ADIM ADIM YGS LYS Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 2 DAMARLAR

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ADIM ADIM YGS LYS Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 2 DAMARLAR"

Adem Erdinç
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 ADIM ADIM YGS LYS 174. Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 2 DAMARLAR

Dolaşım Sisteminde görev alan damarlar şunlardır; 1) Atardamarlar (arterler) 2) Kılcal damarlar (kapiller) 3) Toplardamarlar (venler) 1) Atardamar Kanı kalpten alarak vücuda dağıtan damarlardır.

2 Dolaşım Sisteminde görev alan damarlar şunlardır; 1) Atardamarlar (arterler) 2) Kılcal damarlar (kapiller) 3) Toplardamarlar (venler) 1) Atardamar Kanı kalpten alarak vücuda dağıtan damarlardır. Yapılarında dıştan içe doğru; bağ doku düz kas tabakası tek katlı yassı epitel bulunur. Bağ doku ve düz kas tabakasında elastik lifler yer alır. Bu lifler kan basıncına karşı esneklik kazandırır. Kan basıncı ve kan akış hızı en fazla olan damardır. Temiz kan taşırlar. (Akciğer atardamarı hariç) İç yüzeyi pürüzsüzdür. Kapakçık bulunmaz.

3 2) Kılcal Damarlar Atardamarlarla toplardamarlar arasında yer alırlar. Tek katlı epitel tabakasından oluşmuştur. Çapları küçüktür. Kan akış hızının en düşük olduğu damardır. Doku hücreleri ile kan arasında madde alışverişini sağlarlar. Kapakçık bulunmaz. Kan basıncı toplardamarlardan fazla, atardamarlardan azdır. 3) Toplardamar Vücuttan toplanana kanı kalbin sağ kulakçığına getiren damardır. Kirli kan taşırlar. (Akciğer toplardamarı hariç) Çapları atardamarlardan daha fazladır. Dıştan içe doğru üç tabakadan meydana gelmiştir. Bağ doku, Düz kas tabakası, Tek katlı yassı epitel Atardamarlardan farklı olarak en dıştaki bağ dokuca, düz kas tabakası daha incedir. Elastik lif bulunmaz. Vücudun alt tarafında bulunan toplardamarlarda kanın geriye doğru akmasını engelleyen kapakçıklar vardır. Kan akışı kılcal damarlardan fazla atardamarlardan azdır. Kan basıncının en az olduğu damarlardır.

4 # Atardamarlarda kanın hareketi Karıncıkların kasılmasıyla oluşan basınç Atardamardaki düz kaslar Arkadan gelen kanın öncekini itmesi Yerçekimi Kan akış hızı Kan Basıncı # Toplardamarlarda kanın hareketi Kulakçıkların gevşemesiyle oluşan emme kuvveti Toplardamarların etrafını saran iskelet kaslarının kasılması Toplardamar içindeki kapakçıklar Soluk alma ile akciğer içindeki basınç düşer ve kan kulakçıklara dolar Üst bölgelerdeki toplardamarlarda kapakçık bulunmaz, bunlarda yerçekimi etkilidir. Damar A K T A K T Damar Nabız: Kalbin kulakçık ve karıncıktaki kasılma ve gevşemelerine paralel olarak atardamarlarda meydana gelen ritmik kasılma ve gevşemelere nabız denir. Nabız sayısı kalp atış sayısına eşittir. Tansiyon: Kalpten atardamarlara pompalanan kanın damarlara yaptığı basınca tansiyon ya da kan basıncı denir. Karıncıkların kasılmasıyla kan pompalandığından atardamarlardaki kan basıncı artar. Buna sistol basıncı ya da büyük tansiyon denir. Karıncıkların gevşemesi sırasında ise atardamarlardaki basınç düşer. Buna diastol basıncı ya da küçük tansiyon denir.

5 KAN İLE HÜCRELER ARASINDAKİ MADDE ALIŞVERİŞİ Atardamarlar ve toplardamarlar madde alışverişine izin vermezler. Kılcal damarlar ise tek katlı epitelle kaplı olduklarından difüzyona izin verirler. Madde alışverişi kan ile kana benzeyen doku sıvısı arasında olur. Bu madde alışverişi kılcal damarlardaki osmotik basınç ile kan basıncı arasındaki farkla sağlanır. Kan içinde bulunan proteinlerden dolayı kılcal damarın osmotik basıncı doku sıvısından yüksektir. Bu proteinler damar dışına çıkamadığından osmotik basınç kılcal damar boyunca hiç değişmez. Kan basıncı ise atardamardan toplardamara doğru azalır. Toplardamar Kılcal Damar Atardamar Not: Kan basıncı artarsa kılcal damardan doku sıvısına madde geçişi artar. Bu olay ödeme yol açar. Ödemin nedenleri; OB = 25 mmhg KB = 15 mmhg Kan basıncı osmotik basınçtan düşük olduğundan su ve maddeler doku sıvısından kılcal damara pasif taşıma ile geçer. OB = 25 mmhg KB = 40 mmhg Kan basıncı, osmotik basınçtan daha yüksek olduğundan su ve maddeler pasif taşıma ile doku sıvısından geçer. Kan basıncının artması Kanın osmotik basıncının düşmesi Doku sıvısının osmotik basıncının artması Doku sıvısının mineral miktarının artması Lenf kılcallarının tıkanması Organlara mekanik darbelerin gelmesi Kan ve doku sıvısı arasındaki madde alışverişinin bu şekilde açıklanmasına starling hipotezi denir.

Benzer belgeler

11. SINIF KONU ANLATIMI 48 DOLAŞIM SİSTEMİ 1 KALP KALBİN ÇALIŞMASI

11. SINIF KONU ANLATIMI 48 DOLAŞIM SİSTEMİ 1 KALP KALBİN ÇALIŞMASI DOLAŞIM SİSTEMİ İki kulakçık ve iki karıncık olmak üzere kalpler dört odacıktır. Temiz kan ve kirli kan birbirine karışmaz. Vücuda temiz