- PDF Ücretsiz indirin

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download ""

Tülay Yavuz
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 AC Devrelerde Ölçme

22 OSİLOSKOP Elektriksel gerilimlerin zamana ve birbirlerine göre değişimlerini grafik olarak gösteren cihaza osiloskop denilmektedir. Osiloskopta tek gerilim şekli görüntülenebileceği gibi, birden fazla gerilim şeklini görüntülemek, genlik, frekans ve faz açısından birbirleriyle karşılaştırmak mümkündür. Bu amaçla osiloskopta en az iki sinyal giriş kanalı (terminal) mevcuttur. Osiloskop devreye daima paralel bağlanır. Çok yüksek olan iç direncinden dolayı devreye seri bağlanması hâlinde ölçüm yapılmak istenen devreden akım geçmesini engelleyecektir. Aşağıdaki resimlerde sırasıyla temel özelliklere sahip analog ve sayısal osiloskoplar görülmektedir.

23 Analog Osiloskoların Çalışma Prensibi: Osiloskop bir katot ışınlı tüp (CRT), zayıflatıcı devre, DC yükselteç ve testere dişi dalga üretecinden oluşur. Osiloskobun en önemli parçası, üzerinde sinyal görüntüsünün oluştuğu katot ışınlı tüptür. Katot ışınlı tüpte resmin oluştuğu yüzey ekran olarak adlandırılır. Katot ışınlı tüp

24 Katot ışınlı tüpteki flemanlar 5-6 voltluk gerilimle ısıtılır. Isınan fleman hemen dışında bulunan katodu ısıtır. Katodun dış yüzeyi, ısınınca elektron yayan bir maddeyle kaplıdır. Katot ve flemandan oluşan bölüm elektron tabancası olarak adlandırılır. Katotdan yayılan elektronlar kontrol gri, hızlandırıcı, ve odaklayıcı anot tarafından hızlandırılır, yoğunlaştırılır ve odaklanırlar. Bu elektron hüzmesi yatay pozisyonda konumlanmış yatay saptırma levhaları tarafından da yatay olarak saptırılır. Ekranın iç yüzeyi floresan madde kaplı olup, elektron huzmesinin çarptığı nokta aydınlanır. Ölçülecek veya şekli izlenecek gerilim dikey saptırma plakalarına uygulanır. Osiloskobun içindeki testere dişi sinyal üretecinin ürettiği gerilim de yatay saptırma plakalarına uygulanır. Huzme bu çifte etkiyle hareket ederek ekranda belli noktaları aydınlatır ve sinyalin şekli oluşur.

25 Osiloskop Komütatör ve Anahtarlarının Görevleri

26 Şekil de görüldüğü gibi düğme üzerinde S(saniye), ms (mili saniye) ve μs(mikrosaniye) kademeleri vardır. Buna göre kademe hangi değeri gösteriyor ise ekranda görülen yatay karelerden her birinin değeri bu değere eşittir. Örneğin Time/div=1mS seçeneğinde iken ekranda görülen şeklin bir periyodu 4 kareye sığıyorsa her bir kare 1 ms ye eşit olduğundan dolayı sinyalin periyodu (4 kare)x(1 ms)= 4 ms olur.

Volt/div düğmesinin görevi, ölçmek istenen ve dışarıdan uygulanan sinyali farklı oranlarda yükselterek veya düşürerek dikey saptırıcılara uygulamaktır.

Örneğin bu düğme 10 mv değerini gösterirken, ekranda görülen sinyalin genliği dikey karelerden üçüne sığıyorsa buna göre sinyalin voltaj değeri (3 kare)x(10 mv)=30 mv olur.

27 Volt/div düğmesinin görevi, ölçmek istenen ve dışarıdan uygulanan sinyali farklı oranlarda yükselterek veya düşürerek dikey saptırıcılara uygulamaktır. Buradan ekran üzerinde bulunan her bir dikey karenin bu düğmenin gösterdiği değere eşit olacağı anlaşılabilir. Örneğin bu düğme 10 mv değerini gösterirken, ekranda görülen sinyalin genliği dikey karelerden üçüne sığıyorsa buna göre sinyalin voltaj değeri (3 kare)x(10 mv)=30 mv olur. Eğer osiloskop ön paneline dikkat edilirse bu düğmeden iki adet olduğu görülebilir. Bunun nedeni osiloskopun iki kanallı olması, yani aynı anda iki ayrı girişten verilen iki ayrı sinyali aynı ekranda gösterebilmesidir. Dolayısı ile her bir giriş için ayrı bir Volt/div ve Time/div düğmesi vardır. Bu iki giriş kanalından birincisi CH1 (1.Kanal), ikincisi de CH2(2. Kanal) olarak gösterilir.

Bu bize değer okumada yardımcı olacaktır.

28 Y-POS düğmesi, ekranda görünen şekli Y ekseni boyunca aşağı veya yukarı hareket ettirir. Böylece sinyali istediğimiz bir bölgede görebilir veya istediğimiz kareler ile çakıştırabiliriz. Bu bize değer okumada yardımcı olacaktır. X-POS düğmesinin görevi, ekranda görünen şekli X ekseni boyunca sağa veya sola doğru hareket ettirmektir. Böylece sinyali istediğimiz bir bölgede görebilir veya istediğimiz kareler ile çakıştırabiliriz. Bu bize değer okumada yardımcı olacaktır.

29 Prob (Probe) İncelenecek sinyallerin osiloskoba aktarılması için kullanılan bir çeşit ölçü kablosudur. Bir ucu osiloskobun CH1 veya CH2 girişine bağlanır. Probun diğer tarafında ise iki uç vardır. Çengel biçiminde olan (genellikle kırmızı renk olan) ucu devredeki incelenecek sinyalin bulunduğu düğüme, timsah ağzı olan (genellikle siyah renk olan) ucu sinyalin toprak bağlantısına temas ettirilerek kullanılır. Osiloskop probları x1 ve x10 şeklinde ayarlanabilirler: x1 : İzlenen sinyali bozmadan ve değiştirmeden osiloskoba ulaştırır. x10 :İzlenen sinyal onda birine zayıflatılarak osiloskoba ulaştırılır. Bu takdirde, sinyalin gerçek genlik değeri ekranda görünen değerlerin 10 katıdır.

Benzer belgeler

6. Osiloskop. Periyodik ve periyodik olmayan elektriksel işaretlerin gözlenmesi ve ölçülmesini sağlayan elektronik bir cihazdır.

6. Osiloskop. Periyodik ve periyodik olmayan elektriksel işaretlerin gözlenmesi ve ölçülmesini sağlayan elektronik bir cihazdır. 6. Osiloskop Periyodik ve periyodik olmayan elektriksel işaretlerin gözlenmesi ve ölçülmesini sağlayan elektronik bir cihazdır. Osiloskoplar üç gruba ayrılabilir; 1. Analog osiloskoplar 2. Dijital osiloskoplar