AKUT PELVİK AĞRI. Prof. Dr. Deniz Akata H.Ü.T.F RADYOLOJİ ABD

Transkript

1 AKUT PELVİK AĞRI Prof. Dr. Deniz Akata H.Ü.T.F RADYOLOJİ ABD

2 Akut Pelvik Ağrı da Değerlendirilme Klinik bilgi ve fizik muayene Ağrının yeri Ateş TA Tetkik sırasında anamnez: Yaş, risk faktörler, menapozal durum, problemin ortaya çıkış süresi, tekrarı, aldığı ilaçlar, geçirilmiş jinekolojik veya üriner problemler

3 Akut Pelvik Ağrı da Değerlendirilme Laboratuar bulguları Gebelik testi Lökositoz Sedimentasyon yüksekliği KC veya böbrek fonksiyon testleri Serum tümör markerları

4 APA NEDENLERİ JİNEKOLOJİK OVER KİSTLERİ PID EKTOPİK GEBELİK OVER TORSİYONU ENDOMETRİOSİS ADNEKSİYAL KİTLELER A-V MALFORMASYONLAR PLASENTA ARTIKLARI

5 APA NEDENLERİ NON-JİNEKOLOJİK APENDİSİT ÜRİNER SİSTEM TAŞI MEZENTERİK ADENİT İNFLAMATUAR BARSAK HASTALIĞI DİVERTİKÜLİT İNTESTİNAL OBSTRÜKSİYON METASTATİK HASTALIK

6 APA DA GÖRÜNTÜLEME PRİMER GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMİ ULTRASONOGRAFİDİR! Transvajinal Suprapubik Renkli Doppler US

7 OVER KİSTLERİ En sık APA nedenidir. Menstrüel siklüs ortasında folikül rüptürüne bağlı ağrı (mittel schmertz) mm çapında etrafında kalın rim bulunan kist (artmış vaskülarite) Kist içinde ekojen kanama alanı Düşük dirençli yüksek akım

8 HEMORAJİK OVER KİST RÜPTÜRÜ

9 EKTOPİK GEBELİK Gebeliklerin %1.4 nün nedenidir. Klasik bulgular <%50 az hastada var. adneksiyal ağrı pelvik kitle vajinal kanama Genellikle non spesifik birden fazla yakınma mevcut. İlk fizik muayenede atlanma oranı %60-70

10 EKTOPİK GEBELİK NEDENLERİ Geçirilmiş Salpenjit Tubal Rekonstrüksiyon Tubal Ligasyon Geçirilmiş kontrlateral Ektopik gebelik (20%) İnfertilite (Tubal hasar artışı)

11 EKTOPİK GEBELİK POZİTİF GEBELİK TESTİ ektopik gebelik düşük tehdidi gestasyonel trofoblastik hastalık TRANSVAJİNAL US PRİMER TANI YÖNTEMİ >%90 doğruluk Culdosentez yanlış negatif değeri yüksek

12 EKTOPİK GEBELİK KESİN TANI: EKSTRAUTERİN EMBRYO +VEYA FKA+ ULTRASONOGRAFİK YAKLAŞIM İntrauterin gebelik? Adneksiyel kitle?

13 EKTOPİK GEBELİK YERLEŞİM YERLERİ TUBALAR (%95) SERVİKS OVER PERİTONEAL Tubadan atılan sak peritonda implante olur ve omental,mezenterik arterializasyonla beslenir.

14 EKTOPİK GEBELİK SONOGRAFİK YAKLAŞIM İNTRAUTERİN GEBELİK? VAR 2.Komplet abortus YOK 1.EKTOPİ 3.<5h.IU Gebelik B HCG KORELASYONU YOK(ANORMAL SAC+) 1.İnkomplet abortus 2.Psödoges. sac RDUS PLASENTAL AKIM VARLIĞI

15 EKTOPİK GEBELİK SONOGRAFİK YAKLAŞIM Normalin altında BHCG artışı veya plato EKTOPİK GEBELİK Intrauterin ges.kese çevresinde artmış vaskülarite (düşük dirençli yüksek akım) İNTRAUTERİN GEBELİK (PLASENTAL AKIM) PSÖDOSAK =DESİDUAL REAKSİYON çift desidual halka, yolk sac, fetal pol ve plasental akım YOKTUR!

16 NORMAL GEBELİK KESESİNİN ÖZELLİKLERİ Endometrial kavite dışına, desidua içine (intradesidual) implantasyon. End.kavite içinde sıvı:(psödosak) GS:çevresinde kalın (2mm) hiperekojen rimi bulunan yuvarlak /oval düzgün kist TVUS ile en küçük saptanabilir çap 2mm.dir. OGSÇ: 3 ortogonal düzlemin ortalaması

17 ERKEN GEBELİK

18 ERKEN İNTRAUTERİN GEBELİK US BULGULARI: TVUS suprapubik US na göre 1 hafta önce gebeliği vefka yisaptar. Gestasyonal sak(gs) en erken 4.5 H da saptanabilir. 5.H da mutlaka görülmelidir. Yolk sak intrauterin gebelik tanısını kesin koydurur. Yolk sak veya embryo yokluğunda DİKKAT!! (ektopik gebeliğin yalancı kesesi)

19 Yolk sak : <6mm GSÇ.8-10mm (TVUS) GSÇ.20mm (TAUS) mutlaka görülmelidir. SAT-GSÇ uyumsuzluğunda BHCG ile korelasyona gidilmelidir. Embryo (fetal pol) GSÇ: 18mm (TVUS) GSÇ: 25mm (TAS) mutlaka görülmelidir.

20 İlk Trimestrde Sık Karşılaşılan Tanısal Sorunlar Gebelik testi (+); SAT:7H lık gebe; TVUS de GS izlenmiyor? Adet düzensizliğine bağlı uyumsuz SAT? BHCG korelasyonu IU/L< x intrauterin sak(-) ise: ektopik 2000 IU/L den az ise: belirsiz: 1 hafta sonra takip US

21 SAĞ TUBAL EKTOPİ

22 ABDOMİNAL EKTOPİK GEBELİK :14 HAFTA

23 35 yaşında akut ağrı ve vajinal minimal kanama ile gelen hasta, BHCG?

24 SOL TUBAL EKTOPİ

25 Şiddetli pelvik ağrısı olan gebelik testi pozitif hasta: SAT: 3 gün önce

26 34 yaşında 15 gündür karın ve bel ağrısı SAT: 4 gün önce bhcg: 1200mIU/mL SAĞ ADNEKS RADYOLOJİK TANI: EKTOPİK GEBELİK D&C : PLASENTAL DOKU UTERUS

27 Ön Tanı: Ektopik gebelik Patolojik Tanı: Blighted ovum 27 yaşında gebelik testi pozitif, akut kanama ve adet gecikmesi şikayeti

28 OVER TORSİYONU Jinekolojik acillerin %3 nedenidir. Premenopozal dönemde olur. Postmenopozal dönemde over neoplazmı ile birliktedir. Over torsiyonlarının %20 sinde gebelik+ En sık sağ overde olur. %10 hastada kontrlateral overde de torsiyon olur.

29 OVER TORSİYONU Unilateral, akut şiddetli ağrı Bulantı, kusma Birkaç gün veya hafta önce benzer ağrılar US PRİMER TANI YÖNTEMİ

30 OVER TORSİYONU US BULGULARI Çoğunlukla ileri derecede büyümüş over veya kitle görülür. Kitle tamamen solid,kompleks veya kistiktir. Prepubertal kızlarda büyük kompleks kistik, pubertal dönemde solid büyük adneksiyal kitlelerde görülür.

31 TAM TORSİYON: OVER TORSİYONU US BULGULARI İçerisinde hipoekoik alanlar bulunan büyümüş over (infarkt-hemoraji) RDUS AKIM YOK Venöz ve lenfatik obstrüksiyona bağlı ödem, intraperitoneal serbest sıvı

32

33 17 GÜN SONRA KONTROL

34 25 yaşında pelvik ağrısı olan hasta

35 Pelvik İnflamatuar Hastalık (PIH) Serviksten endometriuma tubalara ve peritona yayılan asendan enfeksiyon Premenapozal dönemde:multipl partner chlamidia ve gonore en sık mikroorganizmalar En önemli komplikasyonu: Tubo-ovaryen abse (%15)

36 PIH Bilateral pelvik ağrı hassasiyet Lökositoz,sedimentasyon artışı Vajinal tuşede servikste hassasiyet US, hafif PID lerde normal olabilir. Perifundal sıvı

37 PIH Endometritis:Kavitede sıvı veya hava Piyosalpinks: Dilate tuba içinde debri veya sıvı Tubo-overyen abse: İçinde sıvı-debri seviyesi bulunan kistik kitle Kompleks kitle: solid nodül, irregülerite, septasyonlar

38 ENDOMETRİT

39 PİYOMETRA

40 PIH-HİDROSALPİNKS

41 OLGU: 22 yaşında akut pelvik ağrı ile gelen hasta: ENDOMETR İOZİS ENDOMETRİOZİS

42 ADNEKSİYEL KİTLELER Nadir nedenlerdendir Ağrı nedeni: enfeksiyon, kanama, torsiyon Uerin saplı myomları da torsiyona uğrayabilirler. Dermoid kist rüptürleri

43 30 HAFTALIK GEBE: SOL ÜSTKADRANDA 15 GÜN ÖNCE BAŞLAYAN AĞRI, ABDOMİNAL KİTLE? GEBELİK+DEV MYOM

44 OLGU: 17 yaşında pelvik kitle ön tanısı ile tanı ve evrelendirme için sevk edilen hasta

45

46 OLGU: 17 yaşında pelvik kitle ön tanısı ile bölümümüze tanı ve evrelendirme için sevk edilen hasta AEktopik gebelik B Over kist rüptürü C Mezenter kisti DOver kist torsiyonu E Over ca F Endometriosis

47

48 OLGU: 28 yaşında non spesifik karın ağrısı ile acile başvuran hasta A. Ektopik gebelik B. Over dermoid kist rüptürü C. Over torsiyonu D. Over ca E. Endometriosis

49 AKUT ABDOMEN VE AKUT PELVİK AĞRIDA TANISAL ZORLUKLAR KLİNİSYEN Örtüşen semptom ve bulgular nedeni ile klinisyen için tanısal zorluğa yol açar! RADYOLOG Komplike veya diffüz hastalık Farklı veya ilişkili patolojilerin birlikte görülmesi BT veya MR ECR 2011

50 OLGU 8: 11 yaşında sağ alt kadranda ağrı ve hassasiyet nedeni ile acile başvuran hastanın pelvik US tetkiki:

51

52 OLGU 8: 11 yaşında sağ alt kadranda ağrı ve hassasiyet nedeni ile acile başvuran hastanın pelvik US tetkiki: A. Torsiyone over kisti B. Hidrometrakolpos C. Perfore akut apendisit D. Endometrioma E. Teratom

53