ATBÖ Sürecinde Ölçme-Değerlendirmeye Hazırlık: ATBÖ Yaklaşımı Nasıl Bir Ölçme Değerlendirme Anlayışını Öngörüyor?

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ATBÖ Sürecinde Ölçme-Değerlendirmeye Hazırlık: ATBÖ Yaklaşımı Nasıl Bir Ölçme Değerlendirme Anlayışını Öngörüyor?"

Müge Aykut
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Not: Bu doküman, TÜBİTAK tarafından desteklenen ATBÖ (Argümantasyon Tabanlı Bilim Öğrenme) Projesi kapsamında hazırlanan öğretmenlerin 3 yıl boyunca yaşadıkları sınıf tecrübelerini paylaştıkları ATBÖ Öğretmen Kitabı'ndan European SchoolNet tarafından organize edilen bu Uzaktan Eğitim Faaliyeti için kaynak olarak düzenlenmiştir. ATBÖ Sürecinde Ölçme-Değerlendirmeye Hazırlık: ATBÖ Yaklaşımı Nasıl Bir Ölçme Değerlendirme Anlayışını Öngörüyor? Öğrencilerin işlenen konuya ilişkin ön bilgi ve kavramlarının yeni konunun öğrenebilmesi için önemli olduğunu düşünüyorum. ATBÖ ile tanışmadan önce konunun başında öğrencilerin kavramlar hakkındaki ön bilgilerini ortaya çıkarmak için sınıfta birkaç öğrenciye neler biliyorsunuz sorusunu sorar, sınıfta söz isteyen birkaç öğrenciye söz hakkı verirdim. Bu uygulama ile beraber öğrencilerin kavram hakkındaki ön bilgilerini ortaya çıkardığımı zannederek uygulamaya geçerdim. ATBÖ ile tanıştıktan sonra öğrencilerin bir konu hakkındaki ön bilgilerini ortaya çıkarmanın birkaç yüzeysel soru ile olmayacağını gördüm. Çünkü öğrencilerin ön bilgilerini ortaya çıkarmak öğrenci ile derinlemesine tartışmayı ve soru sorma konusunda üst düzey beceriyi gerektiriyordu. ATBÖ uygulamaları ile beraber uygulamanın girişinde öğrencilerin kavramlar hakkındaki ön bilgilerini ortaya çıkarmak için; Kavramlar hakkındaki bilgi seviyeleri ne düzeydedir? Konu hakkında bildikleri ve düşündüklerine nasıl açıklık getiriyorlar. Konuya ne kadar ilgi duyuyorlar? Konu hakkında kavram yanılgıları var mı? Sorularına cevap bulmam gerektiğine inanıyorum. Üniteye hazırlık aşamasında öğrencilerin ünitedeki başarısını ölçmek için ünite tabanlı başarı testi hazırlıyorum. Bu başarı testinde üniteye ait tüm kazanımları içerecek çoktan seçmeli sorular ve öğrencilerin kavramlar hakkında derinlemesine bilgisini ölçmek için kavram soruları yer almaktadır. Hazırladığım soruların öğrencilerin üst düzey bilişsel becerilerini ölçmeye dönük olmasına dikkat ediyorum. Hazırladığım bu başarı testini üniteye başlamadan ön test ve ünite bitiminde öğrencilere son test olarak uyguluyorum. Çoktan seçmeli soruların öğrencilerin konu hakkında bilgi düzeylerini derinlemesine ölçmek ve buna dayalı olarak kararlar almak

2 konusunda yeterli olmayacağını düşünüyorum. Kavram soruları ile öğrencilerin konu hakkındaki ön bilgileri hakkında önemli ipuçları yakalıyorum. Buradaki sonuçlardan hareketle sınıf ve grup tartışmalarımda öğrencilerin kavram sorularına verdikleri cevapları da dikkate alarak müzakereleri yürütmeye çalışıyorum. Ancak zamanın kısıtlı olması nedeniyle her zaman ön test sonuçlarını değerlendirdikten sonra etkinlik planlamam mümkün olmuyor. Bu durumda dersin girişinde öğrencilerle hem bireysel hem de grup olarak yaptığım tartışmalarla konu hakkında ön bilgilerini de ortaya çalışıyorum. Yine bu tartışmalarda öğrencilerin varsa kavram yanılgılarını ortaya çıkarmaya çalışır, müzakere süreci boyunca yeni öğrenecekleri kavramlarla karşı karşıya getirmeye çalışırım. Öğrencileri kendi sorularını belirleyip sorularına cevap aramak için gruplara ayırdığımda grupların yaptıkları çalışmaları çok iyi gözlemleyip her aşamasında haberdar olmaya çalışıyorum. Öğrencilerin bu çalışmaları sırasında ürettikleri sorular ve bu sorulara grup elemanlarının verdiği cevaplar öğrencilerin kavram hakkındaki gelişimlerini izlemem acısından önemli olduğunu düşünüyorum. Çocukların birbirlerine sordukları sorular ve soruların düzeyi öğrencilerin kavram hakkında ne bildikleri ile ilgili de ilginç ipuçları sunuyor. Bu ipuçlarını kaçırmamak için mümkün olduğunca tartışmalara müdahil olmadan onları dinlemeye çalışıyorum. Bunun benim için öğrencilerimin bilgi düzeylerini belirleyebilmem için kaçınılmaz bir fırsat olduğunu düşünüyorum. Grupları dinlerken genellikle şunları gözlemlemeye çalışıyorum; Öğrenciler soru soruyorlar mı? Soruyorsa ne düzeyde soru soruyorlar. Kavramlara açıklık getiriyorlar mı? Nasıl açıklamalar yapıyorlar. Verdikleri cevaplarda nasıl cümleler kuruyorlar(kesin, olasılıklı ) Öğrenciler konu hakkında arkadaşlarının açıklamalarını dinliyor alternatif açıklamalar üretiyorlar mı? Öğrenciler kitabı bilgilere bağlı olarak mı, yoksa kitabi bilgiden uzak olarak kendi cümleleriyle mi konuya açıklık getiriyorlar? Yaptıkları etkinlikler sonucunda ulaştıkları sonuçlar hakkında yorumlarda bulunabiliyorlar mı? Kendi öğrenmelerinin farkındalar mı? 1

3 Yukarıdaki sorulara dayalı olarak öğrencileri gözlemlemeye çalışırım. Bu şekilde tüm öğrencilerin süreç içerisindeki performanslarını rahatlıkla belirlediğimi düşünüyorum. Yine öğrencilerin süreç içerisindeki başarısını ölçmek için kullandığım performans görevleri içinde farklı bir bakış kazanmıştım. ATBÖ ile tanışmadan önce verdiğim performans ödevleri çok etkili değildi. Çok fazla öğrencinin dersine giriyordum ve bunların hepsini takip etmem mümkün değildi. Bunların hepsini öğrencilerin sunması için yeterli zamanım olmadığından gerekli önemi veremiyordum. ATBÖ şablonları benim kafamda bir ışık yaktı ve uygulamalar boyunca öğrencilerin doldurduğu ATBÖ şablonunu performans görevi olarak kullanabileceğim düşündüm. Bunun için şablonun tüm kısımlarını göz önüne alarak bir rubrik geliştirdim. 2

Hazırladığım rubrik ile öğrencilerin doldurdukları ATBÖ şablonlarını performans görevi olarak değerlendirmeye başladım. Çok verimli olduğunu gördüm.

4 Hazırladığım rubrik ile öğrencilerin doldurdukları ATBÖ şablonlarını performans görevi olarak değerlendirmeye başladım. Çok verimli olduğunu gördüm. Öğrencilerini yaptığı çalışmaları direkt sınıf ortamında gözlemleyebiliyordum. Performans görevlerinin esas amacı öğrencilerdeki üst düzey zihinsel becerileri ölçmekti. ATBÖ raporları bunun için çok uygunuydu. Yönetmelik gereği sınıfta yapılması gerekiyordu 3

5 performans görevleri ancak ATBÖ ile danışmadan önce böyle bir şey yapmam mümkün değildi. Çok zaman alıcı oluyor konuları yetiştirmem mümkün olmuyordu. ATBÖ ile beraber artık performans görevi benim için çok kolay bir hale geldi. Öğrencileri de büyük bir sıkıntıdan kurtarmış oldu. Çünkü bütün öğretmenler performans görevi veriyor ve bu durum öğrenciler için çok büyük bir kaos oluyordu. Öğrencilerde bu şekilde bir yükten kurtulmuş oluyorlardı. Öğrencilerin konu sonunda yazdıkları mektupları da performans görevi olarak kullanmaya başladım. Bunun için Türkçe öğretmeni ile birlikte çalışıyorduk. Böylelikle diğer disiplinlerle de ilişki kurmuş olabiliyordum. Bu durum öğrencilerin diğer derslerle olan ilişkiyi fark etmeleri için de fırsat sağlıyordu. Üniteyi planlarken konunun genel özelliklerini dikkate alarak gerektiğinde poster hazırlama çalışmaları da yaptırabiliyorum. Bu tip ödevlerin değerlendirilmesinde de geçmişte yaşadığım sıkıntılardan yola çıkarak poster hazırlama sürecinin ve posterlerin daha etkili değerlendirilmesini sağlamak için bir poster değerlendirme rubriği hazırladım. Ayrıca hazırlama aşamasında öğrencilerime rehber olabilmesi için de bir poster şablonu belirledik. Bu şablona göre, her posterde mutlaka bir slogan olması gerektiğine karar verdik. Ardından ATBÖ şablonumuzdaki soru, iddia, delil ve resimlerin de posterde yer alması gerektiğine karar verdik (Resim 1.6). Ayrıca planlama sürecinde yapmayı düşündüğüm etkinliklerin genel yapısını da dikkate alarak uygulama sürecinde öğrencilerin kendilerini ve arkadaşlarını da değerlendirebilecekleri öz-değerlendirme ve akran-değerlendirme gibi stratejilere de yer veriyorum. Uygulamalarda yaptığım sınıf içi gözlemlere göre öğrenciler bu yolla daha iyi motive oluyorlardı ve hem kendi öğrenmeleri hem de arkadaşlarının öğrenmelerinde daha fazla sorumluluk alıyorlardı. 4

Resim 1.6: Öğrencilerin hazırlamış olduğu posterlere ait örnek resimler ATBÖ sürecinde yazmanın öğrencilerin dil becerilerinin gelişmesinde de önemli katkı sağladığını gözlemledim.

vermeye çalışıyorum. Yazma çalışmalarını verirken iyi bir yönerge ile onları yönlendirmeye çalışıyorum. Yazının gerçek bir okuyucu kitlesine yazılmasına ise özellikle dikkat ediyorum.

6 Resim 1.6: Öğrencilerin hazırlamış olduğu posterlere ait örnek resimler ATBÖ sürecinde yazmanın öğrencilerin dil becerilerinin gelişmesinde de önemli katkı sağladığını gözlemledim. Bu nedenle etkinlik planlama sürecinde değerlendirme amaçlı olarak öğrencilerin şiir, şarkı, mektup ve hikaye gibi yaratıcı yazma çalışmaları yapmalarına imkan sağlayacak stratejilere mutlaka yer vermeye çalışıyorum. Yazma çalışmalarını verirken iyi bir yönerge ile onları yönlendirmeye çalışıyorum. Yazının gerçek bir okuyucu kitlesine yazılmasına ise özellikle dikkat ediyorum. Bu stratejilerin öğrenme sürecinin sonunda öğrencilerin kavramları nasıl içselleştirdiklerini görebilmem için de oldukça önemli olduklarını düşünüyorum. Ayrıca, tüm ATBÖ uygulamalarında hazırladıkları ATBÖ şablonları, performans ve yazma ödevlerini de dosyalayarak tüm uygulamalar boyunca göstermiş oldukları gelişim ve değişimi de takip etme olanağı da buluyorum. Öğrencilerin konu ile ilgili yazdıkları şiirler Resim 1.7 de verilmiştir: 5

7 Resim 1.7: Şiir örnekleri 6

Benzer belgeler

1. Araştırma 2. Yaratıcı düşünme 3. Karar verme 4. Akıl yürütme 5. İlişkilendirme

1. Araştırma 2. Yaratıcı düşünme 3. Karar verme 4. Akıl yürütme 5. İlişkilendirme SINIF : 6 ÖĞRENME ALANI : İBADET ÜNİTE : 2 / NAMAZ İBADETİ MATERYAL TÜRÜ : PROJE ÖDEVİ 6.SINIF İÇERİK SINIF DÜZEYİ BEKLENEN BECERİLER HAZIRLAMA SÜRESİ DEĞERLENDİRMEDE KULLANILACAK ARAÇLAR Namazın şartlarıyla