İnşaat - Gayrimenkul Sektör Notu

Transkript

1 1Ç29 2Ç29 3Ç29 4Ç29 1Ç21 2Ç21 3Ç21 4Ç21 1Ç211 2Ç211 3Ç211 4Ç211 1Ç212 2Ç212 3Ç A27 9A28 9A29 9A21 9A211 9A212 9A27 9A28 9A29 9A21 9A211 9A212 İnşaat - Gayrimenkul Sektör Notu 13 Aralık 212 I. Yapı Ruhsatları ve Yapı Kullanma İzinleri TUİK tarafından yayınlanan yapı izin istatistiklerine göre, 212 in ilk dokuz ayında yapı ruhsatı alan bina sayısı geçen yılın aynı dönemine göre %5,6 artarken, yapı kullanma izni alan bina sayısı %9,4 gerilemiştir. Bu dönemde, yapı ruhsatı verilen konut sayısında %5,2 artış gözlenirken, yapı kullanma izni verilen konut sayısı %9,5 oranında azalmıştır. Yapı Ruhsatı İstatistikleri Yapı Kullanma İzin İstatistikleri (Bina Sayısı : bin adet) 9A21 9A211 9A212 Değişim Pay (Bina Sayısı : bin adet) 9A21 9A211 9A212 Değişim Pay İkamet Amaçlı Binalar ,2%,1% İkamet Amaçlı Binalar ,5% 87,3% Otel ,9% 1,1% Otel ,2%,8% Ofis/İşyeri ,7% 1,9% Ofis/İşyeri ,5% 1,5% Toptan ve Perakende Ticaret Binaları ,7% 3,4% Toptan ve Perakende Ticaret Binaları ,5% 4,7% Sanayi Binaları ve Depolar ,2% 3,3% Sanayi Binaları ve Depolar ,3% 2,8% Diğer ,4% 5,3% Diğer ,2% 2,9% Toplam ,6% 1% Toplam ,4% 1% 212 yılının üçüncü çeyrek döneminde ise, yapı ruhsatı alan bina sayısında geçen yılın aynı dönemine göre sınırlı bir artış (+%,34) kaydedilirken, önceki çeyreğe göre %26 daralma gözlenmiştir. Hatırlanacağı gibi, yılın ikinci çeyreğinde yapı ruhsatlarında hızlı bir artış yaşanmış, 1 Haziran 212 den önce ruhsat alarak konut satışında kademeli KDV uygulamasından muaf olmak isteyen şirketler ruhsat talebini ciddi ölçüde artırmıştı. Ruhsat ve Yapı Kullanma İzni Verilen Bina Sayısı Ruhsat ve Yapı Kullanma İzni Verilen Daire Sayısı Ruhsat Verilen Bina Sayısı Yapı Kullanma İzni verilen Bina Sayısı Ruhsat verilen Daire Sayısı Yapı Kullanma İzni verilen Daire Sayısı Çeyreksel Bazda Ruhsat Sayıları Yapı Ruhsatı verilen daire sayısı Yapı Ruhsatı verilen bina sayısı Gayrimenkul Sektörü 1 Sektör Analiz Grubu

2 1Ç21 2Ç21 3Ç21 4Ç21 1Ç211 2Ç211 3Ç211 4Ç211 1Ç212 2Ç212 3Ç212 1Ç8 2Ç8 3Ç8 4Ç8 1Ç9 2Ç9 3Ç9 4Ç9 1Ç1 2Ç1 3Ç1 4Ç1 1Ç11 2Ç11 3Ç11 4Ç11 1Ç12 2Ç12 3Ç12 II. Konut Satışları TUİK verilerine göre, 212 yılının üçüncü çeyreğinde 14 bin konut satış sonucu el değiştirmiştir. Türkiye genelinde konut satışları bir önceki çeyreğe göre %2,4 azalırken, geçen yılın aynı dönemine göre %1,8 artış göstermiştir. Üçüncü çeyrekte, konut satışlarında bir önceki yılın aynı dönemine göre en yüksek artış %13,8 ile Bursa, Eskişehir, Bilecik bölgesinde gerçekleşmiştir. Söz konusu dönemde, bu bölgeyi Konya, Karaman (%9) ve İstanbul (%5) takip etmiştir. Yılın ilk çeyreğinde İstanbul, Ankara ve İzmir deki toplam konut satışları, Türkiye genelindeki satışların %39 unu oluşturmuştur. İllere / Bölgelere Göre Konut Satış Adetleri 3Ç212 3Ç211 Yıllık Değişim 2Ç212 Çeyreksel Değişim Pay İstanbul ,% ,7% 18,8% Ankara ,5% ,2% 14,6% Antalya, Isparta, Burdur ,8% ,2% 5,7% Bursa, Eskişehir, Bilecik ,8% ,% 7,3% İzmir ,8% ,4% 5,3% Adana, Mersin ,2% ,7% 4,6% Kayseri, Sivas, Yozgat ,9% ,1% 4,4% Samsun, Tokat, Çorum, Amasya ,1% ,8% 3,8% Konya, Karaman ,% ,4% 3,8% Gaziantep, Adıyaman, Kilis ,5% ,% 3,4% İLK 1 BÖLGE / ŞEHİR TOPLAMI ,% ,3% 71,7% Diğer ,8% ,1% 28,3% Toplam ,8% ,4% 1% III. Bina Maliyet Endeksi TUİK verilerine göre Bina İnşaatı Maliyet Endeksi, 212 yılının üçüncü çeyreğinde, toplamda bir önceki çeyreğe göre %,1, bir önceki yılın aynı dönemine göre ise %2,9 artmıştır. Bina inşaat maliyetleri, ikinci çeyrekte olduğu gibi üçüncü çeyrekte de ÜFE nin altında artış göstermiştir. 3% 25% 2% 15% 1% 5% Bina İnşaat Maliyeti ve ÜFE Değişimi (%) Üçüncü çeyrekte, inşaat maliyetlerindeki artışın büyük ölçüde işçilik fiyatlarından kaynaklandığı gözlenmiştir. Söz konusu dönemde işçilik endeksi yıllık %5,7 artış gösterirken, malzeme endeksindeki artış %2 ile sınırlı kalmıştır. % -5% -1% -15% IV. Konut Satış Fiyatları -2% Genel toplam İşçilikler toplamı Malzemeler toplamı ÜFE Değişim Garanti Mortgage - Reidin tarafından hazırlanan konut satış fiyatı endeksi, 212 nin üçüncü çeyreği itibarıyla, bir önceki yılın aynı dönemine göre %14,6, bir önceki çeyreğe göre ise %6,1 oranında artış kaydetmiştir. Reidin-Gyoder-Garanti Mortgage ortaklığıyla hazırlanan yeni konut fiyat endeksi verilerine göre ise, yeni konut satış fiyatları yılın üçüncü çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre %12,2 oranında artış kaydetmiştir. Yılın ilk 1 aylık verilerine göre, konut satış fiyat endeksi Türkiye genelinde yılbaşına göre %14,1 artış kaydederken, İstanbul daki konut fiyatları %15,5 ile Türkiye ortalamasının üzerinde artış göstermiştir Yeni Konut Fiyat Endeksi (Oca.1=1) 1,3 11,212,514,6 16,5 17,711,1 123,5 12,9 117,9 114,6 Kaynak: REIDIN-GYODER Gayrimenkul Sektörü 2 Sektör Analiz Grubu

3 Ara.11 Oca.12 Şub.12 Mar.12 Nis.12 May.12 Haz.12 Tem.12 Ağu.12 Eyl.12 1,4% 1,7% 1,5% 1,5% 1,% 1,6% 1,8% 2,3% 3,1% 4,2% Şubat 1 Nisan 1 Haziran 1 Ağustos 1 Ekim 1 Aralık 1 Şubat 11 Nisan 11 Haziran 11 Ağustos 11 Ekim 11 Aralık 11 Şubat 12 Nisan 12 Haziran 12 Ağustos 12 Tüketici Güveni Konut satın alma/inşa ettirme ihtimali VII. Değerlendirme ve Beklentiler 212 yılının üçüncü çeyrek döneminde inşaat sektöründeki büyüme %,4 olarak gerçekleşmiş ve aynı dönemdeki GSYİH büyümesinin (%1,6) altında kalmıştır. Son üç çeyrektir GSYİH büyümesinin gerisinde kalan inşaat sektörü büyüme oranı, yılın ilk dokuz ayında ise % 2,6 lık GSYİH büyümesine karşın %1 ile sınırlı kalmıştır. 212 yılının üçüncü çeyrek döneminde inşaat harcamaları cari fiyatlarla 31,2 miyar TL olarak gerçekleşmiştir. Özel sektör inşaat harcamaları 18,1 miyar TL ile önceki çeyreğe %21 azalırken, kamu inşaat harcamaları önceki çeyreğe göre %21 daha yüksek gerçekleşmiştir. 212 in üçüncü çeyreğini geçen yılın aynı dönemine göre ortalama %2,7 daha düşük tamamlayan Tüketici Güven Endeksi dalgalı bir seyir izlemekte olup, halen 1 seviyesinin altında bulunmaktadır. Konut satın alma/ inşa ettirme eğilimi ise, yılın ilk çeyreğinde artan bir seyir izlemesinin ardından ikinci ve üçüncü çeyrekte düşüş göstermiştir. Konut satın alma eğiliminin Ekim ayı itibariyle de gerilemeye devam ettiği izlenmektedir İnşaat Sektörü Yıllık Büyüme Oranı (%) 23,7 21,7 18,7 15,3 13, 1,2 9, 7, 2,7,3,4 1Ç1 2Ç1 3Ç1 4Ç1 1Ç11 2Ç11 3Ç11 4Ç11 1Ç12 2Ç12 3Ç12 Tüketici Güveni ve Konut Satın Alma/İnşaa Ettirme İhtimali Konut satışları üçüncü çeyrekte önceki çeyreğe göre % 2,4 gerilemiş, geçen yılın aynı dönemine göre ise %1,8 artış kaydetmiştir. 8 2 Yeni konut stokunun erime hızının, yaz aylarındaki yavaşlamanın ardından Eylül ayında %2,3 e kadar yükseldiği gözlenmektedir. Diğer yandan, ilk dokuz aydaki ortalama konut stok erime hızı (%2,1) geçen yılın aynı döneminin (%3,7) oldukça gerisinde bulunmaktadır. Sektörde, önceki yıllarda gözlenen hızlı büyümenin ardından, yaklaşık 7-8 bin civarında konut stoku olduğu dile getirilmekte, olası KDV artışının iç talebi sınırlayacağı tahmin edilmektedir. 7,% 6,% TüketiciGüveni Konut satın alma ya da inşa ettirme ihtimali (gelecek 12 aylık dönemde) Yeni Konut Stok Erime Hızı* Diğer yandan, konut kredisi faizlerindeki gerilemenin, Eylül ayından bu yana konut kredisi hacminin büyüme hızını önemli ölçüde artırdığı izlenmektedir. BDDK haftalık verilerine göre, Kasım sonu itibarıyla, sektörün toplam konut kredisi hacmi 84 milyar TL yi aşmıştır. Faizlerdeki gerilemeyle birlikte, konut kredilerinin aylık bazdaki büyüme hızı Eylül den bu yana yeniden %1 in üzerine çıkmıştır. 211 yılı genelinde %24,5 büyüme gösteren konut kredileri 212 yılının ilk 11 ayında yılbaşına göre % 15 artış kaydetmiştir. 5,% 4,% 3,% 2,% 1,%,% Kaynak: REIDIN-GYODER *Markalı konut projelerindeki mevcut konut stokunun aylık bazda yüzdesel net değişimini ifade eder. Gayrimenkul Sektörü 3 Sektör Analiz Grubu

4 Ç212 2Ç212 3Ç212 Tem.1 Eyl.1 Kas.1 Oca.11 Mar.11 May.11 Tem.11 Eyl.11 Kas.11 Oca.12 Mar.12 May.12 Tem.12 Eyl.12 Kredi faizlerindeki düşüşle beraber, yılın son çereğinde konut satışlarında bir miktar hareketlenme beklenmekte, yıl sonu itibarıyla konut satışlarının 211 yılındaki seviyeyi (419 bin adet) yakalayabileceği öngörülmektedir. Konut Kredileri ve Yıllık Ortalama Faiz Konut Kredileri ve Konut Satışları 15% 14% 13% 12% % 1% 9% 8% 7% % 4 3Ç211 4Ç211 1Ç212 2Ç212 3Ç212 Konut Kredileri (milyar TL) Yıllık ortalama faiz (%) Kaynak: TCMB, BDDK Satılan Konut Sayısı (bin) Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği, TÜİK Kullandırılan Konut Kredisi Adedi (bin) Mayıs ayında yürürlüğe giren Mütekabiliyet Yasası nın ardından, yasayla ilgili yönetmeliğin gecikmesi, yabancılara konut satışında sektörün 212 yılı için yaklaşık 3 milyar dolar olan hedefinin gerçekleşmesini zora sokmuştur. Yabancılara konut satışı, ilk dokuz aylık dönemde geçen yılın aynı dönemine göre değer olarak % 22 artışla 1,8 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmiştir Yabancılara Gayrimenkul Satışı (milyon dolar) Önümüzdeki dönemde sektörün performansını etkileyebilecek unsurların başında yeni KDV uygulaması gelmektedir. Hatırlanacağı gibi, konutta KDV değişikliğini öngören yasa Haziran 212 de kabul edilmiş, KDV'yi % 1'den %18'e kadar yükselten yasa ile kentsel dönüşüm kapsamında tutulan konutlar da istisna olmaktan çıkmıştır. Önceden 15 m 2 den küçük konutlar için %1 olan KDV, yeni yasaya göre konutun vergi değerine göre belirlenecek; Bakanlar Kurulu, bulunduğu semtlere göre konutlara %1, %8 veya %18 KDV uygulayabilecektir. Sektör temsilcileri, söz konusu KDV düzenlemesinin hayata geçirilmesi halinde, sektörde yavaşlamanın kalıcı olacağı endişesi taşımakta, uygulamanın kayıtdışılığı ve vergi kaybını artıracağını ifade etmektedirler. Geçtiğimiz günlerde, Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, konutta KDV oranlarıyla ilgili Bakanlar Kurulu kararının bu sene içerisinde çıkmasını hedeflediklerini belirtmiştir. Diğer yandan, sektöre hareketlilik getirmesi beklenen Kentsel Dönüşüm ve Mütekabiliyet yasalarının etkilerinin daha çok orta ve uzun vadeye yayılması, mütekabiliyetle ilgili düzenlemenin ise markalı konut projeleriyle sınırlı kalması öngörülmektedir A11 9A12 Kaynak: Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER), Ekonomi Bakanlığı Konut Satış Adetleri (1) *Devam eden projeler kapsamındaki satışlar, henüz tapu işlemlerinin tamamlanmaması nedeniyle konut satış istatistiklerine dahil edilmemektedir. Gayrimenkul Sektörü 4 Sektör Analiz Grubu

5 KOBİ Kredileri Onay Bölümü A Sektör Analiz Grubu Şule ASLAN sule.aslan@akbank.com Özge TAŞKELİ ozge.taskeli@akbank.com YASAL UYARI Bu rapor, Akbank KOBİ Kredileri Onay Bölümü A - Sektör Analiz Grubu tarafından, güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan elde edilen bilgi ve veriler kullanılarak, ilgili iş birimlerinin ve şubelerin kullanımına yönelik hazırlanmıştır. Bu rapor ve yorumlardaki yazılar, bilgiler ve grafikler, ulaşılabilen ilk kaynaklardan iyi niyetle ve doğruluğu, geçerliliği, etkinliği velhasıl her ne şekil, suret ve nam altında olursa olsun herhangi bir karara dayanak oluşturması hususunda herhangi bir teminat, garanti oluşturmadan, yalnızca bilgi edinilmesi amacıyla derlenmiştir. İş bu raporlardaki yorumlardan; eksik bilgi ve/veya güncellenme gibi konularda ortaya çıkabilecek zararlardan Akbank TAŞ ve çalışanları sorumlu değildir. Akbank TAŞ her an, hiçbir sekil ve surette ön ihbara ve/veya ihtara gerek kalmaksızın söz konusu bilgileri, tavsiyeleri değiştirebilir ve/veya ortadan kaldırabilir. Genel anlamda bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olan iş bu rapor ve yorumlar, kapsamı bilgiler, tavsiyeler hiçbir şekil ve surette Akbank TAŞ nin herhangi bir taahhüdünü tazammum etmediğinden, bu bilgilere istinaden her türlü özel ve/veya tüzel kişiler tarafından alınacak kararlar, varılacak sonuçlar, gerçekleştirilecek işlemler ve oluşabilecek her türlü riskler bizatihi bu kişilere ait ve raci olacaktır. Hiçbir sekil ve surette ve her ne nam altında olursa olsun, her türlü gerçek ve/veya tüzel kişinin, gerek doğrudan gerek dolayısı ile ve bu sebeplerle uğrayabileceği her türlü doğrudan ve/veya dolayısıyla oluşacak maddi ve manevi zarar, kar mahrumiyeti, velhasıl her ne nam altında olursa olsun uğrayabileceği zararlardan hiçbir şekil ve surette Akbank TAŞ ve çalışanları sorumlu tutulamayacak ve hiçbir sekil ve surette her ne nam altında olursa olsun Akbank TAŞ ve çalışanlarından talepte bulunulmayacaktır. Bu rapor, yorum ve tavsiyelerde yer alan bilgiler yatırım danışmanlığı hizmeti ve/veya faaliyeti olmayıp; yatırım danışmanlığı hizmeti almak isteyen kişi ve kurumların, iş bu hizmeti vermeye yetkili kurum ve kuruluşlarla temasa geçmesi ve bu hizmeti bir sözleşme karşılığında alması SPK mevzuatınca zorunludur. Gayrimenkul Sektörü 5 Sektör Analiz Grubu