Eğim dereceleri Merdivenler

Transkript

1 PEYZAJ YAPILARI 1 DERSİ Merdivenler Farklı iki yükseklik arasındaki bağlantıyı sağlayan sirkülasyon aracı, düzenli aralıklı, yatay kademelerden meydana gelirse merdiven adını alır. 7. Hafta Eğimler ve seviye değişimleri (Merdivenler) Yrd.Doç.Dr. Mert Eksi İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü Peyzaj Teknikleri Anabilim Dalı merteksi@istanbul.edu.tr Eğim dereceleri 1:1 % derece 1:2 %50 27 derece 1:3 %33 18 derece 1:4 %25 14 derece 1:5 %20 11 derece 1:10 %10 6 derece

2

3

4

5

6 Merdiven yapım tekniği basamak yükseklikleri, planlama tertipleri geçiş hattının şekli sahanlıklar merdiven eni basamak taşıyıcı sisteminden oluşur. basamaklar Basamaklar merdivenin ana birimidir. İki kısımdan oluşur. Merdivenin ayak basılan yerine taban (basgıç) (basamak genişliği) ayağın karşısına gelen dik kısmına ise rıht (yükseklik) adı verilir. (rıht yüksekliği) rıht(r) Basgıç (b)

7 Basamak genişliği / basgıç (b) Rıht yüksekliği (h): Birbirini izleyen iki rıht arasındaki yatay mesafedir. iç mekan için basamak genişliği Yatık eğimli merdivenlerde (20-25 o ) cm Normal eğimli merdivenlerde (25-36 o ) cm Dik eğimli merdivenlerde (36-45) cm Birbirini izleyen iki basamağın üst yüzeyleri arasındaki düşey mesafedir. Rıht yüksekliği en fazla 16,5 cm, en az 11,5 cm olarak alınabilir. ADA (2010) (Amerikan Engelli Standartları) rıht yüksekliğini cm aralığında önermektedir. Aynı standart içerisinde rıht ve basamak birleşimlerinde bir girinti / eğim oluşturulması / bu eğitimin en fazla 30 derece ya da mm arasındaki girintilere sahip olması beklenmektedir. dış mekan için basamak genişliği en az 28 cm / en fazla 40 cm olarak belirlenmiştir. (ADA, 2010) Basgıç (b) rıht(r) Basamaklarda yürümenin rahatlığı 2h+b =63-65 cm (b-taban, h-rıht) eşitliğine ve buradaki rıht yüksekliğinin küçüklüğüne bağlıdır. İç mekan merdivenlerinde h=12-14 cm olarak kullanılabilir. Normal bir adımın uzunluğu cm olarak kabul edilmektedir. Basamak formülü genel anlamda bir basamak genişliği ve iki rıht yüksekliği olarak verilir. Burada ortaya çıkan ölçü de bir adım boyuna eşit olmaktadır.

8 Merdiven basamaklarının düzenlemesinin yuvarlak, kırık köşeli ve düz olarak değişik şekillerde yapıldığı çok sık görülür. Genel olarak basamak şekli ve yüksekliği tasarımcı tarafından standartlara göre hazırlanmalıdır. Basamak profilleri Basamak profilleri ADA (2010) (Amerikan Engelli Standartları) basamak ve rıht birleşimleri Kısmen daha güvenli Tehlikeli

9 Soru Çözüm 1,5 m kot farkı bulunan iki fonksiyon arasında yapılacak olan merdivenin rıht yüksekliği 15 cm olarak tespit edilmiştir. Basgıç genişliğini hesaplayınız? 2h+b = Rıht Basamak yüksekliği genişliği Adım genişliği Rıht 15 cm olarak tespit edilirse formülden; 2x15+b=63-65 Basamak genişliği =30-33 cm olarak bulunur Merdiven örnekleri Bu merdivenin plan uzunluğunu belirtiniz? Basamak sayısı nedir? Basamak sayısı = Kot farkı / rıht yüksekliği = 150 / 15 = 10 adet Basgıç x basamak sayısı = x 10 = cm = 3-3,3 metre

10 Merdiven genişliği Merdiven genişliği: Bir merdiven kolunun çıkış hattına paralel kenarları arasındaki yatay mesafedir. Ancak bunun tamamı çıkışa uygun olmayabilir. Bu nedenle Faydalı genişlik sağlanmaktadır.

11 Timesaver Amerikan Peyzaj Uygulama İlkelerine göre merdivenler için en az genişlik 150 cm olmalıdır. Yaya geçiş yoğunluğu / Sirkülasyon Yoğunluğu (V) =200/dk, Her bir yaya için en az alan (M) bu oran 0.46 m m2 arasında olmalıdır. Yürüme hızı (S) mm/dk (ortalama) Tabloya bakınız Formül Yaya yolu genişliği = V(M) / S V= Dakikada geçen yaya sayısı M= Her bir yaya için mekan genişliği m2/yaya S= Yürüme hızı Dakikada 200 yayanın geçtiği bir alanda planlanacak yaya yolunda arzu edilen en dşüşük yaya mekanı her bir yaya için 1.67 m2 olarak belirlenmiştir. Yayaların yürüyüş hızı m / dk olduğuna göre yaya yolu genişliği nedir? 200 x 1.67 / = 4.22 m.

12 Yetişkin Kişilerin Yürüme Hızları Tip km/saat mm/dk Ortalama bir yetişkin Yaşlı(75 yaş) Merdivenler (aşağıya doğru) Merdivenler (yukarıya doğru) Sahanlık Merdiven basamak grupları arasında sahanlık adı verilen platformlar bırakılır. Bu platformlar basamaktan sonra planlanarak, genişliği ise B=n (adım adedi)x63-65 cm formülü ile hesaplanır. Adım düzenini korumak için tek sayı düzeni devam ettirilmelidir. Her 1,5 2 m yükseklikte bir sahanlık planlanmalıdır. Sahanlıklar arası en fazla 9 m.

13 Sahanlık köşesinde iki rıhtın bir noktada birleşmesi görünüş ve emniyet bakımından iyi değildir. Küpeşte hattında da kırıklık olacağından merdivenin görünüşü bozulur.

14 Basamak kenarları parapet duvarla veya bir küpeşte ile çevrelenebilir. Bazı örneklerde kaya ve iri taşlarla basamak kenarlarının düzenlendiği güzel uygulamalar görülebilir. Dış mekan basamaklarının büyük bir çoğunluğu içinde betonun yapım elemanı olarak kullanıldığı görülmektedir. Çünkü uygulama kolaylığı ve dayanıklılık merdivenlerde beton kullanışını arttırmaktadır. Uygulamada merdivenler en az 4-5 basamak bir arada yapılmalıdır. Beton basamakların yapımında zemin sağlam ise beton altında blokaj gerekmeyebilir. Fakat zemin sağlamlığının kesin olmadığı hallerde blokaj yapılmalıdır. Basamak altı beton (payas) kalınlığı en az 15 cm olarak hesaplanmalıdır.

15 Korkuluklar Dış mekan basamak tasarımları yanında, rampa ve yaya köprüleri, hatta teras balkonları gibi konstrüktif çalışmalarda yaya güvenliğinin sağlanması için korkuluklar gerekir. Korkuluklar şu bölümlerden oluşur: Taşıyıcı kısım Dolgu Küpeşte

16 Taşıyıcı kısım Dolgu / Pano Korkuluklar ahşap, metal, taş ve betondan yapılabilir. Dik taşıyıcılar cm aralıklı olarak dizilebilir. Görsel olarak en önemli kısım küpeştelerde dolgu olarak ifade edilen düşey dekoratif elemanlardır. Bu kısım taşıyıcı direk ve dik elemanlarla merdiven veya teras balkonunun arasında kalan kısımdır. Çoğunlukla bu dolgu kısmı düz, panolu, parmaklıklı, şebeke ve yekpare olarak yapılabilir. Bu düzenleme kullanılacak materyalin cinsini ve dolgu kısmın şeklini (formunu) belirler.

17 Parmaklıklı korkuluklar balkon ve merdivenlerde en çok kullanılan korkuluk tipleridir. Bu korkuluk tipinde 15 cm aralıklı olarak dolgu kısım metal, ahşap, beton, mermer ve taştan yapılabilir. Parmaklık korkuluklarda ilk taşıyıcı elemanlara, direklere baba adı verilir. Babalar diğer taşıyıcılara göre daha kalın yapılırlar. Yekpare korkuluklarda taşıyıcılar arasında pano şeklinde yekpare bölümler, dolgu kısımları olarak yerleştirilir.

18 EKLER

19

20

21

22

23

24

25

26

27 Ahşap merdiven Ahşap merdiven Prefabrik malzeme ile yapılan merdiven

28 Beton derzli kayrak merdiven

29 Rıht (mm) Basgıç Merdiven basgıç ve rıht ölçüleri için hızlı referans tablosu (Timesaver) Hopper, L. J. (Ed.). (2012). Landscape architectural graphic standards (Vol. 27). John Wiley & Sons. Hopper, L. J. (Ed.). (2012). Landscape architectural graphic standards (Vol. 27). John Wiley & Sons.

30

31 Rıht (mm) Basgıç UYGULAMA 6 Merdiven basgıç ve rıht ölçüleri için hızlı referans tablosu (Timesaver) Konu: Merdiven çözümü Uygulama: Yol ve merdiven çizimi Genişlik: İki yaya için uygun olmalı / malzeme seçimi ve çizimi yapılmalıdır. Yol uzunluğu : 4 m İki kot arası mesafe: 1,3 m başlangıç kotu 1,24, bitiş kotu ise 1,80 merdiven yol yol

32 Detaylar için indirme bağlantısı mwgb7bimlde1?usp=sharing