HIV ENFEKSİYONUNUN İMMÜNOLOJİ LABORATUARINDA TAKİBİ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "HIV ENFEKSİYONUNUN İMMÜNOLOJİ LABORATUARINDA TAKİBİ"

Asli Çakmak
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 HIV ENFEKSİYONUNUN İMMÜNOLOJİ LABORATUARINDA TAKİBİ Doç. Dr. Gülderen Yanıkkaya Demirel Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İmmunoloji Anabilim Dalı Bşk Yeditepe Universitesi Hastanesi, Doku Tipleme Laboratuvarı Sorumlu Hekimi

2 SUNU AKIŞI HİV takibinde immünolojik testler, CD4 Tropizm Testleri HLA B*5701 Örnek hasta takibi ve rapor örnekleri Gelecekte kullanılması planlanan testler

3 HIV TAKİBİ İÇİN İMMÜNOLOJİK TESTLER LAB TEST TAKİP BAŞLANGICI ART BAŞLAMA ya da DEĞİŞİKLİK ART den 2-8 HAFTA SONRA 3-6 AYDA HER 6 AYDA HER 12 AYDA TEDAVİ BAŞARISIZ OLURSA KLİNİK ENDİKASYON ART BAŞLAMA GECİKİRSE HIV seroloji CD4 SAYIMI HIV viral yük Direnç Testi HLA-B*57.01 ABC başlanırsa Tropizm CCR5 Antagonisti Hepatit B Seroloji Hepatit C Tarama ALT, AST, T Bilirubin Tam Kan Sayımı, yayma Lipid Profili Açlık glukoz HbA1c Doğurganlık yaşındaki kadınlarda gebelik testinin ART başlanırken ve klinik öngörüler doğrultusunda yapılması öneriliyor 27 Ekim, 2017 de yenilenen NIH Guidelines, aidsinfo.nih.gov

4 CD4 SAYI ve ORANI HIV enfeksiyonunda en önemli laboratuvar göstergesi Hastalığın gidişi hakkında en çok bilgi sağlayan parametre Akan hücre ölçer ya da floresan mikroskopla saptanır.

5 AKAN HÜCRE ÖLÇERLE CD4+ HÜCRE ANALİZİ

6 HIV SÜRECİ ve CD4 DEĞİŞİMLERİ Nature Medicine

7 NASIL SONUÇLAR BEKLİYORUZ? Tedavi sonrasında yılda CD4 + hücre/mm 3 artışı (İlk üç ayda daha belirgin artış) Kabul edilen minimum değer CD4 + hücre/mm 3 Kritik değer 200 CD4 + hücre/mm 3 / %15 CD3+CD4+ hücre

8 ABSOLUT CD4 ve %CD4 ORANI Absolut CD4 sayıları bireyler arasında değişiklik gösterebilir. CD4 oranları absolut sayıları <200 CD4 + hücre/mm 3 olanlarda daha sağlıklı bir takip yapılmasını sağlayabilir. İlk tanıda düşük absolut CD4 sayısı ve oranı olanlarda daha yüksek IRIS (Immune Reconstitution Inflammatory Syndrome) geliştirme riski. Düşük CD4 absolut sayıları olan bireylerde AIDS ve fırsatçı enfeksiyonlar gelişme riski daha fazla McKellar M, HIV Therapy. 2010;4(1):27-39.

9 ABSOLUT CD4 SAYISINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER Absolut CD4 sayıları lökosit sayısı baz alınarak aşağıdaki formülle hesaplanmaktadır. Absolut CD4 = Lökosit sayısı x %Lenfosit x %CD4 / 10,000 Total lökosit sayısını etkileyen tüm faktörler CD4 sonucunu etkiler. Kortikosteroidler, IL-2, Splenektomi, HTLV-1 enfeksiyonu CD4 sayısını artırırlar. Interferon, Kemoterapi, akut enfeksiyonlar, sepsis, malaria, tüberküloz CD4 sayılarını azaltırlar. Gebelikte hemodilüsyon nedeni ile absolut sayı azalır, oran sabit kalır. McKellar M, HIV Therapy. 2010;4(1):27-39.

10 LENFOSİT YÜZDE ve SAYI TAKİBİ 100 HIV+ HASTA PROFİLİ CD3+ Yüzde değer CD3+CD4+ Yüzde Değer CD3+CD8+ Yüzde Değer CD3+ Absolut Deger CD3+CD4+ Absolut Değer CD3+CD8+ Absolut Değer Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Kök Hücre Lab verileridir.

11 TEDAVİ SÜRECİNDE İMMÜN HÜCRELER cart = Combinational Antiretroviral Therapy, TCM = Central Effector Memory Cell TEM = Effector Memory Cell, TEMRA = Terminally Differentiated Effector Memory Cell

12 HIV VİRÜSÜNE YANIT SÜRECİ

13 CD4 RAPORLAMA

14 TEDAVİYE İMMÜNOLOJİK YANIT VERMEYEN BİREYLERDE Naive ve timik hücre oranlarında azalma Yüksek oranda IL-7 salımı CD4 ve CD8 hücrelerde IL-7alfa ifadesinde azalma Lenfoid dokularda T hücre bölgelerinde fibrosis İmmün sistemde biyoçeşitlilik

15 CD4 ANALİZLERİ İLE İLGİLİ SORUNLAR Standardizasyon sınırlı düzeyde Akan hücre ölçer kullanan eğitimli insan sayısı yeterli düzeyde değil Kullanılan antikorlarla ilgili standardizasyonda zorluklar var Erişkinlerde Türkiye için geçerli yaş, cinsiyet ve bölgeye özgü referans değerleri yok (Pediatrik hastalar için İkincioğulları ve ark. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi yayınladı) Referans laboratuvarlar oluşmalı

16 TROPİSM TESTLERİ CCR5 (CD195) eşlikçi receptor antagonistlerin kullanımı düşünüldüğünde tropizm testleri yapılmalıdır. CCR5 antagonist tedavisi almasına rağmen virüs yükü artan kişilerde yapılması önerilir. HIV-1 eşlikçi reseptörün kullanımını saptamak üzere fenotipik tropizm testlerinin kullanımı önerilir. Genotipik tropizm testleri alternatif test olarak kullanılabilir. 27 Ekim, 2017 de yenilenen NIH Guidelines, aidsinfo.nih.gov

17 FENOTİPİK TROPİZM TESTİ Fenotipik test plazmadan elde edilen virüsün eşlikçi reseptör kullanımını belirler. HIV virüsü CD4+ hücreye bağlanabilmek için CCR5 ya da CXCR4 (CD184) gibi kemokin reseptörleri kullanır. Bu testlerde hastadan elde edilen gp120, gp41 vb zarf proteinlerle laboratuvar virüsleri elde edilir. Bu yapay virüslerin replikasyon özelliği bulunmaz, CCR5 ve CXCR4 ifade eden hedef hücre dizinlerini enfekte etmek için kullanılırlar. Bu testle in vitro ortamda virüse duyarlılık ölçülerek tropizm ortaya konur. Testin gerçekleştirilmesi 2 haftalık bir süre alır. Plazmada >1000 HIV RNA kopya/ml olması gereklidir.

18 GENOTİPİK TROPİZM TESTİ Genotipik test HIV taşıyan hücre DNA sı ile gerçekleştirilir. HIV virüsünün gp160 kodlama bölgesinin tümünü içeren bir NGS testidir.

19 HLA B*5701 TARAMASI Abacavir (ABC) başlamadan önce her hastaya uygulanmalı. HLA B*5701 pozitf saptanan hastalara ABC kullanılmaz. Pozitiflik hasta kayıtlarına mutlaka girilmeli, hasta allerji olasılığı hakkında bilgilendirilmelidir.

20 HLA B* 5701 İLE İLGİLİ DEĞERLENDİRME Beyaz ırkta risk yüksek (%5-6), siyah ırkta düşük (%2-3) Gen düzeyinde tanının yanı sıra ABC aşırı duyarlık deri yama testi de kullanılmalı Örnek alındığı tarihte hasta en az 6 hafta kan transfüzyonu almamış olmalı Test özgüllüğü %96 oranındadır Ekim, 2017 de yenilenen NIH Guidelines, aidsinfo.nih.gov 2. Hetherington S. Clin Ther 2001

21 HIV İÇİN GELECEKTE RUTİNDE YAPILMASI PLANLANAN TESTLER Fas Reseptörü - CD95 Fas Ligandı - CD178 IL-6 geni MHC de yeni alleller Hücre yüzeyinde özgül CXCR4 ve CCR5 kantitasyonu

22 Teşekkürler

Benzer belgeler

REHBERLER: TEDAVİYE NE ZAMAN BAŞLAMALI? Dr. Behice Kurtaran Ç.Ü.T.F. Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD

REHBERLER: TEDAVİYE NE ZAMAN BAŞLAMALI? Dr. Behice Kurtaran Ç.Ü.T.F. Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD 1 2 3 4 ANTİRETROVİRAL TEDAVİ HIV eradiksayonu yeni tedavilerle HENÜZ mümkün değil