2009 Kasım. KALDIRMA SİSTEMİ VİNÇ MOTORLARI a. M. Güven KUTAY a-vinc-motorlari.doc

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "2009 Kasım. www.guven-kutay.ch KALDIRMA SİSTEMİ VİNÇ MOTORLARI. 40-2-4a. M. Güven KUTAY. 40-2-4a-vinc-motorlari.doc"

Sanaz Altın
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 2009 Kasım KALDIRMA SİSTEMİ VİNÇ MOTORLARI a M. Güven KUTAY a-vinc-motorlari.doc

2 İ Ç İ N D E K İ L E R 1 Kaldırma Sistemi Vinç motorları Doğr akım elektrik motor Alternatif akımlı elektrik motorları Kısa devre-asenkron elektrik motorları "KAM" Bilezikli elektrik motorları Elektrik motornn çalışma oranı "ÇO"

.. 1.4 1.4.2.2 Bilezikli elektrik motorları... 1.7 1.4.3 Elektrik motornn çalışma oranı "ÇO".

3 N a s ı l v i n ç a p a r ı m Kaldırma Sistemi 1.4 Vinç motorları Vinçlerin tahrikinde kllanılan elektrik motorları oldkça fazla istekleri erine getirmek mecbrietindedirler ve işletme için çok önemlidirler. B istekleri ş şekilde sıralaabiliriz: Başlangıç momentleri çok büük olmalıdır, Kısa mola zamanı ile sık sık, işlemee alınabilmelidirler, Sık sık dönüş önünün değişmesine karşın hassas olmamalıdırlar, Özel hallerde gereken istekleri erine getirmelidirler. Vinç tahriğinde motor karakteristiğine göre, doğr akım motorlarının kllanılması gerekmektedir. Özel haller dışında ekonomikliği ve temin edilme bakımından, en çok alternatif akımla çalışan kısa devre asenkron elektrik motorları kllanılır. Son zamanlarda kllanılan "frekans aarlaıcıları" la bilhassa kısa devre asenkron elektrik motorlarının önemi dahada çok artmıştır. Elektrik motornn seçiminde ş istekler en başta er alır: Kaldırma ve taşıma fonksionlarını erine getirmesi, Basit ve ekonomik olarak kmanda ve aarlamaı apabilmesi, Ekonomik önden konstrüksiona ması, İşletme emnietine gn olması, Bakım ve edekparça bakımından avantajlı olması, v.s Doğr akım elektrik motor Doğr akım elektrik motor vinç tahriklerinde kllanılması gereken ideal motordr.. Doğr akım elektrik şebekesi olmadığından işletmee almak için doğr akım jeneratörüne gerek vardır. Diğer taraftan kmandası pahalı oldğ için, özel haller hariç bir çok erde kllanılmasından vaz geçilmektedir. Devir saısı n Yük momenti Moment M Şekil 1.1, Doğr akım motor B motorların en belirgin özellikleri şnlardır:yükün hareketine başlarken, başlangıç momentleri etiket momentine göre 2,5 ile 3 kat daha büüktür, Değişik ük altında devir saıları sabit denilecek kadar az değişiklik gösterir,

B istekleri ş şekilde sıralaabiliriz: Başlangıç momentleri çok büük olmalıdır, Kısa mola zamanı ile sık sık, işlemee alınabilmelidirler, Sık sık dönüş önünün değişmesine karşın hassas olmamalıdırlar,

4 1.4 V i n ç M o t o r l a r ı Gaet hassas kademelerde hız değişikliği elde edilir, Frenleme gaet kola apılır. Motor şebekeden arıldığı için kısa bir müddet jeneratör fonksion gösterir. Doğr akım motornn moment-devirsaısı diagramında (Şekil 1.1) motor karakteristiğine bakarsak devir saısının çok az değişmesine karşın momentin devamlı büüdüğü görülmektedir. B özelliğinden ötürü asansörlerde öncelikle kllanılırlar Alternatif akımlı elektrik motorları Alternatif akımlı elektrik motorları "Kısa devre-asenkron motorlar" ve "Bilezikli motorlar" olarak iki kısımda toplanır Kısa devre-asenkron elektrik motorları "KAM" Kısa devre-asenkron elektrik motorları "KAM" genelde gücü 15 kw kadar olan tahriklerde kllanılırlar. Normal olarak b motorların karakteristiğine göre ürüüş motor olarak kllanılmamaları gerekiorsada, ekonomik bakımdan büük avantajları oldğndan öncelikle ceraskalların bütün tahriklerinde kllanılırlar. M M' M B B M n a b M D En büük avantajları değişik ktpl motorlar olarak üretilebilmeleridir. Örneğin; 8 ve 4 ktpl motorlarla 1/2 oranında hız elde edilir. B avantaj alnız motorn ktp bağlantısının değiştirilmesile olşr. Bnn ekonomik bir avantaj olmasının anı sıra komandasının da basit olması çok erde kllanılma sebeplerinin başında gelir. n' n n n Şekil 1.2, KAM karakteristiği a) Normal b) Özel n Kısa devre-asenkron elektrik motornn çalışmaa başladığındaki bazı problemlerini azaltmak için çoğ erde hidrolik kavramanın kllanılması bazı özel haller dışında pek fada vermez. Son zamanlarda kllanılan "frekans aarlaıcıları" kısa devre-asenkron elektrik motorlarının kllanılmasını dahada kolalaştırmış ve çoğaltmıştır. Kısa devre-asenkron elektrik motornn Şekil 1.3 ile klasik elektrik bağlantı şeması gösterilmiştir. B şemada motor bağlantıları açık olarak verilmemiştir. Normal kısa devre- Asenkron elektrik motor bağlantısı ıldız bağlantı olarak apılır. Motorların bağlantı şekilleri Şekil 1.4 ile gösterilmiştir. Manetik frenin bağlantı şemasıda Şekil 1.5 ile verilmiştir.

B özelliğinden ötürü asansörlerde öncelikle kllanılırlar. 1.4.

5 N a s ı l v i n ç a p a r ı m 1.5 KK E 6A a 1 3 C1 b a 1 C b V 24V T1 R S T 0 R S T 0 b1 b2 Limit Şalterler Fr v w Bton Motor 3~ Bton PB Şekil 1.3, KAM motornn komple elektrik şeması E Otomatik sigorta Cx Kontaktörler Tx Termik şalter KK Kmanda kts PB Psh-Btton kts Fr Fren

R S T 0 R S T 0 b1 b2 Limit Şalterler Fr v w Bton 1 1 3 2 4 Motor 3~ Bton 2 1 3 2 4

6 1.6 V i n ç M o t o r l a r ı R T S R T S R ST z x v w z x v w z v x w v z x w Yıldız bağlantı x v z w Üçgen bağlantı z x v w Y -bağlantı Yıldız-Üçgen bağlantı Şekil 1.4, KAM motornn bağlantısı drmları 220V 24V ~ B1 B2 ~ K1 K ve 14 nmaralı çlar kontaktörün ardımcı kontaklarına bağlantıdır Şekil 1.5, Frenin elektrik bağlantısı

7 N a s ı l v i n ç a p a r ı m Bilezikli elektrik motorları Bilezikli elektrik motorları genelde gücü 10 kw dan büük olan tahriklerde kllanılır. Tahrik gücü 10 ila 15 kw arasındaki tahriklerde, bilezikli vea kısa devre elektrik motornn kllanılması işletme şartlarına ve müşterinin isteklerine göre seçilir. Bilezikli motorların devree soklmasında olşan üksek akımın etkisi motorn şebekee üç fazlı direnç üzerinden bağlanmasıla ortadan kaldırılır. Motor devir saısının ükselmesi oranında dirençte avaş avaş devreden çıkarılır. Bilezikli elektrik motornn devree soklmasında olşan üksek akımın anında başka bir fadalı özelliğide üksek başlangıç momentinin olşmasıdır. Kllanılan dirençlerin aarlanmasıla işletme şartlarına göre motorn karakteristiği drlr. Bölece belli bir arada değişen moment değeri dirençlerin devree soklma ve çıkarılmalarıla kolaca aarlanır Elektrik motornn çalışma oranı "ÇO" Elektrik motornn "Çalışma Oranı ÇO" motorn tanımında çok önemli değerdir. B "vincin hareket süresinde" motorn hareket süresine göre üzde olarak ne kadar çalıştığını gösteren değerdir. Vincin hareket süresi: Vincin blndğ erden (A noktası) ükün oldğ ere hareketi (vinç köprü, araba ve kanca), kancanın ükü alabilme drmna gelmesi, sapanların bağlanıp ükün kaldırılması, ükün gideceği ere hareketi, ükün indirilmesi, vincin tekrar "A" noktasına gelmesi için geçen zamandır. Çalışma Oranı ÇO: Vincin hareket süresinde adı geçen tahriğin b sürenin üzde kaçında çalıştığıdır. B Almanca "Einschaltdaer" olarak adlandırılır ve "25%ED" olarak gösterilir. Biz bn örneğin "%25ÇO" olarak göstereceğiz. Genel olarak bir değer bilinmiorsa, tahriklerde kabl edilen Çalışma Süreleri; Kaldırma tahriğinin çalışma oranı: %25ÇO dır. Araba ürütme tahriğinin çalışma oranı: %40ÇO dır. Vinç ürütme tahriğinin çalışma oranı: %40ÇO dır. Brada alnız kaldırma motorlarının hesabını ele alacağız. İlerde ürütme sisteminden sonra araba ve köprü ürüüş motorlarının hesabını, sonrada döndürme sistemindede döndürme motorlarının hesaplamasını örneklerle göstereceğiz.

Bilezikli motorların devree soklmasında olşan üksek akımın etkisi motorn şebekee üç fazlı direnç üzerinden bağlanmasıla ortadan kaldırılır.

Benzer belgeler

2009 Kasım. YÜRÜYÜŞ REDÜKTÖRLERİ M. Güven KUTAY yürüyüs-redüktörleri.doc

2009 Kasım. YÜRÜYÜŞ REDÜKTÖRLERİ M. Güven KUTAY yürüyüs-redüktörleri.doc 009 Kasım YÜRÜYÜŞ REDÜKTÖRLERİ 40--3 M. Güven KUTAY 40--3-yürüyüs-redüktörleri.doc İ Ç İ N D E K İ L E R Yürüme Sistemi....3.3 Yürüyüş redüktörleri....3.3.1 Yürüyüş redüktörü hesaplama örnekleri....4.3.1.1