SU KAÇAKLARININ COĞRAFĐ BĐLGĐ SĐSTEMĐ TABANLI TESPĐTĐ: ANTALYA SU VE ATIKSU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ UYGULAMALARI

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "SU KAÇAKLARININ COĞRAFĐ BĐLGĐ SĐSTEMĐ TABANLI TESPĐTĐ: ANTALYA SU VE ATIKSU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ UYGULAMALARI"

Yağmur Akyürek
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 TMMOB COĞRAFĐ BĐLGĐ SĐSTEMLERĐ KONGRESĐ Kasım 2009, Đzmir SU KAÇAKLARININ COĞRAFĐ BĐLGĐ SĐSTEMĐ TABANLI TESPĐTĐ: ANTALYA SU VE ATIKSU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ UYGULAMALARI T. Özden, E. Demirbaş, Đ. Demirel 1 ASAT Genel Müdürlüğü, Scada Şube Müdürlüğü, Antalya, tugba_ozden@yahoo.com 2 ASAT Genel Müdürlüğü, CBS Şube Müdürlüğü, Antalya, erkan_demirbas@hotmail.com,, 3 ASAT Genel Müdürlüğü, Scada Şube Müdürlüğü, Antalya,, askiscada@yahoo.com ÖZET Antalya Büyükşehir Belediyesi ASAT Genel Müdürlüğü 141,719 Ha ( km 2 ) sorumluluk alanına sahiptir yılı nüfus verilerine göre bu alan içerisinde yaşayan nüfus kişidir. ASAT Genel Müdürlüğü sorumluluk sahası içinde yaşayan Antalya halkına, modern bir hizmet anlayışıyla, hijyenik koşullarda ve kaynakları optimum düzeyde kullanarak kesintisiz su temin etmek ve etkin, sürekli atıksu hizmeti vermek için çalışmalarına devam etmektedir. Bu amaçla, ASAT tarafından 2008 yılında su kayıplarının tespiti ve azaltılmasına destek sağlaması amacıyla başlanan ve içme suyu şebekesinin % 10 unu kapsayan alanda altyapı bilgi sisteminin güncelleme ve detaylandırma çalışmaları anlatılacaktır. Anahtar Sözcükler: Coğrafi Bilgi Sistemleri, Đçme Suyu Şebekesi, SCADA, Modelleme, Kayıp Su 1. GĐRĐŞ Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS); sahaya ait verilerin toplanması, depolanması, görüntülenmesi, elde edilen bilgilerin ilgili veri türleri ile ilişkilendirilmesi, sorgulanması ve analiz edilmesine imkan sağlamaktadır. Bu sisteme bağlı olarak geliştirilen Altyapı Bilgi Sistemleri nin son yıllarda yerel yönetimler tarafından kullanımı yaygınlaşmıştır. Altyapı Bilgi Sistemleri, şebekeye ait birçok bilgiyi, oluşturulan veri bankası sayesinde sorgulanabilir hale getirmekte ve böylece yönetimin daha hızlı ve sağlıklı karar vermesini desteklemektedir. Kurumsal harcamaları azaltma imkanı tanıyan ve iş sürelerini düşüren bu sistem aynı zamanda pek çok altyapı çalışmasının daha sağlıklı ve kolay yapılabilmesine zemin oluşturmaktadır. Antalya Büyükşehir Belediyesi Su ve Atıksu Đdaresi Genel Müdürlüğü (ASAT) bünyesinde altyapı bilgi sistemlerinden maksimum düzeyde faydalanmak adına CBS çalışmaları, Coğrafi Bilgi Sistemleri Şube Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir. Hızla artan nüfusla birlikte gereksinim duyulan temiz içme suyu ihtiyacı ve gittikçe azalan su kaynakları içme suyu dağıtım sistemlerindeki su kayıplarının fark edilmesine yol açmıştır. Dünya genelinde, su kayıpları konusunda şebekelerin daha verimli hale getirilmesi için kapsamlı ve entegre çalışmalar gerçekleştirilmektedir. Farklı yöntemlerle gerçekleştirilen kaçak su önleme çalışmaları kapsamında bilinmesi gereken en önemli konularının başında içme suyu şebekesinin genel özellikleri gelmektedir. Şebeke sistemine ait boru koordinat bilgileri, çap, cins özelliklerinin doğru olarak tespit edilmesi ve sonrasında abone verileri ile ilişkilendirilmesi yapılacak tüm çalışmaların temelini oluşturmaktadır. 2. ÇALIŞMA ALANI Antalya Büyükşehir Belediyesi ASAT Genel Müdürlüğü sorumluluk sahasında hızla artan nüfusun ihtiyaçlarını karşılamak ve altyapı verilerini belirli bir disiplin altında toplamak adına 2002 yılı itibariyle Alt Yapı Bilgi Sistemi ni (ASAT-BĐS) oluşturmak için harekete geçmiştir. Oluşturulmuş olan sistemin güncelliğinin korunması ve geliştirilmesi adına çalışmalar Coğrafi Bilgi Sistemleri Şube Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir. Şekil 1. de 0-20 m arasındaki kotlara hizmet veren ve 2008 yılında başlanan içme suyu altyapı elemanlarının güncelleme çalışmalarının gerçekleştirildiği alan görülmektedir.

com,, 3 ASAT Genel Müdürlüğü, Scada Şube Müdürlüğü, Antalya,, askiscada@yahoo.com ÖZET Antalya Büyükşehir Belediyesi ASAT Genel Müdürlüğü 141,719 Ha (1417.19 km 2 ) sorumluluk alanına sahiptir.

2 Su Kaçaklarının Coğrafi Bilgi Sistemi Tabanlı Tespiti: Antalya Su ve Atıksu Genel Müdürlüğü Uygulamaları Şekil 1. Çalışma Alanı 3. MATERYAL METOD ASAT tarafından 2008 yılında su kayıplarının tespiti ve azaltılmasına destek sağlaması amacıyla öncelikle içme suyu şebekesinin % 10 unu kapsayan alanda altyapı bilgi sisteminin güncelleme ve detaylandırma çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda çalışma alanında yer alan içme suyu şebekesine ait boru koordinat bilgileri, çap, cins özellikleri vb. mevcut veriler ışığında güncellenmiştir. Sonrasında ise abone verileri ile CBS verilerinin ilişkilendirilebilmesi (grafik veriler üzerinden abone verilerine ulaşılabilmesi) için bir saha ekibi oluşturulmuş ve arazi çalışmaları yapılmıştır. Arazi çalışmaları kapsamında toplanan veriler aşağıda detaylı olarak açıklanmaktadır. Öncelikle söz konusu bölgede 20 adet alt bölge (zon) oluşturulmuş ve zonlar arasındaki fiziksel şebeke bağı ortadan kaldırılmıştır. Şekil 2 de farklı renkle ile ifade edilen zon ayrımları ve bağlantılar görülmektedir.

güncelleme ve detaylandırma çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda çalışma alanında yer alan içme suyu şebekesine ait boru koordinat bilgileri, çap, cins özellikleri vb.

3 Özden, Demirbaş ve Demirel Şekil 2. Zon ayrımları ve bağlantılar Sonrasında ise seçilen örnek bölgede veri güncelleme ve detaylandırma çalışmaları kapsamında; - Bina adres bilgilerinin güncellenmesi - Binada yer alan bir adet sayaç numarası - Binada yer alan bir adet abone numarası - Binada bulunan toplam sayaç adeti - Binada bulunan aktif sayaç adeti - Sokakta bulunan ana boru çapı ve cinsi - Evsel bağlantı borusuna ait çap ve cins bilgileri - Binada arıtma ve depo bulunup bulunmadığı - Binada kaçak kullanıma rastlanıp rastlanmadığına ait bilgiler ilgili saha ekibi tarafından toplanmış, ayrıca bina fotoğrafları çekilmiştir. Yukarıda belirtilen ve saha ekipleri tarafından toplanan veriler coğrafi bilgi sistemleri ortamına aktarılmış ve sorgulanabilir duruma getirilmiştir. Şekil 3. de CBS ana ekran görüntüsü, Şekil 4. de ise CBS ortamına aktarılan verilerin detay görüntüsü verilmektedir.

numarası - Binada yer alan bir adet abone numarası - Binada bulunan toplam sayaç adeti - Binada bulunan aktif sayaç adeti - Sokakta bulunan ana boru çapı ve cinsi - Evsel bağlantı borusuna ait çap ve

4 Su Kaçaklarının Coğrafi Bilgi Sistemi Tabanlı Tespiti: Antalya Su ve Atıksu Genel Müdürlüğü Uygulamaları Şekil 3. Ana ekran görüntüsü Şekil 4. Detay görüntü

5 3. SONUÇ Özden, Demirbaş ve Demirel Gerçekleştirilen çalışma neticesinde ASAT, birinci basınç bölgesinde daha kapsamlı bir bilgiye sahip olmuştur. Bu veriler kullanılarak basınç zonunda debi girişinin kontrol altına alındığı kapalı bir bölgede oluşturulmuş ve yapılan çalışmada kayıp suyun düşürülebilmesi için basınç ayarlamaları yapılmıştır. Đçme suyu şebekelerinin başarılı ve doğru bir biçimde işletilebilmesi ve geliştirilebilmesi için yapılacak temel yatırım mevcut sistemin net bir şekilde bilinmesidir. Bu sebeple, ASAT mevcut şebekesinin güncellenmesine ve bu güncelliğin korunmasına önem vermektedir. Antalya içme suyu şebekesinin bu çalışmada anlatılan ve birinci basınç bölgesi olarak çalışan Konyaaltı Bölgesi bu çalışmaların ilkidir. Şu anda bir diğer basınç bölgesi üzerinde güncelleme çalışmaları devam etmektedir.

Đçme suyu şebekelerinin başarılı ve doğru bir biçimde işletilebilmesi ve geliştirilebilmesi için yapılacak temel yatırım mevcut sistemin net bir şekilde bilinmesidir.

Benzer belgeler

Sürdürülebilir Su Yönetimi BÖLÜM-4

Sürdürülebilir Su Yönetimi BÖLÜM-4 Su Kayıplarının Temelleri ve Yönetimi İçerik 1. Giriş bilgileri 2. Su kayıplarının tespiti 3. Su kayıplarını azaltma yöntemleri 4. Su kayıplarının azaltılması için gerekli