DUVARLAR. İç mekan iç mekan İç mekan dış mekan Dış mekan dış mekan. arasında ayırıcı elemandır.

Transkript

1

2 DUVARLAR Bir yapının düşey bölücü ve/veya taşıyıcı yüzeysel elamanları olarak mekanları ayırır ve/veya sınırlar ve yapıyı çevreleyerek dış etkenlere karşı koruma oluşturur. İç mekan iç mekan İç mekan dış mekan Dış mekan dış mekan arasında ayırıcı elemandır. Sınıflandırma: Malzeme - *Kerpiç *Tuğla (pişmiş toprak) *Taş *Betonarme *Ahşap *Beton blok *Alçı *Gazbeton *Plastik * Cam

3 DUVARLAR - Sınıflandırma: Yapım Sitemi - *Yığma - *Taşıyıcı *Bölücü *Karkas - *Bölücü Yapım Biçimi - *Örme (taş, tuğla, kerpiç vb. parçalı elemanlarla) *Yerinde Dökme (beton, B.A.) *Panel (B.A., Gazbeton, Alçı vb. hazır elemanlar) Yapıdaki yeri ve görevi - *Yapı içinde - *Beden duvarı *Bölme duvarı *Yapı dışında - *İstinat duvarı *Kuşatma duvarı

4 Duvarların görevleri: Bölme, ayırma, düşey doğrultuda sınırlama Taşıyıcılık Ses denetimi Isı denetimi Hava etkilerine (yağmur, nem, rüzgar vb.) dayanım Yangına karşı dayanım Estetik görünüm

5 Taşıyıcılık Görevleri Duvarlar statik olarak taşıyıcı olan ve taşıyıcı olmayan diye ikiye ayrılır. DUVAR DÖ Taşıyıcı duvarlar; Kendi yüküne ek olarak yapının yatay ve düşey tüm yüklerini (hareketli yük, deprem yükü vb.) bir altındaki duvarlara veya temellere aktarırlar. DUVAR Düşey yük altında duvarda basınç gerilmesi oluşur. Kagir malzemelerin basınç dayanımlarının yüksektir. Bu nedenle yığma yapıların duvarlarının yapımında kullanılır. TEMEL DUVARI SÖMEL Yığma yapılarda duvarlar hem taşıyıcı hem de bölücü eleman olarak işlev görmesi nedeniyle az katlı yapılarda ekonomik bir çözümdür.

6 Duvar tarafından taşınması gereken yük duvar kalınlığını ve duvar malzemesini belirler. Kat adedi ve/veya yükseklik arttıkça duvar kalınlığı da artar. Bu önlem belirli bir yüksekliğe kadar geçerli olabilir. Deprem ve rüzgar yükünün gerektirdiği yanal stabilite yığma kagir duvarlar tarafından sağlanamaz. Bu nedenle özellikle deprem riski olan bölgelerde yığma yapılara sınırlamalar getirilmiştir. Bu sınırlamalar kat adedi, duvar kalınlıkları, doluluk boşluk oranları, duvar uzunlukları ile ilgilidir. Bunların sağlanamayacağı durumda yapım sistemi değişikliğine gidilir.

7 Taşıyıcı olmayan duvarlar; Bölücü (ayrıcı) görevi olan kendi yükleri dışında herhangi bir yük taşımayan duvarladır. Bu duvarların mümkün olduğunca hafif tutulması yapının hareketsiz ve deprem yükünü azaltılması açısından önemlidir. Yığma yapılarda taşıyıcı duvarlarla bölücü duvarların kesişme noktalarında her ikisinin de taşıyıcı duvar gibi düşünülmesi ve kenetlendirilmesi gerekir. Taşıyıcı olmayan duvar Taşıyıcı duvar

8 İskelet sistemde tüm duvarlar genelde taşıyıcı değildir. Tuğla, gazbeton, alçı panel vb. yapı parçası/bileşeni ile oluşturulan taşıyıcı olmayan duvarlar, karkas sistem yapılarda iki kolon ile kiriş ve döşeme arasında yer alır. Hafif uygulanması durumunda (yarım tuğla kalınlığı) doğrudan döşemeye de mesnetlenebilir.

9 TS 2510 Kargir Duvarlar Hesap ve Yapım Kuralları Bu standart, yığma kagir ve yarım kagir yapılardaki kagir duvarlar ile betonarme karkas yapılardaki taşıyıcı olmayan kagir duvarların hesap ve yapım kurallarını kapsar. Buna göre; doğrudan döşemeye oturan taşıyıcı olmayan iç duvar sıva kaplama dahil ağırlığı 700 kgf/m den, uzunluğu 4 m den, yüksekliği 3 m den büyük olmamalıdır. Yüksekliğin 3 m yi aşması durumunda ara hatılı uygulanmalı. Ağırlık 700kgf/m Uzunluk 4 m Yükseklik>3 m Hatıl Ağırlık 700kgf/m

10

11 Duvarların ses denetimi görevi Duvarlar dış mekandan gelen seslerin ve mekanlar arası seslerin denetiminde önemli rol oynarlar. Duvarın bulunduğu yere göre (dış, iç), mekanda istenen/gereken ses yalıtımı düzeyine göre duvar yüzeyinde yönetmelikler doğrultusunda önlemler alınır.

12 Duvarların ses denetimi görevi Bunun için duvarın birim ağırlığı artırılarak tek tabakalı duvar uygulaması ile duvarın ses yalıtımı özelliği iyileştirilebilir. Ancak yüksek düzeyde ses yalıtımı istendiği durumlarda, bu uygulama yapının hareketsiz yükünün artması ve alan kaybı gibi olumsuzluklar yaratmaktadır. Bu durumda iki tabakalı çözümler tercih edilir. İki tabaka arasında hava boşluğu bırakılır veya bu boşluk ses yalıtımı amaçlı bir malzeme (yumuşak köpük, kum) ile doldurulur.

13 Duvarların ısı denetimi görevi İç ve dış hava sıcaklığı ve buna bağlı su buharı miktarı çoğunlukla farklı olduğundan dış duvarlarda sürekli ısı ve buhar akımları oluşur. Bu nedenle dış duvarlar kışın ısı kaybını, yazın ısı kazancını önleyerek iç mekanda konforlu bir ortam sağlayacak biçimde çözümlenmelidir. Binalarda Isı Yalıtımı Yönetmeliği nde (09 Ekim 2008) Türkiye dört iklim bölgesine ayrılmış ve bölgeler göre ısı yalıtımı ile ilgili genel hükümlere yer verilmiştir. İlgili standartlar TS 825 Binalarda Isı Yalıtım Kuralları.

14 Duvarlarda uygulanabilecek ısı ve ses yalıtımı olasılıkları; 1. Yalın/karma duvarların kendi malzemesinin yalıtım görevini üstlendiği durum Yalın duvar Karma duvar Kaplamalı duvar 2. Tek tabakalı duvarlara - Dıştan yalıtım -İçten yalıtım -İçten ve dıştan yalıtım 3. İki tabakalı duvarlara - Çekirdek yalıtım -İç yüzeye yalıtım - Dış yüzeye yalıtım -İç ve dış yüzeye yalıtım Dıştan ısı yalıtımlı d. İki tabaka arasında hava boşluğu İçten ısı yalıtımlı d. İki tabaka arasında boşluk+yalıtım Panel kaplama, sıva veya boşluklu yalıtım İki tabaka arasında çekirdek yalıtım

15 Duvarların su, nem ve rutubete karşı denetim görevi Dış duvarlar her türlü yağış suyuna karşı dirençli olmalıdır. Normalin üstünde su buharı bulunan mekanlarda (mutfak, banyo gibi ıslak hacimler) duvarların iç yüzeylerinde önlemler gereklidir. Bodrum duvarları zemin suyunun yüksekliğine bağlı olarak basınçlı suya veya normal rutubete göre yalıtım gerektirir. Duvarlara uygulanacak su yalıtımının niteliği bölgelere ve iklim verilerine göre belirlenir. Dış duvarlar zemin üzerinden cm yükseklikte yatay bir nem yalıtım malzemesi ile yalıtılarak çarpma suyuna karşı korunmalıdır.

16 Geçirgen malzemeli duvar Dışta bitümlü yalıtıcı tabaka Koruyucu geçirimsiz sıva Seramik fayans gibi kaplamalar Kaplamalı duvar Kaplamalı duvar + rutubet kesici Panel kaplama ve hava boşluğu İki cidarlı, hava boşluklu duvar Geçirimsiz beton duvar

17 Duvarların yangına karşı dayanımı Duvarlar ahşap olanların dışında yanıcı malzemelerden yapılmadığından yangına karşı dayanıklıdır. Ancak duvar kaplamaları çabuk tutuşmayan ve yanarken zehirli ve/veya aşırı duman çıkaran malzemelerden yapılmamalıdır. Ahşap duvarlarda ise taşıyıcı eleman olarak dikmeler önemlidir. Önlem olarak ahşabın cinsine göre dikmenin kesiti artırılarak binanın çökme süresi uzatılabilir.

18 YIĞMA SİSTEM Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik Hem düşey hem yatay yükler için tüm taşıyıcı sistemi doğal veya yapay malzemeli taşıyıcı duvarlar ile oluşturulan yığma binaların ve bina türü yapıların boyutlandırılması ve donatılması bu konuda yürürlükte olan ilgili standart ve yönetmeliklerle birlikte Yığma Binalar İçin Depreme Dayanıklı Tasarım Kuralları çerçevesinde uygulanır

19 DEPREM BÖLGELERİNE GÖRE İZİN VERİLEN EN ÇOK KAT SAYISI Deprem Bölgesi En Çok Kat Sayısı 1 2 2,

20 Yığma Yapı Duvarlarında Kullanılan Malzemeler Doğal taş (bodrum ve zemin katlarda) Dolu tuğla Düşey boşluklu tuğla Beton briket Kerpiç Hafif beton (Gazbeton)

21 TAŞIYICI DUVARLARIN EN KÜÇÜK KALINLIKLARI Deprem İzin Verilen Doğal Taş Beton Tuğla ve Diğerleri Bölgesi Katlar (cm) (cm) Gazbeton (cm) 1, 2, 3 ve 4 Bodrum kat Zemin kat Bodrum kat , 2, 3 ve 4 Zemin kat Birinci kat Bodrum kat , 3 ve 4 Zemin kat Birinci kat İkinci kat Bodrum kat Zemin kat Birinci kat İkinci kat Üçüncü kat

22 Taşıyıcı Duvarlarda Toplam Uzunluk Sınırı Planda birbirine dik doğrultuların her biri boyunca uzanan taşıyıcı duvarların, pencere ve kapı boşlukları sayılmaksızın toplam uzunluğunun brüt kat alanına (konsol döşeme alanları dışındaki alan) oranı (0.2 I) m/m 2 den daha az olmayacaktır.

23

24 Duvarların Kararlılığı

25

26

27

28

29

30 Lento Pencere ve kapı boşluklarının üzerine konulan yekpare taş veya betonarme kütle. Lento boşluğun üzerinde ufak bir kiriş gibi çalışarak yükü iki yana dağıtır. Genişlik çok zorlarsa lento yerine kemer de kullanılabilir. Lento duvara en az 20 cm oturacak şekilde düzenlenir

31 Lentolar Pencere ve kapı lentolarının duvarlara oturan uçlarının her birinin uzunluğu serbest lento açıklığının %15 inden ve 200 mm den az olmayacaktır Lento en kesit boyutları ile boyuna ve enine donatılar yatay hatıllar için de verilen değerlerden az olmayacaktır Kerpiç duvarlı binalarda kapı üst ve pencere üst ve altlarına ahşap lento yapılabilir. Ahşap lentolar ikişer adet 100 mm 100 mm kesitinde ahşap kadronla yapılacaktır. Ahşap lentoların duvarlara oturan kısımlarının her birinin uzunluğu 200 mm den az olmayacaktır.

32 Hatıl Ağırlığı yatay olarak dağıtmak ve duvarların düşey doğrultuda olabilecek çatlamaları önlemek amacıyla duvarın içine yatay şekilde boydan boya uzatılması gereken tuğla, ashap, betondan olan bağlamadır.

33 Yatay Hatıllar Merdiven sahanlıkları da dahil olmak üzere her bir döşemenin taşıyıcı duvarlara oturduğu yerde betonarme döşeme ile birlikte (monolitik olarak) dökülmüş aşağıdaki koşulları sağlayan betonarme yatay hatıllar yapılacaktır. (a) Yatay hatıllar taşıyıcı duvar genişliğine eşit genişlikte ve en az 200 mm yükseklikte olacaktır. (b) (b) Hatıllarda beton kalitesi en az C16 olacak, içlerine taş duvarlarda en az üçü altta,üçü üstte 6Ø10, diğer malzemeden taşıyıcı duvarlarda ise en az 4Ø10 boyuna donatı ile birlikte en çok 250 mm ara ile Ø8 lik etriye konulacaktır. Boyuna donatılar köşelerde ve kesişme noktalarında sürekliliği sağlayacak biçimde bindirilecektir Moloz taş duvarlarda döşeme ve merdiven sahanlıkları dışında düşeyde eksenden eksene aralıkları 1.5 m. yi geçmeyen ve deki kurallara uyan betonarme hatıl yapılacaktır Kerpiç yığma duvarlarda ahşap hatıl yapılabilir. Ahşap hatıl için, 100 mm 100 mm kesitindeki iki adet kadron, dış yüzleri duvar iç ve dış yüzeyleri ile çakışacak aralıkta konulacaktır. Bu kadronlar boylamasına doğrultuda 500 mm de bir 50 mm 100 mm kesitinde dikine kadronlarla çivili olarak birleştirilecek ve araları taş kırıntıları ile doldurulacaktır.

34 Düşey Hatıllar Yığma binaların deprem dayanımlarının artırılması için bina köşelerinde, taşıyıcı duvarların düşey ara kesitlerinde, kapı ve pencere boşluklarının her iki yanında kat yüksekliğince uzanan betonarme düşey hatıllar yapılması uygundur Düşey hatıllar, her iki yandan gelen taşıyıcı duvarların örülmesinden sonra duvarlara paralel olarak konulacak kalıpların arasındaki bölümün donatılarak betonlanması ile yapılacaktır Bina köşelerinde ve taşıyıcı duvarların ara kesitlerinde düşey hatılların en kesit boyutları kesişen duvarların kalınlıklarına eşit olacaktır. Pencere ve kapı boşluklarının her iki yanına yapılacak düşey hatıllarda ise hatılın duvara dik en kesit boyutu duvar kalınlığından, diğer en kesit boyutu ise 200 mm den az olmayacaktır Düşey hatıllarda beton kalitesi en az C16 olacak, içlerine taş duvarlarda her iki duvar yüzüne paralel olarak en az üç adet olmak üzere 6Ø12, diğer tür malzemelerden taşıyıcı duvarlarda ise en az 4Ø12 boyuna donatı ile birlikte en çok 200 mm ara ile Ø8 lik etriye konulacaktır. Boyuna donatılar için temelde ve katlar arasında filiz bırakılacaktır.