives Initiative İçeriğin etkin yayılmasını kolaylaştırmak amacıyla açık arşiv girişimini destekler ve birlikte çalışılabilirlik standartlarını teşvik eder. Kayıt formu: DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 44

45 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 45

46 6- re3dta (Registry of Research Data Repositories) Veri arşivlerinin global bir rehberini oluşturmayı amaçlayan bir rehberdir. Kayıt formu: DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 46

47 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 47

48 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 48

49 DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 49

50 7- OpenAIRE OpenAIRE Avrupa'daki açık erişim uygulamalarını desteklemek amacını güder ve harmanladığı kurumsal arşivlerin içeriğini bir arayüzden erişime sunar. Uyarı: OpenAIRE sistemine kayıt olmak için; literatür arşivleri için OpenDOAR, veri arşivleri için re3dta'ya kayıt olmak gerekir. Bu kayıt onaylandıktan sonra OpenAIRE için önce kurumsal arşivinizi onaydan (validator) geçirmeli ve kaydınızı gerçekleştirmelisiniz. OpenAire kayıt süreci ile ilgili ayrıntılı bilgi için: DAİRE BAŞKANLIĞI/BİRİM 50

51 TEŞEKKÜRLER Gültekin Gürdal İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanı 30 Mayıs 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA 51