İstanbul da Kurulan Cumhuriyetin İlk Milli Hemşirelik Okulu Kızılay Hemşirelik Lisesi

Transkript

1 İstanbul da Kurulan Cumhuriyetin İlk Milli Hemşirelik Okulu Kızılay Hemşirelik Lisesi Hale TOSUN* Balkan SavaĢları sırasında profesyonel anlamda yetiģmiģ hemģirelere olan ihtiyaç kaçınılmaz olarak kendini göstermiģ bu nedenle de Dr.Besim Ömer AKALIN tarafından Darülfünun Konferans salonunda hanımlara 5 aylık Hastabakıcılık Kursları açılmıģtır. Bu kurslara devam eden 300 kadar hanımdan birçoğu I.Dünya SavaĢı nda hastanelerde görev almıģtır. Bunun yanısıra Merhume Münire Ġsmail Hanımefendi, Kerime SALAHOR, Safiye Hüseyin ELBĠ nin Çanakkale ve Balkan Harbinde gönüllü olarak hastabakıcılık yaptıkları bilinmektedir. Özellikle Safiye Hüseyin ELBĠ nin Çanakkale ve Balkan SavaĢı sırasında göstermiģ olduğu fedakar ve özverili çalıģmaları nedeni ile 1923 yılında Kızılay tarafından Florence Nightingale madalyası ile taltif edilmiģtir Dr.Besim Ömer AKALIN ( ) Balkan SavaĢları sırasında profesyonel anlamda yetiģmiģ hemģirelere olan ihtiyaç kaçınılmaz olarak kendini göstermiģtir. Tüm bu ihtiyaçlara dayanarak 11 Aralık 1924 tarihinde Ġstanbul da Prof.Dr. Besim ÖMER AKALIN, Prof.Dr.Akil MUHTAR ÖZDEN, Prof.Dr.Tevfik SAĞLAM, Ziya Nuri PaĢa ve Haydar KERMEN Bey in katılımı ile Ġstanbul da yapılan Hilaliahmer Kongresi nde, Aksaray Sinekli Bakkal Kazasker Ali Bey Konağı nda hemģirelik okulunun faaliyete geçirilmesine karar verilmiģtir. Böylece, Cumhuriyet in ilk milli hemģire okulu 21 ġubat 1925 yılında Ģu an Türkiye Kızılay Derneği olarak faaliyet gösteren, Hilaliahmer Cemiyeti tarafından Hilaliahmer Hastabakıcı Mektebi adı ile Ġstanbul da açılmıģtır. Okulun ilk müdürü Dr.Ömer Lütfi ETĠ dir ( ). *Yard.Doç.Dr. Maltepe Üniversitesi HemĢirelik Yüksekokulu

2 Oturum Konuşmaları 127 Safiye Hüseyin ELBĠ ( ) Okulun faaliyet gösterdiği bu konak aynı zamana Halide Edip Adıvar ın Sinekli Bakkal ve Mor Salkımlı Ev romanını kaleme aldığı konaktır. Okulun varlığını sürdürdüğü zaman içersinde de yönetim binası olarak kullanılmıģtır. Okulun Açılma Kararı -21 ġubat 1925

3 128 Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, Sempozyum Özel Sayısı 2010 Adıvar Konağı (1925) Okulun Yönetim Binası OKULUN İLK MEZUNU Fatma ACAR ve DİPLOMASI Okula, önceki yıllarda okuma yazma bilen ve sağlığının yerinde olduğu tespit edilen öğrenciler kabul edilmiģ ve eğitim süresi 2 yıl 3 ay olarak belirlenmiģtir. Ġlk 3 ay deneme süresi olup, bu süreyi baģarı ile tamamlayan 24 öğrencinin resmi kabulleri yapılmıģtır.1930 yılında kolejde eğitim süresi 2 yıl 6 ay olarak belirlenmiģtir. Dr.Ömer Lütfi ETĠ nin ardından okul müdürlüğüne Amerikalı bir hemģire olan Miss Hazel Avis GOFF ( ) getirilmiģtir. Miss GOFF döneminde okulun eğitim süresi 3 seneye çıkarılmıģtır. Miss GOFF un okul müdürlüğünden ayrılması üzerine okul müdürlüğüne vekaleten Haydar KERMEN görevlendirilmiģtir yılları arasında Polonyalı bir hemģire olan Miss Maria MOCHNACKA okul müdürlüğü görevini sürdürmüģtür yılları arasında Bn.Esma DENĠZ vekaleten idare etmiģ, 1945 yılında Amerikalı Miss Cecilia SINCLAIR okul müdürlüğü görevine getirilmiģtir yılında anlaģmaları sona eren Amerikalı hemģireler yerine 1937 yılı Kızılay HemĢire Okulu mezunu Asuman TÜRER okul müdürlüğüne Kızılay Derneği tarafından atanmıģtır. Böylece ilk kez okul müdürlüğü görevine Kızılay mezunu bir hemģire getirilmiģ olmakla birlikte, okulun gelecekteki eğitim

4 Oturum Konuşmaları 129 ilkelerinin belirlenmesinde bu yaklaģım etkili olmuģtur. Kızılay HemĢirelik Okulu mezunları içerisinden seçilen mezunlar, yüksek öğrenimlerini tamamlayarak okulda müdür, yönetici, eğitimci gibi roller üstlenmiģlerdir. Kızılay ın yardımları ile, okulda yılları arasında müdür olarak görev yapan Fatma BENGĠSU tarafından ilk olarak 1940 yılında HemĢire Tekniği, Esma DENĠZ tarafından HemĢire Psikolojisi, 1947 yılında da Asuman TÜRER tarafından Anatomi ve Fizyoloji kitapları yazılmıģ ve Türk hemģirelerin kullanımı için ilk temel kaynaklar oluģturulmuģtur yılında okul SSYB ve WHO uzmanları tarafından yapılan iģbirliği çerçevesinde hazırlanan protokol ile 4 yıllık Ebelik ve HemĢirelik deneme programı için pilot olarak seçilmiģ ve uygulamaya geçilmiģtir yılından itibaren okul giriģ sınavı ile öğrenci kabul etmeye baģlamıģtır. Okulun müfredat programı temel derslerin yanı sıra mesleki teorik ve uygulamalı derslerden oluģturulmuģtur. Okulun eğitime devam ettiği süre içersinde klinik uygulamaları Ġstanbul Üniversitesi Ġstanbul Tıp Fakültesi ve CerrahpaĢa Tıp Fakültesi nde yürütülmüģ ve mesleki derslerin bir bölümü her iki tıp fakültesinin öğretim üyeleri tarafından verilmiģtir KLİNİK UYGULAMADAN GÖRÜNTÜLER Okul ADIVAR Konağı ile birlikte, 1934 yılında AKALIN Blok, 1957 yılında ACAR Blok ve 1970 yılında ETĠ Blok un eklenmiģ ve öğrencilerin kullanımı için kütüphane, spor salonu, konferans salonu gibi alanların da yer alması sağlanmıģtır Okulun mezunları Türkiye de hemģirelik mesleğinde uygulayıcı ve yönetici olarak önemli roller almakla birlikte, ülkemizde hemģirelik eğitiminin üniversiter düzeye çıkarılmasında öncü rol oynamıģlardır Yüksek Sağlık ġurası tavsiye kararları uyarınca hemģirelik eğitiminin üniversiteye temellendirilmesi kararı gereğince, sağlık meslek liselerinde hemģirelik eğitimine son verilmiģ olup bu nedenle 1996 yılından itibaren Kızılay Özel HemĢirelik Lisesi ne öğrenci alımı durdurulmuģtur yılında verilen otuz üç mezun, okulun son hemģire mezunlarıdır. Kızılay Özel HemĢirelik Lisesi yılları arasında toplam 2718 hemģire mezun vermiģtir yılları arasında hemģirelik eğitimine son verilmesi nedeni ile Kızılay Özel Sağlık Meslek Lisesi olarak acil tıp teknisyenliği ve laboratuar teknisyenliği bölümlerine öğrenci kabul edilmiģtir. Mezunları Türkiye de hemģirelik mesleğinde uygulayıcı ve yönetici olarak önemli rollerde yer almakla birlikte, ülkemizde hemģirelik eğitiminin üniversite düzeyine çıkarılmasında da öncü rol oynamıģlardır yılında Türkiye Kızılay Derneği nin almıģ olduğu karar gereğince okulda eğitim ve öğretime son verilmiģtir Ġstanbul da kurulan Cumhuriyetin ilk hemģirelik okulu sağlık ve hemģirelik alanında bıraktığı izler ile anılmaya devam edecektir.

5 130 Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, Sempozyum Özel Sayısı YILINDA TÜRKİYE CUMHURİYETİ nin İLK MİLLİ HEMŞİRELİK OKULU 79. YILINDA TÜRKİYE KIZILAY DERNEĞİ YÖNETİMİ nin ALMIŞ OLDUĞU KARAR GEREĞİNCE KAPATILMIŞTIR