CÜMLENİN ÖGELERİ YÜKLEM / ÖZNE

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "CÜMLENİN ÖGELERİ YÜKLEM / ÖZNE"

Ilkin Aldemir
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 CÜMLENİN ÖGELERİ YÜKLEM / ÖZNE

2 YÜKLEM Cümlede işi, oluşu, durumu bildiren öğeye yüklem denir. Diğer öğeleri bulmak için bütün sorular yükleme yöneltilir. Dilimizde her türlü sözcük ve söz öbeği yüklem olabilir. Doktorun dediklerini yapınca kendine geldi. Törende bana eşlik eden bu bayan, arkadaşımın kardeşiydi.

3 YÜKLEM Çekimli eylemler yüklem olur. Geleceğim. Bahçedeki çocukları gördü. Elmaları toplayıp hale göndersinler.

4 YÜKLEM Adlar, ek eylem alarak yüklem olur. Türkiye'nin en kalabalık ili İstanbul dur. Geçen yaz Bodrum daydım.

5 YÜKLEM Zamirler, ek eylem alarak yüklem olur. Kalbimin sahibi oydu. Bizlerdik seni her daim koruyup kollayan.

6 YÜKLEM Sıfatlar, adlaşarak yüklem olur. İzlediğimiz filmler güzeldi. Bu adamın ceketi griydi.

7 YÜKLEM Edat grupları, ek eylem alarak yüklem olur. Seni dershaneden hatırlıyor gibiyim. Seni en son gördüğümde, bacak kadardın.

8 YÜKLEM Ad ve sıfat tamlamaları yüklem olur. Yarışmada birinci olan aday, patronun yakınıymış. Benim sadık yârim, kara topraktır.

9 YÜKLEM Deyimler ve ikilemeler yüklem olur. Bu soruyu çözmek için uzun zamandır kafa patlatıyor. Konuşmacının sözleri abuk sabuktu.

10 YÜKLEM Ulaçlar dışındaki bütün eylemsiler, ek eylem alarak yüklem olur: Onun nefret ettiği tek şey çalışmaktır. Söz hakkına sahip olmayanlar, şimdiye dek hep susanlardır.

11 YÜKLEM TÜRLERİ Ortak Yüklem Birden çok özne ya da tümleç için bir yüklem kullanılabilir. Sıralı cümlelerde bu durum söz konusu olduğunda bu cümle bağımlı sıralı cümle örneği kabul edilir. Seni Ahmet, diğerini de Arzu dolandırmadı mı? Sabahları kahveye, akşamları da derneğe giderdi.

12 YÜKLEM TÜRLERİ Pekiştirilmiş Yüklem Söylediklerinden utan, utan! Sabahtan akşama kadar ağladı da ağladı. Bu akşam kızın kıyafetleri tertemizdi.

13 YÜKLEM TÜRLERİ İki Sözcüklü Yüklem Biz çok şeyler gördük geçirdik. Zil de çaldı çalacak. Yanımda bir lira var yok.

14 ÖZNE Yüklemin bildirdiği eylemi yapan ya da bir oluşun içinde bulunan varlığa özne denir. Özneyi bulmak için yüklemle birlikte cümleye, ne, kim, neler, kimler sorularından birini yöneltmek gerekir. Yeterince yoruldum bugün ben de. Koşarak gelen turistler yorgun düştüler.

15 ÖZNE Ne? sorusu belirtisiz nesneyi de buldurur. Bu nedenle özne ile nesne birbirine karıştırılmamalıdır. Yüklemin ardından okunacak ne, kim? sorularıyla önce özne bulunmalı, özne ve yüklem arasında okunacak ne, kim? sorularıyla nesne bulunmalıdır. Ahmet yeni bir elbise aldı.

16 ÖZNE Özne bir tamlama, söz öbeği ya da deyimden oluşuyorsa bu kelime grubunun tamamı özne olarak gösterilmelidir. İnsanın içini bayıltan hanımeli, gül ve salkım kokuları ot kokusuna karışıyordu.

17 ÖZNE Adlar özne olabilir: Kadınlar en kutsal varlıklardır. Ankara, bu yılki spor faaliyetleri için hazır.

18 ÖZNE Zamirler özne olabilir: Bazısı, tatile fazla zaman ayırmak istemez. Birçoğu, bir yılda kaç hafta olduğunu bile bilmiyor.

19 ÖZNE Adlaşmış sıfatlar özne olabilir: Zengin ne anlar fakirin halinden! Edat, bağlaç ve ünlemler, dil bilgisi ile ilgili kuralların aktarıldığı cümlelerde özne görevi yapar: İçin, cümlelerde neden ilgisi de kurar. Hey, seslenme anlamı taşıyan bir ünlemdir.

20 ÖZNE Ad tamlamaları ve sıfat tamlamaları özne olabilir: Dutun yaprakları yere dökülmeye başladı. Yayla havası, gençleri fena çarptı. Şu çılgın çocuklar epey gürültü yaptılar.

21 ÖZNE Deyimler ve ikilemeler özne olabilir: Hır çıkarmak onun âdetiydi. Saman altından su yürütmek en büyük meziyetidir. Dost düşman onun ölümüne ağladı.

22 ÖZNE Ulaçlar dışında eylemsiler özne olabilir: Okumak bütün sıkıntınızı, yorgunluğunuzu alır. Ağlayanlar da bir gün gülecek.

23 ÖZNE TÜRLERİ Gerçek Özne / Sözde Özne Çocuklar, motorun arkasına takılmaya çalıştı. Askerin mektubu ilk fırsatta postalanacak.

24 ÖZNE TÜRLERİ Gizli Özne Gizli özne eylemi yapan kişinin, cümlede belirtilmeyip yüklemdeki şahıs ekinden bulunduğu türdür. Gelecek ay o toplantıya katılmayalım. özne / zarf tümleci / dolaylı tümleç / yüklem zarf tümleci / dolaylı tümleç / yüklem

25 ÖZNE TÜRLERİ Açıklamalı Özne Asıl özneyi daha belirgin kılmak için özneyi açıklayan bir söz öbeğine açıklamalı özne denir. Yeni finans merkezi Maslak ta kurulan bizim bankanın da merkezi olacak. Serpil, kurumun sigortası gibi çalışan, bu ay bir şubeye tayin oluyor.

26 ÖZNE TÜRLERİ Ortak Özne Bir öznenin, birden fazla yüklem için ortak kullanılmasına denir. Çocuklar kıyafetlerini değiştirdi, sohbete başladı. Top yola çıktı ve kamyonun altında kaldı.

Benzer belgeler

Konumuz CÜMLENİN ÖĞELERİ çocuklar.

Konumuz CÜMLENİN ÖĞELERİ çocuklar. Mustafa Öğretmenim, cümlenin asıl öğeleri Yüklem ve Özne dir. Öğretmenim, Zarf Tümleci, Dolaylı Tümleç ve Nesne (Belirtili Nesne Belirtisiz Nesne) de yardımcı öğeleridir.