İÇİNDEKİLER. Contents I. KISIM İŞLETMECİLİK İLE İLGİLİ TEMEL BİLGİLER

Transkript

1 İÇİNDEKİLER Contents I. KISIM İŞLETMECİLİK İLE İLGİLİ TEMEL BİLGİLER 1.Bölüm: TEMEL İŞLETMECİLİK KAVRAM VE TANIMLARI... 2 Giriş Temel Kavramlar ve Tanımlar İnsan İhtiyaçları İşletmenin Özellikleri İşletmenin Amaçları Genel Amaçlar İşletmenin Özel Amaçları İşletme Fonksiyonları Üretim Fonksiyonu Pazarlama Fonksiyonu Finans Fonksiyonu Yönetim Fonksiyonu Tedarik Fonksiyonu İnsan Kaynakları Yönetimi Fonksiyonu Muhasebe Fonksiyonu Araştırma Geliştirme Fonksiyonu Halkla İlişkiler Fonksiyonu İşletme Çevresi İşletme Biliminin Yararlandığı Diğer Bilimler İşletme Ekonomi İşletme Matematik ve İstatistik İşletme ve Davranış Bilimleri İşletme Hukuk İşletme Bilgi Teknolojileri Bölüm Özeti Değerlendirme Soruları Kaynakça Bölüm: İŞLETMELERİN SINIFLANDIRILMASI Giriş Hukuki Yapılarına Göre İşletmeler Genel Olarak Tek Kişi İşletmeleri vii

2 Adi Şirketler Ticaret Şirketleri Kooperatifler İşletmelerin Uluslararasılaşma Dereceleri (Pazar Alanları) Bakımından Sınıflandırılması Ulusal İşletmeler Uluslararası İşletmeler Çok Uluslu İşletmeler Küresel İşletmeler Ulus Ötesi/Ulus Aşırı İşletmeler Büyüklüklerine Göre İşletmeler Mikro Ölçekli İşletmeler Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler Büyük Ölçekli İşletmeler Mülkiyet Yapılarına Göre İşletmeler Özel İşletmeler Kamu İşletmeleri Karma İşletmeler Yabancı Sermayeli İşletmeler İşletmelerin İşletmeler Arası Anlaşmalar Bakımından Sınıflandırılması İşletmelerin Ekonomik ve Hukuksal Yapılarını Koruyarak Yapmış Oldukları Anlaşmalar İşletmelerin Ekonomik ve/veya Hukuksal Bağımsızlıklarını Kaybederek Yapmış Oldukları Anlaşmalar Faaliyet Alanlarına ve Ürettikleri Malın Niteliğine Göre İşletmeler Sanayi (Üretim veya İmalat) İşletmeleri Hizmet İşletmeleri Ticaret İşletmeleri Teknik Özelliklerine Göre İşletmeler Emek Yoğun İşletmeler Sermaye Yoğun İşletmeler Bölüm Özeti Değerlendirme Soruları Kaynakça Bölüm: İŞLETMENİN KURULUŞ ÇALIŞMALARI Giriş Başarılı Bir İşletme Kurmanın Şartları İşletme Kurma Nedenleri İşletmenin Kuruluşu ile İlgili Bazı Temel Kavramlar Müteşebbis (Girişimci) Sermaye Sermaye Birikimi Yatırım Yatırım Projesi Fizibilite Genel Olarak İşletmenin Kuruluş Aşamaları Fizibilite Çalışmalarının Önemi, Amaçları ve Başlıca Kısımları Ekonomik Etüd viii

3 Teknik Etüd Finansal (Mali) Etüd Hukuki ve Yasal Etüd İşletme Büyüklüğünün Belirlenmesi İşletme Büyüklüğünü Etkileyen Faktörler Optimum (En Uygun) İşletme Büyüklüğü Kapasite ve Çeşitli Kapasite Kavramları Kapasite ve Kapasite Ölçüleri Çeşitli Kapasite Kavramları İşletme Kuruluş Yerinin Seçimİ Kuruluş Yerinin Önemi ve Optimum Kuruluş Yeri Kavramı Kuruluş Yerinin Seçimini Etkileyen Faktörler İşletmeler İçin Avantaj Sağlayan Bazı Kuruluş Yerleri Organize Sanayi Bölgeleri Sanayi Siteleri İnkübatörler Endüstri Bölgeleri Serbest Bölgeler Teknoparklar (Yeni Teknoloji Merkezleri) Nitelikli Sanayi Bölgeleri Kümeler Kuruluş Yeri Seçiminde Kullanılan Yöntemler Bölüm Özeti Değerlendirme Soruları Kaynakça EK 1: Fizibilite (Yapılabilirlik) Raporu Örneği II. KISIM İŞLETME FONKSİYONLARI 4. Bölüm: YÖNETİM FONKSİYONLARI Giriş Yönetim ile İlgili Temel Kavramlar ve Tanımlar Yönetim Fonksiyonları Planlama Fonksiyonu Örgütleme Fonksiyonu Yöneltme Fonksiyonu Koordinasyon Fonksiyonu Kontrol Fonksiyonu Bölüm Özeti Değerlendirme Soruları Kaynakça ix

4 5. Bölüm: TEDARİK ZİNCİRİ VE TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ Giriş Tedarik Zinciri ve Tedarik Zinciri Yönetiminin Gelişimi Tedarik Zinciri Kavramı Tedarik Zincirinin Amacı ve Önemi Tedarik Zincirinin Temel Özellikleri Tedarik Zinciri Süreçleri Tedarik Zinciri Elemanları Tedarik Zinciri Yönetimi Kavramı Tedarik Zinciri Yönetiminin İlkeleri Tedarik Zinciri Yönetiminin Fonksiyonları Tedarik Zinciri Yönetiminde İşletme Süreçleri Bölüm Özeti Değerlendirme Soruları Kaynakça Bölüm: ÜRETİM FONKSİYONU Giriş Temel Kavramlar ve Tanımlar Üretim Yönetimi Üretim Yönetiminin Fonksiyonları Kuruluş Yeri Seçimi Fabrika Tasarımı ve Yerleşim Planlama Üretim Sistemleri Teknoloji ve Bakım Yönetimi Ürün Tasarımı ve Geliştirme Talep Tahmini Planlama Kalite Yönetimi İş Analizleri Verimlilik ve Performans Artırma Bölüm Özeti Değerlendirme Soruları Kaynakça Bölüm: PAZARLAMA FONKSİYONU Giriş Pazarlama ile İlgili Tanımlar Pazarlama ile İlgili Temel Kavramlar Ürün İhtiyaç, İstek ve Talep Tüketici, Müşteri ve Ticari Müşteri Satış ve Pazarlama Müşteri Tatmini Değişim (Mübadele) Rekabet x

5 7.3. Pazar Tanımları ve Pazar Çeşitleri Pazar Tanımları Pazar Çeşitleri Pazarlama Kavram ve Anlayışındaki Gelişmeler Üretim Anlayışı Dönemi Ürün Anlayışı Dönemi Satış Anlayışı Dönemi Modern Pazarlama Anlayışı Dönemi Toplumsal Pazarlama Anlayışı Dönemi Pazarlama Çeşitlerİ Pazarlamaya Konu Olan Ürünler Bakımından Pazarlama Çeşitleri İlişki Pazarlaması Aracı Kullanma Bakımından Pazarlama Çeşitleri Pazarlamanın Önemi Pazarlamanın Toplum Açısından Önemi Pazarlamanın İşletmeler Açısından Önemi Pazarlama Fonksiyonları Pazarlama Sistemi Fonksiyonları Pazarlama Yönetimi Fonksiyonları (Pazarlama Karması) Ürün Kararları Ürün ile İlgili Kavram ve Tanımlar Ürün Düzeyleri Ürünlerin Sınıflandırılması Ürün Stratejileri Fiyat Kararları Fiyat Tanımları Fiyatın Önemi Fiyatlandırmayı Etkileyen Faktörler Fiyatlandırma Amaçları Fiyatlandırma Strateji ve Politikaları Dağıtım Kararları Dağıtım ile İlgili Kavram ve Tanımlar Dağıtım Kanalında Aracı Kullanılmasının Nedenleri Dağıtım Fonksiyonları Dağıtım Kanallarının Yapısı ve Organizasyonu Dağıtım Kanallarında Stratejik Birleşmeler Dağıtım Kanallarının Seçimini ve Yönetimini Etkileyen Faktörler Dağıtım Kanalı Stratejileri Tutundurma Kararları Tutundurma ile İlgili Kavram ve Tanımlar Tutundurma Faaliyetlerini Önemli Kılan Gelişmeler Tutundurma ve İletişim Süreci Etkili Bir İletişim Sistemi Geliştirmede Aşamalar Tutundurma Bütçesi ve Tutundurma Karması Oluşturma Tutundurma Araçlarının Yapısı ve Özellikleri Tutundurma Karması Stratejileri Bölüm Özeti Değerlendirme Soruları Kaynakça xi

6 8. Bölüm: FİNANS FONKSİYONU Giriş Finansal Amaç ve Finans Fonksiyonu Temel Finans Politikaları Finansal Yönetiminin Temel İlkeleri Finanslama Politikaları Finansman Kaynakları ve Sermaye Yapısı Yatırım Politikaları Duran Varlık Yatırımlarının Değerlendirilmesi Kâr Payı Dağıtım Politikası Kâr Payı Dağıtım Politikasını Etkileyen Faktörler Kâr Payı Dağıtım Miktarı Kâr Payı Dağıtım Şekilleri Firmaların Finansal Yapısını Güçlendirmek İçin Alınabilecek Önlemler Bölüm Özeti Değerlendirme Soruları Kaynakça Bölüm: MUHASEBE FONKSİYONU Giriş Muhasebe Mesleği Kamu Muhasebesi Özel Muhasebe Devlet Muhasebesi Muhasebe Eğitimi Muhasebe Etiği Muhasebede Önemli Alanlar Finansal (Genel) Muhasebe Maliyet Muhasebesi Yönetim Muhasebesi Denetim Bölüm Özeti Değerlendirme Soruları Kaynakça Bölüm: İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ Giriş İnsan Kaynakları Yönetiminin İşlevleri Planlama İşgören Tedariki ve Seçimi Eğitim ve Geliştirme Performans Değerlendirme Kariyer Planlama İş Değerlemesi ve Ücret Yönetimi İşgören Sağlık ve Güvenliği Bölüm Özeti Değerlendirme Soruları Kaynakça xii

7 11. Bölüm: ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME FONKSİYONU Giriş Ar-Ge Kavramı ve İlgili Terimler Bilgi Kavramı İnovasyon Ar-Ge nin Amaç ve Nedenleri İcat (Buluş) Amaçlı Ar-Ge Ürün ve Süreç Geliştirme Amaçlı Ar-Ge İnovasyon Amaçlı Ar-Ge Pazarlama Amaçlı Ar-Ge Ar-Ge Çeşitleri Temel Araştırma Uygulamalı Araştırma Geliştirme Ülke Ekonomisi Açısından Ar-Ge Bölüm Özeti Değerlendirme Soruları Kaynakça Bölüm: HALKLA İLİŞKİLER FONKSİYONU GİRİŞ Halkla İlişkilerin Anlamı ve Tanımı Halkla İlişkilerin Amaçları Halkla İlişkilerin İlkeleri Halkla İlişkilerin Unsurları Halkla İlişkiler Kavramının Tarihsel Gelişimi Dünyada Halkla İlişkilerin Gelişimi Türkiye de Halkla İlişkilerin Gelişimi Dünyada ve Türkiye de Halkla İlişkilerin Öncüleri Dünyada Halkla İlişkilerin Öncüleri Türkiye de Halkla İlişkilerin Öncüleri Halkla İlişkilerin Temel Modelleri Basın Ajansı Modeli (Basın Sözcülüğü / Duyurum) Kamuoyunu Bilgilendirme Modeli İki Yönlü Asimetrik Model İki Yönlü Simetrik Model Halkla İlişkiler ile Yakın İlişkili Alanlar Halkla İlişkiler ve İletişim Halkla İlişkiler ve Tanıtım Halkla İlişkiler ve Propaganda Halkla İlişkiler ve Pazarlama Halkla İlişkiler ve Reklam Halkla İlişkilerde Hedef Kitle İşletme İçi Hedef Kitle İşletme Dışı Hedef Kitle Halkla İlişkilerde Kullanılan İletişim Araçları Yazılı/Basılı İletişim Araçları Görsel İletişim Araçları Diğer İletişim Araçları xiii

8 Halkla İlişkiler Etkinliklerinin Süreci Araştırma Planlama Uygulama Değerlendirme Halkla İlişkiler Uygulamaları Sponsorluk Kurumsal Sosyal Sorumluluk Kurumsal İtibar Yönetimi Kriz Yönetimi Lobicilik Kurumsal Kimlik, Kurum Kültürü, Kurum İmajı Etkinlik Yönetimi Sosyal Medya Kurumsal Halkla İlişkiler Pazarlama Yönlü Halkla İlişkiler Uluslararası Halkla İlişkiler Bölüm Özeti Değerlendirme Soruları Kaynakça III. KISIM İŞLETMELERDE KARAR ALMA, PLANLAMA VE DENETİMDE KULLANILAN BAZI TEMEL MODEL VE YÖNTEMLER 13. Bölüm: İŞLETMELERDE KULLANILAN SAYISAL KARAR MODELLERİ VE YÖNTEMLERİ Giriş Temel Kavramlar ve Tanımlar Karar Verme Karar Modelleri ve Model Kurma Sayısal Karar Verme Yöntemleri Tecrübi Yöntemler Cebirsel Yöntemler Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri Yöneylem Araştırması Yöntemleri İstatistiksel Yöntemler Finansal Yöntemler İleri Düzey Sayısal Yöntemler Bölüm Özeti Değerlendirme Soruları Kaynakça DEĞERLENDİRME SORULARI İÇİN CEVAP ANAHTARI xiv

9 TABLOLAR LİSTESİ Tablo 2.1. Komandite ve Komanditer Ortak Arasındaki Farklılıklar Tablo 2.2. KOBİ lerin Ülke Ekonomilerindeki Yeri Tablo 2.3. Avrupa Birliği nde KOBİ lerin Sınıflandırılması Tablo 4.1. Liderlik Özellikleri Tablo 4.2. Fiedler in Durumsallık Modeli Tablo 9.1. ABD de Bazı Muhasebe Kariyer Alanlarında Başlangıç Ücretleri Tablo 9.2. Muhasebeci Olmanın Şartları Tablo 9.3. TÜRMOB, İDKK ve SPK nın Etik İlkeleri Tablo 9.4. Faaliyet ve Finansal Bütçe Türleri Tablo 9.5. Statik ve Esnek Üretim Maliyetleri Bütçesi Sapma Raporu Tablo 9.6. Bağımsız ve İç Denetim Standartları Tablo Aktif Kariyer Sistemi Tablo AR-GE Çeşitlerinin Karşılaştırmalı Örnekleri Tablo AR-GE Harcamaları ve GSYİH Oranı Tablo Örnek Bir Yatırım Karar Problemi Tablo Faktör Puan Yöntemi ile Muhasebe Elemanının Seçimi ŞEKİLLER LİSTESİ Şekil 1.1. Maslow un İhtiyaçlar Hiyerarşisi... 9 Şekil 1.2. İşletme ve Çevresi Şekil 4.1. Yönetimin Fonksiyonları Şekil 4.2. Planlama Süreci Şekil 4.3. Plan Türleri Şekil 4.4. Fonksiyonel Departman Örgütlemesi Şekil 4.5. Coğrafi Temele Göre Departmanların Örgütlenmesi Şekil 4.6. Ürün Temeline Göre Departmanların Örgütlenmesi Şekil 4.7. Müşteri Temeline Göre Departmanların Örgütlenmesi Şekil 4.8. Motivasyon Modeli xv

10 Şekil 4.9. Maslow un İhtiyaçlar Hiyerarşisi Şekil Koordinasyon Türleri Şekil 5.1. Tedarik Zincirinin Gelişimi Şekil 5.2. Tedarik Zinciri Şekil 5.3. Tedarik Zinciri Ağı Şekil 7.1. Pazarlama Sistemi Fonksiyonları Şekil 7.2. Ürün Düzeyleri Şekil 7.3. Ürün Hayat Dönemi Safhaları Şekil 7.4. Fiyatlandırmayı Etkileyen Faktörler Şekil 7.5. Aracıların İlişki Sayısını Azaltması Şekil 7.6. Tüketim Ürünleri İçin Kullanılan Genel Dağıtım Kanalları Şekil 7.7. Endüstriyel Ürünler İçin Kullanılan Genel Dağıtım Kanalları Şekil 7.8. Çok Kanallı Dağıtım Sistemleri Şekil 7.9. Geleneksel ve Dikey Pazarlama Sistemleri (Kanalları) Şekil Dikey Pazarlama Sistemi Türleri Şekil İletişim Sürecinin Elemanları Şekil Satın Alma Aşamaları Şekil İtme ve Çekme Tutundurma Stratejileri Şekil 9.1. Muhasebe Girdileri, Süreçleri ve İlgilileri Şekil 9.2. Finansal Muhasebe Girdileri, Süreci ve İlgilileri Şekil 9.3. Maliyetin Gider ve Ziyana Dönüşümü Şekil 9.4. Sipariş Maliyet Yönteminin İşleyişi Şekil 9.5. Evre Maliyet Yönteminin İşleyişi Şekil 9.6. Yönetim Muhasebesi Girdileri, Süreç ve İlgilileri Şekil 9.7. MHK Grafiği Şekil İş Tanımı Örneği Şekil Örnek Bir Elektronik İstihdam Sitesi: kariyer.net Şekil Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi e-öğrenme Portalı Şekil AR-GE Bağlantılı Sistematik İnovasyon Yaklaşımı Modeli Şekil Başabaş Noktasında Üretim Miktarının Belirlenmesi xvi