Asitler ve Bazlar ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler. Yazar Doç.Dr. Ayşe Eren PÜTÜN

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Asitler ve Bazlar ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler. Yazar Doç.Dr. Ayşe Eren PÜTÜN"

Transkript

1 Asitler ve Bazlar Yazar Doç.Dr. Ayşe Eren PÜTÜN ÜNİTE 13 Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra; asit-baz kavramlarını ve aralarındaki farkı, suyun kendi kendine iyonlaşma olayını ve iyonlaşma sabitini, p kavramını, önemini ve nasıl hesaplandığını, hidrolizin, çözeltilerin p'sını nasıl etkilediğini, tampon çözeltilerinin önemini, asit-baz titrasyonları ve asit-baz indikatörlerinin önemi hakkında bilgi sahibi olacaksınız. İçindekiler Giriş 245 Asitlerin ve Bazlarının Genel Özellikleri 245 Asitlerin ve Bazların Arrhenius Tanımı 246 Asit-Baz Nötralleşmesi 247 Asitlerin ve Bazların Bronsted Tanımı 248 Suyun Asit-Baz Özellikleri 249 p-asitliğin Ölçüsü 251

2 Asitlerin ve Bazların Kuvveti 253 Zayıf Asitlerin ve Bazların İyonlaşması 254 Çok Protonlu Asitler 261 Tuzların Asit-Baz Özelliği 263 Lewis Asitleri ve Bazları 268 Tampon Çözeltiler 268 Asit-Baz Titrasyonları 271 Asit-Baz İndikatörleri 274 Özet 275 Değerlendirme Soruları 276 Yararlanılan ve Başvurulabilecek Kaynaklar 279 Çalışma Önerileri Ünite sonundaki kaynaklardan konu ile ilgili daha ayrıntılı bilgiler edinebilirsiniz. Bu üniteyi çalışırken verilen örnekler üzerinde dikkatlice durunuz. ANADOLU ÜNİ VERSİ TESİ

3 ASİ TLER VE BAZLAR Giriş Asitler ve bazlar günlük yaşantımızda sıkça karşılaştığımız kavramlardan biridir. İnsanlar, her nekadar asetil salisilik asit ve magnezyum hidroksit gibi kimyasal isimlerini bilmeseler de, asit ve bazlara aspirin ve magnezya sütü olarak aşinadırlar. Bir çevre sorunu olan "asit yağmuru" gazete ve dergilerin güncel konularından biridir. Ayrıca, televizyonlarda sıkça karşımıza çıkan sabun ve şampuan reklâmlarındaki "p" sözcüğünün ne anlam ifade ettiği önemlidir. Bizde bu bölümde, yaşantımızda bu denli önemli olan asit ve bazlarla ilgili kuramları, asit ve bazların kuvvetlerini ve de bir anlamda bunların ölçüsü olan p değerlerini inceleyeceğiz. 2. Asitlerin ve Bazların Genel Özellikleri 2.1. Asitler Asitlerin ekşi bir tadı vardır. Örneğin, sirke ekşiliğini asetik aside, limon ve diğer turunçgiller ise sitrik aside borçludur. Asitler tursunol kağıdını maviden kırmızıya çevirirler. Asitler çinko, magnezyum ve demir gibi metallerle reaksiyona girerler ve hidrojen gazı açığa çıkar. 2Cl (sulu) + Mg (k) MgCl 2 (sulu) + 2 (g) Asitler karbonat ve bikarbonatlarla reaksiyona girer (örneğin; Na 2 CO 3, CaCO 3 ve NaCO 3 ) ve karbon dioksit gazı açığa çıkar. 2Cl (sulu) + CaCO 3 (k) Cl (sulu) + NaCO 3 (k) CaCl 2 (sulu) + 2 O (s) + CO 2 (g) NaCl (sulu) + 2 O (s) + CO 2 (g) Sulu asit çözeltileri elektriği iletir Bazlar Bazların acımsı bir tadı vardır. Bazlar kayganlık duygusu verir. Örneğin; baz içeren sabunlar aynı özelliği gösterir. Bazlar turnusol kağıdını kırmızıdan maviye çevirirler. Sulu baz çözeltileri elektriği iletir. AÇIKÖĞ RETİ M FAKÜLTESİ

4 246 ASİ TLER VE BAZLAR 3. Asitlerin ve Bazların Arrhenius Tanımı idronyum iyonu, hidratlanmış protondur O 3 O + Çoğu kez, kolaylık olsun diye 3 O + yerine + iyonu kullanırız. Asitler ve bazlarla ilgili ilk tanım 1884 yılında İsveçli bilim adamı Svante Arrhenius tarafından ortaya atılmıştır. Arrhenius'a göre; sudaki çözeltilerine + iyonu veren maddeler asit, sudaki çözeltilerine O - iyonu veren maddeler baz'dır. er nekadar Arrhenius asitleri yukardaki gibi tanımlanmışsa da, bugün biliyoruz ki + iyonu sulu çözeltilerde hidronyum iyonu ( 3 O + ) şeklinde bulunur. Bu durumda, sulu çözeltilerle çalışıldığında değiştirilmiş Arrhenius tanımının kullanılması daha uygundur. Asitlerin ve bazların Arrhenius tanımı: Asit: Suyla reaksiyona girdiğinde 3 O + iyonu oluşmasına neden olan maddedir. Baz: Suyla reaksiyona girdiğinde O - iyonu oluşmasına neden olan veya 3 O + iyonu ile reaksiyona girebilen maddedir. Örneğin; Cl ve NO 3 asittirler, çünkü suda çözündüklerinde 3 O + oluştururlar. Cl'in sulu çözeltileri hidroklorik asit olarak bilinir. Cl (g) + 2 O NO 3 (s) + 2 O 3 O + (sulu) + Cl - (sulu) 3 O + (sulu) + NO 3 - (sulu) C 3 COO (s) + 2 O 3 O + (sulu) + C 3 COO - (sulu) Daha önce olmayan iyonların oluştuğu bu şekildeki reaksiyonlara, "iyonizasyon reaksiyonu" denir. Meydana gelen çözelti, elektriği iletir, bu yüzden asitler "elektrolitler" olarak sınıflandırılabilir. Anhidrit, susuz demektir. Asit tanımına uyan diğer bir sınıf bileşikde, ametal oksitleridir. Örneğin; SO 3, CO 2 ve N 2 O 5 sulu çözeltilerinde 3 O + iyonu içerirler ve turnusol kağıdını kırmızıya çevirirler. Bu oksitlere "asidik anhidritler" denir. Bunlar su ile asit oluşturmak üzere reaksiyona girerler. SO 3 (g) + 2 O 2 SO 4 (sulu) Sülfürik asit N 2 O 5 (g) + 2 O 2NO 3 (sulu) Nitrik asit CO 2 (g) + 2 O 2 CO 3 (sulu) Karbonik asit 2 CO 3 kararsızdır. Su ile ayrışarak 3 O + ve CO 3 - iyonu oluşturur. ANADOLU ÜNİ VERSİ TESİ

5 ASİ TLER VE BAZLAR CO O 3 O + + CO 3 - Bazlar, iki grupta incelenebilir. O - veya O - 2 içeren iyonik bileşikler Suyla reaksiyona girdiklerinde O - iyonu oluşturan moleküler bileşikler. İyonik bazlar; NaO ve Ca(O) 2 gibi metal hidroksitleridir. Suda çözündüklerinde ayrışırlar. NaO(k) Na + (sulu) + O - (sulu) Ca(O) 2 (k) Ca +2 (sulu) + 2O - (sulu) Çözünen metal oksitleri ise bazik anhidritlerdir. Çünkü su ile reaksiyona girdiklerinde hidroksit iyonu meydana getirirler. CaO + 2 O Ca(O) 2 Gaz halindeki N 3, suda çözündüğünde bazik çözelti oluşturan moleküler bir baz örneğidir. N 3 sulu + 2 O N 4 + sulu + O - sulu 4. Asit-Baz Nötralleşmesi Bir asitle bir baz arasındaki reaksiyona nötralleşme reaksiyonu* denir. Genellikle, sulu asit-baz reaksiyonları su ve tuz meydana getirir. Tuz iyonik bir bileşik olup, + dışında bir katyondan ve O - veya O - 2 dışında bir anyondan meydana gelmiştir. Asit + Baz Tuz + Su * Bu işlem, nötralizasyon, nötürleşme olarak da bilinir. Tüm tuzlar kuvvetli elektroliklerdir. Sofra tuzu olarak bilinen NaCl buna bir örnektir. NaCl, bir asit-baz reaksiyonu ürünüdür. Cl (sulu) + NaO (sulu) NaCl (sulu) + 2 O (s) Bununla beraber, hem asidi hem de bazı ve güçlü elektrolit olduğu için NaCl çözeltide tümüyle iyonlaşır. İyonik eşitlik + (sulu) + Cl - (sulu) + Na + (sulu) + O - (sulu) Na + (sulu) + Cl - (sulu) + 2 O (s) şeklindedir. Böylece net iyonik eşitlik, kısaca AÇIKÖĞ RETİ M FAKÜLTESİ

6 248 ASİ TLER VE BAZLAR + (sulu) + O - (sulu) 2 O (s) olarak belirtilir. Na + ve Cl - izleyici iyonlardır, reaksiyonda rol almazlar. Bu karakteristik bir asit-baz nötralleşme reaksiyonudur. 5. Asitlerin ve Bazların Bronsted Tanımı Arrhenius'un asit-baz tanımı sulu çözeltilerle sınırlı olduğu için, daha geniş bir tanım Danimarkalı kimyacı Bronsted tarafından 1932'de ortaya atılmıştır. Proton veren madde, asit; Proton alan madde, bazdır. Buna göre; bir Bronsted asidi "proton verici", bir Bronsted bazı ise "proton alıcıdır". Bir asidin bir bazla reaksiyonunda proton asitten baza aktarılır. Bronsted tanımında asitlerin ve bazların sulu çözeltilerde olma zorunluluğu yoktur. Bronsted'in tanımlarına göre, gaz halindeki Cl, N 3 ile reaksiyonunda, N 3 molekülüne bir proton verdiği için, bir asittir. Benzer şekilde Cl molekülünden bir proton kabul ettiği için N 3 bir bazdır. N Su çözücüyken bile kimyacılar Bronsted'in tanımlarını Arrhenius'un tanımından daha çok kullanırlar. idroklorik asit oluşturmak için hidrojen klorür ve suyun verdiği reaksiyon da bir Bronsted asit-baz reaksiyonudur. + Cl N + + Cl - 2 O + Cl (g) Baz Asit 3 O + (sulu) + Cl - (sulu) Asitlerin ve bazların Bronsted tanımlarının bir uzantısı konjuge asit-baz çifti kavramıdır. Bu kavram bir asit ve onun konjuge bazı veya bir baz ve onun konjuge asidi şeklinde açıklanabilir. Bir bronsted asidinin konjuge bazı, asitten bir proton çıkartıldığında kalan kısımdır. Tersine konjuge asit, Bronsted bazına bir proton eklenmesiyle oluşur. er Bronsted asidinin bir konjuge bazı, her Bronsted bazının bir konjuge asidi vardır. Örneğin, klorür iyonu (Cl - ) Cl asidinden oluşan bir konjuge baz, 2 O da 3 O + asidinin (hidronyum iyonu) konjuge bazıdır. 2 O + Cl g Baz Asit 3 O + sulu + Cl - sulu Benzer olarak asetik asit iyonizasyonu da aşağıdaki gibi gösterilir. ANADOLU ÜNİ VERSİ TESİ

7 ASİ TLER VE BAZLAR 249 C 3 COO (sulu) + 2 O (s) C 3 COO - (sulu) + 3 O + (sulu) Asit 1 Baz 2 Baz 1 Asit 2 1 ve 2 iki konjuge asit-baz çiftini gösterir. Asetat iyonu (C 3 COO - ), C 3 COO' in konjuge bazıdır. Bronsted tanımı amonyağı (proton kabul ettiği için) baz olarak sınıflandırır. + N 3 sulu + 2O s N 4 sulu + O - sulu baz 1 asit 2 asit 1 baz 2 Bu durumda; N + bazının "konjuge asidi" ve hidroksit iyonu (O - 4, N 3 ), 2 O asidinin "konjuge bazıdır". Çözümlü Soru 1 Sulu çözeltideki, amonyak ve hidrofluorik asidin reaksiyonunda konjuge asitbaz çiftlerini belirleyiniz. N 3 sulu + F sulu N 4 + sulu + sulu + F - sulu Cevap Konjuge asit-baz çiftleri (1) F (asit) ve F - (baz) ve (2) asit ve N 3 (baz) dır. Alıştırma N 4 + Siz de, aşağıdaki reaksiyonun asit-baz çiftlerini belirleyiniz. CN O CN + O - 6. Suyun Asit-Baz Özellikleri epimizin bildiği gibi su özel bir çözücüdür. Özelliklerinden biri de hem asit hemde baz gibi hareket edebilme yeteneğidir. Su, Cl ve C 3 COO gibi asitlerle girdiği reaksiyonlarda baz özelliği, N 3 gibi bazlarla girdiği reaksiyonlarda da asit özelliği gösterir. Su zayıf bir elektrolittir ve bu yüzden elektriği iyi iletmez, çok az iyonize olur. 2 O (s) + (sulu) + O - (sulu) em asit hemde baz gibi davranan molekül ve iyonlara "amfoter maddeler" denir. Bu reaksiyona suyun "kendi kendine iyonlaşması " denir. Aşağıdaki şekilde gösterilir. AÇIKÖĞ RETİ M FAKÜLTESİ

8 250 ASİ TLER VE BAZLAR + O + O O + O - (13.1) veya 2 O + 2 O 3 O + + O - Asit 1 Baz 2 Asit 2 Baz 1 Asit-baz konjuge çiftleri (1) 2 O (asit), O - (baz) ve (2) 3 O + (asit), 2 O (baz). Saf suyun derişimi [ 2 O] = 55,5 M dır. Suyun kendi kendine iyonlaşmasının denge sabitini (K c ) (Eşitlik 13.1) aşağıdaki şekilde yazabiliriz. K c = + O - 2 O Su moleküllerinin çok küçük bir miktarı iyonlaştığı için, suyun derişimi * değişmeden kalır. Böylece, K c [ 2 O] = K su = [ + ] [O - ] (13.2) Denge sabiti K su, "suyun iyon çarpımı sabiti "olarak adlandırılır. Belirli bir sıcaklıkta + ve O - iyonları molar derişimleri çarpımıdır. Saf suda 25 C'da + ve O - derişimleri eşittir ve [ + ] =1x10-7 M, [O - ]= 1x10-7 M olarak bulunmuştur. Böylece 25 C da eşitlik 13.2 den K su = (1x10-7 ) (1 x 10-7 ) = 1 x K su = [ + ] [O - ] = 1 x Saf suda olduğu gibi + ve O - iyonlarının derişimleri aynı ise çözelti nötraldir ve derişimlerinin çarpımı, K su 'a eşit olmalıdır. Asidik çözeltilerde + derişimi O - derişiminden daha büyük, bazik çözeltilerde ise O - derişimi + derişiminden daha büyüktür. Nötral çözelti [ + ] = [O - ] = 1 x 10-7 M Asidik çözelti [ + ] > [O - ] Bazik çözelti [ + ] < [O - ] ANADOLU ÜNİ VERSİ TESİ

9 ASİ TLER VE BAZLAR 251 Çözümlü Soru 2 Ev işlerinde temizlik çözeltisi olarak kullanılan amonyağın O - iyonları derişimi 0,025' M dır. + iyonları derişimini hesaplayınız. Cevap Eşitlik 13.2 düzenlenerek yazılırsa Alıştırma + = K su O - = 1 x ,025 = 4 x M Siz de, + iyonları derişimi 1,3 M olan Cl çözeltisinin O - iyonları derişimini hesaplayınız. 7. p-asitliğin Ölçüsü Sulu çözeltilerdeki + ve O - iyonlarının çok küçük sayılar olması Soren Sorensen'in 1909'da çok daha pratik bir ölçüyü ortaya koymasına neden olmuştur. p olarak adlandırılan bu ölçü, " hidrojen iyonları derişiminin (mol/l) eksi logaritması" olarak tanımlanır. p = -log [ + ] (13.3) Eksi logaritma bize artı sayılar verir. p, hidrojen iyonu derişimini ifade etmenin basit bir yolu olduğundan, 25 C'da asidik ve bazik çözeltiler p değerleri ile ayrılırlar. Asidik çözeltiler: [ + ] > 1 x 10-7 M, p < 7 Bazik çözeltiler: [ + ] < 1 x 10-7 M, p > 7 Nötral çözeltiler: [ + ] = 1 x 10-7 M, p = 7 Dikkat edilirse p artarken, [ + ] azalır. Laboratuvarda bir çözeltinin p'sı, p-metre ile veya p kağıdı ile ölçülür (Şekil 13.1). Şekil 13.2 de p skalası üzerinde bazı maddelerin p'ları verilmiştir. p skalasına benzer şekilde bir po skalası türetilebilir. po, hidroksil iyonları derişiminin eksi logaritmasıdır. Aşağıdaki şekilde gösterilir. po = - [O - ] (13.4) Şekil 13.1: Bir p Metre AÇIKÖĞ RETİ M FAKÜLTESİ

10 252 ASİ TLER VE BAZLAR Şimdi suyun iyon-çarpımı sabitini tekrar gözönüne alalım. [ + ] [O - ] = K su = 1 x İki tarafın eksi logaritması alınırsa - (log [ + ] + log [O - ]) = - log (1 x ) - log [ + ] -log [O - ] = 14 p ve po tanımlarından p + po = 14 (13.5) eşitliğini elde ederiz. Tablo 13.1 de p, [ + ], [O - ] ve po arasındaki ilişki verilmektedir. Şekil 13.2: p Plakası Tablo13.1: p, [+], [O- ] ve po p [ + ] a [O - ] a po x x x x x Asidik 3 1 x x çözeltiler 4 1 x x x x x x x x Nötür çözeltiler 8 1 x x x x x x x x Bazik 12 1 x x çözeltiler 13 1 x x x Çözümlü Soru 3 + iyonları derişimi 3, M olan şarabın p'sı nedir? Cevap Eşitlik 13.3 den: p = -log [ + ] = -log (3,2 x ) = 3,49 ANADOLU ÜNİ VERSİ TESİ

11 ASİ TLER VE BAZLAR 253 Çözümlü Soru 4 Yağmur suyunun p'sı 4,82 dir. Yağmur suyunun + iyonu derişimini bulunuz? Cevap Eşitlik 13.3 den: 4,82 = - log [ + ] er iki tarafın anti logaritması alınarak 1,5 x = [ + ] Çözümlü Soru 5 [O - ] = 2, M olan NaO çözeltisinin p'sını hesaplayınız? Cevap Eşitlik 13.4 den: po = - log [O - ] = - log (2,9 x 10-4) = 3,54 Eşitlik 13.5 den: p + po = 14 p = 14 - po = 14-3,54 = 10,46 Şekil 13.3: a) %100 İyonlaşan Kuvvetli Asit b) Zayıf Asit c) Çok Zayıf Asit Alıştırma Bir kan örneğinin O - iyonu derişimi 2, M'dir. Kanın p'sı nedir? 8. Asitlerin ve Bazların Kuvveti Kuvvetli asitler, "suda tamamiyle iyonize oldukları varsayılan" kuvvetli elektrolitlerdir (Şekil 13.3). Kuvvetli asitlerin çoğu hidroklorik asit (Cl), nitrik asit (NO 3 ), sülfürik asit ( 2 SO 4 ) ve perklorik asit (ClO 4 ) gibi anorganik asitlerdir. AÇIKÖĞ RETİ M FAKÜLTESİ

12 254 ASİ TLER VE BAZLAR Cl sulu + 2 O s 3 O + sulu + Cl - sulu NO 3 sulu + 2 O s 3 O + sulu + NO 3 - sulu Toprak alkali hidroksitlerinden Be(O) 2, Mg(O) 2 (çözünmez) Ca(O) 2, Sr(O) 2 (az çözünürdür) Ba(O) 2 (çözünür) ClO 4 sulu + 2 O s 2 SO 4 sulu + 2 O s Asitlerin çoğu zayıf asitlerdir ve bunların suda iyonlaşmaları sınırlıdır. Zayıf asitlerin sulu çözeltileri, denge halinde iyonlaşmamış asit molekülleri, 3 O + iyonları ve konjuge baz karımışımı içerir. Zayıf asit örnekleri, hidrofluorik asit (F), asetik asit (C3COO) ve amonyum iyonu (N 4 + )' dur. Kuvvetli bazlar, kuvvetli asitler gibi suda tamamiyle iyonlaşan kuvvetli elektrolitlerdir. Alkali metalleri ve bazı toprak alkali metalleri hidroksitleri kuvvetli bazlardır. Kuvvetli bazlara bazı örnekler: NaO (k) KO (k) Ba(O) 2 (k) Na + (sulu) + O - (sulu) k+ (sulu) + O - (sulu) Ba +2 (sulu) + 2O - (sulu) Zayıf bazlar, zayıf asitler gibi, zayıf elektrolitlerdir. Amonyak zayıf bir bazdır ve suda iyonlaşması sınırlıdır. N 3 (sulu) + 2 O (s) 2 O 2 O 2 O 3 O + sulu + ClO 4-3 O + sulu + SO 4 - sulu sulu N 4 + (sulu) + O - (sulu) 9. Zayıf Asitlerin ve Bazların İyonlaşması 9.1. Zayıf Asitlerin İyonlaşması Gördüğünüz gibi az sayıda kuvvetli asit vardır. Asitlerin çoğu zayıf asittir. Zayıf tek protonlu asit A'yı gözönüne alalım. A'nın sudaki iyonlaşması aşağıdaki şekilde gösterilir. A (sulu) + 2 O (s) 3 O + (sulu) + A - (sulu) veya basitçe Bu eşitlikteki tüm derişimler denge derişimleridir. A (sulu) Bu iyonlaşmanın denge ifadesi K a = + A - A + (sulu) + A - (sulu) ANADOLU ÜNİ VERSİ TESİ

13 ASİ TLER VE BAZLAR 255 Burada K a, "asit iyonlaşma sabiti'dir" ve bir asidin iyonlaşması için denge sabiti olarak tanımlanır. Verilen bir sıcaklıkta A asidinin kuvveti nicel olarak K a 'nın büyüklüğü ile ölçülür. Büyük K a; kuvvetli asit, yani dengede ayrışmaya bağlı olarak büyük + iyonları derişimi demektir. K a değerleri küçük sayılar olduklarından, yerlerine logaritmik pk a ölçeği kullanılır. pk a = -log K a Tablo 13.2 zayıf asitlerin K a değerlerini 25 C'de azalan asitlik kuvvetlerine göre verir. K a değeri küçüldükçe pka değeri büyür ve asitlik azalır. Tablo 13.2: 25 C'de Bazı Zayıf Asitlerin İyonlaşma Sabitleri Asidin Adı Formülü Yapısı K a Konjuge bazı K b idrofluorik asit F F 7.1x10-4 F - 1.4x10-11 Nitröz asit NO 2 O N O 4.5x10-4 NO x10-11 Asetil salisilik asit C 9 8 O 4 O 3.0x10-4 C 9 7 O x10-11 (aspirin) C O O C C 3 O O Formik asit COO 1.7x10-4 COO - 3.9x10-11 C O Asetik asit C 3 COO O 1.8x10-5 C 3 COO - 5.6x10-10 C 3 C O idrosiyanik asit CN 4.9x10-10 CN - 2.0x10-5 C N Fenol C 6 5 O 1.3x10-10 C 6 5 O - 7.7x10-5 O Genelde, dengedeki bir asit çözeltisinin p'sını veya + iyonları derişimini verilen ilk derişimden ve onun K a değerinden hesaplarız. Çözümlü Soru 6 25 C de 0,50 M F çözeltisinin p'sı nedir? F (sulu) + (sulu) + F- (sulu) Cevap Tablo 13.2 den yararlanarak, F için K a ifadesini yazalım. K a = + F - F = 7,1 x 10-4 AÇIKÖĞ RETİ M FAKÜLTESİ

14 256 ASİ TLER VE BAZLAR Dengede iyonlaşan F derişimi XM ise, XM + iyonları ve XM F - iyonları oluşacak ve geriye iyonlaşmamış (0,50 - X) M F kalacaktır. F (sulu) + (sulu) + F - (sulu) Başlangıç (M): 0, Değişme (M): -X +X +X Dengede (M): 0,50 - X X X X X O halde, K a = 0,50 - X = X 2 0,50 - X = 7,1 x 10-4 F zayıf asit olduğundan ve zayıf asitler çok az iyonlaştıklarından X, 0,5 e göre çok küçük olmalıdır. 0,5 - X 0,5 K a = X2 0,5 = 7,4 x 10-4 X 2 = 0,5 7,4 x 10-4 = 3, X = 3,55 x 10-4 = 0,019 M Böylece dengede [F] = (0,50-0,019) M = 0,48 M [ + ] = 0,019 M [F - ] = 0,019 M olarak bulunur ve çözeltinin p'ı p = -log (0,019) = 1,72 dir. Alıştırma 0,036 M nitröz asit (NO 2 ) çözeltisinin p'sını hesaplayınız. NO 2 (sulu) + (sulu) + NO 2 - (sulu) ANADOLU ÜNİ VERSİ TESİ

15 ASİ TLER VE BAZLAR 257 Çözümlü Soru 7 0,10 M formik asit (COO) çözeltisinin p'ı 2,39 dur. Asidin K a 'sını hesaplayınız? Cevap Çözeltideki önemli kısımlar COO, + ve COO - konjuge bazıdır. Önce p değerinden + iyonu derişimini hesaplayınız. p = -log [ + ] 2,39 = -log [ + ] ere iki tarafın antilogaritmasi alınırsa [ + ] = = 4,1 x 10-3 M olarak bulunur. Değişimleri özetlersek; COO (sulu) + (sulu) + COO - (sulu) Başlangıç (M): 0, Değişim (M): -4, , , Dengede (M): (0,10-4, ) 4, , Formik asidin iyonlaşma sabiti ifadesi aşağıdaki şekilde verilmiştir. K a = + COO - COO = 4,1 x ,1 x ,10-4,1 x 10-3 = 1,8 x İyonlaşma Yüzdesi K a 'nın büyüklüğününün asidin kuvvetini gösterdiğini daha önce görmüştük. Bir asidin kuvvetinin bir başka ölçüsü de "yüzde iyonlaşma"dır. AÇIKÖĞ RETİ M FAKÜLTESİ

16 258 ASİ TLER VE BAZLAR Aşağıda tanımlandığı gibi: İyonlaşan asidin denge derişimi Yüzde iyonlaşma = x 100 Asidin başlangıç derişimi Asidin kuvveti arttıkça, iyonlaşma yüzdeside artar. A asidinin iyonlaşma yüzdesi, şeklinde gösterilir. Yüzde iyonlaşma = + A 0 x 100 % Daha önce çözümlü soru 6'da incelenen çözülen 0,50 M F asit çözeltisinin iyonlaşma yüzdesi hesaplanırsa, Yüzde iyonlaşma = 0,019 M x 100 % = 3,8 % 0,50 M olarak bulunur M F çözeltisi için yüzde iyonlaşma ise, olarak bulunur. Yüzde iyonlaşma = 5,6 x 10-3 M x 100 % = 11,2 % 0,050 M 9.3. Zayıf Bazların İyonlaşması Zayıf bazların iyonlaşması da, zayıf asitlerin iyonlaşmasına benzer şekildedir. N 3 suda çözündüğünde, aşağıdaki reaksiyona göre, N 3 (sulu) + 2 O (s) N 4 + (sulu) + O - (sulu) dır. Denge sabiti K = N 4 + O - N 3 2 O olarak verilir. Toplam su derişimi ile karşılaştırıldığında, reaksiyonda çok az su molekülü harcandığı için suyun molar derişimi, [ 2 O], sabit olarak alınabilir. Böylece, baz iyonlaşma sabiti (K b ), iyonlaşma reaksiyonunun denge sabiti olarak yazılır. K b = 2 O K = N 4 + O - N 3 2 O = 1,8 x 10-5 ANADOLU ÜNİ VERSİ TESİ

17 ASİ TLER VE BAZLAR 259 K b değerleri küçük sayılar olduklarından yerine logaritmik pk b ölçeği kullanılır. K b değeri küçüldükçe yani pk b değeri büyüdükçe bazlık kuvveti azalır. pk b = -logk b Tablo 13.3 de zayıf bazların iyonlaşma sabitleri verilmiştir. Çözümlü Soru 8 0,40 M N 3 çözeltisinin p'sı nedir? Cevap N 3 çözeltisinin iyonlaşmasını yazalım. N 3 (sulu) + 2 O (s) N 4 + (sulu) + O - (sulu) Başlangıç der (M): 0, Değişme (M): -X +X +X Dengede (M): 0,40-X X X Tablo 13.3: 25 C'de Bazı Zayıf Bazların İyonlaşma Sabitleri Bazın Adı Formülü Yapısı K b Konjuge Asidi K a Etilamin C 2 5 N 2 C 3 C 2 N 5.6x10-4 C 2 5 N x10-11 Metilamin C 3 N 2 C 3 N 4.4x10-4 C 3 N x10-11 Amonyak N 3 1.8x10-5 N x10-10 N Piridin C 5 5 N 1.7x10-9 C 5 5 N + 5.9x10-6 N Anilin C 6 5 N 2 3.8x10-10 C 6 5 N x10-5 N Üre N 2 4 CO 1.5x NCON + O N C N AÇIKÖĞ RETİ M FAKÜLTESİ

18 260 ASİ TLER VE BAZLAR Tablo 13.3 den K b değeri bulunur. K b = N 4 + O - N 3 = 1,8 x 10-5 X değeri 0,40 yanında ihmâl edilecek kadar küçük olduğundan Yaklaştırmayı test etmek için = X 2 0,40 - X = 1,8 x ,40 - X 0,40 alınır. X 2 0,40 - X = X2 0,40 = 1,8 x 10-5 X 2 = 7,2 x 10-6 X = 2,7 x 10-3 M 2,7 x 10-3 M x 100 % = 0,68 % 0,40 M Bundan dolayı yaklaştırma geçerlidir. Dengede, [O - ] = 2,7 x 10-3 M po = -log (2,7 x 10-3 ) = 2,57 p = 14-2,57 = 11,43 Alıştırma 0,26 M metilamin çözeltisinin p'sını hesaplayınız? (Tablo 13.3 de bakın) 9.4. Asitler ve Onların Konjuge Bazlarının İyonlaşma Sabitleri Arasındaki İlişki Asit iyonlaşma sabiti ile onun konjuge bazının iyonlaşma sabiti arasındaki ilişki asetik asit örneği ile türetilebilir. C 3 COO (sulu) + (sulu) + C 3 COO - (sulu) K a = + C 3COO - C 3COO Konjuge baz, C 3 COO -, sodyum asetat (C 3 COONa) çözeltisinden sağlanır ve suyla ANADOLU ÜNİ VERSİ TESİ

19 ASİ TLER VE BAZLAR 261 C 3 COO - (sulu) + 2 O (s) C 3 COO (sulu) + O - (sulu) şeklinde reaksiyona girer ve bazın iyonlaşma sabiti olarak yazılır. K b = C 3COO O - C 3COO - Bu iki iyonlaşma sabitinin çarpımı K a. K b = + C 3COO - C 3COO = + O - C3COO O-. C 3COO - verir. = K su Bu sonuç, reaksiyonların toplanmasıyla ortaya çıkan suyun kendi kendine iyonlaşmasıyla oluşur. K a x K b = K su (13.7) 13.7 eşitliğinden K a = K su K b K b = K su K a Asit ne kadar kuvvetli ise (büyük K a ), onun konjuge bazı o kadar zayıftır (küçük K b ) ve tersi de geçerlidir. (Tablo 13.2 ve 13.3'e bakın) 13.7 eşitliğini C 3 COO 'in konjuge bazının (C 3 COO - ) Kb değerini hesaplamak için kullanabiliriz. C 3 COO'in Ka değeri Tablo 13.2'den bulunur. K b = K su K a = 1 x ,8 x 10-5 = 5,6 x Çok Protonlu Asitler Bazı asitler iyonlaşabilen birden çok atomu içerirler. Böyle asitlere "çok protonlu asitler" denir. Tablo 13.4 de bazı çok protonlu asitler denir. Tablo 13.4 de bazı çok protonlu asitler verilmiştir. AÇIKÖĞ RETİ M FAKÜLTESİ

20 262 ASİ TLER VE BAZLAR 3 PO 4 ticarî önemi olan bir asittir. Özellikle fosfat gübresi ve besin endüstrisinde kullanılmaktadır. Şimdi bunlardan fosforik asidi ( 3 PO 4 ) ele alarak, inceleyelim. 3 PO 4 molekülünde iyonlaşabilen üç atomu vardır, dolayısıyla üç basamakta ayrışır. 3 PO O 3 O PO 4 - K a1 = 3O + 2 PO 4-3 PO 4 = 7,1 x PO O 3 O + + PO 4-2 K a2 = 3 O + PO PO 4 - = 6,3 x 10-8 PO O 2 O + + PO 4-3 K a3 = 3 O + PO 4-3 PO 4-2 = 4,2 x Fosforik asitte K a1 > K a2 > K a3 oluşu, hidrojen iyonunun ikinci ve üçüncü iyonlaşma basamaklarında, eksi yüklü iyonlardan daha zor ayrılması sonucudur. Tablo 13.4: Bazı Çok Protonlu Asitlerin İyonlaşma Sabitleri Asit İyonlaşma Dengesi İyonlaşma Sabiti, K pk Karbonik asit a 2 CO O 3 O + + CO - 3 K a1 =4,4 x 10-7 pk a1 =6,36 CO O 3 O + + CO 3 2- K a2 =4,7 x pk a2 =10,33 idrosülfürik asit b 2 S + 2 O 3 O + + S - K a1 =1,0 x 10-7 pk a1 =6,96 (idrojen sülfür) S O 3 O + + S 2- K a2 =1 x pk a2 =19,0 Fosforik asit 3 PO O 3 O PO - 4 K a1 =7,1 x 10-3 pk a1 =2,15 2 PO O 3 O + + PO 4 2- K a2 =6,3 x 10-8 pk a2 =7,20 Fosforöz asit 3 PO O 3 O PO - 3 K a1 =3,7 x 10-2 pk a1 =1,43 2 PO O 3 O + + PO 3 2- K a2 =2,1 x 10-7 pk a2 =6,68 Sülfüröz asit c 2 SO O 3 O + + SO - 3 K a1 =1,3 x 10-2 pk a1 =1,89 SO O 3 O + + SO 3 2- K a2 =6,2 x 10-8 pk a2 =7,21 Sülfürik asit d 2 SO O 3 O + + SO - 4 K a1 =çok büyük pk a1 < 0 SO O 3 O + + SO 4 2- K a2 =1,1 x 10-2 pk a2 =1,96 a b c d 2 CO 3 saf olarak elde edilemez. Sulu çözeltide CO 2 ile denge halinde bulunur. K a1 değeri gerçekte CO 2 (sulu) O 3 O + + CO - 3 reaksiyonu içindir. Ama genellikle, önce CO 2 (sulu) nin 2 CO 3 şeklinde dönüştüğü ve sonra bu bileşiğin iyonlaştığı varsayılır. 2 S in K a2 değeri eski kaynaklarda yaklaşık 1 x olarak verilirse de, gerçekte bu değer çok daha küçüktür. 2 SO 3 hayali bir bileşiktir ve elde edilemez. K a1 gerçekte, SO 2 ( ) O 3 O + + SO - 3 reaksiyonunun denge sabitidir. 2 SO 4 birinci basamakta tamamen iyonlaşır. Yani birinci basamağı kuvvetli asittir. ANADOLU ÜNİ VERSİ TESİ

21 ASİ TLER VE BAZLAR 263 Genellikle, birinci asitlik sabitleri, ikinci ve üçüncü asitlik sabitlerine göre çok daha büyüktür. Çözümlü Soru 9 3M 3 PO 4 çözeltisinde hidronyum iyonu derişimini [ 3 O + ] hesaplayınız? Cevap K a1, K a2 'den çok büyük olduğu için, tüm 3 O + iyonlarının birinci iyonlaşma basamağından geldiği varsayılır ve 3 PO 4 tek protonlu asit gibi düşünülür. 3PO 4 + 2O 3O + + 2PO 4 - Başlangıç (M): Değişme (M): -X +X +X Dengede (M): 3-X X X X, üçün yanında çok küçük olduğundan ihmâl edilir. 3 - X 3 K a1 = 3O+ 2PO 4-3PO 4 = X x X 3 - X = X2 = 7,1 x X 2 = 0,021 X = 3O + = 0,14 M 11. Tuzların Asit-Baz Özelliği Daha öncede anlatıldığı gibi tuzlar, asitler ve bazlar arasındaki nötralleşme reaksiyonları ile oluşan iyonik bileşiklerdir ve suda tamamiyle iyonlaştıkları için kuvvetli elektrolitlerdir. idroliz* terimi suyun bir tuzun anyon veya katyonu ile veya her ikisi ile birlikte reaksiyonudur. idroliz, genellikle çözeltinin p'sını etkiler Nötral Çözeltiler Oluşturan Tuzlar Alkali metal iyonları veya (Be +2 hariç) toprak alkali metal iyonları içeren tuzlar ve Cl -, BrNO -, 3 - gibi kuvvetli asitlerin konjuge bazları hidroliz olmazlar. Bunların çözeltileri nötral** varsayılır. Örneğin, NaO ve NO 3 reaksiyonu ile oluşan NaNO 3 tuzu suda tümüyle iyonlaşır. * idroliz; Yunancadan alınan hydro (su) ve lysis (ayrılma) sözcüklerinden türetilmiştir. ** Nötrül yerine nötür kelimesinin kullanımı da yaygındır. NaNO 3 k 2 O Na + sulu + NO 3 - sulu Na + ve NO 3 - iyonları içeren çözelti nötral ve p 'sı 7 dir. NaNO 3 için "hidroliz olmamış" denebilir. AÇIKÖĞ RETİ M FAKÜLTESİ

22 264 ASİ TLER VE BAZLAR Bazik Çözeltiler Oluşturan Tuzlar Kuvvetli baz ve zayıf asidin oluşturduğu tuzun çözeltisi baziktir. Örneğin, sodyum asetatın (C 3 COONa) suda iyonlaşması C 3 COONa k 2 O Na + sulu + C 3 COO - sulu şeklinde gösterilir. Buradaki hidratize Na + iyonu asidik veya bazik özellik göstermez. Buna karşın asetat iyonu (C 3 COO - ) zayıf C 3 COO' in konjuge bazıdır ve bu yüzden + iyonlarına ilgi duyar. idroliz reaksiyonu için C 3 COO - (sulu) 2 O (s) C 3 COO (sulu) + O - (sulu) yazılabilir. Reaksiyon O - iyonları oluşturduğundan sodyum asetat çözeltisi baziktir. idroliz reaksiyonunun denge sabiti C 3 COO - için bazik iyonlaşma sabiti ifadesidir. K b = C 3COO O - C 3 COO - = 5,6 x idroliz olan her C 3 COO - iyonu bir O - iyonu oluşturduğu için dengede O - derişimi, hidroliz olan C 3 COO - derişimi ile aynıdır. Yüzde hidrolizi aşağıdaki şekilde tanımlayabiliriz. % idroliz = C 3COO - idroliz olan C 3 COO - Başlangıç x 100 % = O - Dengede C 3 COO - Başlangıç x 100 % idroliz problemleri, zayıf asit-baz problemlerinde kullanılan yöntemle çözülür. Çözümlü Soru 10 0,15 M sodyum asetat (C 3 COONa) çözeltisinin p'sını hesaplayınız. Bu çözeltiye ilişkin % hidroliz nedir? Cevap NaOAC: kuvvetli baz zayıf asit tuzudur. Sodyum asetat çözeltisinde önemli kısımlar Na + ve C 3 COO - iyonlarıdır ve bunların derişimleri 0,15 M' a eşittir. 2 O C 3 COONa k Na + sulu + C 3 COO - sulu 0,15 M 0,15 M ANADOLU ÜNİ VERSİ TESİ

23 ASİ TLER VE BAZLAR 265 Bu iyonlardan yalnız C 3 COO - iyonu hidroliz olacaktır. Biz burada sudan gelen + ve O - iyonlarının katkısını ihmâl ederiz. C 3 COO- (sulu) + 2 O (s) C 3 COO (sulu) + O - (sulu) Başlangıç (M): 0,15 00 Değişme (M): -X +X +X Dengede (M): 0,15-X X X idroliz denge sabitini veya baz ayrışma sabitini yazalım. K b çok küçük ve bazın başlangıç derişimi büyük olduğundan, yaklaştırma yaparız. Dengede: K b = C 3COO O - C 3 COO - = 5,6 x ,15 - X = 0,15 X 2 0,15 - X = 5,6 x X 2 0,15 - X = X2 0,15 = 5,6 x X = 9,2 x 10-6 M [O - ] = 9,2 x 10-6 M po = - log (9,2 x 10-6 ) = 5,04 p = 14-5,04 = 8,96 Böylece, çözelti baziktir ve yüzde hidroliz olarak bulunur. % idroliz = 9,2 x 10-6 M 0,15 M x 100 % = 0,0061 % Alıştırma Siz de 0,24M sodyum format (COONa) çözeltisinin p'sını hesaplayınız? AÇIKÖĞ RETİ M FAKÜLTESİ

24 266 ASİ TLER VE BAZLAR Asidik Çözelti Oluşturan Tuzlar N 4 Cl : Kuvvetli asit zayıf baz tuzudur. Cl gibi kuvvetli bir asit ve N 3 gibi zayıf bir bazdan oluşan tuz suda çözündüğü zaman, çözeltisi asidik olur. Bu durumda N 4 Cl tuzunun sulu çözeltisinin asidik olması beklenir. N 4 Cl (k) 2 O N + 4 (sulu) + Cl - (sulu) Kuvvetli bir asidin konjuge bazı olan Cl - iyonunun + ilgisi yoktur ve hidroliz olmaz. N 3 zayıf bazının, zayıf konjuge asidi N 4 + iyonu aşağıdaki eşitliğe göre hidroliz olur. N 4 + (sulu) + 2 O (s) N 3 (sulu) + 3 O + (sulu) veya basitçe N 4 + (sulu) N 3 (sulu) + + (sulu) + iyonları oluştuğundan, çözeltinin p'sı azalır. Denge sabiti ifadesi (veya ayrışma sabiti) yazılabilir. K a = N 3 + N 4 + = K su K b = 1 x ,8 x 10-5 = 5,6 x Asidik çözeltiler oluşturan tuzlarında p ve % hidroliz hesaplamaları daha önce açıklanan bazik çözeltiler oluşturan tuzlara benzediğinden, aynı şekilde hesaplama yapılır Katyonu ve Anyonu idroliz Olan Tuzlar Şimdiye kadan bir iyonu hidroliz olan tuzları inceledik. Oysa zayıf asit, zayıf baz dan oluşan tuzların, hem katyonu hem de anyonu hidroliz olur. Böyle bir tuzu içeren çözeltinin asidik, bazik veya nötral olması, zayıf asit veya zayıf bazın bağıl kuvvetlerine bağladır. Matematiksel işlemlerinin karmaşık olması nedeniyle bu çözeltiler hakkında nitel tahminler aşağıdaki kriterlere göre yapılır: K b > K a ise çözelti baziktir, çünkü anyon katyondan daha fazla hidroliz olacaktır. Dengede O - iyonları + iyonlarından fazla bulunacaktır. K b < K a ise tersine çözelti asidik ve katyon hidrolizi anyon hidrolizinden daha yoğun olacaktır. K b K a ise çözelti nötrale yakındır. Bu bölümde tartışılan sulu tuz çözeltilerinin davranışları Tablo 13.5'de özetlenmektedir. ANADOLU ÜNİ VERSİ TESİ

25 ASİ TLER VE BAZLAR 267 Tablo 13.5: Tuzların Asit-Baz Özellikleri idroliz Çözeltinin Tuz Çeşitleri Örnekler olan anyonlar p Katyonu kuvvetli baz; anyonu kuvvetli asit NaCl, KI, KNO 3 ~ 7 Katyonu kuvvetli baz; anyonu zayıf asit C 3 COONa, KNO 2 Anyon > 7 Katyonu zayıf baz; anyonu kuvvetli asit N 4 Cl, N 4 NO 3 Katyon < 7 Katyonu zayıf baz; anyonu zayıf asit N 4 NO 2, N 4 CN Anyon ve < 7 Kb< Ka katyon ~ 7 Kb ~ Ka > 7 Kb> Ka Katyonu küçük ve yüksek yüklü; anyonu kuvvetli asit ACl 3 Cl,Fe(NO 3 ) 3 idrate katyon < 7 Aşağıdaki örnek, tuz çözeltilerinin asit-baz özelliklerinin nasıl tahmin edildiğini gösterir. Çözümlü Soru 11 Aşağıdaki çözeltilerin asidik, bazik veya nötral olup olmadığını belirleyiniz. a) N 4 I b) CaCl 2 c) KCN Cevap a) N 4 + hidroliz olduğunda N 3 ve + veren bir katyondur. I - anyonu kuvvetli I asidinin konjuge bazıdır. Bu yüzden I - hidroliz olmaz ve çözelti asidiktir. b) Ca +2 katyonu ve Cl - anyonu hidroliz olmaz. Çözelti hemen hemen nötral olacaktır. c) K + katyonu hidroliz olmaz. CN - anyonu CN zayıf asidinin konjuge bazıdır ve O - ve CN vermek üzere hidroliz olur. Çözelti baziktir. Alıştırma Siz de aşağıdaki tuz çözeltilerinin p'larını tahmin ediniz. a) LiCO 3 b) LiClO 4 c) Na 3 PO 4 d) N 4 CN AÇIKÖĞ RETİ M FAKÜLTESİ

26 268 ASİ TLER VE BAZLAR 12. Lewis Asitleri ve Bazları Şimdiye kadar asit-baz özelliklerini Bronsted tanımına göre inceledik. Örneğin, bir maddenin Bronsted bazı gibi davranması için bir proton kabul etmesi gerekir. Bu tanıma göre, hem hidroksil iyonu hem de amonyak bazdır. + + O O + + N N + Tüm Bronsted bazları Lewis bazlarıdır. er iki halde de proton kabul eden atom, bir "ortaklanmamış elektron çiftine sahiptir." O -, N 3 ve diğer Bronsted bazlarının bu karakteristik özelliği, asitlere ve bazlara daha geniş bir tanım sunar. Bu tanım Amerikan kimyacısı G.N.Lewis tarafından 1932'de yapılmıştır. Buna göre; Lewis bazı "bir çift elektron veren bir madde", Lewis asidi ise "bir çift elektron kabul eden bir maddedir". Örneğin, amonyağın protonlanmasında, N 3 protona ( + ) bir çift elektron verdiği için bir "Lewis bazı", proton da bir çift elektron kabul ettiği için "Lewis asidi" olarak hareket eder. Böylece bir Lewis asit-baz reaksiyonu bir çift elektron aktarımı ile oluşur. Böyle bir reaksiyonda tuz ve su meydana gelmez. Aşağıdaki bor triflorür (BF 3 ) ve amonyak arasındaki reaksiyon, Lewis tanımına göre bir asit-baz nötralleşme reaksiyonudur. F F B + N F B N F F F Asit Baz Lewis kavramının özelliği, diğer tanımlara göre daha geniş kapsamlı olmasıdır. 13. Tampon Çözeltiler Tamponlar kimyasal ve biyolojik sistemler için çok önemlidir. Tampon çözelti, "zayıf bir asit ile tuzunun" veya "zayıf bir baz ile tuzunun bir arada bulunduğu çözeltidir." Böyle bir çözelti, az miktarda kuvvetli asit veya baz eklendiğinde p değişimlerine karşı koyar. Basit bir tampon çözeltisi, asetik asit (C 3 COO) ve tuzu sodyum asetat (C 3 COONa) ile hazırlanabilir. Asidin ve sodyum asetattan gelen konjuge bazının denge derişimlerinin başlangıç derişimlerindeki gibi eşit olduğu varsayı- ANADOLU ÜNİ VERSİ TESİ

27 ASİ TLER VE BAZLAR 269 lır. Bu iki maddeyi içeren çözelti eklenecek olan herhangi bir asit veya bazı nötralleştirir. Sodyum asetat kuvvetli bir elektrolit olarak suda aşağıdaki şekilde ayrışır: C 3 COONa (k) 2 O C 3 COO - (sulu) + Na + (sulu) Eğer asit eklenirse, tampondaki konjuge baz, C 3 COO -, + iyonlarının aşağıdaki reaksiyona göre harcanmasına neden olur. C 3 COO - (sulu) + + (sulu) C 3 COO (sulu) Eğer tampon sisteme baz eklenirse, tampondaki asit, O - iyonlarını nötralleştirecektir. C 3 COO (sulu) + O - (sulu) C 3 COO - (sulu) + 2 O (s) Tamponlama kapasitesi, tamponun yapıldığı asit ve konjuge bazının miktarlarına bağlıdır. Miktar ne kadar fazla olursa tamponlama kapasitesi o kadar büyük olacaktır. Genellikle bir tampon sistemi "tuz-asit" veya basitçe "konjuge baz-asit" olarak gösterilir. Böylece, sodyum asetat-asetik asit tampon sistemi C 3 COONa/ C 3 COO veya C 3 COO - /C 3 COO olarak gösterilir. Çözümlü Soru 12 Aşağıdaki çözeltilerden hangisi tampon sistemidir? a) K 2 PO 4 / 3 PO 4 b) NaClO 4 /ClO 4 c) C 5 5 N/C 5 5 NCl (C 5 5 N : Piridin) K b Tablo 13.4'de verilmiştir. Cevap a) 3 PO 4 zayıf bir asittir ve konjuge bazı 2 PO 4 - zayıf bir bazdır. Bu yüzden, sistem bir tampondur. b) ClO 4 kuvvetli bir asit olduğundan konjuge bazı ClO 4 - çok zayıf bir bazdır. Bu nedenle ClO 4 - iyonu, ClO4 oluşturmak için + iyonu ile birleşmeyecektir. Böylece sistem tampon değildir. c) C 5 5 N zayıf bir bazdır ve konjuge asidi C 5 5 N + (C 6 5 Cl tuzunun katyonu) zayıf bir asittir. Bu nedenle sistem tampondur. AÇIKÖĞ RETİ M FAKÜLTESİ

28 270 ASİ TLER VE BAZLAR Alıştırma Aşağıdaki sistemlerden hangisi tampondur? a) KF/F b) KBr/Br c) Na 2 CO 3 /NaCO 3 Bir tampon çözeltisinin p üzerindeki etkisi aşağıdaki örnekle gösterilebilir. Çözümlü Soru 13 a) 1 M C 3 COO ve 1 M C 3 COONa içeren tamponun p'sını hesaplayınız. b) 0,1 mol gaz Cl'in bir litre çözeltiye eklendikten sonra, tampon sisteminin p'sı ne olacaktır? Cl eklendiğinde çözeltinin hacminin değişmediğini varsayın. Cevap a) Asetik asidin ayrışmasını ve asetat iyonlarının hidrolizini ihmâl ederek, dengede [C 3 COO] = 1 M ve [C 3 COO - ] = 1 M K a = + C 3 COO - C 3 COO = 1,8 x = K a C 3 COO C 3 COO - = (1,8 x 10-5 ) (1) (1) = 1,8 x 10-5 M p = -log (1,8 x 10-5 ) = -4,74 Böylece asidin ve konjuge bazın derişimleri aynı olduğunda, tamponun p'sı asidin pk a 'sına eşit olur. b) Cl eklendikten sonra, Cl tamamiyle iyonlaşır: Cl (sulu) + (sulu) + CL - (sulu) 0,1 mol 0,1 mol 0,1 mol ANADOLU ÜNİ VERSİ TESİ

29 ASİ TLER VE BAZLAR 271 Başlangıçta 1 L çözeltide 1 mol C 3 COO ve 1 M C 3 COO - bulunmaktaydı. Cl'in C 3 COO - ile nötralleşmesinden sonra, C 3 COO - (sulu) + + (sulu) C 3 COO (sulu) 0,1 mol 0,1 mol 0,1 mol ortamda bulunan C 3 COO mol sayısı ve C 3 COO - iyonları mol sayısı C 3 COO : (1 + 0,1) mol = 1,1 mol C 3 COO - : (1-0,1) mol = 0,9 mol Bundan sonra + iyonu derişimi hesaplanır: Çözeltinin p'sı + = K a C 3 COO C 3 COO - = (1,8 x 10-5 ) (1,1) (0,9) = 2,2 x 10-5 M p = -log (2, ) = 4, Asit-Baz Titrasyonları Asit-baz nötralizasyon reaksiyonlarının nicel analizle ilgili en uygun tekniği titrasyon olarak bilinir. Titrasyonda derişimi kesin olarak bilinen çözeltiye "standart çözelti" denir. Bu çözelti derişimi bilinmeyen çözeltiye, iki çözelti arasındaki reaksiyon tamamlanıncaya kadar azar azar eklenir. Reaksiyonun tamamlandığı noktaya "eşdeğerlik noktası" denir. Bu noktanın saptanabilmesi için uygulanan tekniklerden biri de, eşdeğerlik noktasında renk değiştiren bir maddenin ortama çok az miktarda eklenmesidir. Böyle maddelere "indikatör" denir. Titrasyonda kullanılan standat ve bilinmeyen çözeltilerin hacimlerini bilirsek, standart çözeltinin derişiminden bilinmeyen çözeltinin derişimini hesaplayabiliriz. Asit-baz titrasyonları üç gruba ayrılır: Kuvvetli asit-kuvvetli baz titrasyonları Kuvvetli asit-zayıf baz titrasyonları Zayıf asit-kuvvetli baz titrasyonları AÇIKÖĞ RETİ M FAKÜLTESİ

30 272 ASİ TLER VE BAZLAR Bu bölümde yalnızca kuvvetli asit-kuvvetli baz titrasyonlarını inceleyeceğiz Kuvvetli Asit - Kuvvetli Baz Titrasyonları Kuvvetli asit Cl ile kuvvetli baz NaO arasındaki reaksiyon buna örnek verilebilir. NaO (sulu) + Cl (sulu) NaCl (sulu) + 2 O (s) veya net reaksiyon + (sulu) + O - (sulu) 2 O (s) Bir erlende bulunan 25 ml 0,1 M Cl çözeltisine, bir büretten 0,1 M NaO çözeltisi eklendiğini gözönüne alalım. Şekil 13.4 titrasyonun p profilini göstermektedir (titrasyon eğrisi olarak bilinir). NaO eklenmeden önce asidin p'sı -log 0,1 veya 1 dir. NaO eklendiğinde çözeltinin p'sı başlangıçta yavaş, eşdeğer noktasına yaklaştıkça hızla artar ve eşdeğer noktasında (asit ve bazın eşit miktarları reaksiyona girer) eğri hemen hemen dik bir şekilde yükselir. Kuvvetli asit-baz titrasyonlarının eşdeğerlik noktasında + iyonu ve O - iyonu derişimleri çok küçüktür (yaklaşık olarak 1x10-7 M dır). Sonuçta sadece bir damla baz eklenmesi O - iyonları molar derişiminde, aynı zamanda çözeltinin p'sında büyük bir artışa neden olur. Eşdeğer noktasını geçtikten sonra NaO eklenmesiyle p tekrar yavaşça artar p l 0 l l l l l l l l l l l l l l l Eşdeğer noktası l l l Eklenen NaO hacmi (ml) Şekil 13.2: Kuvvetli Asit-Kuvvetli Baz Titrasyonunun p Profili. ANADOLU ÜNİ VERSİ TESİ

31 ASİ TLER VE BAZLAR 273 Bir çözeltinin p'sını titrasyonun her kademesinde hesaplamak olasıdır. 25 ml 0,1 M Cl çözeltisine 0,1 M NaO den 10 ml eklendikten sonra Çözeltinin toplam hacmi 35 ml dir. 10 ml'deki NaO'in mol sayısı 0,1 mol NaO 10 ml x 1 L NaO x 1 L 1000 ml = 1 x 10-3 mol 25 ml Cl çözeltisinin başlangıçtaki mol sayısı 0,1 mol Cl 25 ml x 1 L Cl Böylece, kısmî nötralleşmeden sonra kalan Cl'in miktarı (2,5 x 10-3 ) - (1 x 10-3 ) veya 1,5 x 10-3 mol'dur. Bundan sonra, 35 ml'deki + iyonları derişimi aşağıdaki gibi bulunur. Böylece, [ + ] = 0,043 M ve çözeltinin p'sı x 1 L 1000 ml = 2,5 x 10-3 mol 1,5 x 10-3 mol Cl x 1000 ml = 0,043 mol Cl/L 35 ml 1 L = 0,043 M Cl p = -log 0,043 = 1,37 25 ml 0,1M Cl çözeltisine 25 ml 0,1 M NaO çözeltisi eklendikten sonra Tamamen nötrolleşme reaksiyonu içerdiğinden basit bir hesaplamadır. Eşdeğer noktasında [ + ] = [O - ] 'dir ve çözeltinin p = 7' dir. Na + ve Cl - hidroliz olmaz. 25 ml 0,1M Cl çözeltisine 35 ml 0,1M NaO eklendiğinde Toplam hacim 60 ml'dir. Eklenen NaO'in mol sayısı 0,1 mol NaO 35 ml. 1 L NaO x 100 ml = 3,5 x 10-3 mol 1L 25mL çözeltideki Cl'in mol sayısı 2,5 x 10-3 dür. Cl'in nötralleşmesi tamamlandıktan sonra, artan NaO miktarı (3,5 x 10-3 ) - (2,5 x 10-3 ) veya 1 x 10-3 dür. 60 ml çözeltideki NaO derişimi 1 x 10-3 mol NaO 60 ml Böylece, [O - ] = 0,017 M ve po = -log 0,017 = 1,77 x 100 ml = 0,017 mol NaO/L = 0,017 M NaO 1L AÇIKÖĞ RETİ M FAKÜLTESİ

32 274 ASİ TLER VE BAZLAR Bu nedenle, çözeltinin p'sı p = 14 - po = 14-1,77 = 12, Asit-Baz İndikatörleri Asit-baz indikatörleri, bulundukları ortamın p'sına göre renk veren bileşiklerdir. İndikatörler iki yapıda bulunurlar. Biri In ile gösterilen ve belli rengi olan zayıf asit, diğeri ise In - ile gösterilen ve başka rengi olan konjuge bazdır. Çözeltide indikatörün ayrışma dengesi aşağıdaki gibi yazılabilir. In (sulu) Asit bileşeni + (sulu) + In - (sulu) Baz bileşeni İndikatörün etkin olabilmesi için asit ve baz bileşenlerinin renklerinin farklı olması gerekir. İndikatör yeterince asitli ortamda ise Le Chaletier prensibine göre denge sola kayar ve hakim renk asit bileşinidir (In). Eğer ortam bazikse denge sağa kayar ve çözeltinin rengi, konjuge bazın (In - ) rengine bağlıdır. Kabaca aşağıdaki oranları renk tahmininde kullanabiliriz. In In - In - In 10 Asit rengi (In) baskındır. 10 Konjuge baz rengi (In- ) baskındır. In In - İse indikatör rengi In ve In - 'nin karışı mıdır. İndikatör için p'ın pk a ile ilişkisini aşağıdaki şekilde hesaplayabiliriz. Biz biliyoruz ki, dir. Bu yüzden p aralığı başında K In = + In - In veya renk geçişinin başlangıcında K In = + x 10 1 pk In = p - log10 p = pk In - 1 ANADOLU ÜNİ VERSİ TESİ

33 ASİ TLER VE BAZLAR 275 Aralığın öbür ucunda renk geçişi sonunda K In = + x 1 10 pk In = p - log10-1 Belirli bir renk değişimi aralığı boyunca p p = pk In + 1 olur. Tablo 13.6'da asit-baz titrasyonlarında kullanılan indikatörlerin listesi verilmiştir. p = pk In ± 1 Tablo 13.6 Bazı Asit-Baz İndikatörleri İndikatör R e n k Asitte Bazda p aralığı* Timol mavisi Kırmızı Sarı Bromofenol mavisi Sarı Mavi mor Metil oranj Turuncu Sarı Metil kırmızısı Kırmızı Sarı Klorofenol mavisi Sarı Mavi Bromo timol mavisi Sarı Mavi Kresol kırmızısı Sarı Kırmızı Fenolftalein renksiz Kırmızı pembe * p aralığı, indikatörün asit renginden baz rengine değiştiği aralık olarak tanımlanır. Özet Arrhenius'a göre suyla reaksiyona girdiğinde 3 O + iyonu oluşturan madde asit, O - iyonu oluşturan madde bazdır. Bronsted tanımına göre "asit" proton veren, "baz" proton alan bir maddedir. Asitle baz arasındaki reaksiyona "nötralleşme" denir. Tuz ve su oluşur. Say suda ve sulu çözeltilerde su kendi kendine iyonlaşır ve 3 O + ile O - oluşur. Suyun denge sabiti K su 'dur. 3 O + ile O - derişimlerini saptamak için p ve po kullanılır. Kuvvetli asitler ve bazlar sulu çözeltilerde tümüyle iyonlaşırlar. Zayıf asit ve bazların iyonlaşması tersinirdir, denge sabitleri K a ve K b ile ifade edilir. AÇIKÖĞ RETİ M FAKÜLTESİ

34 276 ASİ TLER VE BAZLAR Çok protonlu asitlerin iyonlaşma basamakları için K a1, K a2, K a3 ile ifade edilen denge sabitleri kullanılır. Suyun, bir tuzun anyon veya katyonu ile veya her ikisi ile birlikte verdiği reaksiyona "hidroliz" denir. Lewis asit-baz tanımına göre, elektron çifti alan bileşik "asit", elektron çifti veren bileşik bazdır." Proton aktarımı yoktur. Zayıf asit ile tuzunun, zayıf baz ile tuzunun bir arada bulunduğu çözeltilere, "tampon çözeltiler" denir. Tampon çözeltiler, az miktar asit veya baz eklendiğinde p'yı sabit tutarlar. Tampon, bileşenlerinin derişimlerinin eşit olması halinde en yüksek tamponlama kapasitesini gösterir. Etkili tampon kapasitesi PK a ± 1 'dir. Bir asit - baz titrasyon eğrisi, p'nu eklenen titrasyon çözeltisi hacmine karşı grafiğe geçirilmesi ile elde edilir. Titrasyonun eşdeğer noktasında, ortamda yalnızca nötürleşmeyle oluşmuş tuz vardır. Çözeltinin asidik, bazik veya nötür olması oluşan tuzun iyonlarının hidroliz olmasına bağlıdır. Bir asit-baz indikatörü, iyonlaşmamış asit, In, şeklinde iken bir renk, iyonlaşmış, In -, şeklinde iken bir başka renk gösteren zayıf asittir. Gözlenen indikatör rengi ortamın p'sına bağlıdır. Değerlendirme Soruları Aşağıdaki soruların yanıtlarını verilen seçenekler arasından bulunuz. 1. Aşağıdaki reaksiyonlardan hangisi nötralleşme reaksiyonudur: A. NO 3 (sulu) + KO (sulu) KNO 3 (sulu) + 2 O B. N 3 (sulu) + 2 O (s) N + 3 (sulu) + O - (sulu) C. CaO + 2 O (s) Ca(O) 2 (sulu) D. CO 2 (g) + 2 O 2 CO 3 (sulu) () E. Cd(NO 3 ) 2 (sulu) + Na 2 S (sulu) CdS (k) + 2NaNO 3 (sulu) ANADOLU ÜNİ VERSİ TESİ

35 ASİ TLER VE BAZLAR Aşağıdaki ifadelerden hangisi yalnıştır? A. Sudaki çözeltilerine + iyonu veren maddelere asit denir. B. Proton verebilen maddelere asit denir. C. Proton alabilen maddelere baz denir. D. Sudaki çözeltilerine 3 O + iyonu veren maddelere baz denir. E. Ortaklanmamış elektron çifti içeren maddelere baz denir M KO çözeltisinin p'sı nedir? A. 2,3 B. 1,17 C. 11,7 D. 4,6 E. 7,7 4. 0,4 M C 3 COO çözeltisinin + iyonu derişimi nedir? A. 2,7 x 10-3 B. 0,27 x 10-3 C. 2,7 x 10-4 D. 3,7 x 10-3 E. 2,7 x Aşağıdakilerden hangisi tampon çözeltidir? A. N 3 /N 4 Cl B. Cl /NaCl C. NO 3 /KNO 3 D. C 3 COO/NaCN E. Na 2 CO 3 /NaCl deri- 6. Bir çözeltinin + derişimi şimi nedir? A. 4 x 10-2 B. 4 x 10-9 C. 4 x D. 4 x E. 25 mol'dür. Aynı çözeltideki O - 7. A asidinin 0,1 M çözeltisinin p = 2 dir. Bu asidin ayrışma sabiti Ka 'nın değeri nedir? A. 1,1 x 10-2 B. 1,1 x 10-3 C. 1,1 x 10-4 D. 1 x 10-3 E. 1 x 10-4 AÇIKÖĞ RETİ M FAKÜLTESİ

36 278 ASİ TLER VE BAZLAR 8. 1 M NaCN sulu çözeltisinin p 'sı nedir? CN için Ka = 6, A. 4,60 B. 9,21 C. 9,40 D. 11,60 E. 13, M N 4 Cl sulu çözeltisinin p'sı nedir? N 3 için K b = 1, A. 2,37 B. 4,63 C. 9,26 D. 9,37 E. 11, N 3 sulu çözeltisinin p'sı nedir? N 3 için PK b = 4,76 dır. N 4 Cl ve N 3 içeren bir tampon çözeltinin p = 9,65 dır ve toplam N 3 derişimi 0,350 M dır. Bu tampondaki N 3 derişimi nedir? A. 0,098 B. 0,146 C. 0,252 D. 0,389 E. 0, C 3 COO çözeltisinin NaO çözeltisi ile titrasyonunda dönüm noktasındaki p aşağıdakilerden hangisidir? A. < 2 B. 3,5 < p < 7 C. 7 D. 7 < p < 11 E. > ,4 L hacmindeki tampon çözelti 0,400 mol C 3 COO (pk a = 4,76) ve 0,250 mol C 3 COONa ın yeterli miktarda suda çözünmesiyle hazırlanmıştır. Bu çözeltinin p sını hesaplayınız., A. 4,46 B. 4,56 C. 4,66 D. 4,86 E. 4,96 ANADOLU ÜNİ VERSİ TESİ

37 ASİ TLER VE BAZLAR 279 Yararlanılan ve Başvurulabilecek Kaynaklar Atkins, P. and Jones, L Temel Kimya, Bilim Yayıncılık, Ankara. Brady, J.E. and olum, J.R Chemistry, John Wiley and Sons, Inc. New York. Erdik, E. ve Sarıkaya, Y., Temel Üniversite Kimyası, acettepe - TAŞ Kitapcılık LTD. ŞTİ., Ankara. Petrucci, R.. and arwood, W.S Genel Kimya, Palme Yayıncılık, Ankara. Sarıkahya, Y. ; Güler, Ç. ; Sarıkahya, F Genel Kimya, Uğur Ofset Matbaası, İzmir. Değerlendirme Sorularının Yanıtları 1. A 2. D 3. C 4. A 5. A 6. D 7. B 8. D 9. B 10. C 11. D 12.B AÇIKÖĞ RETİ M FAKÜLTESİ

ASİT-BAZ VE ph. MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN. Yrd. Doç. Dr. Atilla Evcin Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi 2006

ASİT-BAZ VE ph. MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN. Yrd. Doç. Dr. Atilla Evcin Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi 2006 ASİT-BAZ VE ph MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Asitler ve bazlar günlük yaşantımızda sıkça karşılaştığımız kavramlardan biridir.insanlar, her nekadar asetil salisilik asit ve

Detaylı

Suda çözündüğünde hidrojen iyonu verebilen maddeler asit, hidroksil iyonu verebilenler baz olarak tanımlanmıştır.

Suda çözündüğünde hidrojen iyonu verebilen maddeler asit, hidroksil iyonu verebilenler baz olarak tanımlanmıştır. 7. ASİTLER VE BAZLAR Arrhenius AsitBaz Tanımı (1884) (Svante Arrhenius) Suda çözündüğünde hidrojen iyonu verebilen maddeler asit, hidroksil iyonu verebilenler baz olarak tanımlanmıştır. HCl H + + Cl NaOH

Detaylı

ARRHENIUS KURAMI ASITLER VE BAZLAR

ARRHENIUS KURAMI ASITLER VE BAZLAR ARRENIUS KURAMI Arrhenius kuramına göre, sulu çözeltide iyonlaşarak hidronyum iyonu, (aq), oluşturan maddelere asit; sulu çözeltide iyonlaşarak hidroksit, - (aq), oluşturan maddelere baz adı verilir. CMU,

Detaylı

KİM-118 TEMEL KİMYA Prof. Dr. Zeliha HAYVALI Ankara Üniversitesi Kimya Bölümü

KİM-118 TEMEL KİMYA Prof. Dr. Zeliha HAYVALI Ankara Üniversitesi Kimya Bölümü KİM-118 TEMEL KİMYA Prof. Dr. Zeliha HAYVALI Ankara Üniversitesi Kimya Bölümü Bu slaytlarda anlatılanlar sadece özet olup ayrıntılı bilgiler ve örnek çözümleri derste verilecektir. BÖLÜM 13 Asitler ve

Detaylı

ÇÖZELTİLERDE DENGE (Asit-Baz)

ÇÖZELTİLERDE DENGE (Asit-Baz) ÇÖZELTİLERDE DENGE (AsitBaz) SUYUN OTOİYONİZASYONU Saf suyun elektrik akımını iletmediği bilinir, ancak çok hassas ölçü aletleriyle yapılan deneyler sonucunda suyun çok zayıf da olsa iletken olduğu tespit

Detaylı

Genel Kimya 101-Lab (4.Hafta) Asit Baz Teorisi Suyun İyonlaşması ve ph Asit Baz İndikatörleri Asit Baz Titrasyonu Deneysel Kısım

Genel Kimya 101-Lab (4.Hafta) Asit Baz Teorisi Suyun İyonlaşması ve ph Asit Baz İndikatörleri Asit Baz Titrasyonu Deneysel Kısım Genel Kimya 101-Lab (4.Hafta) Asit Baz Teorisi Suyun İyonlaşması ve ph Asit Baz İndikatörleri Asit Baz Titrasyonu Deneysel Kısım Asit Baz Teorisi Arrhenius Teorisi: Sulu çözeltlerine OH - iyonu bırakan

Detaylı

5.111 Ders Özeti #21 21.1

5.111 Ders Özeti #21 21.1 5.111 Ders Özeti #21 21.1 AsitBaz Dengesi Bölüm 10 Okunsun Konular: Asit ve Bazların Sınıflandırılması, Suyun Öziyonlaşması, ph Fonksiyonları, Asit ve Baz Kuvvetleri, Zayıf Asit İçeren Dengeler. Asit ve

Detaylı

ASİTLER- BAZLAR. Suyun kendi kendine iyonlaşmasına Suyun Otonizasyonu - Otoprotoliz adı verilir. Suda oluşan H + sadece protondur.

ASİTLER- BAZLAR. Suyun kendi kendine iyonlaşmasına Suyun Otonizasyonu - Otoprotoliz adı verilir. Suda oluşan H + sadece protondur. ASİTLER- BAZLAR SUYUN OTONİZASYONU: Suyun kendi kendine iyonlaşmasına Suyun Otonizasyonu - Otoprotoliz adı verilir. Suda oluşan H + sadece protondur. H 2 O (S) H + (suda) + OH - (Suda) H 2 O (S) + H +

Detaylı

ÜNİTE 11. Asitler ve Bazlar. Amaçlar. İçindekiler. Öneriler

ÜNİTE 11. Asitler ve Bazlar. Amaçlar. İçindekiler. Öneriler ÜNİTE 11 Asitler ve Bazlar Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra, Asit ve baz kavramlarını bilecek, Zayıf asit, zayıf baz, kuvvetli asit, kuvvetli baz kavramlarını tanıyacak, Titrasyon ve ph kavramlarını

Detaylı

DENEY 4 KUVVETLİ ASİT İLE KUVVETLİ BAZ TİTRASYONU

DENEY 4 KUVVETLİ ASİT İLE KUVVETLİ BAZ TİTRASYONU DENEY 4 KUVVETLİ ASİT İLE KUVVETLİ BAZ TİTRASYONU 4.1. AMAÇ Asit ve baz çözeltilerinin hazırlanması, nötralleşme tepkimelerinin yapılışlarının öğrenilmesi. 4.2.TEORİ Asit ve baz kavramı günlük hayatta

Detaylı

5.111 Ders Özeti #22 22.1. (suda) + OH. (suda)

5.111 Ders Özeti #22 22.1. (suda) + OH. (suda) 5.111 Ders Özeti #22 22.1 Asit/Baz Dengeleri Devamı (Bölümler 10 ve 11) Konular: Zayıf baz içeren dengeler, tuz çözeltilerinin ph sı ve tamponlar Çarşamba nın ders notlarından 2. Suda Baz NH 3 H 2 OH Bazın

Detaylı

5.111 Ders Özeti #23 23.1

5.111 Ders Özeti #23 23.1 5.111 Ders Özeti #23 23.1 Asit/Baz Dengeleri (Devam) Konu: Titrasyon Cuma günü ders notlarından Asidik tampon etkisi: Zayıf asit, HA, protonlarını ortamdaki kuvvetli bazın OH iyonlarına aktarır. Zayıf

Detaylı

3. ASİTLER VE BAZLAR 3.1. GİRİŞ

3. ASİTLER VE BAZLAR 3.1. GİRİŞ 3. ASİTLER VE BAZLAR 3.1. GİRİŞ Asitler ve bazlar günlük yaşantımızda sıkça karşılaştığımız kavramlardan biridir. İnsanlar, her ne kadar asetil salisilik asit ve magnezyum hidroksit gibi kimyasal isimlerini

Detaylı

TAMPON ÇÖZELTİLER. Prof.Dr.Mustafa DEMİR M.DEMİR 09-TAMPON ÇÖZELTİLER 1

TAMPON ÇÖZELTİLER. Prof.Dr.Mustafa DEMİR M.DEMİR 09-TAMPON ÇÖZELTİLER 1 TAMPON ÇÖZELTİLER Prof.Dr.Mustafa DEMİR M.DEMİR 09-TAMPON ÇÖZELTİLER 1 Tampon çözeltiler Kimyada belli ph larda çözelti hazırlamak ve bunu uzun süre kullanmak çok önemlidir. Ancak bu çözeltilerin saklanması

Detaylı

ASİTLER VE BAZLAR ASİT VE BAZ KAVRAMLARI

ASİTLER VE BAZLAR ASİT VE BAZ KAVRAMLARI ASİTLER VE BAZLAR ASİT VE BAZ KAVRAMLARI Prof. Dr. Mustafa DEMİR M.DEMİR 0ASİT VE BAZ KAVRAMLARI Asit ve baz, değişik zamanlarda değişik şekillerde tanımlanmıştır. Bugün bu tanımların hepsi de kullanılmaktadır.

Detaylı

ASİTLER VE BAZLAR ASİT VE BAZ KAVRAMLARI M.DEMİR ASİT VE BAZ KAVRAMLARI 1

ASİTLER VE BAZLAR ASİT VE BAZ KAVRAMLARI M.DEMİR ASİT VE BAZ KAVRAMLARI 1 ASİTLER VE BAZLAR ASİT VE BAZ KAVRAMLARI M.DEMİR ASİT VE BAZ KAVRAMLARI 1 Asit ve baz, değişik zamanlarda değişik şekillerde tanımlanmıştır. Bugün bu tanımların hepsi de kullanılmaktadır. Hangi tanımın

Detaylı

KİMYA II DERS NOTLARI

KİMYA II DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi 007 KİYA II DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Asit Baz Tanımları Asit ve baz, değişik zamanlarda değişik şekillerde tanımlanmıştır.

Detaylı

ASİTLERİN VE BAZLARIN TEPKİMELERİ

ASİTLERİN VE BAZLARIN TEPKİMELERİ 2. BÖLÜM ASİTLERİN VE BAZLARIN TEPKİMELERİ Asitler ve bazlar kimyasal özellikleri ve tepkimeleri bakımından çok önemli maddeler olup oldukça sık kullanılırlar. Bu bölümde asitler ve bazlar arasındaki tepkimeleri;

Detaylı

Sulu Çözeltiler ve Kimyasal Denge

Sulu Çözeltiler ve Kimyasal Denge Sulu Çözeltiler ve Kimyasal Denge Sulu Çözeltiler Çözelti: iki veya daha fazla maddenin meydana getirdiği homojen karışımdır. çözücü, Kütlece fazla olan (veya çözme işlemini yapan) bileşene çözücü denir.

Detaylı

ÇOK DEĞERLİKLİ ASİTLER ve BAZLA

ÇOK DEĞERLİKLİ ASİTLER ve BAZLA ÇOK DEĞERLİKLİ ASİTLER ve BAZLA Prof. Dr. Mustafa DEMİR http://web.adu.edu.tr/akademik/mdemir/ 00910ÇOK DEĞERLİKLİ ASİTLER ve 1 ÇOK DEĞERLİKLİ ASİTLER Çok değerli asitler, molekülünde birden fazla asidik

Detaylı

DENEY 5. ASİDİK VE BAZİK ÇÖZELTİLER ph Skalası ve ph Ölçümleri

DENEY 5. ASİDİK VE BAZİK ÇÖZELTİLER ph Skalası ve ph Ölçümleri DENEY 5 ASİDİK VE BAZİK ÇÖZELTİLER ph Skalası ve ph Ölçümleri AMAÇ: Çeşitli asit ve baz çözeltileri için ph nın ve ph skalasının ne olduğunun anlaşılması, ph kağıtları ve ph-metre yardımı ile hazırlanmış

Detaylı

ASİTLER-BAZLAR VE TUZLAR SU ARITIMI. Hazırlayan: Arif Özgür ÜLGER

ASİTLER-BAZLAR VE TUZLAR SU ARITIMI. Hazırlayan: Arif Özgür ÜLGER ASİTLER-BAZLAR VE TUZLAR SU ARITIMI Hazırlayan: Arif Özgür ÜLGER ASİTLER Sulu çözeltilerinde Hidrojen İyonu maddelere asit denir. veren HCI H + + CI CH 3 COOH CH 3 COO + H + ASİTLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ

Detaylı

www.kimyahocam.com Bu tepkimede; ile CO 2 konjuge asit baz çiftidir. O ile OH konjuge asit baz çiftidir. CO 3 ÖRNEK 1 HCN (suda)

www.kimyahocam.com Bu tepkimede; ile CO 2 konjuge asit baz çiftidir. O ile OH konjuge asit baz çiftidir. CO 3 ÖRNEK 1 HCN (suda) SULU ÇÖZELT LERDE AS T VE BAZ DENGELER I AS T BAZ TANIMLARI Arrhenius Tanımı Arrhenius a göre, suda çözündüğünde iyonlaşarak H iyonu verebilen maddeler asit, H iyonu verebilen maddeler bazdır. Bu tanım

Detaylı

KİMYA II DERS NOTLARI

KİMYA II DERS NOTLARI KİMYA II DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Sulu Çözeltilerin Doğası Elektrolitler Metallerde elektronların hareketiyle elektrik yükü taşınır. Saf su Suda çözünmüş Oksijen gazı Çözeltideki moleküllerin

Detaylı

TAMPONLAR-pH ve pk HESAPLAMALARI

TAMPONLAR-pH ve pk HESAPLAMALARI Genel tanımlamalar TAMPONLAR-pH ve pk HESAPLAMALARI YRD. DOÇ.DR SEDAT MOTOR Tamponlarla ilgili açıklamalara geçmeden önce asit, baz, ph ve pk kavramlarını hatırlayalım. Suda çözündügü zaman (H + ) iyonu

Detaylı

ASİTLER, BAZLAR VE TUZLAR

ASİTLER, BAZLAR VE TUZLAR ASİTLER, BAZLAR VE TUZLAR Kavramlar / Terimler Asit Baz Tuz Nötralleşme İndikatör p Aktif metal Soy metal Neler Öğreneceğiz? Bu ünitede, asitleri ve bazları gündelik deneyimlerimiz ile ilişkilendirerek

Detaylı

DENEY 4. ASİT BAZ TİTRASYONLARI (indikatörlü, potansiyometrik)

DENEY 4. ASİT BAZ TİTRASYONLARI (indikatörlü, potansiyometrik) DENEY 4 ASİT BAZ TİTRASYONLARI (indikatörlü, potansiyometrik) AMAÇ: Asit baz titrasyon işlemini öğrenmek ve asit-baz titrasyonu ile derişimi bilinmeyen bir asit ve/veya bir baz çözeltisinin derişimini

Detaylı

İnstagram:kimyaci_glcn_hoca H A 9.HAMLE SULU ÇÖZELTİLERDE DENGE ASİT VE BAZ DENGESİ 2.BÖLÜM. kimyaci_glcn_hoca

İnstagram:kimyaci_glcn_hoca H A 9.HAMLE SULU ÇÖZELTİLERDE DENGE ASİT VE BAZ DENGESİ 2.BÖLÜM. kimyaci_glcn_hoca 13 H A M L E D E 9.HAMLE SULU ÇÖZELTİLERDE DENGE ASİT VE BAZ DENGESİ 2.BÖLÜM ZAYIF ASİT VE ZAYIF BAZ İYONLAŞMA YÜZDESİ 0,1 M Kuvvetli Asit HBr 1. Her iki asit çözeltisinin hacimleri ve derişimleri eşit

Detaylı

ÇÖZÜNÜRLÜK (ORTAK İYON ETKİSİ ) (Çöktürme ile Ayırma)

ÇÖZÜNÜRLÜK (ORTAK İYON ETKİSİ ) (Çöktürme ile Ayırma) ÇÖZÜNÜRLÜ (ORTA İYON ETİSİ ) (Çöktürme ile Ayırma) Prof. Dr. ustafa DEİR 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 1 ORTA İYON ETİSİ 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA ORTA İYON ETİSİ

Detaylı

Araş. Gör. Can GÜNGÖREN

Araş. Gör. Can GÜNGÖREN 1 ph KAVRAMI VE HESABI Araş. Gör. Can GÜNGÖREN 2 ph ın Önemi Sulu çözeltilerde hidrojen iyonu aktivitesi çok önemli bir rol oynar. Kimyada, çözünmüş hidrojen iyonu aktivitesinin ölçüsüne ph denir. ph bir

Detaylı

TAMPON ÇÖZELTİLER-2. Prof.Dr.Mustafa DEMİR M.DEMİR(ADU) 12-TAMPON ÇÖZELTİLER-2 1

TAMPON ÇÖZELTİLER-2. Prof.Dr.Mustafa DEMİR M.DEMİR(ADU) 12-TAMPON ÇÖZELTİLER-2 1 TAMPON ÇÖZELTİLER-2 Prof.Dr.Mustafa DEMİR M.DEMİR(ADU) 12-TAMPON ÇÖZELTİLER-2 1 Tampon çözelti Tampon çözelti: Konjuge asit-baz çiftinin bulunduğu ve ph değişmelerine karşı direnç gösteren çözeltilere

Detaylı

ASİTLER, BAZLAR ve TUZLAR

ASİTLER, BAZLAR ve TUZLAR ASİTLER, BAZLAR ve TUZLAR 1. ASİTLER Sulu çözeltilerine Hidrojen İyonu veren maddelere asit denir. Ör 1 HCl : Hidroklorik asit HCl H + + Cl - Ör 2 H 2 SO 4 : Sülfürik asit H 2 SO 4 2H + + SO 4-2 Ör 3 Nitrik

Detaylı

Doğal Rb elementinin atom kütlesi 85,47 g/mol dür ve atom kütleleri 84,91 g/mol olan 86 Rb ile 86,92 olan 87

Doğal Rb elementinin atom kütlesi 85,47 g/mol dür ve atom kütleleri 84,91 g/mol olan 86 Rb ile 86,92 olan 87 Doğal Rb elementinin atom kütlesi 85,47 g/mol dür ve atom kütleleri 84,91 g/mol olan 86 Rb ile 86,92 olan 87 Rb izotoplarından oluşmuştur. İzotopların doğada bulunma yüzdelerini hesaplayınız. Bir bileşik

Detaylı

Asitler, Bazlar ve Tuzlar

Asitler, Bazlar ve Tuzlar 1.Ünite Asitler, Bazlar ve Tuzlar Maddelerin Asitlik ve Bazik Özellikleri Test-1 1. I. Tatlarının ekşi olması II. Tahriş edici olması III. Ele kayganlık hissi vermesi Yukarıdaki özelliklerden hangileri

Detaylı

ASİT BAZ TİTRASYONU TEORİ

ASİT BAZ TİTRASYONU TEORİ ASİT BAZ TİTRASYONU AMAÇ Bu deneyde öğrenciler asit-baz titrasyonu ve standart çözelti hazırlamayı öğreneceklerdir. Ayrıca aspirin tableti içindeki asetil salisilik asit yüzdesini ve aspirin çözeltisinin

Detaylı

ÇÖZELTILERDE DENGE. Asitler ve Bazlar

ÇÖZELTILERDE DENGE. Asitler ve Bazlar ÇÖZELTILERDE DENGE Asitler ve Bazlar Zayıf Asit ve Bazlar Değişik asitler için verilen ph değerlerinin farklılık gösterdiğini görürüz. Bir önceki konuda ph değerinin [H₃O + ] ile ilgili olduğunu gördük.

Detaylı

Sulu Çözeltilerde Asit - Baz Dengesi

Sulu Çözeltilerde Asit - Baz Dengesi Bu notlara Youtube dan Kimya Elbistan kanalında ilgili videolarının açıklamalar kısmında ki linkten ücretsiz bir şekilde ulaşabilirsiniz. A. Asit ve Baz Tanımları Arrhenius Asit - Baz Tanımı Arrhenius

Detaylı

Bileşikteki atomların cinsini ve oranını belirten formüldür. Kaba formül ile bileşiğin molekül ağırlığı hesaplanamaz.

Bileşikteki atomların cinsini ve oranını belirten formüldür. Kaba formül ile bileşiğin molekül ağırlığı hesaplanamaz. BİLEŞİKLER Birden fazla elementin belirli oranlarda kimyasal yollarla bir araya gelerek, kendi özelligini kaybedip oluşturdukları yeni saf maddeye bileşik denir. Bileşikteki atomların cins ve sayısını

Detaylı

ASİT-BAZ DENGESİ ÖSS DE ÇIKMIŞ SORULAR

ASİT-BAZ DENGESİ ÖSS DE ÇIKMIŞ SORULAR 1. Amonyağın, NH 3, baz özelliği gösterdiğini açıklayan denklem aşağıdakilerden hangisidir? A) NH 3(gaz) NH 3(sıvı) B) N 2(gaz) + 3H 2(gaz) 2NH 3(gaz) C) 2NH 3(gaz) +5/2O 2(gaz) 2NO (gaz) + 3H 2 O (gaz)

Detaylı

TİTRASYON. 01/titrasyon.html

TİTRASYON.   01/titrasyon.html 7. HAFTA Titrasyon TİTRASYON Derişi i bilinen bir çözelti ASİT-BAZ) ile tepkimeye giren derişi i bilinmeyen çözeltinin ASİT-BAZ) iktarı ı ve konsantrasyonunun belirlenmesidir. Bir titrasyonda türlerden

Detaylı

ARES 1-ASİTLER. MADDENĠN YAPISI VE ÖZELLĠKLERĠ 4-ASĠTLER ve BAZLAR 8.SINIF FEN BĠLĠMLERĠ

ARES 1-ASİTLER. MADDENĠN YAPISI VE ÖZELLĠKLERĠ 4-ASĠTLER ve BAZLAR 8.SINIF FEN BĠLĠMLERĠ ARES EĞĠTĠM [Metni yazın] MADDENĠN YAPISI VE ÖZELLĠKLERĠ 4-ASĠTLER ve BAZLAR 8.SINIF FEN BĠLĠMLERĠ 1-ASİTLER Suda çözündüklerinde ortama H + iyonu verebilen bileşiklere asit denir. ASİTLERİN ÖZELLİKLERİ

Detaylı

HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ EĞĐTĐM FAKÜLTESĐ ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME

HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ EĞĐTĐM FAKÜLTESĐ ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ EĞĐTĐM FAKÜLTESĐ KĐMYA ÖĞRETMENLĐĞĐ ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME 8. SINIF FEN VE TEKNOLOJĐ DERSĐ 3. ÜNĐTE: MADDENĐN YAPISI VE ÖZELLĐKLERĐ KONU: BAZLAR ÇALIŞMA YAPRAĞI

Detaylı

DENEY 8 POLİPROTİK ASİTLER: ph TİTRASYON EĞRİLERİ KULLANILARAK pka DEĞERLERİNİN BELİRLENMESİ

DENEY 8 POLİPROTİK ASİTLER: ph TİTRASYON EĞRİLERİ KULLANILARAK pka DEĞERLERİNİN BELİRLENMESİ DENEY 8 POLİPROTİK ASİTLER: ph TİTRASYON EĞRİLERİ KULLANILARAK pka DEĞERLERİNİN BELİRLENMESİ 8.1. AMAÇ Bir asidin titrasyonunu yapmak. Poliprotik bir asidin gücünü belirlemek. Bir asidin pka değerlerini

Detaylı

HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ KĐMYA EĞĐTĐMĐ ANABĐLĐM DALI ÖĞRETĐM TEKNĐKLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME ASĐTLER VE BAZLAR KONU ANLATIMI ÇALIŞMA YAPRAĞI

HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ KĐMYA EĞĐTĐMĐ ANABĐLĐM DALI ÖĞRETĐM TEKNĐKLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME ASĐTLER VE BAZLAR KONU ANLATIMI ÇALIŞMA YAPRAĞI Asit ve Bazların Tanımı HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ KĐMYA EĞĐTĐMĐ ANABĐLĐM DALI ÖĞRETĐM TEKNĐKLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME ASĐTLER VE BAZLAR KONU ANLATIMI ÇALIŞMA YAPRAĞI Hazırlayan: Beyza Ceren ÜNCÜ Asitler

Detaylı

Kuvvetli Asit ve Kuvvetli Baz Titrasyonları

Kuvvetli Asit ve Kuvvetli Baz Titrasyonları Kuvvetli Asit ve Kuvvetli Baz Titrasyonları Prof. Dr. Mustafa DEMİR http://web.adu.edu.tr/akademik/mdemir/ M.DEMİR(ADU) 2009-06-KUVVETLİ ASİT VE BAZ TİTRASYONLARI 1 Sulu çözeltilerde [H 3 O ] kaynağı 1)

Detaylı

ASİTLER-BAZLAR VE TUZLAR. Hazırlayan: Arif Özgür ÜLGER Muğla-2016

ASİTLER-BAZLAR VE TUZLAR. Hazırlayan: Arif Özgür ÜLGER Muğla-2016 ASİTLER-BAZLAR VE TUZLAR Hazırlayan: Arif Özgür ÜLGER Muğla-2016 ASİTLER Sulu çözeltilerinde Hidrojen İyonu maddelere asit denir. veren HCI H + + CI CH 3 COOH CH 3 COO + H + ASİTLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ

Detaylı

PERİYODİK SİSTEM VE ELEKTRON DİZİLİMLERİ#6

PERİYODİK SİSTEM VE ELEKTRON DİZİLİMLERİ#6 PERİYODİK SİSTEM VE ELEKTRON DİZİLİMLERİ#6 Periyodik sistemde yatay sıralara Düşey sütunlara.. adı verilir. 1.periyotta element, 2 ve 3. periyotlarda..element, 4 ve 5.periyotlarda.element 6 ve 7. periyotlarda

Detaylı

KİMYASAL DENGE. AMAÇ Bu deneyin amacı öğrencilerin reaksiyon denge sabitini,k, deneysel olarak bulmalarıdır.

KİMYASAL DENGE. AMAÇ Bu deneyin amacı öğrencilerin reaksiyon denge sabitini,k, deneysel olarak bulmalarıdır. KİMYASAL DENGE AMAÇ Bu deneyin amacı öğrencilerin reaksiyon denge sabitini,k, deneysel olarak bulmalarıdır. TEORİ Bir kimyasal tepkimenin yönü bazı reaksiyonlar için tek bazıları için ise çift yönlüdür.

Detaylı

Fiziksel özellikleri her yerde aynı olan (homojen) karışımlara çözelti denir. Bir çözeltiyi oluşturan her bir maddeye çözeltinin bileşenleri denir.

Fiziksel özellikleri her yerde aynı olan (homojen) karışımlara çözelti denir. Bir çözeltiyi oluşturan her bir maddeye çözeltinin bileşenleri denir. GENEL KİMYA 1 LABORATUARI ÇALIŞMA NOTLARI DENEY: 8 ÇÖZELTİLER Dr. Bahadır KESKİN, 2011 @ YTÜ Fiziksel özellikleri her yerde aynı olan (homojen) karışımlara çözelti denir. Bir çözeltiyi oluşturan her bir

Detaylı

PROJE TABANLI DENEY UYGULAMALARI

PROJE TABANLI DENEY UYGULAMALARI PROJE TABANLI DENEY UYGULAMALARI KONU: ASĐTLER VE BAZLAR DERS: ORTAÖĞRETĐM KĐMYA DENEYLERĐ DERS SORUMLUSU: PROF. DR. ĐNCĐ MORGĐL HAZIRLAYAN: NAZLI KIRCI 20338561 HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ ANKARA 2007 PROJE

Detaylı

CANLILARDA TAMPONLAMA

CANLILARDA TAMPONLAMA CANLILARDA TAMPONLAMA ph= -log [H + ] / Sorensen, H potansiyeli örnekler Hücreler ve organizmalar özgül ve sabit bir sitozol ve hücre dışı sıvı ph sını korurlar Böylece biyomoleküllerin en uygun iyonik

Detaylı

ÇOKLU DENGELER -1. Prof.Dr.Mustafa DEMİR ÇOKLU DENGE PROBLEMİ ÇÖZÜMÜNDE SİSTEMATİK YAKLAŞIM M.DEMİR 08-ÇOKLU DENGELER-1 1

ÇOKLU DENGELER -1. Prof.Dr.Mustafa DEMİR ÇOKLU DENGE PROBLEMİ ÇÖZÜMÜNDE SİSTEMATİK YAKLAŞIM M.DEMİR 08-ÇOKLU DENGELER-1 1 ÇOKLU DENGELER -1 ÇOKLU DENGE PROBLEMİ ÇÖZÜMÜNDE SİSTEMATİK YAKLAŞIM Prof.Dr.Mustafa DEMİR M.DEMİR 08-ÇOKLU DENGELER-1 1 Kimyasal tepkimelerin bir çoğu, ortamda birden fazla tür olduğu ve bu türler arasında

Detaylı

Suda HCl. + - Suda 3H + + (PO ) Suda HNO 3. Suda 2H + + (CO ) H CO 2 3. Suda H PO. (Nitrik asit) SO (Sülfürik asit) (Karbonik asit) H CO H O.

Suda HCl. + - Suda 3H + + (PO ) Suda HNO 3. Suda 2H + + (CO ) H CO 2 3. Suda H PO. (Nitrik asit) SO (Sülfürik asit) (Karbonik asit) H CO H O. Asitler çözündüklerinde ortama H iyonu verebilen bileşiklere asit denir. Bazı Önemli Asitler HCl : Hidroklorik asit H SO : Sülfürik asit Asitler metal kaplarda saklanamazlar. Çünkü metallerle tepkimeye

Detaylı

Çözünürlük kuralları

Çözünürlük kuralları Çözünürlük kuralları Bütün amonyum, bileşikleri suda çok çözünürler. Alkali metal (Grup IA) bileşikleri suda çok çözünürler. Klorür (Cl ), bromür (Br ) ve iyodür (I ) bileşikleri suda çok çözünürler, ancak

Detaylı

30.3.2015 + + + + + H H O. Cl H H O. Cl H

30.3.2015 + + + + + H H O. Cl H H O. Cl H 1 Cl O O Cl Cl O O Cl 2 3 4 5 6 7 Moleküler Orbital Kuramı ile Asit ve Bazlık Kuvveti NO 3 2 O NO 3 3 O asit baz = tuz su Kuvvetli asitlerin eşlenik bazları zayıftır. Zayıf asitlerin eşlenik bazları kuvvetlidir.

Detaylı

SULU ÇÖZELTİLERDE DENGE

SULU ÇÖZELTİLERDE DENGE İMYASAL DENGE SULU ÇÖZELTİLERDE DENGE Prof. Dr. Mustafa DEMİR M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 1 SULU ÇÖZELTİLERDE DENGE Bileşikler suda, özelliklerine göre az veya çok oranda ayrışarak iyonlaşırlar. İyon içeren

Detaylı

[H + ] > [OH ] ortam asidiktir. [H + ]. [OH ] = 10 14 'tür. [H + ] < [OH ] ise ortam baziktir. NİTELİK Yayıncılık [H + ] = [OH ] = 10 7 M

[H + ] > [OH ] ortam asidiktir. [H + ]. [OH ] = 10 14 'tür. [H + ] < [OH ] ise ortam baziktir. NİTELİK Yayıncılık [H + ] = [OH ] = 10 7 M BÖLÜM - 3 Suyun Otoiyonizasyonu Çok hassas ölçüm aletleri ile yapılan ölçümlerde suyun mutlak bir yalıtkan olmadığı az da olsa elektriği ilettiği tespit edilmiştir. Bu durum suyun çok az iyonlaşabildiğini

Detaylı

ALKALİNİTE. 1 ) Hidroksitler 2 ) Karbonatlar 3 ) Bikarbonatlar

ALKALİNİTE. 1 ) Hidroksitler 2 ) Karbonatlar 3 ) Bikarbonatlar ALKALİNİTE Bir suyun alkalinitesi, o suyun asitleri nötralize edebilme kapasitesi olarak tanımlanır. Doğal suların alkalinitesi, zayıf asitlerin tuzlarından ileri gelir. Bunların başında yer alan bikarbonatlar,

Detaylı

DENEY 6. CH 3 COO - + Na + + H 2 O ve

DENEY 6. CH 3 COO - + Na + + H 2 O ve DENEY 6 İLETKENLİK TİTRASYONU İLE KUVVETLİ VE ZAYIF ASİTLERİN ANALİZİ Deneyin Yapılışı: Deney için sırasıyla,5 N HCl;,1 N Asetik asit ve ikisinin de bilinmeyen miktarlarda bulunduğu karışımı,1 N NaOH ile

Detaylı

İÇERİK. Suyun Doğası Sulu Çözeltilerin Doğası

İÇERİK. Suyun Doğası Sulu Çözeltilerin Doğası İÇERİK Suyun Doğası Sulu Çözeltilerin Doğası Su içinde İyonik Bileşikler Su içinde Kovalent Bileşikler Çökelme Tepkimesi Asit-Baz Tepkimeleri (Nötürleşme) Yükseltgenme-İndirgenme Tepkimeleri Önemli Tip

Detaylı

6.4. Çözünürlük üzerine kompleks oluşumunun etkisi ------------ 6.5. Çözünürlük üzerine hidrolizin etkisi ---------------------------- 6.6.

6.4. Çözünürlük üzerine kompleks oluşumunun etkisi ------------ 6.5. Çözünürlük üzerine hidrolizin etkisi ---------------------------- 6.6. iii İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ ------------------------------------------------------------------- 2. TANIMLAR ------------------------------------------------------------ 2.1. Atom-gram -------------------------------------------------------

Detaylı

ÜNİTE 3 ELEMENTLER ve ÖZELLİKLERİ Sayfa -1-

ÜNİTE 3 ELEMENTLER ve ÖZELLİKLERİ Sayfa -1- ÜNİTE 3 ELEMENTLER ve ÖZELLİKLERİ Sayfa -1- Sayfa - 2- Sayfa - 3 - Sayfa - 4 - Sayfa - 5 - Sayfa - 6 - Sayfa - 7-4 Sayfa - 8 - NaCl (Sodyum Klorür) Yemek Tuzu Ġyonik Bağlı bileşik molekülleri bir örgü

Detaylı

6. I. Sirke ruhu (CH 3 COOH)

6. I. Sirke ruhu (CH 3 COOH) ph ve poh Kavramları - Asit Baz İndikatörleri BÖLÜM 08 Test 04 1. Aşağıdaki maddelerin standart koşullarda ph değerleri ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? 4. mavi turnusol kağıdı kırmızı

Detaylı

BAZ KARIŞIMLARININ VOLUMETRİK ANALİZİ

BAZ KARIŞIMLARININ VOLUMETRİK ANALİZİ BAZ KARIŞIMLARININ VOLUMETRİK ANALİZİ NaOH-Na2CO3 Tayini Alkali ve toprak alkali metallerin hidroksitleri kuvvetli nem çekici özelliğe sahiptirler. Bu nedenle katı haldeki bu hidroksitlerin dış yüzeyleri

Detaylı

SULU DENGELERE KATILMA (İLAVE) DURUMLARI *BİR TAMPON ÇÖZELTİNİN NASIL FONKSİYON GÖSTERDİĞİNİ AÇIKLAMAK

SULU DENGELERE KATILMA (İLAVE) DURUMLARI *BİR TAMPON ÇÖZELTİNİN NASIL FONKSİYON GÖSTERDİĞİNİ AÇIKLAMAK KONUNUN AMACI VE ANAHTAR KAVRAMLAR *ORTAK İYON ETKİSİNİ TANIMLAMAK SULU DENGELERE KATILMA (İLAVE) DURUMLARI *BİR TAMPON ÇÖZELTİNİN NASIL FONKSİYON GÖSTERDİĞİNİ AÇIKLAMAK *TAMPON ÇÖZELTİNİN PH INI HESAPLAMAK

Detaylı

Test-1. Asitler, Bazlar ve Tuzlar. 1. I. Deterjanlı su. 4. H 2 SO 4 ve HNO 3 ile ilgili; I. Akü yapımı. II. Sirkeli su. II. Yapay gübre üretimi

Test-1. Asitler, Bazlar ve Tuzlar. 1. I. Deterjanlı su. 4. H 2 SO 4 ve HNO 3 ile ilgili; I. Akü yapımı. II. Sirkeli su. II. Yapay gübre üretimi Kimya BÖLÜM-8 Test-1 1. I. Deterjanlı su II. Sirkeli su III. Amonyak çözeltisi Yukarıda verilen maddelerden hangilerine turnusol boyası damlatıldığında mavi renk alır? 4. H 2 SO 4 ve HNO 3 ile ilgili;

Detaylı

Kimya Mühendisliği Bölümü, 2014/2015 Öğretim Yılı, Bahar Yarıyılı 0102-Genel Kimya-II Dersi, Dönem Sonu Sınavı

Kimya Mühendisliği Bölümü, 2014/2015 Öğretim Yılı, Bahar Yarıyılı 0102-Genel Kimya-II Dersi, Dönem Sonu Sınavı Kimya Mühendisliği Bölümü, 2014/2015 Öğretim Yılı, Bahar Yarıyılı 0102-Genel Kimya-II Dersi, Dönem Sonu Sınavı 20.05.2015 Soru (puan) 1 (20 ) 2 (20 ) 3 (20 ) 4 (25) 5 (20 ) 6 (20 ) Toplam Alınan Puan Not:

Detaylı

DENEY 7 TAMPON ÇÖZELTİLER, TAMPON KAPASİTESİ ve TAMPONLAMA BÖLGESİ

DENEY 7 TAMPON ÇÖZELTİLER, TAMPON KAPASİTESİ ve TAMPONLAMA BÖLGESİ DENEY 7 TAMPON ÇÖZELTİLER, TAMPON KAPASİTESİ ve TAMPONLAMA BÖLGESİ 7.1. AMAÇ Bir tampon çözeltinin nasıl hazırlandığını öğrenmek. Bir tampon çözeltinin tampon kapasitesini belirlemek. Bir tampon çözeltinin

Detaylı

ASİT BAZ TİTRASYONLARI. Asit Baz + H. Asit HA H + A - Baz BOH B + OH

ASİT BAZ TİTRASYONLARI. Asit Baz + H. Asit HA H + A - Baz BOH B + OH ASİT BAZ TİTRASYLARI İlk defa asitleri Antoine Lavoisier (1776) incelemiştir. Justus von Liebig (1838) organik asitlerden bahsetmiştir. İlk defa asit ve baz tanımı Svante Arrhenius (1884) tarafından yapılmıştır.

Detaylı

00213 ANALİTİK KİMYA-I SINAV VE ÇALIŞMA SORULARI

00213 ANALİTİK KİMYA-I SINAV VE ÇALIŞMA SORULARI 00213 ANALİTİK KİMYA-I SINAV VE ÇALIŞMA SORULARI A) TANIMLAR, KAVRAMLAR ve TEMEL HESAPLAMALAR: 1. Aşağıdaki kavramları birer cümle ile tanımlayınız. Analitik kimya, Sistematik analiz, ph, Tesir değerliği,

Detaylı

İnstagram:kimyaci_glcn_hoca H A 9.HAMLE SULU ÇÖZELTİLERDE DENGE ASİT VE BAZ DENGESİ. kimyaci_glcn_hoca

İnstagram:kimyaci_glcn_hoca H A 9.HAMLE SULU ÇÖZELTİLERDE DENGE ASİT VE BAZ DENGESİ. kimyaci_glcn_hoca 13 H A M L E D E 9.HAMLE SULU ÇÖZELTİLERDE DENGE ASİT VE BAZ DENGESİ ASİTLER VE BAZLAR 1.Arrhenius Asit-Baz Tanımı Arrhenius a göre bir madde suda iyonlarına ayrışarak çözündüğünde ortamdaki; H + iyonları

Detaylı

KOMPLEKS ASİT BAZ SİSTEMLERİ ASİT KARIŞIMLARI

KOMPLEKS ASİT BAZ SİSTEMLERİ ASİT KARIŞIMLARI KOMPLEKS SİT BZ SİSTEMLERİ SİT KRIŞIMLRI Prof. Dr. Mustafa DEMİR http://web.adu.edu.tr/akademik/mdemir/ 009-1-KOMPLEKS SİT-BZ 1 İçinde 0.10 M Cl ve 0.080 M bulunan 5 ml çözeltinin 0. M KO ile titrasyonu.

Detaylı

Tepkimeler ve Mekanizmaları

Tepkimeler ve Mekanizmaları 3. BölümB ORGANĐK K TEPKĐMELERE GĐRĐŞG ĐŞ Tepkimeler ve Mekanizmaları Genel olarak tepkimeler dört sınıfa ayrılabilir: Yer değiştirmeler Katılmalar Ayrılmalar Çevrilmeler MEKANĐZMA: Reaktanların ürünlere

Detaylı

4. ÇÖZÜNÜRLÜK. Çözünürlük Çarpımı Kçç. NaCl Na+ + Cl- (%100 iyonlaşma) AgCl(k) Ag + (ç) + Cl - (ç) (Kimyasal dengeye göre iyonlaşma) K = [AgCl(k)]

4. ÇÖZÜNÜRLÜK. Çözünürlük Çarpımı Kçç. NaCl Na+ + Cl- (%100 iyonlaşma) AgCl(k) Ag + (ç) + Cl - (ç) (Kimyasal dengeye göre iyonlaşma) K = [AgCl(k)] 4. ÇÖZÜNÜRLÜK Çözünürlük Çarpımı NaCl Na+ + Cl- (%100 iyonlaşma) AgCl(k) Ag + (ç) + Cl - (ç) (Kimyasal dengeye göre iyonlaşma) + - [Ag ][Cl ] K = [AgCl(k)] K [AgCl(k)] = [Ag + ] [Cl - ] = [Ag + ] [Cl -

Detaylı

SULU ORTAM DENGELERİ: ASİTLER VE BAZLAR

SULU ORTAM DENGELERİ: ASİTLER VE BAZLAR BÖLÜM 15 SULU ORTAM DENGELERİ: ASİTLER VE BAZLAR Asitler ve bazlar tüm kimyasal maddeler içinde en bilinenlerdir. Sirke içindeki asetik asit, limondaki ve diğer turunçgillerdeki sitrik asit, ticari olarak

Detaylı

2+ 2- Mg SO 4. (NH 4 ) 2 SO 4 (amonyum sülfat) bileşiğini katyon ve anyonlara ayıralım.

2+ 2- Mg SO 4. (NH 4 ) 2 SO 4 (amonyum sülfat) bileşiğini katyon ve anyonlara ayıralım. KONU: Kimyasal Tepkimeler Dersin Adı Dersin Konusu İYONİK BİLEŞİKLERİN FORMÜLLERİNİN YAZILMASI İyonik bağlı bileşiklerin formüllerini yazmak için atomların yüklerini bilmek gerekir. Bunu da daha önceki

Detaylı

Örnek : 3- Bileşiklerin Özellikleri :

Örnek : 3- Bileşiklerin Özellikleri : Bileşikler : Günümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur) bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı kimyasal özelliklere sahip milyonlarca yani

Detaylı

kimyasal değişimin sembol ve formüllerle ifade edilmesidir.

kimyasal değişimin sembol ve formüllerle ifade edilmesidir. myasal reaksiyon Bir (veya birden fazla ) madde nin etkileşim sonucu yeni madde(lere) dönüşmesi işlemidir. ziksel değişim - renk değişimi - çökelek oluşumu - gaz çıkışı - ısı değişimi imyasal denklem aktif

Detaylı

Hidroklorik asit ve sodyum hidroksitin reaksiyonundan yemek tuzu ve su meydana gelir. Bu kimyasal olayın denklemi

Hidroklorik asit ve sodyum hidroksitin reaksiyonundan yemek tuzu ve su meydana gelir. Bu kimyasal olayın denklemi KİMYASAL DENKLEMLER İki ya da daha fazla maddenin birbirleri ile etkileşerek kendi özelliklerini kaybedip yeni özelliklerde bir takım ürünler meydana getirmesine kimyasal olay, bunların formüllerle gösterilmesine

Detaylı

PERİYODİK CETVEL Mendeleev Henry Moseley Glenn Seaborg

PERİYODİK CETVEL Mendeleev Henry Moseley Glenn Seaborg PERİYODİK CETVEL Periyodik cetvel elementleri sınıflandırmak için hazırlanmıştır. İlkperiyodik cetvel Mendeleev tarafından yapılmıştır. Mendeleev elementleri artan kütle numaralarına göre sıralamış ve

Detaylı

9. SINIF KONTEXT KĐMYA UYGULAMASI

9. SINIF KONTEXT KĐMYA UYGULAMASI 9. SINIF KONTEXT KĐMYA UYGULAMASI DERS SORUMLUSU: PROF. DR. ĐNCi MORGĐL HAZIRLAYAN: DERYA ÇAKICI 20338451 ANKARA, 2008 MİDEM NEDEN YANIYOR? Günlük yaşam olayı: Sindirim rahatsızlıklarından mide yanmasının

Detaylı

(a) 1,60 (b) 0,80 (c) 0,10 (d) 0, Aşağıda gösterilen potansiyel enerji grafiğinde ileri tepkimenin aktifleşme enerjisi hangisidir?

(a) 1,60 (b) 0,80 (c) 0,10 (d) 0, Aşağıda gösterilen potansiyel enerji grafiğinde ileri tepkimenin aktifleşme enerjisi hangisidir? Adı ve Soyadı.. No:. SEÇEN GUBU ÇEVE MÜENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ GENEL KİMYA İNAL SINAVI ; 17 AALIK 2010 YÖNEGE : 27 TEST SUSU 8 KLASİK SU VADI TEST SULAI 1 A B D 15 A B D 2 A B D 16 A B D 3 A B D 17 A B D 4 A

Detaylı

7-2. Aşağıdakileri kısaca tanımlayınız veya açıklayınız. a) Amfiprotik çözücü b) Farklandırıcı çözücü c) Seviyeleme çözücüsü d) Kütle etkisi

7-2. Aşağıdakileri kısaca tanımlayınız veya açıklayınız. a) Amfiprotik çözücü b) Farklandırıcı çözücü c) Seviyeleme çözücüsü d) Kütle etkisi SKOOG 7-1. Aşağıdakileri kısaca tanımlayınız veya açıklayınız. a) Zayıf elektrolit b) Bronsted-Lowry asidi c) Bronsted-Lowry asidinin konjuge bazı d) Bronsted-Lowry tanımına dayanarak nötralleşme e) Amfiprotik

Detaylı

BİLEŞİKLER VE FORMÜLLERİ

BİLEŞİKLER VE FORMÜLLERİ BİLEŞİKLER VE FORMÜLLERİ Bileşikler : Günümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur). Bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı kimyasal özelliklere

Detaylı

ASİTLER VE BAZLAR 1. ASİT VE BAZLARI TANIYALIM. Asitlerin Özellikleri

ASİTLER VE BAZLAR 1. ASİT VE BAZLARI TANIYALIM. Asitlerin Özellikleri ASİTLER VE BAZLAR 1. ASİT VE BAZLARI TANIYALIM Asitlerin Özellikleri Tatları ekşidir. Aşındırıcı özellikleri vardır. Cildi, mermer yüzeyi aşındırırlar ancak asitlerin çoğu plastik, cam veya metal yüzeyleri

Detaylı

Serüveni 3. ÜNİTE KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİM GÜÇLÜ ETKİLEŞİM. o İYONİK BAĞ o KOVALENT BAĞ o METALİK BAĞ

Serüveni 3. ÜNİTE KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİM GÜÇLÜ ETKİLEŞİM. o İYONİK BAĞ o KOVALENT BAĞ o METALİK BAĞ Serüveni 3. ÜNİTE KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİM GÜÇLÜ ETKİLEŞİM o İYONİK BAĞ o KOVALENT BAĞ o METALİK BAĞ KİMYASAL TÜR 1. İYONİK BAĞ - - Ametal.- Kök Kök Kök (+) ve (-) yüklü iyonların çekim kuvvetidir..halde

Detaylı

Çözeltiler. MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN. Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi 2006

Çözeltiler. MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN. Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi 2006 Çözeltiler Çözelti, iki veya daha fazla maddenin homojen bir karışımı olup, en az iki bileşenden oluşur. Bileşenlerden biri çözücü, diğeri ise çözünendir. MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr.

Detaylı

TURUNCU RENGĐN DANSI NASIL OLUR?

TURUNCU RENGĐN DANSI NASIL OLUR? KĐMYA EĞĐE ĞĐTĐM M SEMĐNER NERĐ PROF. DR. ĐNCĐ MORGĐL TURUNCU RENGĐN DANSI NASIL OLUR? HAZIRLAYAN: GÜLÇĐN YALLI KONU: ÇÖZELTĐLER KONU BAŞLIĞI: TURUNCU RENGĐN DANSI NASIL OLUR? ÇÖZELTĐLER Fiziksel özellikleri

Detaylı

İLK ANYONLAR , PO 4. Cl -, SO 4 , CO 3 , NO 3

İLK ANYONLAR , PO 4. Cl -, SO 4 , CO 3 , NO 3 İLK ANYONLAR Cl -, SO -, CO -, PO -, NO - İLK ANYONLAR Anyonlar negatif yüklü iyonlardır. Kalitatif analitik kimya analizlerine ilk anyonlar olarak adlandırılan Cl -, SO -, CO -, PO -, NO - analizi ile

Detaylı

GENEL KİMYA. Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM

GENEL KİMYA. Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM GENEL KİMYA ÇÖZELTİLER Homojen karışımlara çözelti denir. Çözelti bileşiminin ve özelliklerinin çözeltinin her yerinde aynı olması sebebiyle çözelti, «homojen» olarak nitelendirilir. Çözeltinin değişen

Detaylı

PERİYODİK CETVEL-ÖSS DE ÇIKMIŞ SORULAR

PERİYODİK CETVEL-ÖSS DE ÇIKMIŞ SORULAR PERİODİK CETVEL-ÖSS DE ÇIKMIŞ SORULAR 1. Bir elementin periyodik cetveldeki yeri aşağıdakilerden hangisi ile belirlenir? A) Atom ağırlığı B) Değerliği C) Atom numarası D) Kimyasal özellikleri E) Fiziksel

Detaylı

13.4.2015 B + H. Asit. Uzm.Ecz. Kayhan BOLELLİ. Asit HA H + A. Baz BOH B + OH

13.4.2015 B + H. Asit. Uzm.Ecz. Kayhan BOLELLİ. Asit HA H + A. Baz BOH B + OH Uzm.Ecz. Kayhan BLELLİ İlk defa asitleri Antoine Lavoisier (1776) incelemiştir. Justus von Liebig (1838) organik asitlerden bahsetmiştir. İlk defa asit ve baz tanımı Svante Arrhenius (1884) tarafından

Detaylı

İÇİNDEKİLER TEMEL KAVRAMLAR - 2. 1. Atomlar, Moleküller, İyonlar...36. 1.2. Atomlar...36. 1.2. Moleküller...37. 1.3. İyonlar...37

İÇİNDEKİLER TEMEL KAVRAMLAR - 2. 1. Atomlar, Moleküller, İyonlar...36. 1.2. Atomlar...36. 1.2. Moleküller...37. 1.3. İyonlar...37 vi TEMEL KAVRAMLAR - 2 1. Atomlar, Moleküller, İyonlar...36 1.2. Atomlar...36 1.2. Moleküller...37 1.3. İyonlar...37 2. Kimyasal Türlerin Adlandırılması...38 2.1. İyonların Adlandırılması...38 2.2. İyonik

Detaylı

4. Oksijen bileşiklerinde 2, 1, 1/2 veya +2 değerliklerini (N Metil: CH 3. Cevap C. Adı. 6. X bileşiği C x. Cevap E. n O2. C x.

4. Oksijen bileşiklerinde 2, 1, 1/2 veya +2 değerliklerini (N Metil: CH 3. Cevap C. Adı. 6. X bileşiği C x. Cevap E. n O2. C x. ÇÖZÜMLER. E foton h υ 6.0 34. 0 7 6.0 7 Joule Elektronun enerjisi E.0 8 n. (Z).0 8 (). () 8.0 8 Joule 0,8.0 7 Joule 4. ksijen bileşiklerinde,, / veya + değerliklerini alabilir. Klorat iyonu Cl 3 dir. (N

Detaylı

HAZIRLAYAN Mutlu ġahġn. Hacettepe Fen Bilgisi Öğretmenliği DENEY NO: 3 DENEYĠN ADI: ASĠT, BAZ VE TUZLARIN ĠLETKENLĠĞĠ

HAZIRLAYAN Mutlu ġahġn. Hacettepe Fen Bilgisi Öğretmenliği DENEY NO: 3 DENEYĠN ADI: ASĠT, BAZ VE TUZLARIN ĠLETKENLĠĞĠ HAZIRLAYAN Mutlu ġahġn Hacettepe Fen Bilgisi Öğretmenliği DENEY NO: 3 DENEYĠN ADI: ASĠT, BAZ VE TUZLARIN ĠLETKENLĠĞĠ DENEYĠN AMACI: ASĠT, BAZ VE TUZLARIN SULU ÇÖZELTĠLERĠNDE ĠYONLARINA AYRIġARAK ELEKTRĠK

Detaylı

ÖZET. Asitler ve Bazlar ASİTLER VE BAZLAR

ÖZET. Asitler ve Bazlar ASİTLER VE BAZLAR Asitler ve Bazlar Asitlerin Genel Özellikleri Suda çözündüklerinde suya hidrojen (H + ) iyonu verir. Tatları ekşidir. Bunu asidik özellikteki limon, domates ve sirke gibi maddelerin tadına bakarak söyleyebiliriz.

Detaylı

ÇÖZÜNÜRLÜĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER

ÇÖZÜNÜRLÜĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER ÇÖZÜNÜRLÜĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER 1- SICAKLIK 2- ORTAK İYON ETKİSİ 3- ÇÖZÜCÜ ÇÖZÜNEN CİNSİ 4- BASINCIN ETKİSİ 1- SICAKLIK ETKİSİ Sıcaklık etkisi Le Chatelier prensibine bağlı olarak yorumlanır. ENDOTERMİK

Detaylı

Her madde atomlardan oluşur

Her madde atomlardan oluşur 2 Yaşamın kimyası Figure 2.1 Helyum Atomu Çekirdek Her madde atomlardan oluşur 2.1 Atom yapısı - madde özelliği Elektron göz ardı edilebilir kütle; eksi yük Çekirdek: Protonlar kütlesi var; artı yük Nötronlar

Detaylı

BÖLÜM. Asitler Bazlar ve Tuzlar. Asitler ve Bazları Tanıyalım Test Asitler ve Bazları Tanıyalım Test

BÖLÜM. Asitler Bazlar ve Tuzlar. Asitler ve Bazları Tanıyalım Test Asitler ve Bazları Tanıyalım Test BÖLÜM 5 Asitler Bazlar ve Tuzlar Asitler ve Bazları Tanıyalım Test - 1... 2 Asitler ve Bazları Tanıyalım Test - 2... 2 Asitler ve Bazları Tanıyalım Test - 3... 2 Asitlerin / Bazların Tepkimeleri Test -

Detaylı

T TRASYONU. Ders Sorumlusu: Prof. Dr. Đnci. Morgil

T TRASYONU. Ders Sorumlusu: Prof. Dr. Đnci. Morgil DENEYĐN N ADI: ASĐT T BAZ TĐTRASYONU T TRASYONU Ders Sorumlusu: Prof. Dr. Đnci Morgil H.Ü.. Eğitim E Fakültesi HAZIRLAYAN: Yalçın Azem KAYA Deneyin Amacı: Sodyum hidroksit çözeltisi, derişimi imi bilinen

Detaylı