KABUL EDİLMEZLİK KARARI

Transkript

1 Priştine, 5 Temmuz 2013 Nr. Ref.: RK463/13 KABUL EDİLMEZLİK KARARI Başvuru No: KI40/13 Başvurucu Ymer Bajrami Priştine Bölge Mahkemesi nin Ac. nr. 389/2012 sayı ve 23 Kasım 2012 tarihli kararı hakkında anayasal denetim başvurusu KOSOVA CUMHURİYETİ ANAYASA MAHKEMESİ Mahkeme Heyeti: Enver Hasani, Başkan Ivan Čukalović, Başkanvekili Robert Carolan, Üye Altay Suroy, Üye Almiro Rodrigues, Üye Snezhana Botusharova, Üye Kadri Kryeziu, Üye Arta Rama-Hajrizi, Üye Başvurucu: 1. Başvuru Poduyeva Belediyesine bağlı Orlan köyü mukimi Ymer Bajrami (bundan sonra: başvurucu) tarafından yapılmıştır.

2 İtiraz Edilen Karar 2. Başvurucu, Bölge Mahkemesi nin Ac. nr. 389/2012 sayı ve 23 Kasım 2012 tarihli kararına itiraz etmiştir. Bu karar 18 Aralık 2012 tarihinde başvurucuya teslim edilmiştir. Başvurunun Konusu 3. Başvurucu, Bölge Mahkemesi nin 23 Kasım 2012 tarihli (Ac. Nr. 389/2012) kararının Kosova Cumhuriyeti Anayasası (bundan sonra: Anayasa) nın 49. maddesi [Çalışma ve Mesleği İcra Etme Hakkı] ile güvence altına alınan hakkını ihlal ettiğini ileri sürmüştür. Çünkü başvurucunun iddia ettiği şekilde maaşlarının tazmini süreci durdurulmuştu. İlgili Hukuk 4. Başvuru Anayasa nın fıkrası, 03/L-121 sayı ve 15 Ocak 2009 tarihli Kosova Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi Hakkında Yasa (bundan sonra: Yasa) nın 22. maddesi ile Kosova Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü (bundan sonra: İçtüzük) nün 56.2 kuralına dayandırılmıştır. Başvuru Süreci 5. Başvurucu 18 Mart 2013 tarihinde başvurusunu Anayasa Mahkemesi (bundan sonra: Mahkeme) ne teslim etmiştir. 6. Başkan 25 Mart 2013 tarihinde Başkanvekili Ivan Čukalović i raportör yarg ıç olarak görevlendirmiştir. 7. Mahkeme başvurunun kaydedildiğini 2 Nisan 2013 tarihinde başvurucu ve Priştine Temel Mahkemesi ne bildirmiştir. 8. Üyeler Altay Suroy (başkan), Snezhana Botusharova ve Enver Hasani den oluşan Ön İnceleme Heyeti 5 Temmuz 2013 tarihinde Raportör Yargıç ın raporunu inceledikten sonra Mahkeme Heyeti ne başvurunun kabul edilmezliği hakkında karar almasını önermiştir. Başvurucunun Sunduğu Olguların Özeti 9. Başvuru ekinde sunulan evraka göre başvurucu Cl. Nr. 72/05 3 Temmuz 2006 sayılı Priştine Belediye Mahkemesi kararı uyarınca Priştine deki Ital-Kosova özel ticaret şirketi başvurucuyu eski işyerine veya onun mesleki yeterliliklerine uygun benzer bir işyerine aide etmek ve 1 Aralık 2001 tarihinden itibaren iş ilişkisinden doğam tüm yükümlülüklerini yerine getirmekle yükümlüydü. 10. Başvurucu 11 Ekim 2006 tarihinde Priştine Belediye Mahkemesi ne dava açıp davalı Priştine deki Ital-Kosova özel ticaret şirketinin işyerine geri çevirdiğini ancak ödenmemiş maaşları tazmin etmediğini belirtmiştir. 11. Belediye Mahkemesi 23 Ocak 2007 tarihinde çıkardığı Cl. Nr. 336/06 sayılı kararla başvurucunun dava dilekçesini onamış ve yapılan mali inceleme 2

3 sonucunda Priştine deki Ital-Kosova özel ticaret şirketini 1 Aralık 2001 tarihinden 1 Ocak 2006 tarihine kadar ödenmemiş maaşların ve faizinin karşılığı olarak başvurucuya ,00 avro tutarında tazminatın ödenmesinin sağlanması konusunda davalıyı yükümlü kılmıştır. 12. Başvurucu, Belediye Mahkemesi nin Cl. Nr. 336/06 sayı ve 23 Ocak 2007 tarihli kararın icrası için 14 Ocak 2009 tarihinde Priştine Belediye Mahkemesi ne dilekçe sunmuştur. 13. Priştine Belediye Mahkemesi 29 Nisan 2009 tarihinde (E 19/09) çıkardığı kararla davalının davacıya ödenmemiş maaşlar ve faizi adına ,00 tutarındaki tazminatın ödenmesine ilişkin 23 Ocak 2007 tarih ve Cl. Nr. 336/06 sayılı kararın icrasına hükmetmiştir. 14. Priştine Belediye Mahkemesi 13 Nisan 2012 tarihinde E. Nr. 19/09 sayı ve 29 Nisan 2011 tarihli yürütmeyi durdurma kararı çıkarmıştır. 15. Priştine Belediye Mahkemesi yürütmeyi durdurma kararını Kosova İşletme Kayıt Ajansının 6 Nisan 2012 tarihli (379 sayılı) yazısı ile gerekçelendirmiştir. Bu yazıda borçlu Priştine deki Ital-Kosova özel ticaret şirketinin ticari faaliyetini durdurduğu belirtilmiştir. Bu yüzden Priştine Belediye Mahkemesi Çekişmeli Yargı Usulü Yasası nın 277. maddesiyle alakalı İcra Yasası 22. madde 1.c bendi uyarınca yürütmeyi durdurma kararı almıştır. 16. Başvurucu 20 Nisan 2012 tarihinde Priştine Belediye Mahkemesi nin E. Nr. 19/09 sayı ve 13 Nisan 2012 tarihli kararına karşı Priştine Bölge Mahkemesi nezdinde itiraz başvurusunda bulunmuştur. 17. Priştine Bölge Mahkemesi 23 Kasım 2012 tarih ve Ac. Nr. 389/2012 sayılı kararıyla itirazı reddedip Belediye Mahkemesi nin E. Nr. 19/09 sayı ve 13 Nisan 2012 tarihli kararını onamıştır. 18. Bölge Mahkemesi kararında Priştine deki Ital-Kosova özel ticaret şirketiyle 18 Haziran 2007 tarihine kadar iş ilişkisi bulunup emekli olmayan çalışanların IMN-Kosova kamu şirketi çalışanı statüsüne sahip olmaya devam edeceklerini belirten 24 Mart 2010 tarihli Kosova Özelleştirme Ajansı yazısına atıfta bulunmuştur. Dava evrakına göre IMN Kosova şirketinin bir kısmı Priştine deki Ital-Kosova özel ticaret şirketin kurulması için özelleştirilmişti. Priştine deki Ital-Kosova özel ticaret şirketinin kapatılmasında sonra şirket varlık yükümlülükleri Kosova Özelleştirme Ajansı nın yönetiminde olan IMN- Kosova kamu şirketine devredilmiştir. 19. Priştine Bölge Mahkemesi nin aynı kararında [ ] dosyanın herhangi bir yerinde IMN-Kosova Kamu Şirketi hakkında icra talep, edilmediği tespit edilmiştir. Başvurucunun İddiaları 20. Başvurucu, Anayasa nın 49. maddesiyle güvence altına alınan çalışma ve mesleği icra etme hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür. 3

4 21. Başvurucu devamında Belediye Mahkemesi nin (Cl. nr. 336/06 sayılı) 23 Ocak 2007 tarihli kararında belirtilen ödenmemiş maaşları alma hakkından yararlanmayı talep etmiştir. Başvurunun Kabul Edilirliği 22. Başvurunun esas incelemesine geçmeden önce Mahkeme, başvurucunun Anayasa da belirtilip Anayasa Mahkemesi Hakkında Yasa ve Mahkeme İçtüzüğünde açıklanan kabul edilirlik koşullarını yerine getirip getirmediğini değerlendirmek durumundadır. 23. Mahkeme öncelikle Anayasa nın fıkrası uyarınca başvurucunun başvuruda bulunmaya yetkili taraf olup olmadığını belirlemek durumundadır. 24. Anayasa nın fıkrası da şöyledir: Yasalarla belirlenen tüm yasal yollar tükendikten sonra bireyler, kamu otoriteleri tarafından kendi bireysel hak ve özgürlükler ihlal edildiğinde dava açma haklarına sahiptirler. Mahkeme bununla ilgili olarak başvurucunun gerçek kişilik olarak Anayasa nın fıkrası [Yargılama Yetkisi ve Yekli Taraflar] uyarınca yetkili taraf olduğunu tespit etmiştir. 25. Mahkeme ayrıca Anayasa nın fıkrası ve Yasa nın 47.2 fıkrasında belirlenmiş kriterler uyarınca kanun yollarının tüketilip tüketilmediğini belirlemek durumundadır. Mevcut başvuruda başvurucuya ilişkin nihai karar Priştine Bölge Mahkemesi nin Ac. nr. 389/2012 sayı ve 23 Kasım 2012 tarihli karardır. Başvurucu bunun neticesi olarak yürürlükteki mevzuata göre tüm kanun yollarını tükettiğini kanıtlamıştır. 26. Başvurucu ayrıca Yasa nın 49. maddesinde belirlenmiş yasal süre kıstasını yerine getirip getirmediğini de kanıtlamalıdır. Dava dosyasından Priştine Bölge Mahkemesi nin Ac. Nr. 389/2012 sayı ve 23 Kasım 2012 tarihli kararının 18 Aralık 2012 tarihinde başvurucuya teslim edildiği başvurucunun ise 18 Mart 2013 tarihinde yapıldığı ve bu şekilde Yasa ile İçtüzükte belirtilmiş olan yasal süreye riayet edildiği anlaşılmaktadır. 27. Bu başvuruyla ilgili olarak mahkeme İçtüzüğün 36.2 kuralını da dikkate alır. Kuralın fıkrası şöyledir: (2) Mahkeme, açıkça temelden yoksun başvuruları şu kanaatlere vardığında reddeder: [ ] b) Sunulan maddi unsurların herhangi bir şekilde Anayasa ihlali iddialarını gerekçelendirmediği zaman; [ ] d) Başvurucunun kendi iddiasını yeterli şekilde kanıtlayamadığı zaman. 28. Bununla ilgili olarak Mahkeme, hukuk mahkemelerinde alınan kararlar göz önünde bulundurulduğunda, dördüncü derece mahkemesi olmadığını 4

5 vurgulamak ister. Hukuk mahkemelerinin rolü ve görevi usul ve maddi hukuka ilişkin kuralların yorumlanıp uygulanmasıdır (bkz. mutatis mutandis Garcia Ruiz İspanya [GC] 30544/96 davası AİHM 1999-I tarihli kararı 28. Maddesi. Ayrıca bkz. 70/11 sayılı Faik Hima, Magbule Hima ve Bestar Hima başvurusu hakkında 16 Arlık 2011 tarihli kabul edilmezlik kararı). 29. Anayasa Mahkemesi, delillerin doğru sunulup sunulmadığını ve başvurucuya adil yargılama yapılması anlamında usullerin, bir bütün olarak ele alındığında, gerektiği şekilde uygulanıp uygulanmadığını değerlendirebilir (bkz. mutatis mutandis, Edwards Birleşik Krallık 13071/87 sayı ve 10 Temmuz 1991 tarihli kabul edilmiş dava başvurusu hakkında Avrupa İnsan Hakları Komisyonunun Raporu vb.). 30. Anayasa Mahkemesi davayı bir bütün olarak ele aldıktan sonra Priştine Bölge Mahkemesi nin Ac. nr. 389/2012 sayı ve 23 Kasım 2012 tarihli kararında yargılama sürecinin herhangi bir şekilde hakkaniyetsiz veya keyfi olduğunun değerlendirilemeyeceği görüşündedir (bkz. mutatis mutandis, Shub Lituanya davası ile ilgili AİHM nin 17064/06 sayı ve 30 Haziran 2009 tarihli kabul edilmezlik kararı). 31. Başvurucu ayrıca Anayasa nın 49. maddesinin [Çalışma ve Mesleği İcra Etme Hakkı] ihlal edildiğini ileri sürmüş olup bu süre içerisinde işyerine iade edilmiş ve artık sadece Belediye Mahkemesi nin Cl. nr. 336/06 sayı ve 23 Ocak 2007 tarihli kararında öngörülmüş tazminatın ödenmesini talep etmiştir. 32. Son olarak Mahkeme tarafından incelenen Ferizovik IMK Çelik Fabrikası Çalışanları Bağımsız Sendikası nın KI08/09 numaralı başvurusu hakkında çıkarılan 17 Aralık 2010 tarihli kararda Mahkeme, sunulan evraktan bu başvurunun söz konusu davadan şu nedenlerden dolayı farklı olduğunu tespit etmiştir: Öncelikle Belediye Mahkemesi E. Nr. 19/09 sayı ve 29 Nisan 2011 tarihli kararda Priştine deki Ital-Kosova şirketi ticari faaliyetini durdurduğu için icra sürecinin durdurulmasına karar vermiştir. Söz konusu karar Priştine Bölge Mahkemesi nin Ac. nr. 389/2012 sayı ve 23 Kasım 2012 tarihli kararıyla onanmıştır. Sonra da mezkur kararda Bölge Mahkemesi açık bir şekilde Priştine deki Ital- Kosova özel şirketinin kapanmasından sonra varlıkları ve yükümlülüklerinin Kosova Özelleştirme Ajansı tarafından yönetilen IMN-Kosova kamu şirketine devredildiğini, başvurucu Priştine deki Ital-Kosova şirketinin ardılı olan IMN- Kosova kamu şirketine talepte bulunmadığı için talepte bulunulmadan icra konusunda hareket edemeyeceğini tespit etmiştir. 33. Mahkeme yukarıda belirtilen gerekçelerden başvurucu tarafından sunulan olguların anayasal hak ihlali iddiasını desteklemediklerini ve başvurucunun iddiasını yeterince kanıtlayamadığını tespit etmiştir. 5

6 BU SEBEPLERDEN DOLAYI Anayasa nın fıkrası, Yasa nın 20. maddesi ile İçtüzüğün 36.2 ve 56.2 kuralları uyarınca Anayasa Mahkemesi nin 5 Temmuz 2013 tarihinde yapılan duruşmasında oybirliğiyle: I. Başvurunun kabul edilmez olarak reddine, II. Kararın taraflara bildirilmesine, Anayasa Mahkemesi Hakkında Yasa nın 20.4 fıkrası uyarınca Resmi Gazete de yayımlanmasına karar verilmiştir. III. İşbu karar derhal yürürlüğe girer. Raportör Yargıç Anayasa Mahkemesi Başkanı Prof. Dr. Ivan Čukalović, imza Prof. Dr. Enver Hasani, imza 6