TEMEL TIP BİLİMLERİ TESTİ AÇIKLAMALI CEVAPLAR

Transkript

1 TEMEL TIP BİLİMLERİ TESTİ AÇIKLAMALI CEVAPLAR 1. Aşağıdaki eklemlerden hangisi elipsoid tiptedir? A) Articulatio temporomandibularis B) Articulatio radiocarpalis C) Articulatio talocruralis D) Articulatio cubiti E) Articulatio genu 1 B Elipsoid eklemler: İki eksenlidirler, transvers eksende fleksiyon Ekstansiyon, sagittal eksende abduksiyon Adduksiyon hareketlerini yapabilirler (tümünün ardışık olarak yapılmasına sirkumduksiyon). Art. radiocarpalis Artt. metacarpophalangeales Art. atlantooccipitalis Art. temporomandibularis ve art. genu eklemleri bikondilar tiptedirler, (ancak her iki eklemde fonksiyonel olarak ginglimus + plana olarak da kabul edilmektedir) iki eksenlidirler. Art. talocruralis ve art. cubiti eklemleri ise ginglimus (trohlear) tiptedirler. Bu tip eklemler tek eksenlidirler ve sadece transvers eksende fleksiyon Ekstansiyon hareketlerini yapabilirler. 2. İnguinal kanalın giriş deliği anulus inguinalis profundus hangi tabakadadır? A) Fascia transversalis B) İnternal oblik kası C) Eksternal oblik aponevrozu D) Transversus abdominis aponevrozu E) Deri 2 - A İnguinal kanalın giriş deliği anulus inguinalis profundus seçeneklerde verilen yapıların arasında en geride yani derindeki yapı olan fascia transversalis te; çıkış deliği anulus inguinalis superficialis ise m. obliquus externus abdominis aponeurozundadır. Anulus inguinalis profundus aslında bir delik değil, bir çöküntü olarak değerlendirilmelidir; seçeneklerde parietal periton da olsaydı yanıt tartışmalı olurdu. 3 D Lumbrikal kaslar m. flexor digitorum profundus tendonundan başlarlar ve başparmak hariç diğer parmaklara kıvrılarak giderler; metakarpofalangeal eklemlere fleksiyon, interfalangeal eklemlere ise ekstansiyon yaptırırlar. Tıpkı fleksor digitorum profundus kası gibi ilk ikisi n. medianus, son ikisi ise n. ulnaris tarafından innerve edilir. 4. Arteria testicularis sinistra aşağıdakilerden hangisinin dalıdır? A) Arteria iliaca interna sinistra B) Arteria iliaca externa sinistra C) Aorta abdominalis D) Arteria renalis sinista E) Arteria pudenda interna sinistra 4 C Erkekte testisler, dişide overler sağ sol farkı olmaksızın arterlerini doğrudan abdominal aortadan alırlar. Ancak venöz dönüşlerinde vena testicularis (ovarica) dextra lar doğrudan vena cava inferior a dökülürken, vena testicularis (ovarica) sinistra lar vena renalis sinistra ya dökülürler. Bu asimetri sadece venlerde söz konusudur arterlerde yoktur. 5. Karın ön duvarında yer alan porta kaval şantın portal bölümünde hangisi yer alır? A) Vena epigastrica superior B) Vena epigastrica inferior C) Venae paraumbilicales D) Venae lumbales E) V. rectalis superior 5 C 3. Başparmak hariç elde metakarpofalangeal eklemlere fleksiyon, proksimal ve distal interfalangeal eklemlere ekstansiyon yaptıran kas aşağıdakilerden hangisidir? A) Mm. interossei palmares B) Mm. interossei dorsales C) M. flexor digitorum superficialis D) Mm. lumbricales E) M. flexor digitorum profundus 2

2 TEMEL BİLİMLER 2 TTBT / T Kubital (fibro osseous) tünel sendromunda sıkışan sinir aşağıdakilerden hangisidir? A) Nervus medianus B) Nervus ulnaris C) Nervus axillaris D) Nervus musculocutaneus E) Nervus radialis 6 B Kubital (fibro osseous) tünel dirseğin medialinde biceps kasının aponeurozu tarafından oluşturulan ve n. ulnaris in geçtiği oluşumdur. Burada sıkışırsa kubital tünel sendromu oluşur. N. ulnaris dirsek bölgesinde kubital tünelden ve epicondylus medialis in arkasında sulcus nervi ulnaris adlı oluktan geçer, elbileğinde de Guyon lojundan geçer. N. medianus el bileğinde retinaculum flexorum un arkasında karpal tünelden geçer, burada sıkışmasına karpal tünel sendromu denir. N: radialis ise humerus cisminde yer alan sulcus nervi radialis adlı oluktan ve ayrıca epicondylus lateralis in arkasından geçer. Bu nedenle humerus cisim kırıkları veya lateral epikondil kırıklarında n. radialis yaralanabilir. N. axillaris aksillada spatium axillare laterale (quadriangulare) den geçer ve humerusun collum chirurgicum una komşuluk yapar. N. musculocutaneus ise m. coracobrachialis kasının içinden geçer. 7. Corpus pineale (Epifiz bezi) aşağıdakilerden hangisinde yer alır? A) Cisterna interpedincularis B) Cisterna quadrigemini C) Cisterna pontis D) Cisterna cerebellomedullaris E) Cisterna chiasmatica 7 B Arachnoidea mater encephali ile pia mater encephali arasında kalan subarachnoid aralıkta BOS bulunur, bu aralığın daha geniş olduğu bölümler yani archnoid ile pia arası mesafenin daha fazla olduğu bölgeler cisterna olarak adlandırılır. Cisterna interpedincularis: willy s poligonu bulunur. Cisterna quarigemini: Pineal bez, vena magna cerebri ve arteria cerebri posterior bulunur. Cisterna pontis: arteria basilaris yer alır Cisterna cerebellomedullaris: IV. ventrikülün delikleri açılır, BOS nı ilk alan subarachnoid aralık burasıdır. Cisterna chiasmatis: chiasma opticum ve hipofiz bezi bulunur. 8. Aşağıdakilerden hangisi medulla spinalis in funiculus posterior unda yer alır? A) Tractus spinothalamicus lateralis B) Tractus spinothalamicus anterior C) Tractus corticospinalis lateralis D) Fasciculus gracilis E) Fasciculus longitudinalis medialis 8 D Fasciculus gracilis alt beden yarımının, fasciculus cuneatus ise üst beden yarımının vibrasyon pozisyon hissini taşıyan yollardır. Medulla spinalis kesitlerinde funiculus posterior da medialde fasiculus gracilis, lateralde (sadece T4 seviyesinin üstünde) fasciulus cuneatus bulunur, çaprazları medulla oblangata da nucleus gracilis ve cunetaus da sonlanırlar, çaprazları da medulla oblangata dır ve decussatio lemniscorum adını alır. Intrakranial hasarlarında kontrlateral, ekstrakranyal hasarlarında ise ipsilateral beden yarımında şuurlu derin duyu kaybı ( Romberg pozitifliği ve agrafestezi) görülür. İzole funiculus posterior tutulumunu tabes dorsalis ve nöroanemik sendrom yapabilir. 9. Hangisi kadın iç genital organlarından biri değildir? 9 C A) Vagina B) Tuba uterina C) Clitoris D) Ovarium E) Uterus 3

3 10. Cavitas tympanica nın ön duvarının Latince adı aşağıdakilerden hangisidir? A) Paries jugularis B) Paries caroticus C) Paries tegmentalis D) Paries mastoideus E) Paries labyrinthus 10 B Ön duvar: Paries caroticus adını alır, semicanalis musculotuborius, semicanalis tuba auditiva (ikisine birlikte canalis musculotubarius denir) ve canalis caroticus buradadır. Arka duvar: Paries mastoideus adını alır, aditus ad antrum adlı delikle cellulae mastoideae lere açılır, canalis facialis ile komşudur. Üst duvar: Paries tegmentalis adını alır, temporal kemiğin tegmen tympani si yapar. Alt duvar: Paries jugularis adını alır, vena jugularis interna adını alır. Dışyan duvar: Paries membranaceus adını alır, membrana tympani oluşturur ve chorda tympani (N. VII in dalı) bu duvara komşudur. İçyan duvar: Paries labyrinthus adını alır, fenestra ovale (Basis stapes kapatır), fenestra rotundum (membrana tympani secundaria kapatır) ve promontorium bu duvardadır, ayrıca n. typmanicus (N. IX un dalı) ve canalis facialis in bir kısmı bu duvara komşudur. Şekil: Sağ taraf cavitas tympani )dışyan duvarı yapan membrana tympani kaldırılmış. 11 D Sağ akciğer mediastinal yüzü vena cava superior, vena cava inferior, vena azygos, a.v. subclaiva lar özofagus ve kalp ile komşudur, arcus aorta ve aorta thoracia sol akciğerin mediastinal yüzü ile komşuluk yaparlar. 11. Aşağıdakilerden hangisi sağ akciğerin mediastinal yüzü ile komşuluk yapmaz? A) Vena cava superior B) Vena cava inferior C) Vena azygos D) Arcus aorta E) Özofagus 12. Sol tarafında kalçadan itibaren motor ve duyusal felci olan hastada lezyon nerededir? A) Sağ gyrus precentralis B) Sol gyrus precentralis C) Sağ lobulus paracentralis D) Sol lobulus paracentralis E) Sağ basis mesencephali 12 C Lobulus paracentralis, 4. alan ve alanların içyüzde ortak adıdır. Burada kontrlateral alt beden yarımının motor ve duyusal nöronları yer alır ve a. cerebri anterior tarafından beslenir. Hasarında karşı taraf alt beden yarımında motor ve duyusal deficit görülür. 4

4 TEMEL BİLİMLER 2 TTBT / T Aşağıdakilerden hangisi trigonum inguinale (Hasselbach üçgeni) nin medial kenarını oluşturur? A) Ligamentum inguinale B) Plica umbilicalis lateralis C) Plica umbilicalis medialis D) Linea semilunaris E) Linea arcuata 13 D Trigonum inguinale (Hasselbach üçgeni) nin medial kenarını m. rectus abdominis in lateral kenarı (linea semilunaris); lateral kenarını plica umbilicalis lateralis (vasa epigastrica inferiores); alt kenarını ise ligamentum inguinale (Poupart bağı) oluşturur. 15. Kalıcı hematopoietik kök hücreler aşağıdakilerden hangisinden gelişir? A) Allantois B) Yolk kesesi duvarı C) Aorta-gonad mezonefroz bölgesi mezodermi D) Endoderm E) Nöral krest 15 C İlk kan hücreleri yolk sak (vitellus ve hatta bunlardan köken alan allantois) kökenlidir. Buradan oluşan hücreler kısa ömürlüdür. Kalıcı hematopoietik kök hücreler gelişmekte olan böbreğe yakın bir bölgede, aorta-gonad mezonefroz bölgesi mezoderminden gelişir. 14. Arteria mesenterica inferior un sindirim kanalında beslediği bölgenin alt sınırı aşağıdakilerden hangisidir? A) İnen kolon sigmoid kolon B) Rektosigmoid bileşke C) Üst 1/3 rektum orta 1/3 rektum D) Orta 1/3 rektum Alt 1/3 rektum E) Alt 1/3 rektum Anal kanal 14 C Arteria mesenterica inferior un dalları: - A. colica sinistra: inen kolonu ve transvers kolonun ¼ sol tarafını besler; - A. sigmoidei: Sigmoid kolonu besler; - A. rectalis superior: Rektumun proksimal 1/3 ün besler; Rektumun beslenmesi: Proksimal 1/3 ünü a. mesenterica inferior un a. rectalis superior u ve aorta abdominalis in a. sacralis mediana dalı Orta 1/3 ünü a. iliaca interna nın, a. rectalis medius dalı; Distal 1/3 ünü ve anal kanalı ise a. pudenda interna nın, a. rectalis inferior dalı besler 16. Aşağıdakilerden hangisi 4. aortik arkustan gelişir? 16 D A) Maxiller arter B) Hyoid arter C) Stapedial arter D) Arkus aorta E) Ductus arteriosus Aortik ark Arter 1 Maksiller arterler 2 Hyoid ve stapedial arterler 3 Ortak karotid arter ve internal karotid arterlerin ilk parçası 4 Sol taraf Sol ortak karotid arterden sol subklavian artere kadar olan arkus aorta 4 Sağ taraf Sağ subklavian arterin proksimal parçaları 6 Sol taraf Sol pulmoner arter ve ductus arteriosus 6 Sağ taraf Sağ pulmoner arter 17. Aşağıdaki lenfoid dokuların hangisindeki retiküler hücrelerde ara filaman olarak keratin bulunur? A) Lenf düğümü B) Mukozal lenfoid doku C) Dalak D) Kemik iliği E) Timus 17 E Retikulum hücreleri normalde mezoderm kökenlidir. Buna karşın timus taki retikülum hücreleri farinks endoderminin invaginasyonu ile oluşur ve epitelyal karakterdedir. Mezenkimal dokularda ara filaman olarak vimentin bulunur. Epitel dokusuna özgü ara filaman ise keratindir. 18. Aşağıdaki hücrelerin hangisi sürekli bölünen (labil) hücreler arasında yer alır? A) Kondrositler B) Ürogenital kanal epitel hücresi C) Endotel hücresi D) Osteositler E) Hepatositler 5

5 18 B Çoğalma Yeteneğine Göre Hücreler Hücre Sınıfı Önemli Örnekleri Permanent Hücreler (Bölünmez) Stabil Hücreler (Nadir bölünür) - Sinir hücreleri - İskelet kası hücreleri - Kalp kası hücreleri - Hepatositler, renal hücreler, pankreas hücreleri - Düz kas hücresi - Fibroblastlar - Endotel - Osteositler, kondrositler Labil Hücreler (Sürekli Bölünen) - Sindirim kanalı epiteli - Deri - Ekzokrin bez epiteli - Ürogenital kanal epiteli - Kemik iliği 19. Çizgili kasta bulunan ve aktin filamentini Z çizgisine bağlayan protein aşağıdakilerden hangisidir? A) Plektin B) Nebulin C) Alfa-aktinin D) Distrofin E) Myomezin 19 C Sarkomerde Bulunan Yardımcı Proteinler Protein Özelliği Alfa-Aktinin Aktini Z çizgisine bağlar. Titin Miyozini Z çizgisine bağlar. Nebülin Aktin moleküllerini birbirine bağlar. Desmin Miyofibrilleri birbirine ve sarkolemmaya bağlar. Plektin Desmin moleküllerini birbirine bağlar. Kristalin Isı şok proteini yapısındadır. Desminin yapısını strese karşı korur. Distrofin Aktinleri sarkolemmaya bağlar. Miyomezin Miyozin kuruklarını birbirine bağlar. C-Protein Miyozini M çizgisine tutturur. 20. Hücre bağlantı tiplerinin hangisi epitel dokusunun en apikal tarafında bulunur? A) Zonula occludens B) Zonula adherens C) Makula adherens D) Neksus E) Hemidesmozom 20 A Zonula Okludens (Sıkı bağlantı) En apikal yerleşimli bağlantıdır. Hücreyi çepeçevre sararak diğer hücrelerle bağlantı kurdurur. (Zonula) Görevi apiklden bazale madde geçişini engellemektir. Yapısında bulunan Okludin (iç integral protein) ve Kaludin (transmembran bağlantı) adlı proteinler ile bağlantı kurulur. Hücrelerin bariyer yaptığı, ince bağırsak epitelinde, mesane epitelinde, kan damarı endotelleri arasında bulunur. Ayrıca, kan-testis, kan-beyin, kan-timus bariyerlerinde okludens tipi balantı vardır. 21. Midede G hücrelerinden salgılanan gastrinin mide parietal hücrelerinden asit salgısını arttırması hangi tip iletişime örnektir? A) Otokrin B) Parakrin C) Endokrin D) Sinaptik E) Jukstakrin 21 C Hücreler çeşitli moleküller ya da haberciler ile birbirleri arasında iletişim kurar; Endokrin iletişim; Hormonların kan yoluyla uzaktaki bir hücreyle iletişime geçmesi Otokrin iletişim; Salınan haberci aynı hücre üzerinde etkili olur. Jukstakrin iletişim; hücre yüzeyinde beliren habercinin komşu hücredeki reseptörüne bağlanarak etkili olması. Parakrin iletişim; İnterstisyel aralığa salınan habercinin hemen yakınındaki hücreyle iletişime geçmesi (Endotelden salgılanan NO nun damar düz kasını etkilemesi) Sinaptik iletişim; Sinaptik aralığa salgılanan nörotransmitter ile postsinaptik sinir hücresinin uyarılması. Mide G hücrelerinden salgılanan gastrin kana geçerek kan yoluyla parietal hücreleri uyarır. Endokrin iletişimdir. 22. Medulla spinaliste dorsal kolon-medial lemniskal sistem ile taşınan duyu tipi hangisidir? A) Ağrı B) Gıdıklanma C) Hassas dokunma D) Kaşıntı E) Soğuk 22 C Dorsal Kolon - Medyal Lemniskal yol ile taşınan duyular: Derin vibrasyon Eklem pozisyon duyuları (propriosepsiyon) Hassas basınç duyusu Hassas dokunma duyusu Anterolateral Sistem ile taşınan duyular: Ağrı Soğuk ve sıcak duyusu Kaba dokunma ve basınç Gıdıklanma ve kaşınma duyusu 6

6 TEMEL BİLİMLER 2 TTBT / T Aşağıdakilerden hangisi sertoli hücrelerinin görevlerinden biri değildir? A) Kan testis bariyerini oluşturur. B) Spermlerin beslenmesini sağlar. C) Fagositoz yapar. D) İnhibin salgılar. E) Androjen salgılar. 23 E Sertoli Hücresinin Görevleri Görevi Özelliği Kan-Testis bariyerini Lateral yüz sıkı bağlantıları ile birbirilerine oluşturur ve en altta bazal membrana bağlanırlar. Spermatogenik hücrelere Beslenme, fiziksel destek, koruyuculuk trofik destek verirler Fagositoz yapar Sperm sitoplazma artıklarını ve östrojenleri fagosite eder Sex Steroidleri dönüşümü Testosteronu östrodiyole çevirir Androjen Bağlayıcı Bu sayede çok fazla mikta testosteronu Globülin sentezler spermatogenik hücrelerin etrafında tutar. Sperm gelişimi için testosteron şarttır İnhibin sentezler Hipofiz bezinden FSH salınmasını baskılar Anti Mülleriyan Hormon sentezler Testiküler Transferrin sentezler Fruktozca zengin lüminal sıvı sentezler Hücreler arası ilişki kurulması İntrauterin hayatta sentezlenen bu hormon paramezonefrik duktusların kapanmasını sağlar Spermiyogenez için uygun ortam oluşturur Spermlere besin sağlar Salgıladığı proteinler Sertoli ve Leydig hücreleri arasında bağlantı kurar. 24. Aşağıdakilerden hangisi insülin salgısını azaltır? A) Gastrik inhibitör peptid (GİP) B) Asetilkolin C) Beta 2 adrenerjik uyarı D) Leptin E) Gastrin 24 D İnsülin Salınımının Düzenlenmesi Arttıranlar Azaltanlar Glukoz Somatostatin Mannoz 2-Deoksiglikoz Aminoasitler (Özellikle lösin) Mannoheptüloz Ketonlar Alfa-2 adrenerjik uyarı Glukagon İnsülin Beta-2 adrenerjik uyarı Beta blokerler Asetilkolin (M4 üzerinden) Galanin NO Diazoksit Teofilin Potasyum kaybı Sülfonilüreler Fenitoin GIS hormonları (GIP, GLP-1, Gastrin, Alloksan CCK, Sekretin) Mikrotübül inhibitörleri - camp ve fosfodiesteraz inh. Tiazid diüretikler Açlık Leptin 25. Aşağıdaki hormonların hangisi etkisini hücre içi camp miktarını artırarak gösterir? A) Kalsitonin B) İnsülin C) Somatostatin D) Guanilin E) Leptin 25 A İkincil Haberci Olarak camp Kullanan Önemli Hormonlar Adrenalin ve Noradrenalin (Beta Res.) Glukagon ACTH, TSH, LH, FSH Kalsitonin, PTH Anjiyotensin-2 (Tübüler epitel hücresi) Vazopressin (V2 reseptörü) CRH Sekretin 26. Hematopoiesis sırasında bazofillerin farklılaşmasında aşağıdaki interlökinlerden hangisi en önemlidir? A) IL-1 B) IL-4 C) IL-5 D) IL-7 E) IL B Hemapoetik Büyüme Faktörleri Faktör Esas İşlevi Salgılandığı Yer Stem Cell Factor (SCF) Hemapoezi başlatır Kemik iliği Stromal hücreleri G-CSF CFU-G yi uyarır, Nötrofil aktivitesini arttırır Makrofajlar Endotel hücreleri M-CSF CFU-M yi uyarır Makrofajlar / Endotel hücreleri GM-CSF CFU-GM yi uyarıri Granülosit aktivitesini arttırır T-Lenfosit Endotel Hücresi Eritropoetin Trombopoetin İFN-gamma IL-1 Eritroid seri mitoz ve farklanmasını uyarır Tromboid seri mitoz ve farklanmasını uyarır B- lenfosit ve monosit uyarılmasıi MHC-II yapımı Eritroid prekürsörleri inhiber eder, Diğerlerini aktive eder. IL-3 ve IL-6 ile birlikte çalışır Böbrek peritübülüler kapiller Karaciğer Kuppfer hücresi Karaciğer ve böbrek ancak net değil T-Lenfosit NK hücresi Bir çok hücreden salınır IL-2 T-Lenfosit ve B-Lenfosit mitozu, Aktive T-lenfosit NK farklanması IL-3 Tüm miyeloid seri Aktive T ve B lenfosit IL-4 Mast ve Bazofil oluşumu Aktive T-lenfosit T ve B lenfosit aktivasyonu IL-5 Eosinofilik seriye etki Aktive T-lenfosit IL-6 Tüm miyeloid seri Monositler Fibroblastlar IL-7 B Lenfosit öncülleri NK hücrelerin farklanması Adventisyal retiküler hücre(?) IL-8 Nötrofil migrasyonu ve degranülasyonu Lökosit Endotel hücreler Düz kas hücreler IL-9 Mast hücre aktivasyon ve proliferasyonu, CD4 T Helper proliferasyonu T Helper IL-10 IL-12 Makrofaj, Thücre ve NK hücre sitokin salınımını inhiber eder, B lenfosit ve Mast hücre proliferasyonunu arttırır. NK hücrelerini uyarır, Fonksiyonlarını arttırır Makrofajlar T Lenfositler Makrofajlar 7

7 27. Aşağıdaki kalp döngüsü evrelerinin hangisinde aorta basıncı en düşük seviyededir? 27 A A) İzovolumetrik kasılma B) İzovolumetrik gevşeme C) Ejeksiyon D) Diastaz E) Diastolün 1/3 ilk bölümü 28. Aşağıdakilerden hangisi olduğunda hemoglobinin oksijene afinitesi azalır? A) 2,3 DPG azalması B) pco2 azalması C) Alkaloz D) Egzersiz E) Karbonmonoksit zehirlenmesi 28 D Hb-O2 disossiasyon eğrisinin sola kayması hemoglobinin oksijene afinitesinin artışını, sağa kayması ise azalmasını ifade eder. Hb-O2 Disossiasyon Eğrisi Eğriyi sola kaydıranlar 2-3 DPG azalması Karbondioksit azalması Hidrojen iyonu azalması (Alkaloz) Sıcaklık azalması Karbonmonoksit zehirlenmesi Methemoglobinemi Eğriyi sağa kaydıranlar 2-3 DPG artışı Karbondioksit artışı Hidrojen iyonu artışı (asidoz) Sıcaklık artışı Egzersiz 29. Aşağıdaki nöronların hangisindeki aksiyon potansiyeli iletim hızı en yavaştır? A) Kas iğciği afferent nöronu B) Kas iğciği motor nöronu C) Hızlı ağrı ileten nöron D) Dokunma duyusu ileten nöron E) Postgangliyoner sempatik nöron 29 E Lif Tipi Duysal Sınıflandırma Karşılığı Fonksiyonu Önemi A Alfa Grup 1 (a ve b) Somatik Motor nöron (A-alfa) Kas iğciği (1a) ve Golgi tendon organ (1b) afferenti Proprioseption Beta Grup 2 Hassas dokunma, basınç Kas iğciği Gama Yok Kas iğciği motor nöronu Delta Grup 3 Soğuk ve ağrı (hızlı ağrı) Kaba dokunma B - Yok Otonom pregangliyoner C Dorsal kök Grup 4 Sıcak ve ağrı (yavaş ağrı,acı) Sempatik Yok Postgangliyoner sempatik En hızlı iletim En kalın Lif Kas iğciği çekirdek zinciri tip lif afferenti Kas tonüsünden sorumlu Hızlı ağrı Otonomik Ağrı, acı En ince, en yavaş 30. Sağlıklı bir kişide aşağıdaki maddelerden hangisinin proksimal tübül başındaki ve sonundaki filtrat içindeki konsantrasyonları arasındaki fark en fazladır? A) Sodyum B) Üre C) Amino asitler D) Potasyum E) Kreatinin 30 C Proksimal tübülde amino asitler ve glikozun tamamı, bikarbonatın büyük bölümü geri emilir. Kreatinin geri emilmez hatta bir miktar sekrete edilir. Suyun, potasyumun ve sodyumun yaklaşık %65 i geri emilir. Buna göre proksimal tübül sonuna gelindiğinde glikoz, amino asitler konsantrasyonları neredeyse sıfıra yaklaşırken kreatinin konsantrasyonu ise artar. Bikarbonatın %85 i geri emildiğinden proksimal tübül sonudaki konsantrasyonu azalmıştır. Su ve sodyum aynı oranlarda emildiği için sodyumun konsantrasyonu proksimal tübül başında ve sonunda neredeyse aynıdır. Benzer bir durum potasyum için de geçerlidir. Sonuç olarak seçenekler arasından aminoasitlerin proksimal tübül sonundaki konsantrasyonu sıfır olduğundan tübülün başına göre konsatrasyonu en fazla azalan aminoasitlerdir. 8

8 TEMEL BİLİMLER 2 TTBT / T Kalp kası aksiyon potansiyelinin Faz 2 olarak adlandırılan plato aşamasından temel olarak sorumlu iyon kanalı aşağıdakilerden hangisidir? A) Hızlı katyon kanalı B) T tipi kalsiyum kanalı C) L tipi kalsiyum kanalı D) Hızlı sodyum kanalı E) İf tipi sodyum kanalı 31 C Kalp kasındaki aksiyon potansiyellerinin oluşumundan sorumlu iyon kanalları şöyle gösterilebilir: Kalp Kası Hücresinde Aksiyon Potansiyeli Faz İsim Mekanizma Faz 0 Depolarizasyon dönemi Voltaj bağımlı hızlı sodyum kanallarından hücre içine sodyum girmesi Faz 1 Faz 2 Geçici Repolarizasyon Plato (Düzlük) dönemi Potasyum kanallarından hücre dışına potasyum çıkışı L tipi Kalsiyum kanallarından hücre içerisinde kalsiyum girişi aynı zamanda hücre dışına potasyum çıkışı Faz 3 Repolarizasyon Potasyum kanallarından hücre dışına potasyum çıkışı 32. Bağırsakta Peyer plaklarının üzerine yerleşmiş, antijen taşıyan özelleşmiş epitel hücresi aşağıdakilerden hangisidir? A) M hücresi B) Paneth hücresi C) Goblet hücresi D) Makrofajlar E) Mo hücresi 32 A Peyer plaklarındaki lenf follikülleri üzerinde M (mikro katlantı) hücreleri denen özelleşmiş epitel hücreleri bulunur. Bu hücreler antijenleri alarak hemen altında bulunan makrofaj ve lenfositlere taşırlar. M hücreleri altında bazal membran olmadığından M hücreleri ile lamina propria arasındaki geçişler kolaylaşmıştır. 33. Glikojen yıkımının kontrol enzimi ve bu enzimin ürünü aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? Yıkımın kontrol enzimi Ürün A) 4,6-transglukozidaz Glukoz B) 4,4-transferaz Glukoz 1 fosfat C) Fosforilaz Glukoz 1 fosfat D) Glikojen fosfataz Glukoz 6 fosfat E) Amilo 1,6 glukozidaz Glukoz 33 C Glikojen yıkımının kontrol noktası glikojen fosforiaz (diğer adı fosforilaz) dır. Bu enzim etkisi ile glikojen molekündeki 1-4 bağları ile bağlı glukoz kopartılır ve ortama gklukoz 1 fosfat verilir. 34. Aşağıda verilen amino asitlerden hangisi saf ketojenik özellik gösterir? A) Alanin B) Glutamat C) Lösin D) Valin E) Serin 34 C Lösin ve lizin saf ketojenikamino asitlerdir. Bunların dışında kalan amino asitler ya saf glikojenik ya da hem glikojenik hem de ketojenik özellik gösterirler. Hem glikojenik hem de ketojenik olan amino asitler: Fenilalanin, tirozin, triptofanveizolösindir. En önemli iki glikojenikamino asitler ise alanin ve glutamattır. 35. Kollajen fibrillerinin direncini arttıran kovalent çapraz bağlanmayı katalize eden enzim ve kofaktörü hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir? Enzim Kofaktörü A) Prolilhidroksilaz Vitamin C ve Fe B) Proliloksidaz Piridoksal fosfat ve Cu C) Lizil oksidaz Cu D) Glisinhidroksilaz Vitamin C E) Glisinoksidaz Fe ve Cu 35 C Hücre dışında (ekstrasellülermatrikste), lizin ve OH-lizin aminoasitleri önce liziloksidaz enzimi (kofaktörü bakırdır) ile oksidatifdeaminasyona uğrar. Bu oksidatifdeaminasyon sayesindeolgun tropokollajenmolekülleri kompakt bir hal alır. 36. Aşağıda verilen amino asitlerden hangisinin kodonu yoktur? A) Prolin B) Fenilalanin C) Lizin D) Sitrüllin E) Arjinin 9

9 36 D Hidroksilizin ve hidroksiprolin, postranslasyonel modifikasyonla lizin ve prolin amino asitlerinden prolilhidroksilaz ve lizilhidroksilaz enzimleri aracılığı ile oluşur. Posttranslasyonel modifikasyonla ayrıca fosfoserin ve gamakarboksiglutamat da oluşur. Bu amino asitlerin dışında üre siklüsünde oluşan ve kullanılan ornitin ve sitrüllin amino asitlerinin de kodonları yoktur. 37. Ökaryotik canlılardaki DNA sentezinde (replikasyonda) öncü sarmalda sentezi gerçekleştiren DNA polimeraz aşağıdakilerden hangisidir? A) DNA polimerazα B) DNA polimerazδ C) DNA polimerazβ D) DNA polimerazε E) DNA polimeraz γ 37 B DNA sentezini DNA polimerazlar katalizler. Prokaryotlarda üç adet DNA polimeraz vardır: pol- I, pol-ii ve pol-iii. Pol-III öncü sarmalın, Pol-I seken sarmalın sentezinde ve pol-ii ise tamirde rol oynar. Ökaryotlarda beş adet DNA polimeraz bulunur: Bunlar ve fonksiyonları: DNA polimeraz α: seken sarmal DNA polimeraz δ: öncü sarmal DNA polimeraz- β: tamir DNA polimeraz ε: tamir DNA polimeraz- γ: Mitokondrial DNA sentezini gerçekleştirirler. 38. DNA ve RNA polimerlerine katılacak olan ve yapıda yer alan nükleotid monomerler aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? Katılacak olan monomerler Yapıdaki monomerler A) Nükleotid monofosfatlar Nükleotid monofosfatlar B) Nükleotid difosfatlar Nükleotid trifosfatlar C) Nükleotid trifosfatlar Nükleotid trifosfatlar D) Nükleotid trifosfatlar Nükleotid difosfatlar E) Nükleotid trifosfatlar Nükleotid monofosfatlar 38 E DNA ya da RNA ya katılacak olan nükleotidler trifosfat formunda gelir ve yapıya fosfoester bağıyla katıldığında, yapıda monofosfat formunda yerleşmiş olur. 39. Polipeptid dizisine katılacak olan bir amino asitin trna ya eklenmesi sırasında toplam kaç yüksek enerjili fosfat bağı harcanır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 39 B Protein sentezinde amino asitlerin trna molekülüne aminoaçil yüklemesinin yapılması, ATP ninamp ye hidrolizini gerektirir. Bu evrede toplam 2 yüksek enerjili fosfat bağı kullanılır. AminoaçiltRNA nın A bölgesine girmesi bir GTP ningdp ye hidrolizine neden olur. Yeni oluşmuş peptidil-trna nın EF2 tarafından A bölgesinden P bölgesine translokasyonu benzer şekilde GTP nin GDP ve fosfata hidrolizine neden olur. Böylece bir peptid bağının oluşumu için gerekli enerji, toplamda dört yüksek enerjili fosfat bağının hidrolizine eşdeğerdir. Ökaryotik ribozom saniyede 6 kadar amino asit ekleyebilir; prokaryotik ribozomlar ise 18 kadar amino asidi ekleyebilir. Böylece terminasyonkodonuna varıncaya kadar peptid sentezi büyük bir hız ve doğruluk ile ilerler. 40. Mitokondrial karbamoil fosfat sentetaz enzimi için aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) Pirimidinbiyosentezine katılır B) N-Asetilglutamat tarafından aktive edilir C) Çekirdeği olan tüm hücrelerde yer alır D) Üridinmonofosfat tarafından inhibe edilir E) Glutaminin gama amid grubu ile CO2 i birleştirerek, karbamoilfosfat ı oluşturur 40 B Mitokondrial karbamoil fosfat sentetaz enzimi üre siklüsünün kontrol enzimidir. N-Asetilglutamat ise mitokondrial karbamoil fosfat sentetaz enziminin en potent aktivatörüdür. KPS I KPS II Hücredeki yeri Mitokondri Sitozol Metabolik yol Üre siklüsü Pirimidin sentezi Azot kaynağı Amonyak Glutamin gama-amid grubu 10

10 TEMEL BİLİMLER 2 TTBT / T Alkaptonüride idrarda anormal derecede artan bileşik aşağıdakilerden hangisidir? A) Fenilalanin B) Homojentisat C) Fumarat D) Asetoasetat E) Tirozin 41 B Homojentisatoksidaz eksikliği Alkaptonüriye neden olur. Fenilalanin ve tirozin yıkım yolunun metaboliti olan homojentisat birikir. İdrar bekletildiğinde koyu renk kazanır. 42. Perifer hücrelerde bulunan ve kolesterolü kolesterol esteri haline çeviren enzim aşağıdakilerden hangisidir? A) LCAT (Lesitin kolesterol açiltransferaz) B) ACAT (Açil kolesterol açiltransferaz) C) CETP (Kolesterol ester transfer protein) D) HTGL (Hepatiktriaçilgliserollipaz) E) LPL (Lipoproteinlipaz) 42 B ACAT (Açil kolesterol açiltransferaz): Hücre içinde bulunan kolesterol moleküllerine yağ asiti transferini gerçekleştirip onları kolesterol esterine çeviren enzimdir. LCAT ın yaptığı işi perifer hücrelerde gerçekleştiren enzimdir. LCAT (Lesitin kolesterol açiltransferaz): HDL üzerinde bulunur ve perifer hücrelerden alınan ve membrana yerleşmiş olan kolesterol moleküllerine yağ asiti transferini gerçekleştirip onları kolesterol esterine çeviren ve HDL içine yönlenmesini sağlayan enzimdir. CETP (Kolesterol ester transfer protein): HDL molekülünün tamamen kolesterol esterleri ile dolduğunda ve HDL 2 oluştuğunda, bu artan kolesterol içeriğinin en yakındaki lipoproteine aktarılmasından sorumlu olan enzimdir. HTGL (Hepatiktriaçilgliserollipaz): Lipoproteinlipazla aynı fonksiyonu gören ancak hepatik kan dolaşımında yer alan damarların endoteline tutunan enzimdir. LPL (Lipoproteinlipaz): Damar endotelineheparan sülfatla bağlı olan ve dolaşımdaki şilomikronlar ile VLDL lerin içindeki TAG leri parçalayan enzimdir. 43. Glukoneogenez reaksiyonlarında bir kontrol noktası olan ve karaciğerde glikojenoliz reaksiyonlarda da işlev gören, ayrıca açlıkta miktarı arttırılan enzim aşağıdakilerden hangisidir? A) Glukokinaz B) Fruktoz 1,6 disfosfataz C) Hekzokinaz D) Piruvatkinaz E) Glukoz 6- fosfataz 43 E Glukoz 6- fosfataz enzimi esas olarak karaciğerde bulunur. Bu enzim glukoneogenezde, glukokinaz enzimini by-pass ederken, glikojen yıkımında karaciğerde depolanan glikojenin kana glukoz olarak verilmesini sağlar. 44. Aşağıdaki bileşiklerden hangisi amino asitlerden köken almaz? A) T3-T4 B) Glikoproteinler C) Kreatin D) Seratonin E) Lesitin 44 E Seçeneklerde verilen bileşikler: T3-T4: Fenilalanin ve tirozinden Glikoproteinler: Seramid türevidirler. Seramid, sfingozine yağ asidi ilavesi ile oluşur. Sfingozin yapısı ise serin ve palmitik asidin birleşmesi ile oluşur. Kreatin: Glisin, arginin ve SAM den sentezlenir. Glisin böbrekte, argininle birleşerek ornitin ve guanidinoasetat oluşur. Guanidinoasetat, karaciğerde SAM tarafından metillenir ve kreatin oluşur. Seratonin: Triptofandan sentezlenir. Lesitin (fosfotidil kolin): Fosfoaçilgliserol olup fosfotidik asite kolin ilavesi ile oluşur. 45. Bir molekül glukozun kalp kası ve karaciğerde CO 2 ve suya kadar katabolize edilmesi sonucu net kaç mol ATP kazanılır? A) 2 mol ATP B) 5 mol ATP C) 7 mol ATP D) 30 mol ATP E) 32 mol ATP 45 E Karaciğer ve kalp kasında malat-aspartat mekik sistemi bulunduğundan 1 mol glukozun CO2 ve suya kadar katabolize edilmesi sonucu net 32 mol ATP kazanılır. 46. Herhangi bir fosfoaçilgliserol bileşiğinde aşağıdaki moleküllerden hangisi bulunmaz? A) Gliserol B) Yağ asidi C) Sfingozin D) Alkol ya da polialkol E) Fosfotidik asit 46 C Fosfoaçilgliserol ya da diğer adı ile gliserofosfolipidler, gliserol türevidirler. Gliserolün 1. ve 2. Karbonuna yağ asiti bağlandıktan sonra 3. Karbonuna fosfat bağlanmakta ve fosfotidik asit oluşmaktadır. Fosfotidikasite ise kolin, serin, etanolamin ya da inozitol gibi alkollerin bağlanması ile fosfoaçilgliseroller oluşur. Sfingozin (serin + palmitat) türevi olup, fosfoaçilgliserollerde bulunmaz. 47. Aşağıda verilen bileşiklerden hangisi izopren birimi içermez? A) Dolikol fosfat B) Vitamin D C) Ubiqinon D) Vitamin B12 E) Hem A 11

11 47 D İzopren bileşikleri kolesterol sentezi sırasında mevalonattan oluşan 5 karbonlu bileşikler olup, yağda çözünen vitaminler başta olmak üzere, ubiqinon, dolikol gibi bileşiklerin öncülüdür. Vitamin B12 ise kobalamin halkasından oluşur. 48. Yağ asitisentaz sisteminde 1 molekül palmitik asit sentezleninceye kadar toplam kaç mol malonil KoA ve kaç mol NADPH+H + harcanır? Harcanan Malonil KoA Harcanan NADPH+H + A) 1 mol 7 mol B) 7 mol 7mol C) 7 mol 14 mol D) 14 mol 7 mol E) 14 mol 14 mol 48 C Bir molekül palmitik asit sentezleninceye kadar 7 molmalonilkoa ve 14 mol NADPH+H + harcanır. ATP harcanması, asetilkoa danmalonilkoa oluşumunda harcanmakta, NADPH+H + molekülleri ise çift bağların doyrulmasında harcanmaktadır. ciğer ve pankreas a giriş yapar. Özellikle karaciğerde glikoliz yoluna yönlendirilerek pirüvat ve dolayısı ile asetilkoa artışına neden olur. Artan bu asetilkoa lar yağ asiti sentezine, yağ asitleri de TAG sentezine yönlendirilir. Ayrıca artan asetilkoa lar kolesterol sentezini de arttırır. Fruktoz tüketiminin glikolipidve sfingolipidsentezine doğrudan bir etkisi yoktur. 50. Yapısında sülfat içermeyen glikozamino glikan bileşiği aşağıdakilerden hangisidir? A) Keratan sülfat B) Heparin C) Hyaluronik asit D) Heparan sülfat E) Kondrotin sülfat 50 C Hyaluronik asit, yapısında sülfat içermez ve karbonhidratprotein arasında da kovalent bağ yerine non-kovalent bağlar bulundurur. 51. Steroit hormon sentezinde 27 karbonlu kolesterolden mitokondride pregnenolon oluşumunu katalizleyen enzim aşağıdakilerden hangisidir? A) 3-Beta OH steroiddehidrogenaz B) Mitokondrial yan zincir parçalıyıcı enzim C) 17-Alfa hidroksilaz D) 5-Alfa redüktaz E) 16-Alfa hidroksilaz 51 B Kolesterolden mitokondride pregnenolon oluşumunu katalizleyen enzim desmolaz (mitokondrial yan zincir parçalayıcı enzim) dır. 49. Aşağıdakilerden hangisi aşırı fruktoz tüketimi ile ilişkisi değildir? A) Yağ asidi sentezinde artış B) Sfingolipid ve glikolipid sentezinde artış C) Triaçilgliserol(TAG) sentezinde artış D) Kolesterol sentezinde artış E) Ürik asit oluşumunda artış 49 B Aşırı fruktoz tüketimi, fruktokinaz enziminin düşük Km değeri nedeni ile hücre içi fosfat havuzunun tükenmesine neden olur. Hücre içi ADP ve AMP gibi pürin nükleotidleri aşırı artar ve yıkılır. Bunun sonucu da ürik asit seviyesi yükselir. Ayrıca aşırı alınan fruktoz GLUT-2 lerin öncelik tanıması nedeni ile kara Aşağıda verilen yöntemlerden hangisi şeker ölçümünde kullanılır? A) Kjeldahl yöntemi B) Folin-Ciocalteu yöntemi C) Biüret yöntemi D) Lowry yöntemi E) Fehling yöntemi 52 E Seçeneklerde geçen, Kjeldahl yöntemi, Folin-Ciocalteu yöntemi, Biüret yöntemi ve Lowry yöntemi ile kantitatif protein ölçümü yapılmaktadır. Fehling yöntemi ise şeker ölçümünde kullanılır. 53. Aseto asetat ve 3-hidroksibütiratın sentezlendiği organ-doku aşağıdakilerden hangisidir? A) Akciğer B) Böbrek C) Karaciğer D) Kas dokusu E) Yağ dokusu

12 TEMEL BİLİMLER 2 TTBT / T C KETON CİSİMCİKLERİ ve METABOLİZMALARI: Karaciğer mitokondrisi yağ asit veya piruvatoksidasyonu ile oluşan fazla miktardaki asetilcoa ları keton cisimciklerine çevirebilir. Bunlar asetoasetat, β-hidroksibütirat ve asetondur. Kanla perifere taşınır ve yeniden asetilcoa ya çevrilip TCA ya girebilirler. Perifer dokular için önemli enerji kaynağıdır. Karaciğer ise tiyoforaz enzimi içermediğinden kullanamaz. 54. Prokaryotik hücrelerde peptidiltransferaz aktivitesini inhibe ederek protein sentezini durduran bileşik aşağıdakilerden hangisidir? A) Puromisin B) Tetrasiklin C) Eritromisin D) Streptomisin E) Kloramfenikol 54 E Prokaryotlarda protein sentez inhibitörleri: Kloramfenikol: 50 S; Peptidiltransferazıinhibeeder. Makrolidler(eritromisin), linkozamidler(klindamisin), streptograminler, fusidik asit 50 S; translokasyonuinhibe ederler. Aminoglikozitler: 30 S; başlangıç kompleksi oluşumunu engeller; mrna nın yanlış okunmasına neden olurlar. Tetrasiklinler: 30 S; AminoaçiltRNA nın A bölgesine bağlanmasını inhibe ederler. Puromisin: Aminoaçil t-rna anoloğu olarak zincir sentezinin erkenden sonlanmasına neden olur. 55. Bakteri ve ürediği besiyeri eşleştirmesinde hangisi yanlıştır? Bakteri Seçici besiyeri A) Vibrio cholerae TCSB agar B) Clostridium difficile Sorbitol Mac- Conkey agar C) Coryne bacterium Potasyum tellürit diphteriae D) Yersinia türleri CIN besiyeri E) Neisseria gonorrhea Thayer Martin besiyeri 55 B Clostridium difficile için seçici besiyeri CCFA (Sefoksitin sikloserin fruktoz agar) besiyerdiir. Sorbitol Mac Conkey Agar besiyeri EHEC (verotoksijenik E.coli, E.coli O157:H7) için seçici besiyeridir. Bu besiyerinde EHEC sorbitolü fermente etmez. Diğer eşleştirmeler doğrudur. Besiyerleri Besiyeri Bakteri Özellik Seçici/ ayırtedici besiyeri MacConkey agar ve Eosin methylene blue agar (EMB) Gr (-) enterik bakteriler Bakterilerin laktoza etkisi test edilir. Laktoz pozitif bakteriler pembe koloni (E. coli ve Klebsiellla), laktoz negatifler renksiz koloni (Salmonella, Shigella ve Proteus) oluşturur. Mannitol tuzlu agar (Chapman besiyeri) Lowenstein-Jensen veya Middlebrook Staphylococcus aureus Mycobacterium Mannitolü kullanan S. aureus sarı koloni oluşturur. Lowenstein-Jensen yumurta bazlı, Middlebrook agar bazlı besiyeri CHROMagar Mantar Maya mantarlarını ayırt etmek için kullanılır Kanamisin Vankomisin Anaerob Gr- B. fragilis vb. Laked Blood agar (KVLD) bakteriler için Özel besiyerleri Thayer Martin Neisseria gonorrhoeae Çukulatalı agara göre daha seçici bir besiyeridir. İnhibitör olarak besiyerine kolistin (Gr -), nistatin (mantar) ve vankomisin (Gr +) katılır. TCBS (Tiosülfat Citrat Bile Sucrose) / Alkali by V. cholerae V. cholerae besiyerinde sarı koloniler oluşturur. BCYE (Buffered charcoal yeast extract) Legionella Francisella Nocardia L- sistein, ferik pirofosfat ve aktif kömür bulunan besiyeri Loffler veya C. diphtheriae Gri siyah koloniler Tellürit agar Sorbitol MacConkey agar EHEC Enterohemorajik E. coli (O157:H7) sorbütolü fermente etmediğinden renksiz koloniler oluşturur CIN agar (Cefsoludin Irgasan Novobiosin agar) Yersinia enterocolitica Öküz gözü görünümünde koloniler oluşturur Bordet-Gengau veya Regan- Lowe besiyeri Bordetella pertussis Nazofarenks sürüntü örneğinden B. pertussis izolasyonu için kullanılır Eaton s agar Mycoplasma İçerisinde lipit bulunan besiyerinde sahanda yumurta görünümünde koloniler 56. Zorunlu aerob ve fakültatif anaerob bakterilerde bulunan enzim aşağıdakilerden hangisidir? A) Elastaz B) Hyalüronidaz C) Katalaz D) Koagülaz E) Lesitinaz (fosfolipaz C, alfa toksin) 13

13 56 C Zorunlu aerob ve fakültatif anaerob bakterilerde buluanan enzimler katalaz ve süperoksit dismutaz enzimleridir. Bakterilerin üreme özellikleri Tablo da gösterilmiştir. Bakterilerin üreme özellikleri Bakteri Aerob Anaerob Fakültatif anaerob Mikroaerofilik Kapnofilik Üreme Enzimler Enerji üretimi Örnek Aerob Anaerob Süperoksit Katalaz Oksidayon/ dismutaz Fermentasyon Oksidasyon Mycobakterium tuberculosis Mycoplasma pneumoniae Nokardiya Pseudomonas Bacillus Fermentasyon Aktinomyces Bacteroides Clostridium Oksidasyon ve fermentasyon Zayıf Üreme - Az Az Düşük oksijen(<%5), H 2 ve CO 2 de artış. Karbondiyoksite ihtiyaç duyanlar (%5-10 CO 2 ) Enterik bakteriler ve bazı flora bakterileri Helicobakter Campylobacter Ersipelothrix Brusella abortus ve Neisseria gonorrhoea 57. Aşağıdaki mikroorganizmalardan hangisi zorunlu intrasellülerdir? A) Histoplasma capsulatum B) Toxoplasma gondii C) Listeria monocytogenes D) Hepatit C virüsü E) Mycobacterium tuberculosis 57 D Virüsler, klomidyalar, riketsiyalar ve protozon olan Microsporidia zorunlu intrasellüler mikroorganizmalar olup, hücre içi yerleşim gösterir. Soruda yer alan hepatit C virüsü zorunlu intrasellüler mikroorganizmadır. Diğer seçeneklerde yer alan mikroorganizmalar fakültatif intrasellüler olup, monosit ve makrofajların içerisinde yerleşim gösterir (Retiküloendoteliyal sistem hücrelerinde tutulum yapar) Zorunlu ve fakültatif intrasellüler mikroorganizmalar Tablo da gösterilmiştir. Zorunlu ve fakültatif intrasellüler mikroorganizmalar Zorunlu hücre içi Fakültatif hücre içi mikroorganizmalar Mikroorganizmalar Bakteri Mantar Parazit Chlamydia Mycobacterium Histoplasma capsulatum (Makrofaj) Toxoplasma gondii (Makrofaj) Ricketsiya (ATP) Francisella Penicillum marneffei (Makrofajı tutar ve kırmızı pigment yapar) Leishmania spp. (Tatarcık - Makrofaj) Virüsler Legionella Babesia microti (Kene - Eritrosit) *Microsporidia Neisseria Plasmodium spp. (Sivrisinek - Eritrosit) Yersinia Trypanosoma (Amastigot - Myokard) Shigella Brusella Salmonella Bartonella Listeria * Primitif ökaryotik parazit, mitokondrisi bulunmaz. 58. Bakterilerde ribozomlarda protein sentezinde (translasyon aşamasında) inisiasyon (başlangıç) fazında 30 S ribozoma ve 50 S ribozom alt birimlerine bağlanarak protein sentezini inhibe eden antibiyotikler aşağıdakilerden hangisidir? 30 S ribozoma bağlanan 50 S ribozoma bağlanan A) Aminoglikozid Linezolid B) Tetrasiklin Kloramfenikol C) Siklohekzimid Linkozamid D) Aminoglikozid Makrolid E) Tetrasiklin Kloramfenikal 58 A Bakterilerde ribozomlarda protein sentezinde (translasyon aşamasında) inisiasyon fazında 30 S ribozoma bağlanarak protein sentezini inhibe eden antibiyotik grubu aminoglikozidler, 50 S ribozom alt birimine bağlanarak protein sentezini inhibe eden antibiyotik ise oksazolidinon grubunda yer alan linezoliddir. Ribozom 30 S alt birimine bağlanarak protein sentezini inhibe eden antibiyotikler: Aminoglikozidler ve tetrasiklinler (A-T: Avrupa Teşkilatı olarak ezbelerlenebilir) Ribozom 50 S alt birimine bağlanarak protein sentezini inhibe eden antibiyotikler: Kloramfenikol, makrolidler, linkozamidler, linezolid ve streptograminler (kinopristin/dalfopristin) dir ( KML-Linezolid-Streptogramin olarak ezberlenebilir) Protein sentez aşamasında etki eden antibiyotikler ve etki mekanizmaları Tablo da gösterilmiştir. 14

14 TEMEL BİLİMLER 2 TTBT / T - 36 Protein sentezi (Translasyon) aşamaları 1. İnisiyasyon (Başlama) - Aminoglikozitler 30S ribozoma bağlanarak inisiyasyon kopleksinin oluşmasını engeller - Oksasolidionlar (linezolid) 50S ribozoma bağlanarak inisiyasyon kopleksinin oluşmasını engeller 2. Elongasyon: Tetrasiklinler 30S e bağlanarak trna nın A bölgesine bağlanmasını engeller. 3. Peptidil transferaz: Kloramfenikol ve dalfopristin 50S ribozoma bağlanarak peptidil transferaz enzimini inhibe eder. 4. Translokasyon: Makrolitler, Linkozamidler ve Streptograminler 50S (23S) e bağlanarak translokasyonu engeller. 5. Uzama faktörü (elongation factor-2, EF2): Difteri ve Pseudomonas aeruginosa nın ekzotoksinleri ökaryotik EF2 yi inhibe ederek protein sentezini engeller. 59. Tüberküloz basilinin hücre duvarı yapısında aşağıdakilerden hangisi bulunmaz? A) Kord faktör B) Endotoksin C) Peptidoglikan D) Arabinogalaktan E) Mikolik asit 59 B Tüberküloz basilinde(mycobacterium tuberculosis) hücre duvarı yapısında endotoksin bulunmaz. Endotoksin (lioppolisakkarit, Lipit A) sadece Gram negatif bakterilerin hücre duvarı yapıısnda bulunur. Seçeneklerde yer alan kord faktör, peptidoglikan, mikolik asit ve arabinogalaktan ise hücre duvarı yapısında bulunur. 60. Pnömonisi olan 55 yaşında erkek hastanın balgamının Gram boyamasında Gram (-) diplokok saptanmıştır. Kültürde üreyen etken oksidaz pozitif ve DNA az pozitif olarak bulunuyor. Bu hastada en olası etken aşağıdakilerden hangisidir? A) Klebsiella pneumoniae B) Pseudomonas aeuginosa C) Moraxella catarrhalis D) Neisseria meningitidis E) Haemophilus influenzae 60 C Moraxella catarrhalis in özellikleri tanımlanmaktadır. Gram negatif oksidaz Glukoz Maltoz DNAse Beta Proflaksi diplokoklar fermentasyonu fermentasyonu laktamaz Neisseria _ Yok Rifampin meningitidis Neisseria + + Bazen - gonorrhae Moraxella catarrhalis + + Çoğunlukla - Moraxella (Branhamella) catarrhalis Normal konakta nazofarinkste kolonize olan immünitesi düşük kişilerde otit, sinüzit, bronşit ve pnömoni oluşturabilen bir etkendir. Oksidaz ve DNAa zı pozitif (S. aureus ve S. pyogenes gibi) gram negatif diplokoktur. Yüsek oranda (% 90) beta laktamaz salgılar. Tedavisi antibiyograma göre yapılmalıdır Zoonotik enfeksiyon etkeni olmayan aşağıdakilerden hangisidir? A) Yersinia enterocolitica B) Campylobacter jejuni C) Brucella abortus D) Shigella sonnei E) Salmonella enteritidis 61 D Shigella sonnei zoonotik enfeksiyon etkeni değildir. Sadece insanlarda hastalık oluşturur. Benzer şekilde Salmonella typhi, Salmonella paratyphi A, paratyphi B ve paratyphi C de sadece insanlarda hastalığa neden olur, zoonotik enfeksiyona (hayvanlarda hastalık oluşturup hayvanlardan insanlara bulaşan enfeksiyonlar) neden olmazlar. Zoonotik (Hayvan Kaynaklı) Enfeksiyon Oluşturan Gram Negatif Basiller Brucella spp. Francisella tularensis Yersinia spp. Pasteurella multocida Campylobacter jejuni Non-tifoidal Salmonellar (S.typhi, Salmonella paratyphi A, paratyphi B ve pparatyphi C dışındaki Salmonellalar) 62. Kontakt lensle ilişkili keratit etkeni olan, oksidaz pozitif, nonfermentatif, hareketli Gram negatif basil hangisidir? A) Pseudomonas aeruginosa B) Nocardia asteroides C) Klebsiella oxytoca D) Serratia marcescens E) Haemophilus aegytius 62 A Kontakt lensle ilişkili keratit etkeni olan, oksidaz pozitif, nonfermentatif, hareketli Gram negatif basil Pseudomonas aeruginosa dır. P.aeruginosa kontak lensle ilişkili keratite neden olur ve korneada fulminan ülserasyonla karakterizedir. Kısa süre içinde tedaviye başlanmazsa panoftalmite neden olur. (Kontak lensle ilişkili keratit etkenleri pseudomonas (en sık), nokardia ve acanthamoeba da kontak lensle ilişkili keratite neden olur). Bunun dışında P.aeruginosa lastik ayakkabı kullananlarda eğer bir yara söz konusuysa osteokondrite neden olabilir. İntravenöz ilaç bağımlılarında sağ kalp endokarditine neden olan en önemli iki etkenden biridir (en sık etken S. aureus). Haemophilus aegyptius: Oldukça bulaşıcı bir konjuktivite neden olur. Ayrıca çocuklarda ateş, purpura, şok ve ölümle sonuçlanan Brezilya purpurik ateşinin etkenidir.

15 63. Aşağıdakilerden hangisi Gram negatif, oksidaz (+), hareketli bakteriler içerisinde hangisi yer almaz? A) Pseudomonas aeruginosa B) Vibrio cholerae C) Aeromonas hydrophila D) Plesiomonas shigelloides E) Yersinia enterocolitica 63 E Yersinia enterocolitica Enterobactericea ailesinde yer alan zoonotik enfeksiyon etkeni Gram negatif basildir. Tüm Enterobactericea ailesi üyeleri (E.coli, Klebsiella, Proteus, Salmonella, Shigella, Enterobacter, Morganella vb.) oksidaz (sitokrom C) negatiftir. Yersinia enterocolitica Genellikle üreaz (+) dir. 64. Poliribozil-ribitol fosfat yapısında kapsül yapısı, lipooligosakkarit yapıda endotoksin, IgA proteazı ve pilusu bulunan Gram negatif kokobasil hangisidir? A) Neisseria meningitidis B) Moraxella catarrhalis C) Neisseria gonorrhea D) Haemophilus influenzae E) Brucella abortus 64 D Soruda Haemophilus influenzae nın özellikleri tanımlanmaktadır. Haemophilus İnfluenzae Küçük gram negatif kokobasil. Polisakkarit kapsülü bulunan H. influenzae üst solunum yolu florasında bulunmamasına rağmen özellikle çocuklarda % 2-4 oranında nazofarinks taşıyıcılığı bulunabilir. Kapsülsüz türler ise nazofarinks florasında bulunur (%50-80). Kapsülü poliribozil-ribitol fosfat yapısında (PRP) olup antijeniktir. Özgül antiserumlarla yapılan kapsül şişme reaksiyonuyla tanı konabilir (S. pneumoniae de olduğu gibi). Polisakkarit kapsülüne göre altı serotipe ayrılır (a, b, c, d, e, f). En virülan olan serotip b dir ve invazif hastalıkların %90 ından sorumludur. Kapsül (PRP): En önemli virülans faktörüdür ve antifagositik etki gösterdiği gibi invazyona katkıda bulunur. Bu nedenle invazif enfeksiyonların çoğu H. ifluenzae tip b ile meydana gelir. Endotoksin: Lipooligosakkarit yapıdadır. Ekzotoksini yoktur. IgA proteaz: Mukozal IgA nın etkilerinden korunmuş olur. Pili: Kapsüllü H. influenzae flora elemanı değildir fakat pilisiyle solunum epitel hücrelerine tutunur. Endotoksini Lipooligosakkarit IgA proteaz salgılayan yapısında olan bakteriler* bakteriler Neisseria spp. Neisseria spp. H. influenzae H. influenzae Moraksella catarhalis S. pneumoniae *Polisakkarit (O antijeni) bulunmaz. 65. Fagozom-lizozom birleşmesinin engellendiği, otel ve hastanelerde su borularında slime faktör benzeri madde üretebilen, Gram boyasıyla boyanmayan, doğadaki serbest amiplerin içerisinde üreyebilen, pnömoni etkeni fakültatif hücre içi bakteri hangisidir? A) Chlamydia trachomatis B) Mycoplasma pneumoniae C) Chlamydia pneumoniae D) Legionella pneumophila E) Coxiella burnetti 65 D Soruda Legionella pneumophila nın özellikleri tanımlanmıştır. LEGİONELLA: Nonfermenter, katalaz ve oksidaz pozitif pleomorfik basildir. Gramla boyanmaz Zorunlu aerob olup bir çok legionella türü polar flagellasıyla hareketlidir. İnsanda en sık hastalık oluşturanlar tip 1 ve 6 dır (en sık tip 1). Legionella alveolar makrofajlarda, monositlerde ve doğada amipler (Acanthamoeba ve Naegleria gibi) içinde yaşayan fakültatif intrasellüler bir mikroorganizmadır. Nemli ortamlarda uzun süre canlı kaldığından klima, duş başlığı gibi sıcak su (50 o C de 30 dakika dayanır) sistemlerinden aerosol yoluyla insanlara bulaşır. Hücresel immün yetmezliği olanlar (en riskli grup, renal ve kardiyak transplantasyon), yaşlılar (>55yaş) ve çocuklar, kronik hastalığı olanlar (KOAH, kalp yetmezliği, hemodiyaliz hastaları, DM), sigara ve alkol bağımlılığı predispozan faktörlerdir. Virülans Faktörleri: En önemli virülans faktörü fagozom- lizozom füzyonunu engelleyerek makrofajların içinde yaşayabilmesidir. Bu özellik M.tuberculosis ve Brucella cinsi bakterilerde de mevcuttur.vakuol içinde yaşıyabilmesi için mutlaka demire ihtiyacı vardır. Burada salgılamış olduğu proteolitik enzimlerle (fosfolipaz, lipaz, nükleaz) konak hücrede hasar oluşturur. Legionellaya karşı temel konak savunma sistemi hücresel immün sistemdir. 66. Doğal (nonspesifik,native) ve kazanılmış (adaptif) immun sistem farklarına ilişkin olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Doğal immun sistem antijenden bağımsızdır ve patojenlere karşı konağın gösterdiği ilk cevaptır. B) Doğal immun sistem hızla gelişirken, kazanılmış immun sistem yavaş gelişir. C) Doğal immun sistemde anatomik bariyerler, inflamasyon ve fagositer hücreler (nötrofil, eozinofil) görev alırken, kazanılmış immun sistemde T ve B lenfositler rol alır. D) Doğal immun sitem kortikosteroidlerle, kazanılmış immun sitem ise siklosporinle inhibe olur. E) Doğal immun sistem antijene spesifik ve belleği varken, kazanılmış immun sistem antijene nonspesifik olup, belleği yoktur. 16

16 TEMEL BİLİMLER 2 TTBT / T E Doğal immun sistem antijene spesifik değildir ve belleği yoktur, kazanılmış immun sistem ise antijene spesifik olup, belleği (Bellek T ve B lenfositler) mevcuttur. Doğal ve Kazanılmış immun sistemin farkları Tablo da gösterilmiştir. Doğal (nativ,innate,nonspesifik) Kazanılmış (adaptive,spesifik) immün sistem immün sistem Hızlı gelişir (saatler içinde) Yavaş gelişir (günler sonra) Uyaran: LPS (endotoksin), peptidoglikan, viral RNA, sistemik hastalık (Ör: Septik şok vb) Cevap sürecinde değişiklik göstermez Hücresel: Makrofaj ve NK Humoral: Kompleman, mannoz bağlı protein (MBP) ve nötrofil Kortikosteroidlerle inhibe edilir Uyaran: Protein antijen, lokal doku hasarı (ör: granülomatöz inflamasyon vb) Cevap süreci giderek artar (primer ve sekonder yanıt) Hücresel: T lenfosit (Th ve Tc) Humoral: B lenfositler, plazma hücresi (Antikor) İmmunsupresif ilaçlarla (Ör: Siklosporinle )inhibe edilir 67. Mononüklear Fagositik Sistem (Retiküloendotelyal sistem) hücreleri içerisinde yer almayan hücre aşağıdakilerden hangisidir? A) Mikroglia B) Langerhans hücresi C) Osteoklast D) Dendritik hücre E) Plazma hücresi 67 E Plazma hücreleri, B lenfositlerin antijenik uyraımı sonucunda gelişen ve antikor sentezleyen kazanılmış immün sistemin humoral komponentinde yer alan hücrelerdir. Plazma hücreleri Mononüklear Fagositik Sistem (Retiküloendotelyal sistem) hücreleri içerisinde yer almaz. MAKROFAJ: Büyük mononüklear fagositik hücrelerdir. Makrofajlar temel olarak Th1 ve NK dan salınan γ- interferon ile uyarılır. Mononüklear fagositik sistem eskiden retiküloendotelyal sistem diye isimlendiriliyordu. Makrofajların Görevleri Sitokin salınımı: TNF- alfa, IL-1, IL-6, IL-8, IL-12 Fagositoz ve opsonizasyon: Opsonizasyon fagositozun kolaylaştırılması demektir ve özellikle kapsüllü bakterilerin fagositozu için kullanılır. Makrofajlarda opsoninler (C3b ve IgG nin Fc kısmı) için reseptör bulunduğundan fagositoz kolaylaşır. Antijen sunumu: Protein antijenleri CD4 T lenfositlerine sunarlar. ADCC (Antikora bağlı hücresel sitotoksisite) ye katılır. IgG nin Fc kısmı için reseptör (CD 16) taşır. B lenfositler ise protein özellikteki antijenleri sunabilir. B lenfositler IL-2, IL-4,IL-5, IL-6 ile aktifleşince antikor (immunglobulin) sentezleyen plazma hücrelerine dönüşür. 68. Th0 dan Th2 lenfosit alt grubu yönüne farklılaşmaya ve Th2 de artışa neden olan, antiinflamatuvar etkili sitokin aşağıdakilerden hangisidir? A) IL-12 B) IL-4 C) IL-10 D) IL-13 E) TGF-beta 68 B Th ana hücresinin (Th0) Th2 lenfositlere farklılaşmasını uyaran temel sitokin IL-4, Th1 e farklılaşmasını uyaran temel sitokin ise IL-12 dir. Sitokinler ve önemli özellikleri Tablo da gösterilmiştir. Tablo 2.13: Sitokinler ve etki mekanizması Sitokin Kaynak Fonksiyon TNF- alfa (TNF-β= lenfotoksin) Makrofaj, T lenfosit TNF-alfa enflamasyonda ilk salgılanan sitokindir. Düşük konsantrasyonda: Nötrofil aktivasyonu ve endotel hücrelerine adezyon. Yüksek konsantrasyonda: septik şok, nekroz ve tümör. Yağ ve kaslarda katabolik aktiviteye sahip olduğundan kaşeksin de denir (lipoprotein lipazı inhibe eder). Karaciğer: Akut faz reaktanlarının sentezi (amiloid A, fibrinojen) TNF- α blokan antikorları Crohn hastalığı, RA, psoriyatik artrit ve ankilozan spondülit tedavisinde kullanılır. İnterlökin 1 Makrofaj Hipotalamus: Ateş (endojen pirojen) PGE2 yapımını arttırarak. Karaciğer: Akut faz reaktanlarının sentezi İnterlökin 2 (TCGF) Th1 Otokrin hücre proliferasyonu, T hücre büyüme faktörü (T cell growth factor) Th, Tc ve B lenfosit aktivasyonu İnterlökin 3 Th2 Multipotent kök hücrelere etki ederek hematopoezi uyarır. İnterlökin 4 (BCGF) Th2, mast hücresi Th2 artışı. B lenfositlerin çogalması (humoral immüniteyi arttırır). İzotip swich (IgG4) ve IgE artışı (anaflatik tip hipersensitivite reaksiyonu Tip-1 e yatkınlık). Makrofaj ve Th aktivasyonunun inhibisyonu sonucunda gama- interferon, IL-12 ve TNF üretiminin engellenmesi. B lenfositlerin farklılaşması. Eozinofil (allerjik tip hipersensitivite reaksiyonu) ve IgA artışı. İnterlökin 5 Th2 (BCDF) İnterlökin 6 Th2, makrofaj Karaciğerde akut faz reaktanlarının sentezi, B lenfosit proliferasyonu, Myeloma (neoplastik plazma hücresi) ve bunun derivesi olan monoklonal antikor üreten hibridoma gelişimine neden olur. İnterlökin 7 İnterlökin 8 İnterlökin 10 İnterlökin 11 İnterlökin 12 İnterlökin 13 İnterlökin 15 Gama interferon Fibroblast, İmmatür lenfoid progenitör Kİ nin stromal hücreleri Makrofaj Nötrofil kemotaksisini aktive eder Epitel hücresi PNL Th2 Th1 in gelişimini inhibe eder, sonuçta Th1 hücrelerinden salınan gama interferon üretilemez. Antijen sunan hücre (Makrofaj vb) aktivasyonunun inhibisyonu sonucunda IL-12 ve TNF üretiminin engellenmesi. B lenfosit proliferasyonu. Megakaryosit maturasyonunu sağlar. Trombositopeni ve osteoporoz tedavisinde kullanılır. Makrofaj ve dendritik hücre Th-2 Makrofaj Th ve NK (Lenfosit) NK ve TH1 aktivasyonu. THo ın Th1 e farklılaşması. Sitolitik aktivitenin artması sonucunda enfekte hücrenin ölümü, İmmün sistemi baskılayıcı etki, allerjik hava yolu hastalıklarının (astım vb) gelişiminde rol alır. NK büyüme faktörü Makrofaj ve NK hücrelerinin fagositozis ve öldürme işleminin uyarılması, MHC I ve II sentezinin uyarılması. IgG1 ve IgG2 üretimi, Th2 inhibisyonu TGF- beta T lenfosit Esas olarak T lenfositlerin çoğalma ve fonksiyonlarını inhibe eder. Antisitokin dir. Plazmin ile aktive olur ve kronik inflamatuar olaylardaki fibrozisten sorumludur. 17

17 69. Periferik yaymada eritrosit içerisinde birden fazla trofozoit form (vokmen kulaklığı görüntüsü) muz şeklinde gametosit ve eritrositlerde akantosit (dikensi çıkıntı) görüldüğü paraziter enfeksiyon etkeni hangisidir? A) Babesia microti B) Plasmodium vivax C) Leishmania donovani D) Plasmodium malaria E) Plasmodium falcifarum 69 E Sıtma anofel cinsi dişi sivrisineklerin insanı ısırması ile bulaşan Plasmodium türlerinin neden olduğu bir protozoon enfeksiyonudur. Plasmodium falcifarum sıtmasında periferik yaymada eritrosit içerisinde birden fazla trofozoit form muz şeklinde gametosit ve eritrositlerde akantosit (dikensi çıkıntı) görülür. Sıtma etkeni olan plazmodium türleri ve özellikleri Tablo da gösterilmiştir. Sıtma türleri ve özellikleri Bulgular P. falciparum P. malariae P. vivax P. ovale Sıtma türü Habis tersiyan (48sa) sıtma Kuartan (72sa) sıtma Selim tersiyan (48sa) sıtma İnfekte eritrosit sayısı %5 den fazla %2 den az Az İnfekte Tüm yaştaki Matür Retikülosit eritrosit yaşı eritrositler eritrosit İnfekte Normalden eritrosit Normal Normal büyük büyüklüğü Kanda bulunan parazit formları Eritrositte pigment Diğer özellikler Anemi ve SSS tutulumu Nefrotik sendrom Ring yada gametosit Maurer lekeleri Muz şeklinde gametositler, trofozoidlerde volkmen kulaklığı manzarası Sık ve şiddetli, eritrositlerde masif hemoliz Selim tersiyan (48sa) sıtma %2 den az Retikülosit Normalden büyük Tüm formlar Tüm formlar Tüm formlar Zieman granülleri Bant şeklinde trofozoidler tipiktir. Rozet (papatya) şeklinde gametositler görülür Schüffner granülleri Olgun trofozoitte pleomorfik stoplazma (Ameboid trofozoid) Schüffner granülleri Nadir Nadir Nadir Nadir Sık Nadir Yok Enfekte eritrositler oval ve püsküllü kenara sahip 70. Sadece trofozoit formu bulunan, cinsel yolla bulaşan ve bu nedenle hastanın partneriyle bilikte tedavi edilmesini gerektiren, kadınlarda yeşil renk vajinal akıntıya neden olan vajinit etkeni mikroorganizma hangisidir? A) Entamoeba coli B) Haemophilus ducrei C) Trichomonas vaginalis D) Candida albicans E) Chlamydia tractomatis L 1-3 serotipleri 70 C Soruda Trichomonas vaginalis protoozon enfeksiyonu tanımlanmaktadır. Protozoonlar (tek hücreli parazit) ve özellikleri Tablo da gösterilmiştir. Protozoonların özellikleri Protozoonlar Hastalık Bulaş yolu Entamoeba histolytica Amipli dizanteri Fekal- oral Kontak lensle ilişkili keratit Amipler Acanthamoeba AIDS te (Sarkodina) granülomatöz Sular ensefalit Naegleria fowleri Primer amip meningoensefaliti Sular Silyalı Balantidum coli Kolit Fekal- oral Plasmodium spp Sıtma (eritrosit tutulumu) Sivrisinek Sporlular (Sporozoa) seksüel ve aseksüel üreme gösterirler Kamçılılar/ flagella (Mastigofora) Babesia microti Toxoplazma gondii Babesiyoz (eritrositlerde sıtmaya benzer görünüm) Konjenital enf. AIDS te ensefalit Kene Ookist, bradizoid, trofozoid Cryptosporidium İshal parvum Fekal- oral İsospora belli İshal Fekal- oral Cyclospora cayetanensis İshal Fekal- oral Visseral Leishmania Flebotom laişmanyozis donovani (tatarcık) (RES tutulumu) Trichomonas vaginalis Giardia lamblia Trypanosoma cruzi Vajinit (sadece trofozoidi var) Steatore, malabsorbsion Chagas hastalığı Cinsel ilişki Fekal- oral Çeçe sineği 71. Mantarların eşeysiz spor formuna örnek aşağıdakilerden hangisidir? A) Klamidospor B) Askospor C) Zigospor D) Oospor E) Bazidiyospor 71 A Klamidospor mantarların eşeysiz spor formudur. Diğer seçeneklerdeki spor formları ise eşeyli spor formudur. Mantarlar ve spor formları Tablo 1 ve Tablo2 de gösterilmiştir. Eşeyli sporlar Eşeyli sporlar (Seksüel spor) Örnek Bazidiyospor* (basidomycetes) Cryptococcus Askospor (askomycetes) Septalı hif Histoplasma, Blastomyces Coccidioides, Candida, Saccharomyces cerevisiae Zigospor (zygomycetes) Septasız hif Mucor Rhizopus, Apsidia Pilobolus Oospor İnsanda hastalık yapmaz 18

18 TEMEL BİLİMLER 2 TTBT / T - 36 Eşeysiz sporlar Eşeysiz sporlar (Aseksüel spor, konidyum) Blastospor (maya mantarının oluşturduğu tomurcuk) Artrospor (tespih tanesi şeklinde spor) Klamidiospor (büyük, kalın duvarlı, ısıya ve kuruluğa dayanıklı) Sporangiospor Konidiyospor Örnek Candida albicans Dermatofitler Ak piedra (Trichosporon beigelii) Coccidiodes immitis Geotrichum candidum Candida albicans Mukor, Rhizopus Prototheca (Morula paterni) 72. Mantarların serolojik tanısına yönelik yanlış olan eşleştirme aşağıdakilerden hangisidir? A) İnvaziv kandidiyazis Mannan antijeni ve antikoru B) Candida infeksiyonu Beta 1,3 glukan testi C) Aspergillus infeksiyonu Quellung testi D) İnvaziv aspergilloz Galaktomannan E) Aspergillus infeksiyonu Beta 1,3 glukan testi 72 C Quellung testi (kapsül şişme reaksiyonu) kapsüllü bakterilerin (Pnömokok, meningokok, H.influenza tip B) tanısında kullanılan kapsül yaspısını gösteren bir testtir. Aspergillus türleri fırsatçı küf mantarı olup kapsül yapısı bulundurmaz. Kapsüllü mantarlar Crytoccoccus neoformans ve Rhodotorula türleridir. Diğer eşleştirmeler doğrudur. Antifungaller ve etki mekanizması İlaç Poliyenler Amfoterisin B Nistatin Azoller Flukonazol Vorikonazol Ketakonazol Itrakonazol vb. Ekinokandinler Kaspafungin Mikafungin Anidulafungin Nükleosid Analoğu Flusitozin (5- Fulorositozin) Griseofulvin Alilaminler (Terbinafin) ve Tiokarbamat (Tolnaftat) Etki Mekanizması Etkinlik Ergosterole *Dermatofit enfeksiyonlarının bağlanarak por tedavisinde kullanılmaz. Amfoterisin oluşturur ve B en geniş spekturumlu antifungal membranda olmasına rağmen oldukça oksidatif hasar NEFROTOKSİK (akut tubuler nekroz) gelişimine neden bir ilaç olduğundan sadece şiddetli olur. fungal enfeksiyonların tedavisinde kullanılır. Sitokrom p450 bağımlı bir enzim olan 14- α- demetilazı inhibe ederek lanosterolden* ergosterol sentezini inhibe eder. Beta glukan sentezini engelleyerek hücre duvarı sentezini inhibe eder. Nükleik asit (DNA ve RNA) sentezini inhibe eder Mikrotubullerle etkileşime girerek mitozu inhibe eder *Sequalen epoksidazı inhibe ederek ergositerol sentezini engeller BOS a en iyi geçen azol flukonazol dür. *Candida krusei, *Aspergillus, Zygomycetes ve Fusarium flukonazole dirençlidir. Flukonazol hamilelerde kullanılmaz. Vorikonazol BOS a iyi geçer ve primer endikasyonu invazif aspergillozistir. İtrakonazolün kapsülünün çözünmesi için asit Ph gerekir bu nedenle H2 bloker, anti asit ve PPİ ile kullanılmaz. En toksik olan ketakonazoldür. Antiandrojenik etki, adrenal süpresyonu, karaciğer disfonksiyonuna neden olur. Zygomycetes tedavisinde kullanılabilen azol posakonazol dur. Sadece parenteral kullanılır. *Candida ya fungusidal etkili olduğundan flukonazole dirençli kandida enfeksiyonlarının tedavisinde kullanılır. Aspergillusa karşı fungustatik etkilidir. BOS a en iyi geçen antifungaldir. Candida ve C. neoformansa etkilidir. Aspergillus, dimorfik mantarlar, Fusarium ve Zygomyces e etkisizdir. Kemik iliğine toksiktir (Zidovudin ve gansiklovir gibi). Sadece dermatofit enfeksiyonlarının tedavisinde kullanılan oral ve topikal formları var. Onikomikoz tedavisinde kullanılmaz. Teratojen ve karsinojendir. P450 ve warfarin metabolizmasını arttırır. Terbinafin günümüzde dermatofit enfeksiyonlarının tedavisinde en sık kullanılan ilaçtır. Alilaminlerin oral ve topikal preparatları var. Tolnaftat ın sadece topikal preparatı vardır. 73. Beta glukan sentezini engelleyerek hücre duvarı sentezini inhibe eden antifungal ilaç aşağıdakilerden hangisidir? A) Vorikonazol B) Nistatin C) Psokonazol D) Anidulafungin E) Flusitozin 73 D Beta glukan sentezini engelleyerek hücre duvarı sentezini inhibe eden antifungal ilaç grubu ekinokandinler olup, bu grupta Kaspafungin,mikafungin ve anidulafungin yer alır. Antifungal ilaçlar ve etki mekanizmaları Tablo da gösterilmiştir. 74. Virüslerin yapısında aşağıdakilerden hangisi bulunmaz? A) DNA B) RNA C) Kapsid D) Zarf E) Mezozom 74 E Mezozom yapısı prokaryot mikroorganizmalarda (bakterilerde) bulunur. Başlıca septal ve lateral mezozom olmak üzere 2 tip mezozom bulunur. Virüsler gerçek hücre yapııs içermeyen mikrorganizmalar olup, DNA veya RNA dan sadece birini içerir. Buna göre virüsler DNA virüsleri ve RNA virüsleri diye 2 gruba ayrılır. Virüslerde nükleik asiti (DNA veya RNA) örten protein yapıdaki kılıfa kapsid adı verilir. Bazı virüslerde lipid yapıda zarf yapııs bulunabilir. Zarflı virüsler dış ortam şartlarına ve dezenfeksiyon işlemine en dayanıksız virüslerdir. Zarfsız virüsler zarflı virüslere göre dış ortam şartları, mide asidi ve dezenfeksiyon işlemine daha dayanıklıdır. Sterilizasyon ve dezenfeksiyon işlemine en dayanıklı mikroorganizma ise prionlardır. 19

19 75. HSV tip 1 ve HSV tip 2 nin farklarına ilişkin hangisi yanlıştır? A) HSV 1 tükrük veya cilt lezyonlarına temasla, HSV 2 ise cinsel ilişkiyle bulaşır. B) HSV 1 trigeminal gangliyonda, HSV 2 ise sakral gangliyonda latent kalır. C) HSV 1 antiviral ilaçlara HSV 2 den daha fazla dirençlidir. D) HSV 1 erişkinde ensefalit, HSV 2 ise yenidoğanda aseptik menenjite neden olur. E) HSV 1 ısıya HSV 2 den daha fazla dirençli olup, döletli yumurta koryoallantoik zarında küçük plaklar yapar. 75 C HSV 2 antiviral ilaçlara HSV 1 den daha fazla dirençlidir.diğer seçeneklerde yer alan ifadeler doğrudur. HSV-1 ve HSV-2 nin özellikleri ve neden oldukları enfeksiyonlar Tablo da gösterilmiştir. HSV tip 1 ve tip 2 nin özellikleri Özellikler HSV-1 HSV-2 Bulaş yolu Genellikle tükrük teması Cinsel temas Primer enfeksiyon zamanı Bebek ve küçük çocuklar Genç erişkin Latent bölgesi Trigeminal gangliyon Sakral gangliyon Isıya direnç Fazla Az Üreme özellikleri Döletli yumurta koryoallantoik zarında küçük plaklar Döletli yumurta koryoallantoik zarında büyük plaklar Antivirallere direnç Az Çok Yaptığı enfeksiyonlar Menenjit +/- + Ensefalit (mortalitesi + - yüksek) Egzema herpetikum + - Keratit ve + - keratokonjuktivit Oral herpes, faranjit, + +/- ösefajit, trakeobronşit Genital herpes, dolama +/- + Neonatal herpes +/ Humman papilloma virüs (HPV) için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Sıklıkla cinsel yolla bulaşan zarfsız onkojenik DNA virüsdür. B) Latent enfeksiyonu neden olmaz C) L1 ve L2 kapsid proteinlerini içeren rekombinant aşısı mevcuttur. D) Tanıda doku kültürü kullanılamaz E) Tanısında Southern blot hibridizasyon testi kullanılabilir. 76 B Humman papilloima virüs (HPV) latent enfeksiyona neden olabilir. Diğer seçenekelrde yer alan ifadeler doğrudur. Southern blot hibridizasyon testi DNA virüslerinin tanısında, Northern blot hibridizasyon testi ise RNA virüslerinin tanısında kullanılabilir. 77. Sigara içen bireyin bronşlarındaki pseüdostratifiye silyalı kolumnar epitelin yerini skuamöz epitelin alması aşağıdakilerden hangisi ile açıklanır? A) Atrofi B) Metaplazi C) Apoptozis D) Displazi E) Hiperplazi 77 B Metaplazi, matür bir hücre tipinin (epitelyal veya mezenkimal) yerini, bir başka matür hücre tipinin almasıdır. Strese duyarlı hücrelerin yerini, olumsuz koşullara daha dayanıklı hücre tiplerinin aldığı adaptif süreçtir. Sigara içenlerde ve A vitmaini (retinoik asit) eksikliğinde trakea ve bronşları döşeyen normal silyalı pseudostratifiye kolumnar epitel hücrelerinin yerini çok katlı yassı epitel (skuamöz epitel) hücreleri alır. Buna skuamöz metaplazi denir. En sık gözlenen metaplazi örneğidir. 78. Aşağıdakilerden hangisi reversible hipoksik hücre zedelenmesinde ilk gözlenen morfolojik değişikliktir? A) Hücresel yağlanma B) Hücre şişmesi C) Piknoz D) Miyelin figürler E) Mikrovilluslarda küntleşme 78 B Reversible hücre zedelenmesinde morfolojik değişiklikler: Hücre şişmesi (İlk oluşan değişiklik) Hücresel yağlanma Hemen her tür zedelenmenin morfolojik ilk bulgusu hücresel şişmedir.(hidropik dejenerasyon, vakuoler değişiklik) Sitoplazmada küçük berrak vakuoller şeklinde görülebilir. Yağlı değişiklik hipoksik zedelenmede ve toksik veya metabolik zedelenmelerin çeşitli biçimlerinde izlenebilir. Sitoplazmada irili ufaklı lipid vakuolleri izlenir. En çok hepatosit ve kalp kası hücresi gibi yağ metabolizmasından zengin hücrelerde görülür. 79. Aşağıdakilerden hangisinde distrofik kalsifikasyon görülebilir? A) Multiple myelomda böbrek tutulumu B) Paratiroid adenomu C) Kemiğin paget hastalığı D) Yağ nekroz odakları E) Sarkoidoz 20

20 TEMEL BİLİMLER 2 TTBT / T D DİSTROFİK KALSİFİKASYON: Nekrotik hasarlı, kronik iltihaplı, skarlı veya tümöral dokularda kalsiyum birikmesidir. Kalsiyum metabolizması normaldir. Kan kalsiyum seviyesi normaldir. Kalsifikasyonu kalsiyum fosfat mineralinden oluşan kristal formasyonu başlatır. Kalsiyum fosfat bağlanma döngüler tekrarlanır ve böylece lokal yoğunlaşmalar olur. Distrofik kalsifikasyon organ disfonksiyonlarına neden olabilir. (aterosklerotik plakta, kalp kapaklarında) Distrofik kalsifikasyon nedenleri Aterosklerotik plak Yaşlılarda kalp kapakları Tiroid nodülleri Tüberküloz lenfadenit Enzimatik yağ nekrozu alanları Diğer nekrotik dokularda Bazı tümörlerde (PSAMMOM cismi 80. Akut inflamasyonda lökositlerin yapmış olduğu hareketlerden hangisi en son görülür? A) Adezyon B) Marginasyon C) Kemotaksis D) Yuvarlanma E) Diapedez 80 C İnflmasyonda lökositlerin damar lümeninden zedelenme alanına kadar geçişindeki hareketlerin sıralaması; Marjinasyon Yuvarlanma (Rolling) Adezyon Transmigrasyon Kemotaksis İnflamasyon esnasında vasküler staza bağlı olarak lökositlerin damar duvarına yaklaşmasına marginasyon, endotele gevşek bağlanmasına yuvarlanma, endotele sıkı bağlanmasına adezyon denir. Adeze olan lökositlerin endotelden damar dışına doğru hareketine transmigrasyon (diapedez), damar dışına çıkan lökositlerin zedelenme alanına hareketine kemotaksis denir. Kemotaksis damar dışında gerçekleşen bir harekettir. 81. Aşağıdakilerden hangisi Tip II aşırı duyarlılık reaksiyonudur? A) Good Pasture sendromu B) Poststreptokoksik glomerülonefrit C) Sarkoidoz D) Tip 1 Diabetes Mellitus E) Sistemik Lupus Eritematozis 81 A Tip II ADR, hücre yüzeyinde veya ekstraselüler matrikste bulunan antijenlere (genellikle endojen, bazen eksojen olabilir) karşı gelişen antikorlar aracılığıyla gelişir. Patogenezindeki mekanizmalar; Antikorlar(IgG veya IgM sınıfı ise) hücre yüzeyinde biriktiği zaman kompleman sistemini aktive edebilir. Bunun sonucunda; C3b nin opsonizan etkisi ile fagositler tarafından tanınıp yıkılması veya MAK ile lizis gerçekleşir. Antikor bağımlı hücresel sitotoksisite: IgG ile kaplanan hücreler, IgG nin Fc parçası için reseptöre sahip hücreler (monosit, nötrofil, NK hücreleri) tarafından fagositoz yapmadan öldürülebilir. Antikor aracılı hücresel disfonksiyon: Hücre yüzey reseptörlerine karşı gelişen antikorlar, hücre hasarı yapmaksızın disfonksiyona neden olabilir. Tip II Hipersensitivite Örnekleri Otoimmün hemolitik anemi Otoimmün trombositopenik purpura Eritroblastozis fetalis Pemfigus vulgaris, Büllöz pemfigoid ANCA pozitif vaskülitler Good-pasture sendromu Akut romatizmal ateş Myastenia gravis Graves hastalığı İnsülin rezistans DM (Tip II DM) Pernizyöz anemi 82. Aşağıdakilerden hangisi benign epitelyal bir tümör değildir? A) Adenom B) Papillom C) Polip D) Kistadenom E) Leiomyom 82 E Tümörler parankimini oluşturan hücre tipine göre epitelyal ve mezenkimal olarak üzere gruplandırılırlar. Benign epitelyal tümörler adenom, kistadenom, papiller kistadenom, papillom ve polip olmak üzere isimlendirilmişlerdir. Benign mezenkimal tümörler ise kaynaklandığı hücrenin sonuna om/oma eki alarak isimlendirilirler. (fibrom, lipom, leiomyom, rabdomyom, kondrom, osteom gibi) 83. Aşağıdakilerden hangisi in situ kanserlerde görülmez? A) Pleomorfizm B) Polarite kaybı C) Metastaz D) Mitoz artışı E) Displazi 83 C Displazi başlıca epitellerde izlenir ve hücrelerde pleomorfizm, hiperkromazi, nukleomegali, polarite kaybı ve mitoz sıklığında artışla karekterize düzensiz proliferasyona denir. Displazi epitelin tüm katını tutup subepitelyal stromaya yayılmazsa buna in situ kanser denir. Ancak subepitelyal stromaya da yayılırsa bına invaziv kanser denir. İn situ kanserlerde metastaz izlenmez. 84. Burkitt lenfomada aşağıdaki değişikliklerden hangisi sık görülür? A) t(14;18) sonucu Bcl-2 over ekspresyonu B) t(8;14) sonucu Myc aşırı ekspresyonu C) t(11;14) sonucu Cyclin D1 ekspresyonu D) t(9;22) sonucu Bcl-Abl hibrid proteini E) t(15;17) sonucu PML-RARa füzyon proteini 21