Karaciğer Fonksiyon Bozukluklarına Yaklaşım

Transkript

1 Karaciğer Fonksiyon Bozukluklarına Yaklaşım Dr. Sıtkı Sarper SAĞLAM DR.SITKI SARPER SAĞLAM - KEAH ACİL TIP KLİNİK SUNUMU

2 Netter in Yeri: DR.SITKI SARPER SAĞLAM - KEAH ACİL TIP KLİNİK SUNUMU

3 Cafe Liver: DR.SITKI SARPER SAĞLAM - KEAH ACİL TIP KLİNİK SUNUMU

4 Ciğerci Pala nın Yaklaşımı Liver : Candır! 1874ten beri DR.SITKI SARPER SAĞLAM - KEAH ACİL TIP KLİNİK SUNUMU

5 Karaciğer Fonksiyonu Karaciğer hastalığının varlığını araştıran testler Karaciğer hastalığının nedenini araştıran testler

6 Testler

7 Testler ALT ve AST : hepatoselüler hasar, GGT ve ALP: kolestaz Bilirubin her iki nedenle de artabilir, Albumin ve protrombin aktivitesi : karaciğerin sentez kapasitesini gösterir.

8 Testler

9 Transaminazlar ALT (Alanin Aminotransferaz) : SGPT KC ve Böbrekte yaygın. Az miktarda da Kalp ve İskelet Kasında. AST (Aspartat Aminotransferaz) : Kalp, kc, İskelet kaslarında

10 KC ALT seviyesi serumdan 3000 kat, AST aktivitesi ise 7000 kat daha fazladır. ALT hücre stoplazmasında AST stoplazmada- mitokondriada bulunur. DR.SITKI SARPER SAĞLAM - KEAH ACİL TIP KLİNİK SUNUMU

11 DR.SITKI SARPER SAĞLAM - KEAH ACİL TIP KLİNİK SUNUMU

12 DR.SITKI SARPER SAĞLAM - KEAH ACİL TIP KLİNİK SUNUMU

13 ALT, KC hastalıklarında daha spesifik olarak yükselir. AST nin ALT den fazla artış gösterdiği durumlar: alkolik, neoplastik veya infiltratif karaciğer hastalıgı ve non-biliyer sirozdur. DR.SITKI SARPER SAĞLAM - KEAH ACİL TIP KLİNİK SUNUMU

14 Alkolik karaciğer hastalığında AST nin fazla artması (Genellikle AST/ALT >2) Alkol mitokondrial AST aktivitesini artırır ve bu hastalarda sık görülen pyridoxine eksikliği ALT sentezini azaltır. DR.SITKI SARPER SAĞLAM - KEAH ACİL TIP KLİNİK SUNUMU

15 Dipnot: Diyaliz hastalarında AST ve ALT düşüktür. DR.SITKI SARPER SAĞLAM - KEAH ACİL TIP KLİNİK SUNUMU

16 Klinik Yaklaşım Nasıl Olmalı? 1. Spesifik karaciğer hastalıklarına bağlı aminotransferaz artışı 2. Karaciğeri etkileyerek aminotransferaz artışına neden olan sistemik hastalıklar 3. Aminotransferaz artışının hastanın temel klinik probleminden bağımsız ancak daha önce tanısı konulmamış bir karaciğer hastalığına bağlı olması 4. Başka hastalıkları nedeniyle kullandığı ilaçların etkisi 5. Karaciğer dışı dokulardan kaynaklanan aminotransferaz artışları DR.SITKI SARPER SAĞLAM - KEAH ACİL TIP KLİNİK SUNUMU

17 DR.SITKI SARPER SAĞLAM - KEAH ACİL TIP KLİNİK SUNUMU

18 DR.SITKI SARPER SAĞLAM - KEAH ACİL TIP KLİNİK SUNUMU

19 2. Aminotransferaz yüksekliğinin karaciğeri etkileyen bir sistemik hastalıktan kaynaklanması o Karaciğerin doğrudan tutulumu : Amiloidoz, Malignite o İki hastalığın birlikte bulunma buluma olasılığının artmış olması Diabet-KC yağlanması. İnf.Barsak H.-PSC. Sjögren Sendromu-PBS. o Sistemik hastalığın karaciğeri çeşitli şekillerde etkilemesi: Nonspesifik reaktif hepatit : enfeksiyon, inflamatuar hastalıklarda Karaciğer yağlanması Granülomatöz hepatit Spesifik tipte lezyonlar DR.SITKI SARPER SAĞLAM - KEAH ACİL TIP KLİNİK SUNUMU

20 3. Aminotransferaz artışının hastanın temel klinik probleminden bağımsız ancak daha önce tanısı konulmamış bir karaciğer hastalığına bağlı olması DR.SITKI SARPER SAĞLAM - KEAH ACİL TIP KLİNİK SUNUMU

21 58 yaşında erkek hasta, halsizlik, iştahsızlık, nefes darlığı, ateş yakınmaları ile bir hastaneye başvurarak tetkik için yatırılmıştır. Burada yapılan muayenesinde: Hepatomegali (3cm) ve splenomegali (2 cm) saptanmış. Laboratuar incelemelerinde ALT: 48 U/L AST: 52 U/L, Albumin: 3.5 g/dl, Globulin: 4.2 g/ dl, Hct: % 29, WBC: /mm3 bulunmuş. Serolojik incelemelerde Anti HCV (+) saptanmış. Bu yönde tetkikleri sürdürülen hastada nefes darlığında artma ve genel durumunda bozulma ortaya çıkması üzerine hastanemize sevk edilmiş. Kliniğimizde yapılan incelemelerde hastaya bakteriyel endokardit tanısı konulmuştur. Buradaki temel yaklaşım hatası, hastanın yakınmaları arasında yer alan ateş ve nefes darlığının, bulunan karaciğer hastalığı ile izah edilemeyecek birer bulgu olduğunun düşünülmemesidir. DR.SITKI SARPER SAĞLAM - KEAH ACİL TIP KLİNİK SUNUMU

22 ALKALİ FOSFATAZ ve GGT ALP: Karaciğer, kemik, plasenta, böbrek ve ileal mukazada yüksek miktarlarda bulunan bir enzimdir. Yüksekse, KC / Kemik. Osteoblastik aktiviteye bağlı, çocuklarda yüksek. DR.SITKI SARPER SAĞLAM - KEAH ACİL TIP KLİNİK SUNUMU

23 GGT (Gamma-glutamyltransferase) renal proksimal tubuluslarda, karaciğerde, pankreasta ve ince bağırsaklarda bulunan bir enzimdir. Serum GGT aktivitesi çok büyük ölçüde karaciğerin GGT aktivitesini yansıtır DR.SITKI SARPER SAĞLAM - KEAH ACİL TIP KLİNİK SUNUMU

24 GGT nin farkı GGT, ALP den daha sensitif bir kolestaz göstergesidir. Gebelikte veya kemikle ilgili patofizyolojilerde artış göstermez. DR.SITKI SARPER SAĞLAM - KEAH ACİL TIP KLİNİK SUNUMU

25 GGT nin kolestaz dışında yükseldiği durumlar: BMI>30 ise, Sigara kullanımı. İlaçlar (carbamazepine,cimetidine, furosemide, heparin, isotretinoin, methotrexate, oral contraceptives, phenytoin, phenobarbital, phenytoin, valproic acid) Kronik alkol kullanımı DR.SITKI SARPER SAĞLAM - KEAH ACİL TIP KLİNİK SUNUMU

26 BİLİRUBİN Eritrositlerin parçalanmasıyla ortaya çıkan hemoglobin, retiküloendoteliyal sistemde (RES) yani başlıca karaciğer, dalak ve kemik iliğinde yıkılır ve hem kısmından bilirubin oluşur DR.SITKI SARPER SAĞLAM - KEAH ACİL TIP KLİNİK SUNUMU

27 İndirekt bilirubin, hepatositlerin düz endoplazmik retikulummikrozomlarında mikrozomal bir enzim olan UDP-glukuronil transferaz enziminin katalizlediği bir reaksiyonda, glukozun glukuronik asit üzerinden yıkılımı yolunda oluşan UDP-glukuronik asitle tepkimeye girer ve glukuronik asitle konjuge olur, böylece direkt bilirubin (konjuge bilirubin) oluşur. DR.SITKI SARPER SAĞLAM - KEAH ACİL TIP KLİNİK SUNUMU

28 DR.SITKI SARPER SAĞLAM - KEAH ACİL TIP KLİNİK SUNUMU

29 DR.SITKI SARPER SAĞLAM - KEAH ACİL TIP KLİNİK SUNUMU

30 ALBUMİN DÜZEYİ ve PROTROMBİN ZAMANI KC de sentezlenir. Negatif Akut Faz Reaktanıdır. (prealbumin, albumin, transferrin, alfa fetoprotein.) Yarı ömrü 20 gün. (Akut olaylardan fazla etkilenmez) KC sirozunda Albumin Globulin Otoimmün hepatitlerde siroz evresinden önce de Globulin yükselebilir. DR.SITKI SARPER SAĞLAM - KEAH ACİL TIP KLİNİK SUNUMU

31 Hipo Albuminemi Nefrotik sendrom, Protein kaybettiren enteropati, Yetersiz protein alımı (malnutrisyon), Katabolik durumlar Steroid kullanımı DR.SITKI SARPER SAĞLAM - KEAH ACİL TIP KLİNİK SUNUMU

32 Protrombin Zamanı Faktör X, VII, V, II (prothrombin) ve Faktör I (fibrinogen) KC de sentezlenir. Akut yetmezlikte, Albuminden daha sensitiftir. DR.SITKI SARPER SAĞLAM - KEAH ACİL TIP KLİNİK SUNUMU

33 Kaynak: Prof. Dr. Abdullah Sonsuz İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Karaciğer Fonksiyon Bozukluklarına Klinik Yaklaşım DR.SITKI SARPER SAĞLAM - KEAH ACİL TIP KLİNİK SUNUMU