29. İngilizce -Dili Geçmiş Zaman Konu Anlatımı (Simple Past Tense) (

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "29. İngilizce -Dili Geçmiş Zaman Konu Anlatımı (Simple Past Tense) (www.konuanlatımı.com)"

Mehmet Dinç
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 29. İngilizce Dili Geçmiş Zaman Konu Anlatımı (Simple Past Tense) ( Merhaba. Bugünkü konumuz simple past tense; yani dili geçmiş zaman. Türkçeye tam çevirisi Bas Geçmiş Zaman şeklinde oluyor. İlerleyen derslerde geçmiş zamanın daha karmaşık hallerini de göreceğiz. Dili Geçmiş Zamana, was/re konusunu anlattığım bir önceki dersimde giriş yapmıştım. Was/re konusunu anlattığım 28. derste sadece, olmak fiilinin dili geçmiş zamanda nasıl kullanıldığını gösterdim. Bu derste ise diğer tüm fiillerle dili geçmiş zamanda cümlelerin nasıl kurulduğunu anlatacağım. Dili geçmiş zaman, yaptı, etti, gti, geldi şeklinde cümleler kurduğumuz zaman. Zn bu yüzden ona dili geçmiş zaman diyoruz. Yine öncelikle cümle yapısı üzerinde duralım, ardından kullanım yerlerine bakalım. Geniş zamanı anlatırken kullandığım tablolarda yer alan örnek cümleler üzerinden anlatacağım. İlk olarak olumlu cümleyle başlıyorum. r zamanki gibi özneyle başlayacağım: t Özneyi tekil ve çoğul diye ikiye ayırmadığıma dikkat edin. Dili geçmiş zamanda tüm özneler bir kabul ediliyor ve cümlenin devamı özneye göre değişmiyor. Bu bizim için bir kolaylık. Özneden men sonra fiilimizi getiriyoruz: t Şimdiki zamanda fiille öznenin arasında am/is/are yardımcı fiillerini kullanıyorduk; burada ise, geniş zamanda olduğu gibi doğrudan fiili getiriyoruz. Zn geniş zamanla dili geçmiş zaman birbirine yapı olarak epey benziyor. Yine bunda da öğrencilerin yaptığı tipik bir hata, bu araya, dili geçmiş zamanın yardımcı fiili olan did sözcüğünü getirmek oluyor. Bu da yanlış değil ama yarattığı anlam farkını birazdan anlatacağım. Fiillerimiz gelsin: t ed ed ed d Alıcılarınızın ayarlarında bir tuhaflık yok; fiillerin böyle görünmesi normal. Gördüğünüz gibi, bazı fillerin sonuna ed takısı eklenmiş, bazı fillerin ise sanki harfleri değişmiş. Biz buna fiillerin halleri diyoruz. Bazı fiillerin bu şekilde kendilerine özgü

Dili Geçmiş Zamana, was/re konusunu anlattığım bir önceki dersimde giriş yapmıştım. Was/re konusunu anlattığım 28. derste sadece, olmak fiilinin dili geçmiş zamanda nasıl kullanıldığını gösterdim.

2 halleri var. İngilizcede fiillerin 1. hali, 2. hali ve 3. hali diye bir şey var. Birinci hali zn pimizin bildiği normal, yalın hali. İkinci ve üçüncü halleri ise fiilin sonuna ed takısı getirilerek yapılıyor. Fakat bir gurup fiil var ki, bunlar sonlarına ed takısı almıyor ve ikinciüçüncü halleri farklı oluyor. Diğer tüm fiiller güzel güzel ed takısı alırken bunlar düzeni bozdukları için bunlara düzensiz fiiller diyoruz. Sayıları iki yüze yakın olmakla beraber bunlar maalesef günlük hayatta en sık kullanılan fiiller. Dili geçmiş zamanda doğru cümleler kurabilmek için bu fiillerin ikinci ve üçüncü hallerini ezberlemek şart. Bunun nüz bir hapı çıkmadı. Bu yüzden, buraya tıklayarak indirebileceğiniz düzensiz fiil listesinden ezberlemeniz gerekiyor. Bu listeyi ben hazırladım ve piyasada bulacağınız diğer listelerden biraz farklı. Öncelikle, tüm kelimelerin okunuşları yanlarında yazıyor. Sesletim olarak birbirine benzeyen fiilleri de alt alta topladığım için bu listeden ezberlemesi kolay oluyor. Ayrıca sayfanın bir yüzünde 2. ve 3. hali aynı olan fiiller var, diğer yüzünde ise üç hali de farklı olanlar var. Düzensiz fiilleri yüksek sesle okuyarak ezberlemeniz çok daha rahat olur. Şimdi tablomuza dönelim. Dili geçmiş zamanda olumlu cümlede fiilin ikinci halinin kullanılmasını, tıpkı geniş zamandaki s takısının kullanımına benzetebiliriz. Fiilin ikinci hali de s takısı gibi sadece olumlu cümlede geliyor. Cümlelerimizin buraya kadar anlamları; o sildi, o yıkadı, o yedi, ben bildim, sen içtin, biz oynadık, onlar dans etti şeklinde oldu. Şimdi ne yiyip ne içtiklerini belirtmek için yanlarına birer nesne koyalım: t ed ed ed d Son cümleye nesne koymadım çünkü r fiil nesne almaz. Sonra yine isteğe bağlı olarak bir yer zarfı ekleyebiliriz: t ed ed ed d Yine isteğe bağlı olarak cümlenin sonuna veya başına zaman zarfı ekleyebiliriz. Tabi dili geçmiş zamanda eylemlerin tamamlanmış olma durumları söz konusu olduğu için, dili geçmiş zamana uygun zaman zarfları getireceğiz. Zn bir önceki dersimizde dili geçmiş zamanın zaman zarflarıyla tanışmıştık: t ed ed ed d last ek (geçen hafta).

Diğer tüm fiiller güzel güzel ed takısı alırken bunlar düzeni bozdukları için bunlara düzensiz fiiller diyoruz.

3 Şimdi cümlelerimizi soldan sağa doğru okuyalım: ed yesterday. O dün evi temizledi. ed last ek. O geçen hafta garajında arabasını yıkadı. t last month. O geçen ay bir muz yedi. a few minutes ago. Ben cevabı birkaç dakika önce bildim. yesterday morning. Sen dün sabah bahçede limonata içtin. ed t otr day. Biz geçen gün okulda futbol oynadık. d in Onlar 2010 yılında mezuniyet balosunda dans ettiler. Şimdi bir de olumsuz cümle yapısına bakalım. Olumsuz cümlede dili geçmiş zaman yardımcı fiili olan did devreye giriyor. Dili geçmiş zamana da zn bu yakışırdı. Geniş zamandaki gibi, özneye göre değişen do ve does şeklinde iki ayrı yardımcı fiilimizin olmaması bir avantaj. Did in yanına olumsuzluk anlamı katan not kelimesi geliyor ve genellikle kısaltılarak didn t şeklinde yazılıp okunuyor: t did not (didn t) last ek (geçen hafta). Soru cümlesinde de r zaman olduğu gibi, yardımcı fiillerimiz özneyle yer değiştirerek cümlenin başına geliyor: Did yesterday (dün)? last ek (geçen hafta)? last month (geçen ay)? a few minutes ago (birkaç dakika önce)? yesterday morning (dün sabah)? t otr day (geçen gün)? in 2010 (2010 yılında)? Bu sorulara kısaca Yes, did No, didn t Yes, did No, didn t şeklinde yanıtlar verebilirsiniz. Gmedin mi, yapmadın mı? şeklinde olumsuz soru cümlesi yapmak istersek de cümleye didn t ile başlayabiliriz: Didn t yesterday (dün)? last ek (geçen hafta)? last month (geçen ay)? a few minutes ago (birkaç dakika önce)? yesterday morning (dün sabah)? t otr day (geçen gün)? in 2010 (2010 yılında)?

Onlar 2010 yılında mezuniyet balosunda dans ettiler. Şimdi bir de olumsuz cümle yapısına bakalım. Olumsuz cümlede dili geçmiş zaman yardımcı fiili olan did devreye giriyor.

4 Wh kelimeleriyle soru yapmak istersek de bu kelimeleri yine soru cümlesi yapısının en başına getiriyoruz: What Wre Wn Why Who Whose Which How did Dersin başında, olumlu cümlede yardımcı fiil kullanılabildiğinden, ancak cümlenin farklı bir anlama sahip olacağından bahsetmiştim. Şimdi bunu açıklayayım. t did last ek (geçen hafta). Tabloda gördüğümüz şekildeki kullanımları, vurgu yapmak istediğimizde tercih ediyoruz ve cümleyi okurken, did kelimesini üzerine basa basa okuyoruz. Örneğin birine Seni sevdim dediniz ama size inanmadı. Siz de onu gerçekten sevmiş olduğunuzu vurgulamak için şöyle diyebilirsiniz: did love. Bu tür bir kullanımda, cümle olumlu olmasına rağmen fiilin birinci halinin kullanıldığına dikkat edin. Fiilin sonuna gelen ed takısı da, s takısında olduğu gibi, telaffuzun kolay olabilmesi için farklı şekillerde gelebiliyor. Mesela, fiilin sonu halihazırda e harfiyle biyorsa ikinci bir e getirmeye gerek kalmıyor: like liked h hd gibi. Ya da, fiilimizin son cesi sessiz harf + sesli harf + sessiz harf üçlemesinden oluşuyorsa, en sondaki sessiz harfi iki kere yazıyoruz: stop stopped hug hugged gibi. Ancak bu son harf w, x veya y harflerinden biriyse, tekrar yazmak okumayı zorlaştıracağından, onları bu kuraldan muaf tutuyoruz: fax faxed mow mod gibi. Fiilimiz sessiz harf + y ile biyorsa y harfi düşüyor ve ed takısı ied şeklinde geliyor: marry married cry cried gibi. Ve son bir şey; fiilin sonunda tek bir l harfi varsa, ed eklemeden önce iyi yapışması için bir l daha ekliyoruz: travel travelled distil distilled gibi. Daha önce de dediğim gibi; bunlara çok takılmayın çünkü zamanla kulağınız öğrenecektir.

Tabloda gördüğümüz şekildeki kullanımları, vurgu yapmak istediğimizde tercih ediyoruz ve cümleyi okurken, did kelimesini üzerine basa basa okuyoruz.

5 Cümle yapısını anlamak kadar, dili geçmiş zamanın nerelerde kullanıldığını bilmek de önemli. İngilizcede birden fazla geçmiş zaman var ve İngilizceyi yeni öğrenen kişiler, hangi durumda hangi geçmiş zamanı kullanacaklarını şaşırabiliyor. Türkçeyle İngilizce de bu bağlamda örtüşmüyor ve Türkçedeki kullanıma bakarak İngilizcedeki kullanımı tahmin etmek pek mümkün olmuyor. Dili geçmiş zamanı İngilizcede tamamen bmiş olayları anlatmak için kullanıyoruz. Geçmişte bir tarih verilebilir veya verilmeyebilir; önemli olan, anlatılan olayın geçmişte bmiş ve şimdiyi ilgilendirmiyor olması. Örneklere bakalım: Leonardo painted t Mona Lisa. Mona Lisa yı Leonardo çizdi. nt to t thre last ek. O geçen hafta tiyatroya gti. vised China in yılında Çin i ziyaret ettik. Gördüğünüz gibi, tüm cümleler olmuş bmiş ve şu anı etkileyen bir şey yok. Bu yüzdendili geçmiş zaman kullanmak uygun oluyor. Hikaye anlatımlarında veya yaşanan olaylar dizisini anlatırken de dili geçmiş zaman kullanıyoruz: nt to a restaurant, sat down and called t waer. Bir restorana gti, oturdu ve garsonu çağırdı. Tabi siz şu anda geçmiş zaman adına sadece dili geçmiş zamanı biliyor olduğunuz için bu anlattıklarım kafanızda bir So what? sorusu oluşturmuş olabilir. E durun bakalım; yakın geçmiş zamana sıra gelince görüşürüz. (

Türkçeyle İngilizce de bu bağlamda örtüşmüyor ve Türkçedeki kullanıma bakarak İngilizcedeki kullanımı tahmin etmek pek mümkün olmuyor.

Benzer belgeler

25. İngilizce Geniş Zaman Konu Anlatımı (Simple Present) (www.konuanlatımı.com)

25. İngilizce Geniş Zaman Konu Anlatımı (Simple Present) (www.konuanlatımı.com) Merhaba. Bugünkü konumuz simple present tense; yani namı değer geniş zaman. İngilizcedeki zamanların içinde en çok kuralları