D vitamini ve gebelikte kullanımı. Dr Ayşegül Özel İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Perinatoloji Bilim Dalı

Transkript

1 D vitamini ve gebelikte kullanımı Dr Ayşegül Özel İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Perinatoloji Bilim Dalı

2 D Vitamini Yağda çözünen bir vitamindir. Çok az gıda doğal olarak D vitamini içerir (Yağlı balıklar) İnsanda doğal kaynak UVB ışını etkisiyle ciltte sentezlenen D vitaminidir (%95) Oral alınan ve dermal sentezlenen D vitamini biyolojik olarak inaktiftir /Böbrekte aktif forma dönuşür (1-25 OH-Dvit)

3 Cilltteki prohormon (7-Dehidrokolesterol) Güneş ışını (Kolekalsiferol) Karaciğer Vitamin D2 (Ergokalsiferol,Bitkisel besinlerle alınan ) İ.Bars Emilim (25 Hidroksilaz enzimi ile 25-OHD e dönüşür) Böbrek (1-alpha hidroksilaz ile 1,25-OHD e dönüşür) Biyolojik aktif form

4 D Vitamini ne işe yarar? 1,25 OHD (Kalsitriol) nin sentezi kalsiyum dengesi ile yakın ilişki içinde Ca emilimi (böbrek ve barsak)artırır Parathormon negatif feed-back Kas-iskelet sistemi sağlığı için gerekli olduğu kadar immun ve kardiyovasküler sağlık açısından da önemli olduğu yönünde görüşler bildirilmekte. Aşikar D vitamini eksikliği çocuklarda hipokalsemi, hipofosfatemi yaparak rikets, yetişkinlerde de osteoporoz ve osteomalazi nedenidir.

5 D vitamini eksikliği risk faktörleri Cilt rengi( renk koyulaştıkça risk artıyor) Obesite Kronik karaciğer ve böbrek hastalığı olanlar Düşük gelir grupları Coğrafik özellikler: Kuzey bölgeleri, yüksek rakımlı soğuk alanlar Kış ve ilkbahar ayları Kapalı alanlarda çalışanlar Kapalı giyim tarzı

6 Gebelikte D vitamini fizyolojisindeki değişiklikler Maternal Aktif D-Vit (1,25 OH-D) x2-3 Artar / Plasenta geçmez Kalsidiol (25 OH-D) plasentadan rahatlıkla geçer ve fetus için potansiyel bir kaynaktır. Fetus Plasenta, Böbrek de 1- alfa hidroksilaz/ Aktif D vit Maternal %25-50 si Maternal D vit miktarı ile direkt ilşkili

7 Gebelikte Vitamin D eksikliği prevelansı Ülkelere göre gebelikte Vitamin D eksikliği prevelansları Türkiye %50 Avustralya %15 Pakistan %45 Belçika %12 Hindistan %60 İngiltere %4 Kuveyt %51 Hollanda %23 Afrika %1 De-Regil LM, Palacios C, Lombardo LK, Peña-Rosas JP. Vitamin D supplementation for women during pregnancy. Cochrane Database of Systematic Reviews 2016, Issue 1.

8 Maternal D-Vit Eksikliği Sorunlar Gebelikte Tekrarlayan gebelik kayıpları Preeklampsi Gestasyonel diabet Maternal enfeksiyonlar Preterm doğum SGA Yenidoğan- Çocuk Neonatal hipokalsemi Infantil rikets Astım Otizm Şizofreni gibi durumların sıklığında artma ile ilgili olabileceği

9 Gebelikte D-Vitamin Takviyesi

10 Preeklampsi, RR 0.89 ( ) SGA, RR 0.69 ( ) GDM, RR 1.08 ( ) Preterm, RR 1.30 ( )

11

12

13 Vit D-Preeklampsi etki mekanizması Kalsiyum homeostasisin üzerinden kan basıncını düşürüyor. Direkt düz kas hücre proliferasyonunu baskılıyor. Renin-anjiyotensin sistemi üzerine potent olarak süpresyon. İmmunmodulatör etki ile.

14 Gebelikte Vit D kan düzeyi ne olmalı? Bilinmiyor Institute of Medicine (IOM) 20ng/ml (50nmol/L) Ciddi eksiklik 10 ng/ml ( 25nmol/L) Orta eksiklik ng/ml (25-50 nmol/l) Normal 20 ng/ml ( 50nmol/L) Optimal > 32 ng /ml ( 80nmol/L )

15 Hangi gebede D vit ölçelim? Obez Kapalı giyim tarzı Malabsorpsiyon hikayesi olan (Çölyak hastalığı, inflamatuar barsak hastalığı vs.) Kronik karaciğer ve/veya böbrek hastalığı olan gebeler UpTo Date Oct Vitamin D deficiency in adults: Definition, clinical manifestations, and treatment Author:Bess Dawson-Hughes, MD

16 Gebelikte D-vit Tarama ve Takviye Derneklerin önerileri nedir?

17 Preeklampsi önleme için verilmemeli, Maternal ve infant sağlığını geliştirmede kanıtlar sınırlı rutin antenatal bakımda takviyesi önerilmemeli. Eksikliği dökümante edilmiş gebelere günlük 200İU

18 Gebede D vitamini eksikliği varsa günlük İÜ verilebilir Rutin takviye önerisi yok

19 Institute of Medicine 2011; gebelikte ve laktasyonda günlük 600İU takviye önermekte.

20 2016 The Scientific Advisory Committee on Nutrition (SACN) Gebelik ve laktasyonda günlük 10 gr (400IU) öneriyor

21 TC. SB

22 Günlük alınması gereken max doz ne? Vitamin D takviyesi 1000 IU yi geçmeden serum vit D seviyesinde anlamlı artış olmuyor. Gebelikle ilişkili komorbiditenin azaltılabilmesi için maternal serum seviyesi en az 40 ng/ml olmalı The National Institutes of Health, gebelerde güvenli üst limiti 4000 IU/gün olarak belirlemiş. Günlük IU ve fazlası toksik olabilir (hiperkalsemi, hiperkalsiüri, renal taş oluşumu)(cochrane 2016)

23 D vitamini preperatları ELEVİT, DECAVİT 500 İÜ D-3, 500İÜ D-2 30,60 tb DEVİT İÜ ampul DEVİT-3 Damla 3333 İÜ/1 ml (25 damla), 15 ml/şişe (133İU/damla) CALCİMAX D3 880 İÜ + 1 g Ca, 40 efervesan tablet CAL-D-VİTA 400 İÜ mg Ca, 10,30 efervesan tablet

24 Güneşten yararlanma En iyi vitamin D sentezi öğle saatlerinde( saat 10:00-15:00) ve güneş kremi olmaksızın sağlanır.(30 SPF sentezi %95-98 oranında azaltıyor) Amerikanın kuzeyinde (Boston,42 kuzey) haftada 2-3 defa el,yüz ve kolları 5-15 dakika güneşe tutmanın vücudun D Vit ihtiyacı için yeterli olduğunu belirten çalşma mevcut Holick MF. J Nutr 1996;126:

25 Sonuçlar D vitamininin, kalsiyum metabolizmasındaki bilinen fonksiyonları dışında, immünmodülatör, anti-enflamatuar ve endokrin fonksiyonları vardır. Düşük maternal serum Vitamin D düzeyleriyle, olumsuz maternal ve neonatal sağlık problemlerinin ilişkisi henüz netlik kazanmamakla birlikte Preeklampsi,GDM,erken doğum gibi etiyolojinin net bilinmediği, multifaktöriyel süreçleri etkiliyor olabilir

26 Tüm dünya da ve özellikle ülkemizde gebelikte D vitamini eksikliği yaygın bir sağlık sorunudur. Doğru güneşlenme ile sentezlenen D vitamini, ilaç takviyesinden daha yararlıdır. Gebeler, doğru güneşlenmeye özendirilmelidir.

27 Teşekkürler.