Hemodiyaliz Hastalarında Serum ADMA, Apelin-13, LOX-1 ile İnflamatuar ve Ekokardiyografik Parametreler Arasındaki İlişki

Transkript

1 Hemodiyaliz Hastalarında Serum ADMA, Apelin-13, LOX-1 ile İnflamatuar ve Ekokardiyografik Parametreler Arasındaki İlişki Dogan Ibrahim¹, Dogan Tolga², Yetim Mucahit², Kayadibi Huseyin³, Yilmaz Bertan Mehmet 4, Eser Baris¹, Kalcik Macit², Karavelioglu Yusuf² ¹Hitit University Corum Training and Research Hospital, Nephrology Department, Corum, Turkey ² Hitit University Corum Training and Research Hospital, Cardiology Department, Corum, Turkey ³ Hitit University Corum Training and Research Hospital, Biochemistry Department, Corum, Turkey 4 Cukurova University Medical Faculty, Biochemistry Department, Adana, Turkey

2 GİRİŞ Kronik böbrek yetmezliğinde mortalitenin en önemli nedeni kardiyovasküler hastalıklardır¹. Bu süreçte endotel disfonksiyonu önemli rol oynamaktadır. Nitrik oksit endotel disfonksiyonu ve aterosklerozis sürecinde kritik role sahip bir moleküldür². Nitrik oksit üzerinden etki ettiği bilinen bir çok molekül tanımlanmıştır. ADMA (Asimetrik Dimetil Arginin), LOX-1 (ox-ldl nin reseptörü olan lectin-like oxide LDL reseptör-1) ve Apelin-13 bunlardan bazılarıdır. ¹ Matsushita K, van der Velde M, Astor BC, et al. Association of estimated glomerular filtration rate and albuminuria with all-cause and cardiovascular mortality in general population cohorts: a collaborative meta-analysis. Lancet. 2010;375(9731): ² C Zoccali. Traditional and emerging cardiovascular and renal risk factors: An epidemiologic perspective. Kidney Int Jul;70(1):26-33

3 ADMA: Nitrik Oksit sentetaz endojen inhibitörüdür³. LOX-1: Lectin-like oxide LDL reseptör-1, Okside LDL nin endotel hücrelerine girişinden sorumludur 4. Apelin APJ adı verilen bir reseptörün endojen ligandı olup NO üzerinden etki etmektedir. Çalışmamızda hemodiyaliz hastalarında bu moleküllerin inflamasyon ve kardiyak morfoloji ile ilişkilerini ortaya konmayı amaçladık. ³ Shafi T, Hostetter TH, Meyer TW, et al. Serum Asymmetric and Symmetric Dimethylarginine and Morbidity and Mortality in Hemodialysis Patients. Am J Kidney Dis Jan Chistiakov DA, Orekhov AN, Bobryshev YV. LOX-1-Mediated Effects on Vascular Cells in Atherosclerosis. Cell Physiol Biochem. 2016;38(5): Foldes G, Harkay F, Szokodi I. Circulating and cardiac levels of apelin, the novel ligand of the orphan receptor APJ, in patients with heart failure. Biochem Biophys Res Commun, 2003;308:

4 MATERYAL METOD Çalışmaya en az 6 aydır haftada 3 gün hemodiyaliz tedavisi alan 53 ü kadın 67 si erkek toplam 120 hasta ile Yaş ve cinsiyet uyumlu 55 i kadın 58 i erkek 113 kişilik kontrol grubu alındı. Lokal komite tarafından etik kurul onayı alındı. ( tarih 215/292 sayı) HD hastalarından AV Fistül kullanan hastalar alındı. AV greft, kateterli hastalar, Kt/V 1.2 altında, aktif enfeksiyonu, malignitesi, unstabil koroner kalp hastalığı, serebrovasküler hastalığı, dekompanse kalp ve karaciğer yetmezliği olan, son 1 ayda cerrahi, yanık ve travma olan hastalar çalışmaya alınmadı.

5 MATERYAL METOD ADMA, LOX-1 ve Apelin-13 düzeyleri ELISA yöntemi ile çalışıldı. Ekokardiyografi işlemi HD sonrası Acuson-Siemens (Sequoia-C256) cihazı ile EF< %35 olan hastalar dışlandı. SVK Devereux formülü ile hesaplandı Left ventricular mass= 0.8 (1.04 (interventricular septum thickness + left ventricle end-diastolic diameter + posterior wall thickness) 3 -( left ventricle enddiastolic diameter) 3 ) + 0.6] 24 saatlik Tansiyon Holter ölçümleri Mobil-O-Graph PWA, I.E.M. GmbH, Cockerillstr. 69,522 Stolberg, Germany cihazı ile yapıldı

6 MATERYAL METOD Karotis Arter İntima-Media kalınlık (KIMK) ölçümü [Toshiba SSA Ultrasound (Toshiba, Tokyo, Japan)] cihazı ile yapıldı. Bilateral Karotis Arter bifurkasyonunun 1 cm proximali ön ve arka duvardan alınan 3 ölçümün ortalaması kabul edildi. Rutin biyokimyasal testler için serum en az 12 saatlik açlığı takiben diyaliz öncesi alındı. ADMA, LOX-1 ve Apelin-13 için alınan örnekler santrifüj edildikten sonra -80 derecede saklandı.

7 MATERYAL METOD ADMA, LOX-1 ve Apelin-13 ile Karotis Arter İntima-Media Kalınlığı (KIMK), Ekokardiyografik parametreler İnflamatuar göstergeler (hcrp ve Nötrofil Sayısı/Lenfosit Sayısı (NLR) arasında korelasyon analizi ile değerlendirme yapıldı.

8 Tablo 1. Çalışma Popülasyonu Demografik Özellikleri HD (n=120) Kontrol (n=113) P Age (years) 57± ± Gender (Female/Male) 53/67 55/ BMI (kg/m²) 26.2± ±4.32 <0.001 SBP (mmhg) 134±24 122±12 <0.001 DBP (mmhg) 83±16 78±10 <0.01 Smoking Status, n(%) 14(11.7) 11 (9.7) Kt/V 1,67 ±0,33 HD Duration (months) 55.5 ( ) - - HT, n(%) 93(77.5) 58(51.3) DM, n(%) 37(30.8) 16(14.2) <0.01 CAD, n(%) 76(63.3) 7(6.2) PAD, n(%) 14(11.7) 0(0) PD, n(%) 10(8.3) 0(0) CVD, n(%) 4(3.3) 0(0) Vitamin D, n(%) 95(79.2) 0(0) Cinacalcet, n(%) 11(9.2) 0(0) Statin, n(%) 18(15) 17(15) ACEi/ARB, n(%) 24(20) 44(38.9) CCB, n(%) 62(51.7) 24(21.2) BB, n(%) 60(50) 26(23) 0.001

9 BULGULAR Serum ADMA, Apelin-13 ve LOX-1 düzeyleri hemodiyaliz grubunda istatistiksel olarak daha yüksek saptandı. (sırası ile,, ) KIMK, hcrp ve NLR hemodiyaliz grubunda daha yüksekti. (sırasıyla,, )

10 Table 2. Comparison of Laboratory Parameters Between HD Group and The Controls HD Group (n=120) Controls (n=113) P value BUN (mg/dl ) 49(41-62) 14(11-17) <0.001 Cr ( mg/dl ) 6.82( ) 0.73( ) <0.001 GFR(ml/dk/1.73m²) 7.9( ) 100(86-119) <0.001 Glucose ( mg/dl ) 114.7±55 110± Uric Asid ( mg/dl ) 4.87± ± Hb ( gr/dl ) 12.6( ) 14.2( ) <0.001 Hct ( % ) 39.5( ) 43.3( ) <0.001 Na ( meq/l ) 137( ) 140( ) <0.001 K ( meq/l ) 4.95( ) 4.38( ) <0.001 Ca ( mg/dl ) 9.0( ) 9.4( ) <0.001 Phosphorus ( mg/dl ) 4.4( ) 3.3( ) <0.001 Total Cholesterol (mg/dl) 179( ) 195( ) <0.001 HDL-c ( mg/dl ) 40±12 44±13 <0.01 LDL-c ( mg/dl ) 100(79-127) 123( ) <0.001 TG ( mg/dl ) 155( ) 120(80-192) <0.01 Total Protein (gr/dl) 7.4( ) 7.3(7-7.7) Albumin ( g/dl ) 4.1( ) 4.4( ) <0.001 Ferritin ( ng/ml ) 853( ) 55(29-116) <0.001 Transferrin Saturation (%) 27(20-35) 22(16-30) <0.01 HCO 3 (mmol/l) 22.9( ) 24.0( ) <0.001 PTH ( pg/ml ) 349( ) 49(36-65) <0.001 hscrp ( mg/dl ) 7( ) 3.6( ) <0.001 NLR 3.07( ) 2.03( ) <0.001 KIMK(mm) 0.71( ) 0.65( ) <0.05 ADMA(ng/L) 39871( ) ( ) <0.001 Apelin-13(ng/L) 176 ( ) 36 (17-77) <0.001 LOX-1(ng/L) 5808 ( ) 2137 ( ) <0.001

11 Table 3. Comparison of Echocardiographic Parameters Between Study Groups HD Grou(n=120) Controls (n=113) P value LVESD (mm) 32(27-35) 30(26-33) LVEDD (mm) 48(44-53) 44(41-48) <0.001 EF (%) 60±7.6 63± LAD(mm) 36(32-40) 32(30-35) <0.001 IVST (mm) 12(10-13) 11(9-12) <0.001 PWT (mm) 12(10-13) 10(9-11) <0.001 LVM (gr) 212( ) 147( ) <0.001 LVMI (gr/m²) 123(95-146) 75(63-93) <0.001 LVESD: Left Ventricle End-Systolic Diameter, LVEDD: Left Ventricle End-Diastolic Diameter, EF: Ejection Fraction, LAD: Left Atrium Diameter, IVST: Interventricular Septum Thickness, PWT: Left Ventricle Posterior Wall Thickness, LVM: Left Ventricular Mass, LVMI: Left Ventricular Mass Index, IVC: Inferior Vena Cava Diameter.

12 BULGULAR Serum ADMA, Apelin-13 ve LOX-1 aralarında anlamlı korelasyon saptandı. Yine bu üç biyobelirteç ile SVK, SVKI, hcrp ve KIMK arasında anlamlı düzeyde pozitif korelasyon saptandı.

13 Tablo 4. ADMA, Apelin-13, LOX-1 ile Echocardiographic Parametreler Arasında Korelesyon Analizleri ADMA Apelin-13 LOX-1 LVEDD r=0.118 p=0.086 r=0.203 r=0.139 EF r= p=0.671 r= p=0.607 r= p=0.390 LAD r=0.134 p=0.050 r=0.153 r=0.172 IVST r=0.225 r=0.220 r=0.212 LVM r=0.285 r=0.307 r=246 LVMI r=0.330 r=0.359 r=0.296 LVESD: Left Ventricle End-Systolic Diameter, LVEDD: Left Ventricle End-Diastolic Diameter, EF: Ejection Fraction, LAD: Left Atrium Diameter, IVST: Interventricular Septum Thickness, LVM: Left Ventricular Mass, LVMI: Left Ventricular Mass Index, IVC: Inferior Vena Cava Diameter.

14 Tablo 5. ADMA, Apelin-13, LOX-1 ile Lipidler ve İnflamatuar Parametreler Arası Korelasyon Analizleri ADMA Apelin-13 LOX-1 ADMA 1 Apelin-13 r = p = <0.001 LOX-1 r = p < LDL r= p=0.051 TG r=0.149 hscrp r=0.252 NLR r=0.259 KIMK r=0.153 r = p = < r = p < r= r=0.226 r=0.277 r=0.240 r=0.094 p=0.176 r = p < r = p < r= p=0.104 r=0.197 r=0.208 r=0.207 r=0.132 p=0.056

15 Tablo 6. ADMA, Apelin-13, LOX-1 ile Biyokimyasal Parametreler Arası Korelasyon Analizleri GFR P Glucose Hb Ferritin PTH SBP DBP HD Duration ADMA Apelin-13 LOX-1 r= r= r= r= r=0.414 r=0.407 r=0.065 r= r=0.077 p=0.320 p=0.989 p=0.240 r= r= r= r=0.420 r=0.523 r=0.417 r=0.418 r=0.475 r=0.398 r=0.213 r=0.178 r=0.163 r=0.154 r=0.090 r=0.056 p=0.234 p=0.459 r=0.195 r=0.272 r=0.303

16 SONUÇ Serum ADMA, LOX-1, Apelin-13 düzeyleri hemodiyaliz hastalarında renal fonksiyonları normal olan popülasyona göre yüksektir. Her 3 markerin kendi aralarında güçlü korelasyonu saptandı. Bu markerler ile renal fonksiyonlar, hemodiyaliz süresi, inflamasyon, anemi, yüksek fosfor düzeyleri ve sol ventrikül hipertrofisi arasında güçlü korelasyon saptandı. Serum ADMA, Apelin-13 ve LOX-1 üremik toksin olarak hemodiyaliz hastalarında inflamatuar süreç ve kardiyovaküler hastalık patogenezinde etkili olabilirler.