HABER BÜLTENİ Sayı 9

Transkript

1 HABER BÜLTENİ Sayı 9 Konya Sanayi Odası (KSO) ve Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) işbirliğinde gerçekleştirilen Konya İmalat Sanayi Güven Endeksi Anketi, Türkiye nin, yerel düzeyde imalat sanayideki eğilimleri ölçen ilk gösterge oldu. Konya İmalat Sanayi Güven Endeksi ile Konya da imalat sanayide faaliyet gösteren firmaların nabzı tutulacak ve imalat sanayideki gelişmeler izlenecek. Konya İmalat Sanayi Güven Endeksi ile Konya daki imalat sanayinin Türkiye geneli ve Avrupa Birliği üye ülkeleri ile karşılaştırılması mümkün hale gelmiştir. Konya nın imalat sanayi 10 aydır gözlem altında: Konya Sanayi Odası (KSO) ve Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) işbirliğinde gerçekleştirilen Konya İmalat Sanayi Anketi kapsamında Konya nın merkez ilçeleri olan Karatay, Meram ve Selçuklu da imalat sanayide faaliyet gösteren firmalara uygulanmaktadır. İmalat sanayinin tüm alt sektörlerinde faaliyet gösteren 300 firma ile her ay yüz yüze anketler yapılmaktadır. Bu kapsamda firmalar ile 10. dönem görüşmeler Aralık ayında yapılmıştır. İmalat Sanayi Güven Endeksi sonuçları her ayın 2. iş günü Konya Sanayi Odası internet sayfasında kamuoyuna açıklanacaktır. İmalat sanayi güven endeksi nasıl hesaplanıyor: İmalat Sanayi Güven Endeksi; ankette yer alan Şu andaki toplam siparişleriniz için ne söyleyebilirsiniz?, Şu andaki mevcut stok düzeyiniz için ne söyleyebilirsiniz? ve Önümüzdeki 3 ayda üretiminizin ne yönde değişeceğini düşünüyorsunuz? sorularına verilen yanıtların balanslarının ortalaması alınarak hesaplanmaktadır. Balans değeri, sorulara olumlu cevap verenler ile olumsuz cevap verenlerin farkı alınarak hesaplanmaktadır. 1

2 İmalat Sanayi Güven Endeksi, her çeyrekte düşüşünü sürdürdü: 2014 yılının sonunda Konya İmalat Sanayi Güven Endeksine, çeyreklik dönemler halinde bakılırsa 2. çeyrekte 21 puan olarak gerçekleşen endeks değeri, 3. çeyrekte -1,1 puan olarak ve son çeyrekte -5,6 puan olarak gerçeklemiştir. Çeyrekler itibariyle endeks değerinin düştüğü görülmektedir. Benzer düşüş eğiliminin Türkiye genelinde ve AB-28 de de olduğu görülmektedir. Hem Türkiye genelinde hem de AB-28 imalat sanayi güven endeksi her çeyrekte düşüşünü sürdürmüştür. Şekil-1. İmalat Sanayi Güven Endeksi karşılaştırılması (Çeyreklik dönemler*; 2014) 25,0 20,0 21,0 15,0 10,0 5,0 6,7 3,1 0,0-5,0-10,0-1,1-1,1-0,3-4,2-5,6-7,6 2. Çeyrek 3. Çeyrek 4. Çeyrek Konya (Konya SO) Türkiye (TCMB) AB-28 *AB-28 in 4. Çeyrek ortalaması hesaplanırken Aralık 2014 değeri kapsama alınamamıştır. 2

3 Konya İmalat Sanayi Güven Endeksi, geçen aya göre yerinde saydı: Kasım 2014 te -7,9 puan değerini alan Konya İmalat Sanayi Güven Endeksi, Aralık 2014 te 0,1 puan düşerek -8 puan değerini almıştır. Türkiye genelini temsil eden imalat sanayi güven endeksi Aralık 2014 te bir önceki aya göre 2,2 puan düşerek -3,3 puan değerini almıştır. İmalat Sanayi Güven Endeksi, geçen aya göre Konya da yerinde sayarken Türkiye genelinde düşmüştür. Konya imalat sanayi, Aralık 2014 te Türkiye genelinden daha kötü performans göstermiştir. Şekil-1. İmalat Sanayi Güven Endeksi karşılaştırılması* (Aralık 2013 Aralık 2014) Konya (Konya SO) Türkiye (TCMB) AB-28 *Mevsimsellikten arındırılmamış seriler Tablo-1. Konya İmalat Sanayi Güven Endeksi* % Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık ,6 20,2 20,4 22,4-7,2 6,3-2,6-0,8-7,9-8,0 Konya imalat sanayideki genel gidişat 4 ay sonra yükseldi: Konya imalat sanayinin yüzde 31,3 ü, bir ay öncesine göre imalat sanayideki genel gidişatın daha iyi olduğunu düşünmektedir. Daha kötü olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 47 olurken, 3

4 aynı olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 21,7 düzeyindedir. İmalat sanayideki genel gidişata bakılınca Konya nın son 1 ayda Türkiye geneline göre daha kötü durumda olduğu görülmüştür. Son 4 aydır düşüş gösteren Konya imalat sanayideki genel gidişat, Aralık 2014 te yükseldi. Şekil-2. Geçtiğimiz aya göre imalat sanayide genel gidişat*(%arttı %azaldı) (Aralık 2013 Aralık 2014) Konya (Konya SO) Türkiye (TCMB) Konya da faaliyet gösteren sanayicilerin yüzde 2 si önümüzdeki 3 ayda kısa vadeli Türk Lirası kredi faiz oranının artmasını, yüzde 81 i ise düşmesini bekliyor. Aralık ayında sadece gıda ve içecek sanayi sektörü pozitif değer aldı: Aralık 2014 te Konya da imalat sanayiye alt sektörler itibariyle bakıldığında bir sektör hariç diğer sektörlerin negatif değerler aldığı görülmektedir. Gıda ve içecek sanayi sektörü Aralık ayında tek pozitif değer alan sektör oldu. Yatırım malları ve tüketim malları sektörleri imalat 4

5 sanayi güven endeksinden daha yüksek değer almıştır. Dayanıklı tüketim malları, madencilik ve taş ocakçılığı hariç ara malları, dayanıksız tüketim malları ve gıda ve içecek hariç dayanıksız tüketim malları sektörleri imalat sanayi güven endeksinden daha düşük değerler almıştır. Alt sektör arasında en düşük değer alan sektör gıda ve içecek hariç dayanıksız tüketim malları sektörü olmuştur. Şekil-3. Alt Sektör Bazında İmalat Sanayi Güven Endeksi (Aralık 2014) Gıda ve içecek sanayi Endeks Değeri 2,5 Yatırım malları Tüketim malları -6,7-4,2 Dayanıklı tüketim malları Ara malları (Madencilik ve taş ocakçılığı hariç) Dayanıksız tüketim malları -14,6-15,8-16,1 Dayanıksız tüketim malları (Gıda ve içecek -32,3 hariç) -35,0-30,0-25,0-20,0-15,0-10,0-5,0 0,0 5,0 Konya imalat sanayide geçtiğimiz 3 aya göre üretim son 4 aydır düşüyor: Aralık 2014 te Konya da imalat sanayide faaliyet gösterenlerin yüzde 20,7 si geçtiğimiz 3 aya göre üretimin arttığını ifade ederken, yüzde 30,7 si önümüzdeki 3 ayda üretimlerinin 5

6 artacağını belirtmiştir. Konya da imalat sanayide faaliyet gösterenlerin yüzde 31,3 ü mevcut stok düzeyinin sezon için normal olduğunu ifade etmiştir. Şekil-4. Konya da üretim ve stok durumu (%) (Aralık 2014) Geçtiğimiz 3 aya göre üretim 20,7 31,0 48,3 Önümüzdeki 3 ayda üretim 30,7 20,7 48,7 Şu andaki mevcut stok düzeyi 23,3 31,3 45,3 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Arttı/Normalin üzerinde/artacak Aynı kaldı/normal/aynı kalacak Azaldı/Normalin altında/azalacak Geçtiğimiz 3 aya göre üretim Eylül 2014 ten bu yana düşmeye devam ediyor. Aralık 2014 te geçtiğimiz 3 aya göre üretim Konya da, Türkiye den daha düşük değer almıştır. Şekil-5. Geçtiğimiz 3 aya göre üretim durumu*(%arttı %azaldı) (Aralık 2013 Aralık 2014) Konya (Konya SO) Türkiye (TCMB) AB-28 Konya imalat sanayide önümüzdeki döneme ilişkin üretim beklentisi 3 ay sonra arttı: Eylül 2014 ten bu yana düşen önümüzdeki 3 aydaki üretim beklentisi Aralık 2014 te yükseldi. Konya da önümüzdeki 3 aydaki üretim beklentisi Türkiye den daha düşük bir değer almıştır. 6

7 Konya imalat sanayide faaliyet gösterenlerin yüzde 30,7 si önümüzde 3 ayda üretimlerinin artacağını beklemektedir. Şekil-6. Önümüzdeki 3 aya göre üretim beklentisi* (%artacak %azalacak) (Aralık 2013 Aralık 2014) Konya (Konya SO) Türkiye (TCMB) AB-28 Aralık ta Konya da kapasite kullanım oranları kısmen düştü: Kasım 2014 te Konya da kapasite kullanım oranı yüzde 56,7 iken, Aralık 2014 te bir önceki aya göre 0,6 puan düşerek yüzde 56,1 olmuştur. Kapasite kullanım oranı Türkiye de ise geçen aya göre 0,1 puan artarak yüzde 74,6 olmuştur. Konya imalat sanayi önümüzdeki dönemde ihracat siparişlerden çok umutlu: Aralık 2014 te Konya da imalat sanayide faaliyet gösterenlerin yüzde 21 i geçtiğimiz 3 aya göre toplam siparişlerin arttığını ifade ederken, yüzde 31 i önümüzdeki 3 ayda toplam siparişlerin artacağını belirtmiştir. 7

8 Önceki aylarda da olduğu gibi Konyalı üreticilerin gelecek dönem siparişlerden umudunun geçtiğimiz dönemdeki sipariş artışlarından daha fazla olduğu görülmektedir. Siparişlere iç piyasa ve ihracat detayında bakıldığında hem geçmiş dönemde hem şuan hem de önümüzdeki dönemdeki ihracat sipariş durumu ve beklentisinin iç piyasa siparişlerinden daha fazla olduğu görülmektedir. Şekil-8. Konya da sipariş durumu (%) (Aralık 2014) Geçtiğimiz 3 aya göre iç piyasa siparişleri 19,7 31,7 48,7 Geçtiğimiz 3 aya göre ihracat siparişleri 29,9 25,3 44,8 Geçtiğimiz 3 aya göre toplam siparişler 21,0 31,3 47,7 Şu andaki toplam iç piyasa siparişleri 18,7 32,0 49,3 Şu andaki toplam ihracat siparişleri 34,1 17,6 48,2 Şu andaki toplam siparişler 20,0 32,0 48,0 Önümüzdeki 3 ayda iç piyasa siparişleri 30,3 20,7 49,0 Önümüzdeki 3 ayda ihracat siparişleri 41,4 25,3 33,3 Önümüzdeki 3 ayda toplam siparişler 31,0 21,0 48,0 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Arttı/Normalin üzerinde/artacak Aynı kaldı/normal/aynı kalacak Azaldı/Normalin altında/azalacak Konya da mevcut sipariş miktarı geçen aya göre düştü: Konya imalat sanayide şu andaki toplam sipariş miktarı geçen aya göre düşmüştür. Konya imalat sanayide faaliyet gösterenlerin yüzde 20 si mevcut siparişlerin normalin üzerinde olduğunu, yüzde 32 si normal seviyede, yüzde 48 i ise normalin altında olduğunu ifade 8

9 etmiştir. Konya da şu andaki toplam sipariş miktarı, Türkiye den ve AB-28 den daha kötü bir değer almıştır. Şekil-9. Şu andaki toplam sipariş düzeyi* (%normalin üzerinde %normalin altında) (Aralık 2013 Aralık 2014) Konya (Konya SO) Türkiye (TCMB) AB-28 Konya imalat sanayide istihdam beklentisi 2 ay sonra arttı: Aralık 2014 te Konya da imalat sanayide faaliyet gösterenlerin yüzde 23,7 si önümüzdeki 3 ayda istihdamını artıracağını ifade ederken, yüzde 20,3 ü önümüzdeki 3 ayda sabit sermaye 9

10 yatırım harcamalarının artacağını belirtmiştir. Önümüzde 3 ayda istihdam beklentisinde geçen aya göre artış yaşanmıştır. Şekil-10. Konya da istihdam ve yatırım (%) (Aralık 2014) Önümüzdeki 3 ayda firmanın istihdam düzeyi 23,7 67,7 8,7 Önümüzdeki 12 ayda, sabit sermaye yatırım harcaması 20,3 74,0 5,7 Artacak Aynı kalacak Azalacak 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Önümüzdeki döneme ilişkin istihdam beklentisinde Eylül 2014 ten bu yana düşüş yaşanırken Aralık 2014 te artış görülmüştür. Aralık 2014 te Konya imalat sanayide faaliyet gösterenlerin yüzde 67,7 si önümüzdeki 3 ayda istihdam düzeylerinin değişmeyeceğini düşünüyor. Önümüzdeki 3 aya ilişkin istihdam beklentisi Konya da Türkiye genelinden daha yüksek bir değer almıştır. Şekil-11. Önümüzdeki 3 aydaki istihdam beklentisi* (%artacak %azalacak) (Aralık 2013 Aralık 2014) Konya (Konya SO) Türkiye (TCMB) AB-28 Konya imalat sanayinin yüzde 77 si ortalama birim maliyetlerinin arttığını ifade ediyor: Aralık 2014 te Konya da imalat sanayide faaliyet gösterenlerin yüzde 77,3 ü geçtiğimiz 3 aya göre ortalama birim maliyetin arttığını ifade ederken, yüzde 49,3 ü önümüzdeki 3 ayda ortalama birim maliyetlerinin artacağını beklediğini ifade etmiştir. Konyalı üreticilerin yüzde 21,7 si ise önümüzdeki 3 ayda satış fiyatlarının artacağını ifade etmiştir. 10

11 Şekil-12. Konya da maliyet ve satış fiyatı (%) (Aralık 2014) Geçtiğimiz 3 aya göre ortalama birim maliyet 77,3 22,0 0,7 Önümüzde 3 ayda ortalama birim maliyet 49,3 49,0 1,7 Önümüzdeki 3 ayda iç piyasa satış fiyatları 20,0 68,3 11,7 Önümüzdeki 3 ayda satış fiyatları 21,7 68,7 9,7 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Arttı/Artacak Aynı kaldı/aynı kalacak Azaldı/Azalacak Konya imalat sanayinin yatırım beklentisi Türkiye genelinden daha yüksek: Konya imalat sanayi güven endeksi sorular bazında incelendiğinde önümüzdeki döneme ilişkin çoğu beklentide artış yaşandığı ve geçmiş döneme göre çoğu durumda ise geçen aya göre düşüş yaşandığı görülmektedir. Geçen aya göre sadece maliyetler düşmüş, satış fiyatları yükselmiştir. Gelecek dönemdeki istihdam ve yatırım beklentileri ve maliyet artışları dışındaki tüm göstergelerde Konya, Türkiye genelinin gerisinde kalmıştır. 11

12 Tablo-2 1. İmalat Sanayi Güven Endeksi Göstergeleri balans değerleri (Aralık 2014) Bir önceki aya Konya Balans değerleri (Olumlu Olumsuz) göre değişim (Endeks) (Konya) Türkiye (Endeks) Geçtiğimiz 3 aya göre üretim -2,4-27,7 10,1 Önümüzdeki 3 ayda üretim 12,3-18,0 6,7 Şu andaki mevcut stok düzeyi 2-9,0 22,0-3,6 Geçtiğimiz 3 aya göre iç piyasa siparişleri -2,7-29,0 2,5 Geçtiğimiz 3 aya göre ihracat siparişleri 22,1-14,9 2,2 Geçtiğimiz 3 aya göre toplam siparişler -1,0-26,7 2,1 Şu andaki mevcut iç piyasa siparişleri -1,7-30,7-13,4 Şu andaki toplam ihracat siparişleri 22,5-14,1-12,8 Şu andaki toplam siparişler -3,7-28,0-13,0 Önümüzdeki 3 ayda iç piyasa siparişleri 13,7-18,7 3,8 Önümüzdeki 3 ayda ihracat siparişleri 4,3 8,0 11,3 Önümüzdeki 3 ayda toplam siparişler 14,0-17,0 7,0 Önümüzdeki 3 ayda firmanızın istihdam düzeyi 8,3 15,0 3,4 Önümüzdeki 12 ayda, sabit sermaye yatırım harcamanız -0,3 14,7 5,8 Geçtiğimiz 3 aya göre ortalama birim maliyet -1,7 76,7 22,1 Önümüzdeki 3 ayda ortalama birim maliyet -5,0 47,7 31,0 Önümüzdeki 3 ayda iç piyasa satış fiyatları 9,0 8,3 15,9 Önümüzdeki 3 ayda satış fiyatları 8,0 12,0 17,5 İmalat sanayideki 1 ay öncesine göre genel gidişat 8,3-15,7-2,9 1 Tablolardaki (-) değerler negatif beklentilerin pozitif beklentilerden fazla olduğunu ifade etmektedir. 2 Stok düzeyinde pozitif değer stok düzeyinin normalin altında olduğunu ifade etmektedir. 12