FARKLI TERBİYE İŞLEMLERİNİN KARBON AYAK İZLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI. Ali RÜZGAR-BUTEKOM

Transkript

1 FARKLI TERBİYE İŞLEMLERİNİN KARBON AYAK İZLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI Ali RÜZGAR-BUTEKOM

2 BUTEKOM HAKKINDA TEKSTİL ve ÇEVRE METOD: YAŞAM DÖNGÜSÜ DEĞERLENDİRMESİ DEĞERLENDİRME: PES ve PES-KETEN KUMAŞIN KARŞILAŞTIRILMASI SUNUM AKIŞI

3 Sektöre vizyon belirlemek amacıyla 2007 de UTİB Tekstil Teknolojileri Çalışma Grubu kuruldu. Yapılan çalıştaylar sonucunda bir AR-GE Merkezi ihtiyacı ortaya konuldu Tekstil ve Konfeksiyon Sektörüne hizmet eden ve sanayiciler tarafından kurulmuş ortak Araştırma-Merkezi % 50 BTSO ve % 50 UİB ortaklı BTSO 50% UHKİB 13% UTİB 37% BUTEKOM Hakkında

4 «TEKSTİL ve TEKNİK TEKSTİL MÜKEMMELİYET MERKEZİ» projesi Kalkınma Bakanlığı ve BEBKA destekli Güdümlü Proje desteği Bütçe : TL Proje Süresi: Şubat 2015 Şubat 2017 BUTEKOM Hakkında

5 Temel Faaliyetlerimiz BUTEKOM Hakkında

6 2011 Bursa Bölgesi Tekstil Ve Hazır Giyim Üreticilerinin Yaşamsal Döngü Değerlendirmesi Yöntemi İle Çevresel Yüklerinin Hesaplanması, Eko-Etiket Alt Yapısının Oluşturulması Projesi-BEBKA 2012 Tekstil Terbiye Sektöründe Temiz Üretim İçin Örnek Modellerin Oluşturulması Projesi-KOSGEB SEKTÖRE YÖNELİK ÖLÇÜMLER TÜBİTAK 1501 TEKSTİL ve ÇEVRE

7 Küresel Isınma Akarsu ve denizlerin kirlenmesi Atıklar Toprak kirliliği Ormanlık alanların azalması Ozon tabakasının incelmesi Doğal kaynakların sınırlı olması ve hızla tükenmesi Biyoçeşitliliğin azalması TEKSTİL SEKTÖRÜNÜN ÇEVRESEL ETKİLERİ

8

9 1 Adet T-Shirt 2720 Litre Su waterfootprint.org

10 YDD beşikten mezara kavramıyla yaklaşır. Hammadde Eldesi Üretim Nakliye Tüketim Bertaraf Geri kazanım Uluslararası ISO serisi standartlara göre standardize edilmiştir. YAŞAM DÖNGÜSÜ DEĞERLENDİRMESİ

11 Beşikten mezara Ara basamaklar arası (kapıdan kapıya) Amaç ve Kapsam Envanter Analizi Yorumlama Uygulamalar: Ürün etki ölçme Ürün geliştirme ve iyileştirme Stratejik Planlama Karar verme Pazarlama Diğer Etki Değerlendirmesi Teknik Ekonomik Pazar Sosyal

12 DEĞERLENDİRME

13 Bu çalışma «TEKSTİL TERBİYE SEKTÖRÜNDE TEMİZ ÜRETİM İÇİN ÖRNEK MODELLERİN OLUŞTURULMASI» projesinin bir parçasıdır. Proje uygulama : Avrupa Girişimciliği Teşvik Ödülleri 2014 de ülkemizi temsil etti. Avrupa da kurul tarafından seçilen en iyi üç proje arasında yer aldı. Firmalarda yeni yatırım yapmadan, MET leri uygulayarak, su ve enerjiden %50-60 lara varan kazanımlar sağlanmıştır.

14 YDD analizi ISO standartlarına göre yürütülmüştür YDD analizinde SimaPro7 programı kullanılmıştır EcoInvent veritabanından yararlanılmıştır

15 Çevresel etkilerin hesaplanmasında CML2 Baseline metodu ve Cumulative Energy Demand metodu kullanılmıştır. CML2 Baseline Metodu Doğal Kaynakların Tükenmesi (kg Sb eq) Asidifikasyon (kg SO 2 eq) Ötrofikasyon (kg PO 4 eq) Küresel Isınma Potansiyeli (GWP100) (kg CO 2 eq) Ozon Tabakasının İncelmesi (ODP) (kg CFC-11 eq) İnsan Sağlığına Etkiler (kg 1,4-DB eq) Akarsu Ekotoksisitesi (kg 1,4-DB eq) Deniz Suyu Ekotoksisitesi (kg 1,4-DB eq) Karasal Ekotoksisite (kg 1,4-DB eq) Fotokimyasal Oksidasyon (kg C 2 H 4 eq)

16 1m 2 Kumaş FONKSYİONEL BİRİM

17 %100 PES Perdelik Kumaş %20 Keten, %80 PES Perdelik Kumaş Ön Hazırlık Ön Hazırlık Apre Kasar Kalite Kontrol Boyama Kurşun Dikme Kalite Kontrol Ambalajlama Kurşun Dikme Depo Ambalajlama Depo

18 +Doğalgaz +Mak. Elektriği PROSES A -Havaya Emisyonlar -Kumaş Atığı +İklimlendirme +Mak. Elektriği +Baskı Boyası PROSES B -Atık Su +Doğalgaz +Mak. Elektriği +Ambalaj PROSES C -Havaya Emisyonlar

19

20 ENERJİ SARFİYATLARI KARŞILAŞTIRMA POLYESTER KETEN/POLYESTER Elektrik 28,0827 x10-3 kwh 51,318 x10-3 kwh Doğalgaz 0,0069 m3 0,0238 m3 Kümülatif Enerji 0,72 MJ 3,0754 MJ x 1,83 x 3,45 x 4,72 ENERJİ SARFİYATI

21 Polyester 2,46 m 3 %85 Taşarlı Yıkama Apre için: 0,36 m 3 Taşarlı Yıkama için: 2,1 m 3 Keten/Polyester 2,03 m 3 SU SARFİYATI

22 Fotokimyasal Oksidasyon (kg C2H4 eq) Karasal Ekotoksisite (kg 1,4-DB eq) Deniz Suyu Ekotoksisitesi (kg 1,4-DB eq) Akarsu Ekotoksisitesi (kg 1,4-DB eq) İnsan Sağlığına Etkiler (kg 1,4-DB eq) Ozon Tabakasının İncelmesi (ODP) (kg CFC-11 eq) Küresel Isınma Potansiyeli (GWP100) (kg CO2 eq) Ötrofikasyon (kg PO4eq) Asidifikasyon (kg SO2 eq) Doğal Kaynakların Tükenmesi (kg Sb eq) 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% POLYESTER POLYESTER/KETEN ÇEVRESEL ETKİLER

23 ETKİ KATEGORİLERİ PES KETEN/PES % FARK FARKIN KAYNAĞI Doğal Kaynakların Tükenmesi (kg Sb eq) 0,0003 0, ,16 PES/KET daha fazla Doğalgaz kullanımı Asidifikasyon (kg SO 2 eq) 0,0002 0, ,06 PES/KET daha fazla Doğalgaz kullanımı Ötrofikasyon (kg PO 4 eq) 0,0001 0, ,18 PES/KET daha fazla Kostik kullanımı ve doğalgaz Küresel Isınma Potansiyeli (GWP100) (kg CO 2 eq) 0,0272 0, ,75 PES/KET daha fazla Doğalgaz kullanımı Ozon Tabakasının İncelmesi (ODP) (kg CFC-11 eq) 3,9691 x10-9 3,6872 x ,92 PES/KET daha fazla Kullanılan solvent (tetraklor etilen) İnsan Sağlığına Etkiler (kg 1,4-DB eq) 0,0208 0, ,02 PES/KET daha fazla Hidrojen peroksit(kasar)- anthraquinone, kurşun ve doğalgaz kullanımı Akarsu Ekotoksisitesi (kg 1,4-DB eq) 0,0190 0, ,77 PES/KET daha fazla Doğalgaz kullanımı Deniz Suyu Ekotoksisitesi (kg 1,4-DB eq) 41,925 70,873 40,84 PES/KET daha fazla Asetik asit, kostik kullanımı Karasal Ekotoksisite (kg 1,4-DB eq) 0,0002 0, ,03 PES/KET daha fazla Kostik, solvent ve doğalgaz Fotokimyasal Oksidasyon (kg C 2 H 4 eq) 3,1674 x10-5 3,8657 x ,06 PES/KET daha fazla Doğalgaz kullanımı ÇEVRESEL ETKİLER

24 Her iki kumaşın da çevresel etkisinin enerji tüketimiyle orantılı olarak arttığı gözlenmiştir. ENERJİNİN ETKİSİ

25 Her iki proseste de deniz suyu ekotoksisitesi oldukça yüksek çıkmıştır. Bu etkinin nedeni elektrik kullanımı ve ülkemizde üretilen elektriğin linyit gibi çevresel yükü yüksek enerji kaynaklarından elde ediliyor olmasıdır. AKARSU VE DENİZ EKOTOKSİSİTESİ

26 Doğal kaynakların tükenmesi kategorisinde de doğalgaz ve elektrik tüketimi etkilidir. Keten/polyester karışımı kumaşta bu etkinin daha yüksek çıkmasının sebebi, daha fazla doğalgaz ve elektrik tüketimidir. DOĞAL KAYNAKLARIN TÜKENMESİ

27 Her iki prosesin küresel ısınma potansiyelleri (karbon ayak izleri) karşılaştırıldığında, Keten/polyester karışımı kumaşın %67,75 oranında daha yüksek olduğu görülmektedir. KÜRESEL ISINMA POTANSİYELİ

28 Keten/polyester karışımı kumaşın küresel ısınma etkisi %55,6 oranında enerji tüketiminden kaynaklanmaktadır. %10,4 ü ise kalite kontrol bölümünde kullanılan bir solventin bileşiminde bulunan tetrakloretilen in üretiminden kaynaklanmaktadır. Yüzdelik dilimin geri kalan kısmı ise kullanılan kimyasallar, ambalajlar, kurşun kullanımı gibi çeşitli başlıklarda küçük yüzdeliklere bölünmüştür. %55,6 Enerji %10,4 Solvent Kullanımı %3,18 Kurşun Kullanımı %30,82 diğer 0,0844 kg CO2eq KETEN POLYESTER-KÜRESEL ISINMA POTANSİYELİ

29 Polyester kumaşa uygulanan prosesin karbon ayak izi incelendiğinde, etkinin %84,2 sinin enerji tüketiminden kaynaklandığı görülmektedir. Etkinin %9,62 si ise perdelik kumaşın alt kısmını ağırlaştırmak için dikilen kurşunun üretiminden kaynaklanmaktadır. %84,2 Enerji %9,62 Kurşun Kullanımı %6,18 diğer 0,0272 kg CO2eq POLYESTER-KÜRESEL ISINMA POTANSİYELİ

30 SU %100 Polyester Perdelik Kumaş %20 Keten %80 Polyester Perdelik Kumaş ELEKTRİK Keten/Polyester karışımının çevresel etkisi ko-jenerasyon sistemi ile düşürülmüştür. KARŞILAŞTIRMALAR

31 SOĞUK BANYO AĞARTMA (KASAR) DOĞALGAZ VE BUHAR KULLANIMI BULUNMAMAKTA %100 Polyester Perdelik Kumaş BOYAMA %20 Keten %80 Polyester Perdelik Kumaş Keten/Polyester karışımı kumaşa uygulanan ağartma ve boyama işlemleri çevresel yükü arttırmaktadır. Bu işlemlere ara kurutmalar da eklenmiştir. Su, buhar ve elektrik sarfiyatı artmıştır. PROSES FARKI

32 Su tüketiminin %68.18 ini AĞARTMA Elektrik tüketiminin %52.5 ini Doğalgaz tüketiminin %47.9 unu Su tüketiminin %31.8 i BOYAMA Elektrik tüketiminin %44.2 si Doğalgaz tüketiminin %52.5 i Su tüketiminin tamamı Elektrik tüketiminin %96.7 si Doğalgaz tüketiminin tamamı PROSES FARKI

33 İki farklı proses seçilerek, çevresel etkilerin enerji kaynağına bağlı olarak değişimi incelenmeye çalışılmıştır. Ko-jenerasyon sistemi kullanılması firmaların hem işletim maliyetlerini azaltmakta hem de çevresel yüklerini önemli ölçüde düşürmektedir. Kullanılan enerji miktarı ve enerjinin kaynağı türü ürün çevresel etkisine en büyük etkiyi yapan faktörlerdir. Dolayısıyla çevresel etkinin düşürülmesi açısından enerji verimliliği projelerinin önemli bir yere sahip olduğu görülmektedir. Temiz enerji kaynakları ürünün toplam çevre yükünü önemli ölçüde düşürmektedir. Bu durum ürüne yönelik çevresel belgelerde önemli bir avantaj sağlayacaktır. SONUÇ

34 Ali RÜZGAR TEŞEKKÜRLER