Sunum planı. Kranyal ve spinal vasküler hastalıklarda radyocerrahi. Radyasyonun damarlar üzerindeki etkileri. Radyasyonun damarlar üzerindeki etkileri

Transkript

1 Kranyal ve spinal vasküler hastalıklarda radyocerrahi Dr. Ömer Uzel Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı Sunum planı Radyasyonun damarlar üzerindeki etkisi Radyocerrahi İntrakranyal vasküler hastalıklarda radyocerrahi Spinal vasküler hastalıklarda radyocerrahi Radyasyonun damarlar üzerindeki etkileri Akut etkiler Kapiller ve prearteriollerde ilk etkiler vasodilatasyon endotel hücrelerinde şişme dejenerasyon ve nekroz Artmış vasküler permeabilite ödem Değişiklikler genellikle radyasyon verilmesinden 2 hafta sonra başlar Radyasyonun damarlar üzerindeki etkileri Kronik (geç) etkiler Damar cidarı kalınlaşması (Endotel proliferasyonu) Trombosis Lüminal oklüzyon Telenjektazi Küçük çaplı damarlar daha çok etkilenir Gelişmesi aylar hatta uzun yıllar alır Geç damarsal değişiklikleri etkileyen faktörler Toplam radyasyon dozu Fraksiyon büyüklüğü Işınlanan volüm Geç damarsal değişikliklere bağlı klinik bulgular Meme kanseri/ hodgkin hastalığı gibi koroner damarların radyasyona maruz kaldığı durumlarda artmış koroner hastalık riski (Eşik doz 5 Gy e kadar düşüyor) Boyun ışınlamalarında artmış SVA olasılığı Bu sunumda kullanılan materyallerin tüm hakları saklıdır, sahibinin izni olmadan kullanılamaz, çoğaltılamaz ve dağıtılamaz. 1

2 Radyocerrahi 1971 yılında Gammaknife Tek yüksek doz Hızlı doz düşümü Konformal Normal dokuları koruma Küçük lezyonlar Gammaknife Tomoterapi Cyberknife Lineer Hızlandırıcı Aygıtlar Cihaz Enerji Geometri Fiksasyon Görüntü Kılavuzu Masa Gamma Knife 1.25 sabit İnvazif Yok sabit Cyber Knife 6 MV değişken Noninvazif sabit Linac based 6-15 MV değişken Noninvazif sabit Tomo therapy 6 MV değişken Noninvazif hareketli Işın huzmesi sayısı arttıkça doz merkezde toplanır, düşük doz alan volüm artar GK-TB DVH kıyaslaması Bu sunumda kullanılan materyallerin tüm hakları saklıdır, sahibinin izni olmadan kullanılamaz, çoğaltılamaz ve dağıtılamaz. 2

3 Radyocerrahi Kranyal vasküler hastalıklar Arterio venöz malformasyon (Enfazla deneyim) Arterio venöz fistül Kavernom Hemanjiom AV Malformasyon Yüksekakımlı serebrovasküler lezyonlar Prevalans % Sporadik (98%) Sendromik (2%) Herediter hemorajik telenjektazi (Osler Weber Rendu) Cerebrofasyal AV metamerik sendromlar(cams) Morphologic features Besleyici arterler En passage Terminal Displastik vasküler nidus Drenaj veni Perinidal kapiller ağ AVM İnsidans % (otopsi çalışmaları) %2 inme, %38 kanama yıl (% 3/yıl) Çoğu supratentoryal (infratentoryal çocuklarda sık) En sık yaş % 3-30 çocukluk çağında Erkeklerde biraz daha fazla 99% soliter Spontan regresyon % 2-3 Radyocerrahi 3cm den küçük lezyonlar daha uygun Hedef nidus Doz Gy Flickinger; doz obliterasyon ilişkisi: 27 Gy %99, 22 Gy %95, 20 Gy %90,16 Gy %70, 13 Gy % 50 > 3 cm; düşük doz, staged SRS, fraksiyone SRS Tedaviye yanıt 1-4 yıl Bu sunumda kullanılan materyallerin tüm hakları saklıdır, sahibinin izni olmadan kullanılamaz, çoğaltılamaz ve dağıtılamaz. 3

4 Tedavi Multidisipliner Takip Cerrahi Radyocerrahi Embolizasyon Kombine tedavi SRS- Etkinlik 293 olgu Obliterasyona kadar geçen medyan süre 35 ay Wegner et al. IJROBP 2011 Arterio Venöz Fistül İntra kranyal dural arterler ile venöz sinüsler arasında direkt koneksiyon Konjenital veya edinsel (travma, enfeksiyon vs) Kavernöz sinüs, Transvers /sigmoid sinüsler, Tentorium, Konveksite/ sagital sinüs yerleşimli Tedavi: aralıklı arter kompresyonu, cerrahi, embolizasyon, SRS, kombine tedavi Arterio Venöz Fistül-SRS Kavernöz sinüs hemanjiomu Semptomatik olgular Düşük doz Deneyim sınırlı Semptomatik düzelme, kısmi radyolojik yanıt Beyin sapı kavernomu Viyana Üniv. 29 MC 38 SRS Min 2 yıl Med 7.7yıl takip Bu sunumda kullanılan materyallerin tüm hakları saklıdır, sahibinin izni olmadan kullanılamaz, çoğaltılamaz ve dağıtılamaz. 4

5 Beyin sapı kavernomu Spinal AVM Primer tedavi: Cerrahi/ Embolizasyon Spinal kord toleransı düşük fraksiyone RT için Gy, tek fraksiyon için 8-10 Gy En geniş seri Stanford grubuna ait : 23 olgu 35 ay medyan takip RT dozu Gy/3 fr 8 olgu değerlendirilmiş 3 ü tam obliterasyon Yeni kanama yok % 96 en azından stabil omeruzel@hotmail.com Bu sunumda kullanılan materyallerin tüm hakları saklıdır, sahibinin izni olmadan kullanılamaz, çoğaltılamaz ve dağıtılamaz. 5