2011/1.DÖNEM YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI SERMAYE PİYASASI MEVZUATI 24 Mart 2011-Perşembe 18:00

Transkript

1 2011/1.DÖNEM YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI SERMAYE PİYASASI MEVZUATI 24 Mart 2011-Perşembe 18:00 SORULAR SORU 1: Aracı Kurumlarda Uygulanacak İç Denetim Sistemine İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ ve bu tebliğde yapılmış değişiklikler çerçevesinde; a. İç denetim sistemi, b. İç kontrol sistemi, c. Teftiş sistemi, kavramlarını tanımlayınız ve bu sistemlerin aracı kurumlar bakımından zorunlu olup olmadıklarını d. Bağımsız dış denetim ile iç denetim arasındaki ilişkileri belirtiniz. SORU 2: Birleşme İşlemlerine İlişkin Esaslar Tebliği ve bu tebliğde yapılmış değişiklikler çerçevesinde; Ortaklık devralma yoluyla birleşme işlemlerinde taraflardan en az birinin halka açık anonim ortaklık olması durumunda, özkaynak veya rayiç değer yöntemlerinin kullanılması halinde, ortaklık devralma yoluyla birleşme işlemi sonrasında ulaşılacak sermaye artırımının tutarını aşağıdaki örnek üzerinden hesaplayınız. Devralan ortaklığın özkaynağı Devrolan ortaklığın özkaynağı Devralan ortaklığın ödenmiş sermayesi Sermaye artırım tutarı =? : TL : TL : TL SORU 3: Sermaye Piyasasında Derecelendirme Faaliyeti ve Derecelendirme Kuruluşlarına İlişkin Esaslar Tebliği ve bu tebliğde yapılmış değişiklikler çerçevesinde; a. Derecelendirme faaliyetinin ayrıntılı kapsamını, b. Derecelendirmenin işletmeler bakımından zorunlu olup olmadığını, c. Derecelendirme faaliyetinde bulunabilecek kuruluşları SORU 4: Vadeli İşlemler Aracılık Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Tebliğ ve bu tebliğde yapılmış değişiklikler çerçevesinde; (25 puan) a. Vadeli işlemler aracılık şirketleri ve faaliyet konularını, b. Vadeli işlemler aracılık şirketlerinin kuruluş şartlarını

2 CEVAP 1: CEVAPLAR a. İç denetim sistemi, iç kontrol sistemi ile teftiş sisteminden oluşan bütünleştirilmiş süreci ifade eder. Aracı kurumlar, bünyelerinde faaliyetlerinin kapsam ve yapısıyla uyumlu, değişen koşullara cevap verebilecek nitelik, yeterlilik ve etkinlikte iç denetim sistemlerini kurmak, idame ettirmek ve geliştirmek zorundadırlar. b. İç kontrol sistemi, aracı kurumun merkez dışı örgütleri dahil tüm iş ve işlemlerinin yönetim stratejisi ve politikalarına uygun olarak düzenli, verimli ve etkin bir şekilde mevcut mevzuat ve kurallar çerçevesinde yürütülmesi, hesap ve kayıt düzeninin bütünlüğünün ve güvenilirliğinin, veri sistemindeki bilgilerin zamanında ve doğru bir şekilde elde edilebilirliğinin sağlanması, hata, hile ve usulsüzlüklerin önlenmesi ve tespiti amacıyla aracı kurumda uygulanan organizasyon planı ile bunlara ilişkin tüm esas ve usulleri ifade eder. Aracı kurumların oluşturdukları iç kontrol sistemlerine ilişkin tüm politika ve prosedürlerini yazılı hale dönüştürmeleri zorunludur. İç kontrol sistemlerine ilişkin bu gibi yazılı prosedürlerin kabulü ve yürürlüğe konulması için aracı kurum yönetim kurulunun kararı şarttır. c. Teftiş sistemi, aracı kurumun günlük faaliyetlerinden bağımsız, yönetimin ihtiyaçları ve aracı kurumun yapısına göre mevzuat ve aracı kurum politikalarına uygunluk denetimleri şeklinde müfettişlerce gerçekleştirilen, iç kontrol sisteminin işleyişi başta olmak üzere aracı kurumların tüm faaliyetlerini ve birimlerini kapsayan ve bu alanlara ilişkin değerlendirme yapılmasını sağlayan, değerlendirmelerde kullanılan kanıt ve bulguların raporlama, izleme ve inceleme sonucunda elde edildiği sistematik denetim sürecini ifade eder. Teftiş faaliyeti, aracı kurumun tüm faaliyetlerini ve birimlerini kapsar. Aracı kurumların bünyelerinde bir teftiş birimi oluşturmaları ve bu birimde münhasıran çalışmak üzere yeter sayıda müfettiş istihdam etmeleri zorunludur. Bankalarla veya özel finans kurumlarıyla (katılım bankaları) acentelik tesisine izin verilen aracı kurumlar acentalarının sermaye piyasası faaliyetleriyle sınırlı olmak üzere banka veya özel finans kurumlarının (katılım bankaları) teftiş birimlerinden istifade edebilirler. d. Bağımsız dış denetim ile iç denetim arasındaki ilişkiler İç kontrol sistemlerinin işleyişi ve prosedürlere uyumu konusuyla ilgili olarak, aşağıda sayılan aracı kurumların Kurulun bağımsız denetim standartlarına ilişkin düzenlemeleri çerçevesinde yıllık bazda düzenlenecek özel amaçlı bağımsız denetim raporunu ilgili yılın bitimini izleyen 12 hafta içerisinde Kurula göndermeleri zorunludur. (i) Hisse senetleri halka arz edilmiş olanlar veya halka arz edilmiş sayılanlar, (ii) Şube ve irtibat bürolarının toplam sayısı 10 veya daha fazla olanlar, (iii) Yurtdışı piyasalarda işlem gören türev araçların alım satımına aracılık yetki belgesine sahip olanlar. Kurul gerekli görmesi halinde yukarıda belirtilen kapsama girmeyen aracı kurumlardan da iç kontrol sistemlerinin işleyişi ve prosedürlere uyumu konusunda Kurulun bağımsız denetim standartlarına ilişkin düzenlemeleri çerçevesinde hazırlanan özel amaçlı bağımsız denetim raporu isteyebilir.

3 CEVAP 2: Devralan ortaklığın özkaynağı : TL (A) Devrolan ortaklığın özkaynağı : TL (B) Devralan ortaklığın ödenmiş sermayesi : TL (C) Birleşme Oranı D=A/(A+B)=60.000/( )=0,60 Birleşme Oranı=C/D=30.000/0,60= TL Sermaye artırım tutarı= TL dir. CEVAP 3: a. Derecelendirme faaliyeti; kredi derecelendirmesi ve kurumsal yönetim ilkelerine uyum derecelendirmesi faaliyetlerini kapsar. Kredi derecelendirmesi; (i) İşletmelerin risk durumları ve ödeyebilirliklerinin veya (ii) Borçluluğu temsil eden sermaye piyasası araçlarının anapara, faiz ve benzeri yükümlülüklerinin vadelerinde karşılanabilirliğinin derecelendirme kuruluşları tarafından bağımsız, tarafsız ve adil olarak değerlendirilmesi ve sınıflandırılması faaliyetidir. Kurumsal yönetim ilkelerine uyum derecelendirmesi, işletmelerin Kurulca yayımlanan Kurumsal Yönetim İlkelerine uyumlarının derecelendirme kuruluşları tarafından bağımsız, tarafsız ve adil olarak değerlendirilmesi ve sınıflandırılması faaliyetidir. Kurumsal yönetim ilkelerine uyum derecelendirmesinde bir bütün olarak tüm ilkelere uyum ile pay sahipleri, kamuyu aydınlatma ve şeffaflık, menfaat sahipleri ve yönetim kurulu ana bölümleri itibarıyla ayrı ayrı olmak üzere, 1 ile 10 arasında not verilir. Bu değerler arasında kalan (iki haneye kadar) küsuratlı notlar, tama iblağ edilmeksizin kamuya açıklanır. b. İşletmelerce derecelendirme yaptırılması ihtiyaridir. Ancak, Kurul tarafından gerekli görülen durumlarda derecelendirme yaptırılması zorunlu tutulabilir. c. Derecelendirme faaliyetinde bulunabilecek kuruluşlar: Derecelendirme faaliyeti, Türkiye de kurulan ve derecelendirme faaliyetinde bulunmak üzere Kurulca yetkilendirilen derecelendirme kuruluşları ile Türkiye de derecelendirme faaliyetinde bulunması Kurulca kabul edilen uluslararası derecelendirme kuruluşları tarafından yapılır. Kurul, bu Tebliğe göre derecelendirme faaliyeti yapabilecek uluslararası derecelendirme kuruluşlarını, Kurula başvurmaları halinde faaliyetlerinin kapsamı ve süresi, müşterileri, faaliyet gösterdikleri ülkeler ile bu ülkelerin yetkili otoriteleri tarafından kabul görüp görmedikleri ve kredibiliteleri bakımından değerlendirmeye tabi tutarak, uygun gördüklerini Kurulca kabul edilen uluslararası derecelendirme kuruluşu olarak listeye alır.

4 Kurul, listeye aldığı uluslararası derecelendirme kuruluşlarını, listeye alınma sırasında değerlendirilen ve bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen hususlarda önemli değişiklikler olması durumunda ve/veya Türkiye de gerçekleştirdikleri faaliyetlerine ilişkin yapacağı inceleme sonuçlarına bağlı olarak listeden çıkarabilir. Kurulca kabul edilen uluslararası derecelendirme kuruluşları bu Tebliğin öngördüğü kamuya açıklama ve bildirim yükümlülüklerini yerine getirmek üzere Türkiye de yerleşik gerçek veya tüzel kişi temsilci atarlar. Türkiye de yerleşik tüzel kişi temsilcinin, derecelendirme notuna esas oluşturacak bilginin toplanması dışındaki derecelendirme faaliyetlerinde bulunması yasaktır. Kurulca kabul edilen uluslararası derecelendirme kuruluşlarının bu Tebliğin 8 inci maddesinin 3 üncü fıkrasında belirtilen tüzel kişi temsilcileri dışında, bağlı ortaklığı veya iştiraki olarak ya da bu kuruluşlar ile bilgi paylaşım sözleşmesi çerçevesinde derecelendirme faaliyetinde bulunmak isteyen kuruluşlar, Tebliğ hükümleri çerçevesinde yetkilendirilmeleri halinde Türkiye de derecelendirme faaliyetinde bulunabilirler ve Kurulca yetkilendirilen derecelendirme kuruluşları olarak bu Tebliğ hükümlerine tabi olurlar. CEVAP 4: a.vadeli işlemler aracılık şirketi münhasıran; (i) Borsada işlem gören mala dayalı vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri, veya (ii) Borsada işlem gören kıymetli maden ve dövize dayalı vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri, ya da (iii) Borsada işlem gören her türlü türev araçların, alım satımına aracılık faaliyetinde bulunmak üzere bu Tebliğde belirlenen şartları yerine getirerek Kuruldan yetki belgesi almış şirkettir. Kuruldan yetki belgesi alan şirketler ilgili borsaya veya borsalara Borsa Üyelik Belgesi almak üzere başvurmak zorundadırlar. Şirketler, Kurulun aracılık faaliyetleri ve aracı kuruluşlara ilişkin düzenlemelerinde belirtilen esaslar çerçevesinde yurt dışındaki piyasalarda türev araçların alım satımına aracılık faaliyetinde bulunabilir. b.vadeli işlemler aracılık şirketinin kuruluş şartları: Kuruluş izni başvurularının Kurulca değerlendirilebilmesi için şirketin; (i) Anonim ortaklık şeklinde kurulması, (ii) Hisse senetlerinin tamamının nama yazılı olması, (iii) Hisse senetlerinin nakit karşılığı çıkarılması, (iv) Kurucularının vadeli işlemler aracılık şirketi kurucusu ve ortağı olmanın gerektirdiği mali güç, itibar ve yeterli tecrübeye sahip olmaları, (v) Ödenmiş sermayesinin, dördüncü maddenin birinci fıkrasının (i) ya da (ii) bentlerinde yer alan faaliyetlerde bulunmak üzere kurulacak şirketler için YTL (iii) bendinde yer alan faaliyette bulunmak üzere kurulacak şirketler için YTL den az olmaması, (vi) Kurucuları ile sermayedeki doğrudan veya dolaylı pay sahipliği yüzde on veya daha fazla olan gerçek veya tüzel kişilerin muaccel vergi ve prim borcu bulunmaması,

5 (vii) Sermayesinin yüzde on ve daha fazlasını taahhüt eden kurucuların, gerekli kaynağı kendi ticari, sınai ve sair yasal faaliyetleri sonucunda her türlü muvazaadan ari olarak sağlamaları, (viii) Gerçek kişi ortakları ile tüzel kişi ortaklarında %10 ve daha fazla paya sahip gerçek kişilerin, Kurulun aracılık faaliyetleri ve aracı kuruluşlara ilişkin düzenlemelerinde aracı kurumların gerçek kişi ortakları için aranan şartları taşımaları, (ix) Esas sözleşmesinin Kanun hükümlerine ve Kurul düzenlemelerine uygun olması şarttır. Yukarıda (v) bendinde belirtilen sermaye tutarları, her yıl Maliye Bakanlığınca ilan edilen yeniden değerleme oranı dikkate alınarak Kurulca yeniden belirlenebilir. Bu durumda, artırılacak sermaye tutarı ilgili yılın en geç altıncı ayının sonu itibariyle sağlanır.