İMZADAN SONRA BİRLEŞMİŞ MİLLETLER KÜRESEL İLKELER SÖZLEŞMESİ NE KATILIM REHBERİ

Transkript

1 THE LOGO İMZADAN SONRA BİRLEŞMİŞ MİLLETLER KÜRESEL İLKELER SÖZLEŞMESİ NE KATILIM REHBERİ

2 BİRLEŞMİŞ MİLLETLER KÜRESEL İLKELER SÖZLEŞMESİ 2000 yılında başlayan Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi girişimi, Birleşmiş Milletler bölge ofisleri, çalışma örgütleri, sivil toplum kuruluşları ve hükümetlerle iş dünyasını bir araya getirerek insan hakları, işçi standartları, çevre ve yolsuzlukla ilgili alanları kapsayan on evrensel ilkeyi geliştirmeyi amaçlıyor. Küresel İlkeler Sözleşmesi (KİS) bu ortak hareketin gücüyle, on ilkeyi tüm dünyada iş çevrelerinde yaygınlaştırmayı ve Birleşmiş Milletler in engin hedeflerini destekleyen uygulamaları başlatmayı hedefliyor. Bu hareket, 100 den fazla ülkeden 3000 den fazla katılımcı şirketle dünyanın en büyük gönüllü kurumsal vatandaşlık girişimidir. Entellektüel haklarla ilgili uyarılar: Bu kitapçığın Türkçe basımı British Council tarafından gerçekleştirilmiştir. Çeviri için Ayşegül Hatay a teşekkür ederiz. Telif Bu kitapçığın telif hakları Birleşmiş Milletler e aittir. İçeriğinde yer alan bilgilerin bilgilendirme amaçlı çoğaltılması, dağıtımı ve/veya Küresel İlkeler Sözleşmesi ne katılımla birlikte kullanımı için Küresel İlkeler Sözleşmesi Ofisi nin önceden bilgilendirilmesi gereklidir. Bununla birlikte, Küresel İlkeler Sözleşmesi Ofisi nin yazılı izni olmadan bu belgenin tamamı ya da bir kısmı herhangi bir amaçla, hiçbir yolla (elektronik, mekanik, fotokopi, sesli kayıt vb) çoğaltılamaz, kaydedilemez, tercüme edilemez ya da gönderilemez. Logo Kullanımı Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi logosu ve We Support The Global Compact logosu Birleşmiş Milletler e ait logolardır. Bu logoların kullanımıyla ilgili detayların bulunduğu adresinde yer alan kullanım şartları dışında bu logolar çoğaltılamaz ve dağıtımı yapılamaz. 1

3 İÇİNDEKİLER Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi ne Katılım Rehberiniz İş Dünyası Liderlerinden Hoşgeldiniz mesajları Küresel Bir Girişim Kurumsal Taahhüt Katılımın Önemi Küresel İlkeler Sözleşmesi ve Diğer Kurumsal Sorumluluk Girişimleri İlkeleri Uygulama İlerleme İletişimi (COP) Bir COP hazırlama, paylaşma ve gönderiminin üç aşaması İpuçları İletişim yapmamanın sonuçları Katılımı Maksimuma Çıkarma Ortaklıklar Yerel İletişim Ağları Destek ve Farkındalık Politika Diyaloğu ve Öğrenme Ortak Eylem Sonlandırırken Ek: Kaynaklar Ek Bölümleri Atlamayınız Bu rehber, şirket girişime katıldıktan sonraki ilk yıllarda Küresel İlkeler Sözleşmesi nin ilkelerinin kurumsal entegrasyonuna yardımcı olmak için gereken genel bilgileri içermektedir. Şirketlerin KİS ile bağlantılarını güçlendirmek ve 10 ilkeyi benimsemekle ilgili ayrıntılı rehberler çeşitli BM örgütleri tarafından hazırlanmıştır ve bu ofislerden elde edilebilir. Bu rehberin ekinde BM KİS in küresel web sitesinden de ulaşabileceğiniz 20 kaynaktan kısaca söz edilmektedir. ( :Bu sembol rehberde konuyla ilgili detaylı bilgiyi adresinde bulabileceğiniz alanlarda bilgi vermek için kullanılmıştır. 2 2

4 BİRLEŞMİŞ MİLLETLER KÜRESEL İLKELER SÖZLEŞMESİ NE KATILIM REHBERİNİZ Birleşmiş Milletler Küresel İlkeleri Sözleşmesi nin yeni katılımcısı olarak size hoşgeldiniz demek bize büyük mutluluk veriyor. Her kıtadan binlerce şirketin yanı sıra, yüzlerce sivil toplum ve işçi örgütünün de içinde bulunduğu dünyanın önde gelen gönüllü kurumsal vatandaşlık inisiyatifine siz de katılmış bulunuyorsunuz. Katılımcı olarak yapacağınız bu yolculukta size destek olmak ve KİS ye katılımınızın size sunduğu faydaları arttırmak için bu kapsamlı rehberi geliştirdik. Bu rehberin yardımıyla katılımın içerdiği başlıca unsurları detaylı biçimde göreceksiniz ve yaptığınız işin başarıya ulaşması, hedeflerinizi yakalayabilmeniz için stratejik bir yaklaşım geliştirmenize yardımcı olacağız. Amacımız yeni katılımcılarımızın gereksinimlerini karşılayacak eklemelerle bu rehberi sürekli geliştirmektir. Bu nedenle rehberimizle ilgili geri dönüşleriniz bizim için çok değerlidir. Rehber beş ana bölümü içermektedir: i) Açıklamalı yorumlar ii) İlkeleri uygulamak için fikirler iii) İlerleme İletişimi (COP) için rehber iv) Uygulamayla ilgili fırsatlar üzerine genel açıklama v) Yardımcı araçlar ve yayınlar kataloğu KİS nin bir liderlik inisiyatifi olmasının yanısıra, katılımcıların tüm kurumsal işlevlerini içeren ve kurumsal stratejilerini, operasyonlarını ve kültürlerini kapsayan bir uygulama yaklaşımını benimsemeleri de aynı düzeyde önemlidir. Deneyimlerimiz, bu tür bir modeli izleyen şirketlerin, küreselleşmenin getirdiği fırsatları ve bu nedenle ortaya çıkan riskleri yönetirken kendileri için çok daha fazla fayda sağlayabileceklerini göstermiştir. Bu rehberi yararlı bulacağınızı umuyorum. İçtenlikle, George Kell Direktör BM Küresel İlkeler Sözleşmesi 3

5 İŞ DÜNYASININ LİDERLERİNDEN HOŞGELDİNİZ MESAJLARI fighting corruption Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi ne hoş geldiniz. Bu konuda bulunduğunuz taahhütlerle birlikte dünyanın her tarafından çok daha kapsamlı ve istikrarlı bir küresel pazar için katkıda bulunmak isteyen kurumların ve diğer paydaşların oluşturduğu hızla büyüyen bir iletişim ağına katıldınız. Daha iyi bir kurumsal vatandaş olabilmek kolay değildir ve birçok kurum bu konuda atılması gereken ilk adımları oldukça güç, hatta bazen yıldırıcı bulmaktadır. Diğerleri ise KİS ilkelerinin kurumlarının uygulamalarının içinde zaten var olduğunu fark etmektedir. Sizin çıkış noktanız ne olursa olsun, operasyonlarınızı evrensel değerlerle örtüştürmenin kurumların bugün ve bu çağda karşı karşıya kaldığı birçok riski sadece yönetmeyi ve azaltmayı kolaylaştırmadığını bir süre sonra keşfedeceksiniz. Bu, aynı zamanda, daha önce bilmediğiniz fırsatlarla karşılaştığınızda ve yeni pazarlarda güven kazandıkça değerlerinizi ve başarılarınızı güçlü biçimde sürdürmenizi sağlayan bir unsur olacaktır. Bu tür somut faydalar birçok KİS katılımcısı, çokuluslu şirket ve küçük girişimler tarafından benzer şekilde hissedilmiştir. Sorumlu kurumsal uygulamaları desteklerken, değerlerinizle ilgili en güçlü önermelerden birisi de gerçekten Bir işin doğrusunu yaparak o işin iyisi ol olmuştur. Yolculuğunuza başlarken KİS nin sizin için sağlayacağı değerli destek birçok şeyi içermektedir. Bu hoşgeldiniz rehberi size katılımınızla birlikte KİS den beklentilerinize ışık tutacağı gibi, aynı zamanda KİS den kurumunuzun daha fazla fayda sağlamasını da sağlayacaktır. Bu yayının harcadığınız çabada size yararlı olacağını umuyorum. Sevgilerimle, Mark Moody Stuart Başkan, Anglo-American plc KİS Vakfı Başkanı KİS Yönetim Kurulu Üyesi KİS Yönetim Kurulu üyesi ve katılımcı şirketlerden birisinin temsilcisi olarak dünyanın en büyük gönüllü kurumsal vatandaşlık inisiyatifine katılımınızdan dolayı sizi kutlamak istiyorum. KİS nin size sunabileceği pek çok şey var. On ilkeyi uygularken benimseyeceğiniz sorumlu şirket çalışmaları kurumunuz için sürdürülebilir değer yaratma çabalarınıza destek olacaktır. KİS aynı zamanda kurumunuzun büyümesi için oldukça kritik olan çevresel destekleri sağlamanıza da yardımcı olacaktır. Etkili sonuçlara ulaşabilmek için sayısız fırsat sunan dinamik ve uygulama tabanlı bir küresel iletişim ağına katıldınız. Bu fırsatlar, sorunlu durumlar ve öğretici etkinlikler üzerine olumlu diyaloglardan, sürdürülebilir gelişme ve refahın desteklenmesi için geliştirilebilecek ortaklıklara kadar uzanan geniş bir yelpazeyi içine almaktadır. Bunlara sadece küresel düzeyde değil, aynı zamanda dünyada 50 etkin yerel iletişim ağı aracılığıyla da ulaşılabilir. Bu rehber, KİS ve onun on ilkesini kurumunuzun strateji, operasyon ve kurum kültürünün bir parçası haline getirmek için çalışırken atacağınız ilk adımlarda size çok değerli bir yol gösterici olacaktır. Bu değişim yolculuğunda size en iyi dileklerimi gönderiyorum. Katılımınızın, hem şirketiniz hem de paydaşlarınız için kazanımlar sağlayacağına eminim. Sevgilerimle, Futhi Mtoba Güney Afrika Deloitte Başkanı KİS Yönetim Kurulu Üyesi 4

6 5 KÜRESEL BİR GİRİŞİM

7 KÜRESEL BİR GİRİŞİM Küresel İlkeler Sözleşmesi dünyanın en büyük gönüllü kurumsal vatandaşlık girişimidir. KİS i imzalayan bir şirket, evrensel ilkeleri temel alan kurumsal uygulamaların daha istikrarlı, adaletli ve kapsamlı bir küresel pazar oluşturmaya ve gelişmiş refah toplumlarına ulaşmaya yardımcı olduğu inancını paylaştığına dair taahhütte bulunur. KİS, 2000 yılında ilk kez duyurulmuştur ve 2007 Şubat ayı itibariyle yaklaşık 100 ülkeden 3000 katılımcı şirkete ek olarak 700 uluslararası sivil toplum kuruluşu ile işçi örgütü KİS ne katılmıştır. KİS aynı zamanda, inisiyatifin çalışmalarını teşvik eden ve onaylayan çok sayıda kararda da belirtildiği üzere, Birleşmiş Milletler e üye ülkelerin desteklerinden de mutluluk duymaktadır. Küresel İlkeler Sözleşmesi Nedir? Sürdürülebilir gelişmeyi ve iyi kurumsal vatandaşlık uygulamalarını destekleyen gönüllü bir girişimdir. Evrensel olarak kabul edilmiş prensiplere dayalı ilkeler bütünüdür. Kurumlar ve diğer paydaşlar arasında bir iletişim ağıdır. Öğrenmeye dayalı ve deneyimlerin paylaşımına açık bir forumdur. Küresel İlkeler Sözleşmesi Ne değildir? Yasal olarak bağlayıcı değildir. Kurumun davranışlarını ve ilgili konulara uyumunu denetlemekle yükümlü değildir. Bir standart, yönetim sistemi ya da yönetmelik değildir. Düzenleyici bir yapıya sahip değildir. Bir halkla ilişkiler kanalı değildir. Kurumsal Taahhüt KİS e katılım, girişimin on evrensel ilkesine açık bir taahhütte bulunmayı gerektirir. Bu taahhütte bulunan kurum: 1. KİS ve ilkelerinin kurumun yönetim, strateji, kültür ve günlük iş akışlarının bir parçası olması için operasyonlarında gerekli değişiklikleri yapmaya başlayacaktır. 2. Yıllık ya da benzeri kurumsal raporunda (ör; sürdürülebilirlik raporu) KİS ve ilkeleriyle ilgili uygulamalarını destekleyen açıklamalara yer verecektir. (İlerleme İletişimi COP) 3. Basın bültenleri, kurumsal demeçler gibi iletişim araçlarıyla KİS ve ilkelerini desteklediğini kamu önünde savunacaktır. Bu etkinliklere ek olarak KİS, katılımcılarına bu birliktelikten maksimum fayda sağlamaları için çeşitli yollar da önermektedir. Bu rehber, yeni katılımcılara KİS e katılarak taahhütte bulundukları ilkelerle ilgili uygulama yöntemleriyle birlikte, daha aktif katılım yolları hakkında da ilham verecek ve yardımcı olacak bilgiler içermektedir. KİS nin bir diğer benzersiz özelliği de bu sözleşmeye imza atmakla sadece şirketi değil, şirketin liderlerini de özellikle bu konuda taahhütte bulunmuş saymaktadır. Kurumun bir üst düzey yöneticisinin kişisel desteği o kurumun çalışanları ve paydaşlarına şirketin operasyonel ve stratejik öncelikleri arasında kurumsal vatandaşlık uygulamalarının olduğuna dair de önemli sinyaller vermektedir. Kurum bünyesinde üst düzey yönetimden en alt kadrolara kadar herkesi bağlayan bu tür bir yaklaşımın KİS nin uygulamalarının kalitesi üstünde muazzam bir etkisi olduğunu söylemek mümkündür. 6

8 Katılımın Önemi Şirketlerin çıkarları toplumsal çıkarlar ve insani gelişim hedefleri ile giderek örtüştükçe, sorumlu kurumsal uygulamalar ve farklı sektör ortaklıkları da hiç olmadığı kadar önemli bir rol üstlenmektedir. Daha kapsamlı ve istikrarlı küresel bir pazar yaratmak için iş dünyasının aktif katılımı çok önemlidir. Aynı zamanda sorumlu kurumsal uygulamalar sadece paydaşların yararına olmakla kalmayıp kurumun kendisi için de giderek artan biçimde uzun vadede değer yaratma girişimi haline gelmiştir. Şirketlerin iş yaptıkları alanlarda sağlıklı bir çevre yaratmak için yatırım yapmalarını, riskleri azaltmalarını ve gelişmekte olan, yeni ortaya çıkan pazarları destekleyip yeni iş fırsatlarını değerlendirmelerini sağlayarak yeni bir iş değeri de yaratmaktadır. Doğrudan Etkileri Kritik konularla ilgili diğer şirketler, sivil toplum kuruluşları, işçi örgütleri ve hükümetlerle işbirliği yaparak iletişim kurmak için küresel ve yerel fırsatlar Güç sorunlarla karşılaşıldığında pratik çözümler ve stratejiler için ilham verici doğru uygulamaların ve deneyimlerin paylaşılması Birleşmiş Milletler in gelişmeyle ilgili konularda geniş bilgi ağından hangi şirketlerin faydalanabileceği ile ilgili bir başlangıç noktası bulunması Birleşmiş Milletler in devletler, iş dünyası, sivil toplum kuruluşları ve diğer paydaşlarla bir araya gelebilme ve onlara ulaşabilme gücü Dolaylı Etkileri Kurumsal uygulamalar evrensel değerler baz alınarak gerçekleştirildiği için özellikle gelişmekte olan ülkelerde artan operasyon yetkisi ve yasallık Özellikle toplumsal beklentilerin değişen kapsamı göz önüne alındığında tüketicilerin ve yatırımcıların gözünde artan marka değeri ve yükselen itibar Çalışanların motivasyonun ve veriminin artması ve kaliteli istihdamın kurumsal bağlılığı sağlanırken yenilerinin ilgisini çekebilme şansı Hammaddenin daha iyi kullanımı ve atık yönetimi gibi yollarla operasyon maliyetlerinin düşürülerek üretimin daha verimli hale getirilmesi Halka açık ilerleme iletişimi (COP) uygulamaları aracılığıyla hesapverebilirliğin ve şeffaflığın temin edilmesi Küresel İlkeler Sözleşmesi ve Diğer Kurumsal Sorumluluk Girişimleri Son yıllarda çok sayıda kurumsal sorumluluk girişiminin ortaya çıkışına şahit olduk. Bu girişimlerin çoğu KİS tarafından sağlanan evrensel değer platformunun üstüne kuruldu. Aslında KİS yi referans noktası olarak kullanarak kurumlar doğal olarak, sektörlerine özel durumları ya da yönetmelikleri de içeren, öncelikli alanlarına uygun ve sorunlarına çözüm olabilecek çok daha değişik stratejiler, programlar ve politikalar geliştirebilirler yılının sonbaharında KİS, Küresel Raporlama İnisiyatifi (GRI) ile stratejik bir işbirliği üzerinde anlaşmaya vardı. Bu anlaşma, şirketlere KİS ile ilgili bulundukları taahhütleri daha uygulanabilir ve anlamlı biçimde anlatabilmeleri için yardımcı olacak kapsamlı bir hesapverebilirlik ve şeffaflık çerçevesi sunmaktadır ( : ). 7

9 8 İLKELERİ UYGULAMA

10 İLKELERİ UYGULAMA KİS yi imzalayan şirketlerden bu on ilkenin uygulanmasıyla ilgili çalışmalar yapmaları beklenmektedir. Bununla birlikte, hem küçük hem de büyük şirketlerin bazen doğru yaklaşımın ne olması gerektiği ile ilgili çekinceleri bulunmaktadır. İlkelerin uygulanmasının, sürekli devam eden, uzun vadeli bir performans gelişim süreci olarak anlaşılması gerekir. KİS ilkelerinin uygulanmasıyla ilgili çok sayıda etken arasında başarı sağlayacak anahtar alanlar aşağıdaki gibidir; İlkeleri ek uygulamalar olarak görmektense, iş stratejilerinin ve operasyonlarınızın ayrılmaz bir parçası olarak görmek Kurumun üst düzey yöneticilerinin ilkelerle ilgili açık ve net taahhütte bulunmaları İlkelerle ilgili yaygın desteğin sağlanabilmesi için üst yönetimden tüm çalışanlara kadar organizasyonun bütününde bu taahhütlerin iletişiminin yapılması Kurum içinde yeni fikirlere ve kurumsal inovasyona uygun bir ortam yaratılması Ölçülebilir hedefler ve şeffaf bir ilerleme iletişimi sistemi Öğrenme ve uyum yeteneği ile isteğin var olması Pratik uygulamalara yatkın olma Kurumun paydaşlarıyla iletişime ve şeffaf bir ilişkiye açık olması KİS, ilkelerin kapsadığı konularda yönlendirici olması açısından şirketlere rehberlik etmesi için çok sayıda kaynak ve çeşitli araçlarla ilgili bilgiyi bir araya getirmiştir. Daha fazla bilgi için ekte yer verilen kaynaklar kataloğuna bakınız. : Yukarıda belirtildiği gibi, uygulama uzun dönemli bir sürecin parçasıdır. Bununla birlikte, bir şirketin kendi yönetim modeline bu ilkeleri de dahil edebilmesi için tek bir doğru yol olduğunu söyleyemeyiz. Aslında, süreç içinde size yardımcı olacak çok sayıda yönetim yaklaşımı ve modeli bulunmaktadır. KİS Performans Modeli nden ilham alarak geliştirilen uygulama yaklaşımı bu yöntemlerden birisidir ve şirketlere liderlik vizyonundan ölçme ve sonuçları raporlamaya giden yolda rehberlik eden isteğe bağlı bir modeldir. : Performans Modeli şirketlerin ilkeleri içselleştirmek için çalışırken kazandıkları deneyimlerle ilgili iletişim yöntemleri ve bu yöntemlerin analizlerinden yola çıkarak geliştirilmiştir. Performans Modeli; Hem gelişmiş, hem de gelişmekte olan ekonomilerdeki çok uluslu şirketlerden küçük girişimlere kadar tüm iş dünyasını mümkün olan en geniş anlamıyla kapsayacak biçimde gereksinimlerine yanıt verebilmek, Uygulamalara başlayabilmek için engelleri kaldırmak ve, Hızla ilerleme kaydeden gelişmeleri kurumlar için kolaylaştırmak üzere tasarlanmıştır. Performans Modeli, aşağıdaki şemada ayrı ayrı gösterilmiş kurumsal uygulamaların on temel unsuru üzerine yapılandırılmıştır. Bu model kurumun vizyonuyla başlayan sürekli bir gelişim sürecinin şirket tarafından yönetilmesidir ve şemada gösterilen her bir unsur aracılığıyla yol alır. Bu on temel unsuru şöyle sıralayabiliriz: 9

11 Küresel İlkeler Sözleşmesi Performans Modeli 10

12 Vizyon Kurumun vizyonunda sorumlu kurumsal vatandaşlıkla ilgili bir taahhütte bulunulması. 10 KİS prensibine ek olarak bu bölümde paydaşların şirketten beklentileriyle ilgili olarak geliştirilen iletişim yöntemleri, başlıca ekonomik, sosyal ve çevresel eğilimlerle ilgili gözden geçirmeler, potansiyel riskleri anlama ve senaryo geliştirme girişimleri de yer almaktadır. Liderlik Şirket bünyesinde vizyonu yönetmek. Durmaksızın değişen sosyal ve çevresel performansın geliştirilmesiyle ilgili liderlerin taahhütte bulunması çok önemlidir. Bununla birlikte maksimum etkiyi sağlayabilmek için bu mesajın iletişimi kurumun içinde ve dışında geniş bir biçimde yapılmalıdır. Şirketler, bunun da ötesinde kurumsal vatandaşlığı bir kurumsal yönetim olgusu olarak kabul etmeli ve ilkelerin uygulanması için şirketin çabalarının üst yönetim tarafından gözetilmesini sağlamalıdır. Yetkilendirme Kurumun vizyonunu hayata geçirebilmesi için üstlerine düşeni yerine getirebilmelerini sağlamak üzere çalışanları organize etmek, bilgilendirmek, doğruları göstermek, motive etmek, eğitmek, ödüllendirmek, dinlemek, danışmanlık yapmak ve güvenmek. Yetkilendirme, bireyin değerleriyle kurumsal hedeflerin birbirleriyle uyum sağlamasına yardımcı olabilmektedir. Politikalar ve Stratejiler Kurumun mevcut politika ve stratejilerini gözden geçirerek KİS prensiplerine uygun hale getirmek (ya da ilkelerle tutarlı yeni politikalar geliştirmek). Bazı şirketler kurumsal vatandaşlık politikalarını göz ardı etmektedir. Diğerlerinin ise çevre, insan hakları ve yolsuzlukla ilgili başlıkları da kapsayan belirli politika ve yönetim rehberleri bulunmaktadır. Kaynaklar Kurumun KİS ilkeleriyle ilgili taahhütlerini tehlikeye atmaksızın çalışanların hedeflerine ulaşmaları için gereksinimlerini sağlamak ve şirketin politika ve stratejilerini hayata geçirmek için gereken araçları yönetmek. Şirketin kurumsal vatandaşlık politikaları ile bu konudaki taahhütlerine uygun biçimde finansal, insan, bilgi ve diğer kaynaklarının yönetilmesini de içerir. Süreçler ve İnovasyon KİS prensiplerinin uygulanması, bunların yenilikçi çözümlere ve iş fırsatlarına dönüştürülmesi sorunların üstüne gidilmesini de sağlayabilir. Gelişimi sağlayacak kilit süreçlerin anlaşılmasını, hedeflerin belirlenmesini ve bunların kurum içinde iletişiminin yapılmasını da kapsar. Özellikle tam bir risk ve fırsat değerlendirmesi yararlı olabilir (Ekte yer alan kaynaklara bakınız). Değer Zincirine Etkisi Ticari ortaklarla ilişkileri yönetmek ve onların operasyonlarını da etkilemek. Tedarikçiler, dağıtımcılar ve müşterilerin davranışlarının şirketin itibarı ve eninde sonunda bilançoları üzerinde de belirgin etkisi olabilir. Birçok şirket kurumsal vatandaşlık politikaları ve beklentilerini iş ortaklarına duyurmaktadır. Hatta bazıları bunları sözleşmelerine dahil edip gözlem ve denetim yöntemleriyle tedarikçilerinin sosyal ve çevresel performanslarını da izlemektedir. Bir kısmı ise daha da ileri giderek eğitim, kapasite yaratma ve iyi uygulamaların paylaşımı ile tedarikçilerin sosyal ve çevresel performans düzeylerinin yükseltilmesi için onlara yardımcı olmaktadır. 11

13 İnsanlar Üzerindeki Etkisi KİS ye katılım şirketin çalışanlarının morali de dahil olmak üzere kurumun işgücünü etkilemektedir. Çalışmalar, başarılı sosyal ve çevresel performansın şirketin yüksek kaliteli yetenekleri istihdam etme ve korumasında olumlu etkisi olduğu kadar, aynı zamanda şirketin verimliliğini de etkilediğini göstermektedir. Paydaş Katılımı Hem ilkelerin hem de Performans Modeli nin etkili biçimde uygulanması, geniş kapsamlı paydaş katılımına dayanır. Özellikle vizyon, liderlik, politikalar ve stratejiler, toplum üstündeki etkiler ve raporlamayla ilgilidir. Örneğin, şirket liderleri, kurum vizyonunun hassas biçimde ayarlanması ve değerlendirme sürecinin bir parçası olarak paydaşların düşüncelerini araştırmaya karar verebilir. Paydaşlarla geliştirilen diyalog, şirketin mevcut politikalarını gözden geçirirken ya da insan hakları, işçi standartları, çevre ve yolsuzluk gibi alanlarda yeni politikalar geliştirirken de verimli olabilir. Paydaşlara karşı duyarlı olmak, şirketin operasyonlarının toplum üzerindeki mevcut ve potansiyel etkilerinin negatif ve pozitif yönlerini anlayabilmek için önemlidir. Sonuç olarak, giderek artan sayıda şirket raporlama süreçlerinde ve kurum performansının çok daha genel bir anlayışla değerlendirilmesinde yardımcı olmaları için paydaşlarını da sürece dahil etmektedir. Toplum Üzerindeki Etki Bir şirketin halkın olduğu kadar bütün ayrıntılarıyla toplum üzerindeki etkisi de, Performans Modeli nin kilit unsurlarından biridir. Yerel halkla işbirliği içinde olmak bir şirketin operasyonlarını sorunsuz bir biçimde gerçekleştirmesini ve o toplum içinde iş yapabilmesini kolaylaştıran sosyal lisansını korumasını sağlayabilmektedir. İlgili etkinliklerin doğasına ve derecesine bağlı olarak bazı şirketler, etki değerlendirmeleri yapmakta ve toplum üzerindeki etkilerini ölçmelerine yardımcı olacak kamuoyu araştırmalarını kullanmaktadır. Raporlama Bu unsur, şirketin ekonomik, sosyal ve çevresel performansının güvenilir biçimde ölçülmesi ve iletişiminin yapılması ile ilgilidir. Mevcut performansın izlendiği özel ölçümlerin yapılması devamlı gelişimi sağlamak için gereklidir. Raporlama ile ilgili daha detaylı görüşler İlerleme İletişimi bölümünde verilmiştir. Daha basit bir şekilde anlatmak gerekirse, KİS ilkelerinin uygulanması, taahhütte bulunmak, politikalar ve stratejiler geliştirmek, harekete geçmek ve son olarak da ilerleme iletişimi yapmak anlamına gelmektedir. Önemli olan kurumun KİS ye katıldığı andaki performansı değil, daha çok değişim ve devamlı gelişmeyle ilgili taahhütte bulunmasıdır. 12

14 İLERLEME İLETİŞİMİ (COP) 13

15 İLERLEME İLETİŞİMİ Bir şirketin KİS ye katılırken bulunduğu ikinci açık taahhüt ise yılda bir kez İlerleme İletişimi (COP) yapmaktır. İlerleme İletişimi, şirketin on ilkeyi faaliyet alanlarında uygularken kaydettiği ilerlemenin paydaşlarına (tüketiciler, çalışanlar, işçi örgütleri, hissedarlar, medya, devlet vb.) duyurulmasıdır.: Bir İlerleme İletişimi, atılan adımların tanımlarını ve ulaşılan sonuçları içermelidir (çoğunlukla sayısal göstergeler şeklinde olmak üzere). COP politikası, KİS Bütünlük Kriterleri nin bir parçasıdır ve amacı KİS katılımcılarının taahhütte bulunmalarını sağlamak ve bu taahhütlerin sayısını çoğaltmak, girişimin bütünlüğünü korumak ve devamlı performans gelişimi için asıl rolü üstlenen kurumsal uygulamalardan oluşan zengin bir kaynak yaratmaktır. Şirketler için COP, liderlik çalışması yapmayı, öğrenmeyi kolaylaştırmayı, iletişimi teşvik etmeyi ve eyleme geçmeyi destekleyen bir araçtır. COP un Değeri Genel anlamıyla sürdürülebilirlik raporlamasının, ama özelde COP un değeri, hem raporun hazırlanmasıyla (kurum içi faydalar) hem de raporu kamuyla paylaşmakla (dış faydalar) kuruma sağladığı faydalardır. Kurum İçi Faydalar Bir şirketi, sürdürülebilirlik vizyonunu ve stratejisini tanımlaması ve hayata geçirmesi için destekler. Kurumsal yönetimin ve CEO tarafından bulunulan lider taahhütlerinin değerini yükseltir ve raporun gözden geçirilmesi ve onaylanması aracılığıyla üst yönetimin de katılımını destekler. Şirketin risklerini ve fırsatlarını saptama çabalarını destekler. Kurumun farklı departmanlarıyla (insan kaynakları, iletişim, çevre, sağlık ve güvenlik, operasyon, toplumsal ilişkiler gibi) bağlantıya geçerek kurum içi bilgilerin paylaşılmasını ve tüm taraflarca öğrenilmesini teşvik eder. Kurum içi süreçlerin ilerlemesini teşvik eder ve bazı göstergeler kullanılarak gerçekleşen eylemlerin ölçülmesi sayesinde devamlı gelişmeye katkıda bulunur. Üst yönetimin çalışanlarla ilgili bulundukları taahhütlere açıklık getirir. Dış Faydalar KİS ye etkin katılımı sağlar ve şirketin katılımının bir halkla ilişkiler çalışması olarak görülmesini engeller. Artan şeffaflık ve güven yaratılması yoluyla marka değerini ve kurumsal itibarı geliştirir. Sürdürülebilir bir vizyon, strateji ve planlama uygulamasının açıkça ifade edilmesi nedeniyle paydaş ilişkilerini düzenler. Sağlanan işbirliğiyle paydaşlar için önemli bilgiler sağlar. Sosyal sorumlu yatırım fonları ve olası indekslere katılımı sağlar. 14

16 Üç adımda COP hazırlanması, paylaşımı ve sunumu 1.adım) Yıllık İlerleme İletişimi hazırlanması Bir COP de tek bir model beklentisi olmadığı halde aşağıdakileri içermesi gereklidir: a. CEO ya da başka bir üst düzey yönetici tarafından verilen mesajda KİS e devam eden desteğin açıkça ifade edilmesi. b. Bir önceki yıl on ilkenin uygulanmasıyla ilgili katılımcının hayata geçirdiği eylemlerin tanımlanması. Bu tanımın içinde, bulunulan taahhütler, uygulanan sistemler ve hayata geçirilen eylemler de yer almalıdır. c. Küresel Raporlama İnisiyatifi (GRI) nin Sürdürülebilirlik Raporlaması İlkeleri gibi standart göstergeler ve ölçütlerin olabildiğince kullanılması ve sonuçların ölçülmesi. 2.adım) COP in şirketin paydaşlarıyla paylaşılması COP nin, Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Ofisleriyle iletişimi sağlamak için hazırlanan bir rapor olmadığını özellikle belirtmekte fayda vardır. COP, daha çok katılımcıların KİS nin on ilkesiyle ilgili uygulamalarında sağladıkları ilerlemeyi doğrudan paydaşlarına duyurmaları için kullandıkları bir araç görevi üstlenir. İdeal olan, COP nin yıllık finansal ya da sürdürülebilirlik raporları gibi kurumun paydaşlarıyla iletişim için kullandığı mevcut yöntemlerle birleştirilmesidir. Tek başına bir COP ise sadece kurum, kurumsal vatandaşlıkla ilgili konularda diğer raporlama yöntemlerinden birini kullanmadığında tavsiye edilir. COP nin bir iletişim yöntemi olarak belirlendiği durumlarda ise paydaşlara ulaştırılma yöntemi çok önemli olmaktadır. Kurumlar, paydaşlarının sürdürülebilirlikle ilgili bilgilerine ulaşmayı tercih ettikleri kanalları ve farklı platformları (örneğin, kurumsal web siteleri, doğrudan gönderim, çalışan bildirimleri, duyurular, açık oturumlar) kullanmalıdır. 3.adım) COP yi KİS nin web sitesinde yayınlamak COP nin paydaşlara ulaştırılmasının yanında kurumların elektronik bir kopyayı (mümkünse web üzerinden bir erişim bağlantısı ile birlikte) KİS nin web sitesinde yayınlamaları beklenmektedir. Ayrıca, katılımcıların COP lerin paydaşların erişimine açık hale getirilmesinde kullanılan araçları da kısaca açıklamaları istenmektedir. COP nizin yayınlanabilmesi için gerekli olan açıklamaları KİS nin web sitesinde bulabilirsiniz.: 15

17 Öneriler ve İpuçları Aşağıdaki öneriler ve ipuçları iletişimin sürmesi için gerekli süreci kolaylaştırmak amacıyla verilmiştir. Kullanacağınız dili belirleyin Bir COP, kurumun paydaşlarının anlayabileceği en uygun dilde yazılmalıdır. Kapsamı tanımlayın Küçük şirketlerden, çokuluslu kurumlar kadar derin ve geniş kapsamlı bir COP sunmaları beklentisi yoktur. Aynı şekilde, yaşanan güçlükler ve koşullar şirketten şirkete, bir sektörden diğerine değişiklik gösterdiğinden, her COP de on ilkenin tümüyle ilgili ayrıntı beklentisi de bulunmamaktadır ya da her ilkenin aynı derinlikte ve kapsamda açıklanması beklenmez. COP beklentileriyle uygunluk sağlanması için bağımsız ve kapsamlı bir sürdürülebilirlik raporu gereksinimi yoktur. 2-3 sayfalık basit bir ilerleme süreci tanımlaması, bir şirketin iş çevresine benzersiz bir yaklaşımı olduğunu yeterince açıklayabilir. Bağlantıları kurun Şirketinizin vizyonu ve stratejisi ile KİS ilkeleri arasındaki mevcut bağlantıları anlayabilmek için on ilkeyi iyice gözden geçirin. Başlama çizgisinden başlamayın Şirketiniz muhtemelen daha önce on ilkeyle ilgili uygulamalara başlamıştır. Kurum içi, yasal, yatırımcılar ya da sektörel birlikler için mevcut destekleyici ölçümlemeler ve raporlama sistemleri belki de şirketinizde kullanılmaktadır. Açık olun Geniş kapsamlı bir ifade kullanarak on ilkeyi de içine alan bir açıklama yapmaya çalışmayın. Genel ifadeler kullanmaktan kaçının (örneğin, tedarikçiler için eğitimler sağlıyoruz gibi), bunun yerine daha açık tanımlamalar kullanmayı tercih edin (örneğin, acil müdahale performanslarını nasıl geliştirebilecekleriyle ilgili 50 tedarikçimize eğitim verdik ). Yan kuruluşların raporlanması Çokuluslu şirketlerin merkezleri, yan kuruluşları için de raporlama yapabilirler, bununla birlikte bu raporlama yan kuruluşa ait göstergeleri ve belirli eylemleri de içermelidir. Raporunuzu ilkeler doğrultusunda yapılandırın Bir COP, on ilkenin uygulanmasında kaydedilen ilerlemenin açık bir biçimde iletişiminin yapılması üzerine yapılandırılmalıdır. Bazı şirketler, belirli bir ilkeyle ilgili bilginin bulunabileceği, okuru bu sayfalara yönlendiren bir içindekiler bölümü ya da bir indeks yoluyla bunu sağlamaktadır. Bununla birlikte, örnek uygulamalardan anlaşıldığı üzere, ilkelerin sıralamasının izlenerek raporlanması en etkili yapılandırmadır. 16

18 İletişim Yapmamanın Sonuçları Aşağıdaki açıklamalar ilk, izleyen ve eksik COP bildirimleri ile ilgili beklentilere açıklık kazandırmak için yapılmıştır. İlk COP bildirimi Kurumsal katılımcıların KİS ye katılımlarını izleyen iki yıl içinde ilk COP yi yayınlanmaları beklenmektedir. Şirket bu ilk zamanlamaya uymadığı takdirde KİS nin web sitesinde iletişim yapmadığına dair bir ibareyle duyurulacaktır. Şirket bir yıl sonra da ikinci zamanlamaya da uymaz ve ilerleme iletişimi yapmazsa KİS nin web sitesindeki aktif katılımcılar veritabanından tümüyle çıkarılacak ve pasif olarak listelenecektir. İzleyen COP bildirimleri İzleyen tüm COP ler bir önceki COP bildirimini takip eden bir yıl içinde yapılmalıdır. Şirket bildirimle ilgili bu zamanlamaya uymadığı takdirde KİS nin web sitesinde iletişim yapmadığına dair bir ibareyle duyurulacaktır. Şirket önceki bildiriminden iki yıl sonra da ikinci zamanlamaya uymaz ve ilerleme iletişimi yapmazsa KİS nin web sitesindeki aktif katılımcılar veritabanından tümüyle çıkarılacak ve pasif olarak listelenecektir. Eksik COP bildirimleri Küresel İlkeler Sözleşmesi Bölge Ofisleri sürekli gelişimle ilgili bir yaklaşımı benimsediğinden bazen eksik bildirimleri de kabul etmektedir. Bununla birlikte, tamamlanmamış bir COP ile bildirim yapan şirketler bir sonraki raporlama döneminde bildirimlerini geliştirmeleri yönünde uyarılmaktadır. Bu konuda bir uyarı almış şirket, bir sonraki yıl COP de bir gelişme sağlayamadığında, beklentileri karşılayana kadar pasif olarak kabul edilecektir. KİS nin web sitesinde size rehberlik edecek kapsamlı bilgileri, COP araması yapabileceğiniz bir veritabanı ve önemli COP örneklerini bulabilirsiniz. : 17

19 Katılımı Maksimuma Çıkarma Şirketlerin KİS ye katılımlarının birinci önceliği ilkeleri strateji ve operasyon süreçlerinin ayrılmaz bir parçası haline getirmektir. KİS, şirketlere fayda sağlayacak ve katılımlarının değerini artıracak etkinliklerle çok sayıda yeni fırsatlar sunmaktadır. Şirketler beş genel alanda daha ileri düzeyde bir katılımı değerlendirebilir: 1. Ortaklıklar 2. Yerel Ağlar 3. Desteklerin ve Farkındalığın Arttırılması 4. Politika Diyalogları ve Öğrenme 5. Ortak Eylem Elbette, bu girişime katılan şirketler kurumsal vatandaşlık yolculuğunun farklı aşamalarında yer almaktadır. Küçük ve büyük şirketler, bu nedenle farklı düzeylerde katılım sağlayacak ve ilkeleri farklı zamanlamalarla uygulamaya koyabileceklerdir. Bazı durumlarda bir KOBİ yi liderlerin arasında görmek ve büyük şirketlerin de onların arkasında yer alması çok şaşırtıcı olmayabilir. Katılımın kesin ve belirli bir modeli izlemesi beklenmemektedir, sadece katılımcı şirketlerin taahhütte bulunmaları ve bununla ilgili iletişim yapmaları istenmektedir. 1. Ortaklıklar KİS kurumların on ilkeyi uygulamalarının yanı sıra, aynı zamanda katılımcıların özellikle Binyıl Kalkınma Hedefleri gibi yaygın BM hedeflerini destekleyen ortaklık projelerine katılımlarını da teşvik etmektedir (: 1. KİS nin bu tamamlayıcı iki amacıyla birlikte ilkelerin kurum içinde uygulanmasını destekleme ve ortak eylemlere katılma kapsamlı bir iyi kurumsal vatandaşlık modeli nin geliştirilmesi de KİS tarafından desteklenmektedir. İş dünyası, sivil toplum kuruluşları ve hükümetlerle yürütülen ortak çalışmalar, KİS ilkelerini kapsayan evrensel değerlerle bir arada yürütüldüğünde çok daha verimli olmaktadır. Ortak eylemlerin temel kapsamı basit ve açıktır özel sektör ve kamu sektörü arasındaki ortak zeminleri belirlemek ve özel sektörün yetenekleri ile uzmanlıklarını, kamu sektörünün kalkınma bilgisi ve yasal duruşu ile birleştirmek. Sözü edilen ortaklıklar, özel sektör aktörlerinin ve kamu kuruluşlarının sağlık, eğitim ve toplumsal kalkınma gibi konularda kazan-kazan ilişkisine dayalı birçok alana odaklanmaktadır. Çapraz sektör ortaklıkları, tek bir kurum ya da sektörün yalnız başına üstesinden gelmesinin oldukça zor olduğu güçlükleri aşmasını kolaylaştırabildiği gibi, yenilikçi yöntemlerle kaynakların ve yeteneklerin birleştirilmesi, harcanan çabaları çok daha etkili sonuçlara ulaştırabilmektedir. Bu işbirlikleri sayesinde, ortaklıklar farklı kuruluşların birbirlerini desteklemelerine, birleşerek hareket etmelerine ve bütünleyici güçleri ile yeteneklerini sermayeye dönüştürebilmelerine yardımcı olduğu için kurumların kendi amaçlarına da daha kolay ulaşmaları sağlanmaktadır. 1 Sekizinci Binyıl Kalkınma Hedefi (MDG) 2015 yılına kadar aşırı yoksulluktan HIV/AIDS virüsünün yayılmasını durdurmaya ve ilköğretimin tüm dünyada zorunlu hale gelmesine kadar birçok alanı kapsayan- neredeyse dünyadaki tüm ülkeler ve önde gelen kalkınma kuruluşları tarafından kabul edilen proje. Bu proje kapsamında dünyadaki yoksullar için benzeri görülmemiş bir çaba harcanmaktadır. 19

20 Ortaklıklar 3 türde gerçekleşmektedir. Destek ve politika iletişimi ortaklıklarında, diğer paydaşlarla birlikte özel sektör ortakları, farklı sorunları çözerken işbirliği yapar, destek ve savunma aşamalarında liderlik rolü üstlenir. Sosyal yatırım ve hayırseverlik ortaklıklarında özel sektör finansal destek sağlayabilir, gönüllü ya da uzmanlarıyla katkıda bulunabilir veya ürün bağışı gibi benzer türde destekler verebilir. Asıl iş alanı ortaklıklarında ise ortaklar, istihdam yaratmak ve girişimciliği desteklemek, ekonomik büyümeye katkı sağlamak, vergi gelirini arttırmak, sosyal, çevresel ya da etik standartları uygulamak ve uygun, ulaşılabilir fiyatlarda ürün ve hizmet sunmak gibi konularda işbirliği yapabilir. İş dünyasının BM e katılımı için bir başlangıç noktası oluşturan özel konumu nedeniyle, KİS dünyada yüzlerce etkili ortaklık projesine ilham kaynağı olmuştur. Şirketler aynı zamanda uygulamadaki esnekliği ve pragmatik çözümlere odaklanması nedeniyle kalkınma projelerinde ortaklıkları kolaylaştırması açısından KİS Bölge ofisleriyle ilişki kurmaktadır. Ortaklıklarla ilgili ayrıntılı bilgi KİS web sitesinde bulunabilir. : 2. Yerel İletişim Ağları Yerel İletişim Ağları katılımcıların gruplar halinde bir araya gelerek belirli bir coğrafya ya da sektör kapsamında KİS ve ilkelerinin yaygınlaştırılması amacıyla bağımsız koordinasyon ve yönetim yapıları oluşturmasıdır. Yerel İletişim Ağları nın farklı ulusal, kültürel ve dilbilimsel alanlarda KİS nin benimsenmesi ve ayrıca KİS nin hızla yayılmasının yapısal sonuçlarını yönetmeye yardımcı olması nedeniyle artan bir önemi vardır. Yerel İletişim Ağları nın rolü temelde KİS ye katılan kurumların (hem yerel şirketlerin, hem de yabancı şirketlerin yan kuruluşlarının) çoklu paydaş katılımı ve ortak bir eylemi gerçekleştirmeleri için fırsatlar yaratırken on ilkenin uygulanmasıyla ilgili ilerleme sağlamalarını da kolaylaştırmaktır. Ayrıca, iletişim ağları katılımcıların kendi etkinlikleri ve faaliyetleri aracılığıyla öğrenme deneyimlerini derinleştirirken yaygın BM hedeflerinin desteğinde gerçekleşen eylemleri de teşvik etmektedir. KİS gerçek anlamda küreseldir, çünkü dünyanın her yerinde yerel bir uygulamadır. Asya, Ortadoğu ya da Afrika dan Avrupa ve Amerika ya kadar birçok bölge ve ülkede KİS nin yerel iletişim ağları bulunmaktadır. Sadece 2006 yılında Endonezya, Fas, Ukrayna, Sri Lanka, Dominik Cumhuriyeti, Ermenistan, Gürcistan, Moldovya, Beyaz Rusya, Nijerya ve Bolivya da sorumlu kurumsal davranış düşüncesinin ve ortak eylemin değerinin birçok kültürde ve bölgede istekle kabul edildiğini ve bunlara değer verildiğini göstermek üzere iletişim ağları oluşturulmuştur. Yerel İletişim Ağları birbirinden farklı, çok sayıda etkinliğe ortaktır. Özellikle yerel kapsamda yararlı konuları belirleyen ve onlara odaklanan Yerel İletişim Ağları nı destekleriz. Yerel İletişim Ağları nın 20

21 etkinliklerine verebileceğimiz örnekler aşağıda yer almaktadır: Eğitimin kolaylaştırılmasıyla ilgili etkinlikler, iletişim ve ortaklık projeleri ile bunlara yerel katılımların sağlanması Yerel dillerde eğitim materyallerinin hazırlanması Farklı öncelikleri olan konularda ulusal kampanyaların başlatılması Önemli konularda konferans, seminer ve çalıştayların düzenlenmesi Yerel İletişim Ağları, bölgesel düzeyde giderek artan sayıda ortak çalışmalar yürütmektedir; ortak etkinlikler düzenleyerek belirli kültürel konularda örnek uygulamaların toplandığı havuzları ve öğrenme kapasitelerini genişletmektedir. Dünyanın dört bir tarafından Yerel İletişim Ağı temsilcileri yılda bir kez Yıllık Yerel İletişim Ağları Forumu nda bir araya gelmektedir. Bu Forum, katılımcıların bir iletişim ağı oluşturarak birbirlerinin deneyimlerinden faydalanmalarını, ilerleme düzeylerini gözden geçirip kıyaslama yapabilmelerini, örnek uygulamaları saptamalarını ve Yerel İletişim Ağları nın etkisini artırmak için stratejik öneriler getirmelerini sağlamaktadır. Tüm Yerel İletişim Ağları ndan aşağıdaki temel beklentileri karşılamaları istenmektedir: Liderliği iş dünyasının yapması, ancak kapsayıcı olması KİS Bölge Ofisi ve geniş kapsamlı KİS iletişim ağı ile birbirini etkileyen iletişim ağları tarafından yetkilendirilmiş bir odak noktası oluşturulması İş dünyasından olmayan tarafların eğitim ve iletişim etkinlikleri, projeler ve ortaklıklara katılım için davet edileceği çoklu paydaş katılımının teşvik edilmesi İleriye dönük iletişimin geliştirilmesi için katılımcıların aktif biçimde bu çabaları desteklemesi İlkelerle ilgili ortaya çıkan konularda iletişimin özendirilmesi Sağlanan finansal kaynakların artırılması ve Yıllık Etkinlik Raporu hazırlanması. Belirli Yerel İletişim Ağları ve etkinlikleri hakkında daha fazla bilgiyi KİS nin web sitesinde bulabilirsiniz. : 3. Desteklerin ve Farkındalığın Artması KİS yi imzalayan bir şirketin KİS yi ve onun ilkelerini, kamuya açık bir biçimde basın bültenleri, konferanslar ve diğer iletişim araçlarını kullanarak desteklemesi beklenir. Destekleyici etkinlikler kulis faaliyetleri yürütme ya da eylemcilik formunda olmak zorunda değildir. Şirketler, insan haklarına gösterilen saygıyı önemseyerek ve KİS ilkeleriyle ilgili diğer konularda tedarikçilerini eğiterek desteklerini gösterebilir. İlerleme iletişiminin yayınlanması ve dağıtımı ise çok sayıda paydaşa KİS nin evrensel değerlerle ilgili mesajının ulaşmasını sağlayabilir. 21

22 understanding corruption KİS Logosunun Kullanımı KİS Ofisi, katılımcıların bu girişime katılımlarını desteklemek için KİS logosunu kullanmalarını teşvik etmektedir. Asıl KİS logosunun kullanım onayı genellikle KİS yi ve onun hedeflerini destekleyen katılımcı şirketlerin faaliyetleri kapsamında verilmektedir, ancak bu onay KİS Ofisi nin hiçbir durum ve koşulda şirketin ürün ve/veya hizmetlerini, faaliyetlerini işaret etmesi ya da önermesi anlamına gelmez. Ticari amaçlar için kullanım da dahil olmak üzere diğer kullanım amaçları için KİS Ofisi, reklamlar ve sabit alanlar yanında başka yerlerde de kullanılabilecek KİS yi Destekliyoruz Logosu hazırlamıştır; bu logonun kullanımı için de belirli kriterler, oranlar hazırlanmış olup hiçbir durumda KİS nin logosunun yer aldığı ürünün onaylandığına dair bir anlam taşımaz. Her durumda, KİS logosunun kullanımı için policy.html adresinde yer alan KİS logosu kullanım şartları açıklamalarına göre KİS Ofisi nden yazılı onay alınması gerekmektedir. KİS Logosunun kullanım şartlarıyla ilgili açıklamaların adresinde bulabileceğiniz KİS nin Doğruluk Kriterleri nden birisi olduğunu lütfen not ediniz. 4. Politika İletişimi ve Öğrenme Her yıl, dünyanın birçok yerinde acil sorunlara pratik çözümler üretebilmek ve bu konularda eğitimler sağlamak üzere KİS ile ilgili etkinlikler düzenlenmektedir. Politika iletişimi ve öğrenme ile ilgili etkinlikler Yerel İletişim Ağları tarafından organize edilerek yerel ya da bölgesel veya küresel düzeyde gerçekleşebilir. Geçmişte Brezilya, Hindistan, Çin ve yakın zamanda da Gana da ulusal etkinlikler düzenlenmiştir. KİS Ofisi öğrenme ve politika diyaloglarıyla ilgili uygulamaları ilerletmek için başlıca üç araç kullanmaktadır. Öğrenme Forumları KİS, düzenli olarak dünyanın birçok yerinde küreselleşme ve kurumsal vatandaşlıkla ilgili belirli konulara odaklanan, eyleme yönelik bir dizi toplantı gerçekleştirmektedir. Bu toplantılar, çağın sorunlarına çözümler üretmek ve en iyi uygulamaları paylaşmak için iş dünyasını, BM örgütleri, işçi örgütleri, kamu kuruluşları ve diğer gruplarla bir araya getirmektedir. Politika Diyaloğu Diyalog süreci, yeni ve acil konuları belirlemeye yardımcı olmayı, çoklu paydaş katılımını ve güvenini sağlamayı, politikaları oluşturanlara destek verilmesini sağlamaktadır. Konuyla ilgili gerçekleştirilen toplantılar ortak bir anlayış geliştirmek ve sorunları çözmek için uluslararası bir platform oluşturur. İşaret edilen konular arasında İhtilaflı Bölgelerde Özel Sektörün Rolü, İş Dünyası ve Sürdürülebilir Gelişme ve çok yakın bir zamanda gerçekleşen İş yerlerinde ayrımcılıkla mücadele ve eşit hakların teşvik edilmesi gibi başlıklar yer almaktadır. 22

23 Liderler Zirvesi KİS, girişimin stratejik yönünün geleceğini ve geçmişten beri kaydedilen ilerlemeyi tartışmak üzere, üç yılda bir, iş dünyasından katılımcı şirketlerin üst düzey yöneticilerinin, uluslararası çalışma örgütleri liderlerinin, sivil toplum kuruluşları başkanlarının ve BM örgütleri ile yüksek düzeyde hükümet temsilcilerinin bir araya geldikleri Liderler Zirvesi düzenlemektedir. Zirvenin Başkanlığını BM Genel Sekreteri yapmaktadır. ( Katılımcılar, yaşanan güçlükler ve sorunlarla ilgili deneyimlerini paylaşmaları ve öncelikli konularda gelecekteki eğitim etkinliklerle toplantılara katılmaları için teşvik edilir. 5. Ortak Eylem Şirketler aynı zamanda diğer kurumlarla ortak eylem gerçekleştirmeyi de seçebilir. Ortak eylem, rekabet edilen alanlarda bir düzey yaratmanın etkili bir yöntemi olabileceği gibi, herhangi bir şirketin kapasitesinin ötesinde yerel sektördeki faaliyetlerinin üzerindeki etkiyi de arttırır. Kendi sektörünüzde ya da bölgenizde faaliyet gösteren diğer şirketlerin de doğru uygulamalarla ilgili taahhütte bulunduklarını bilmek, karşılıklı güven ortamı sağlar ve davranış değişikliklerini de destekler. Diğer şirketlerle güçleri birleştirmek, önemli sorunları anlamak ve yenilikçi çözümler geliştirmeye de katkıda bulunabilir. Şirketlerin yakın zamanda katıldıkları bazı yüksek profile sahip ortak eylem girişimlerine; Hammadde Sanayi Şeffaflık Girişimi (Extractive Industries Transparency Inititative EITI), Ne Ödüyorsan Açıkla Girişimi (Publish What You Pay Inititative), İnsan Hakları için İş Dünyası Liderleri Girişimi (Business Leaders Inititative on Human Rights BLIHR) ya da Güvenlik ve İnsan Hakları için Gönüllü İlkeler Girişimi ni örnek olarak verebiliriz. 23

24 SONLANDIRIRKEN Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi, sorumlu kurumsal uygulamaların ve çapraz sektör ortaklıklarının küresel ekonomiyi güçlendirmede, çevresel ve sosyal refahı sağlamada kritik önem taşıdığı inancıyla kuruldu. Bugün sayısız kurumsal uygulama ve çapraz sektör ortaklığı KİS nin on ilkesini etik bir çerçeve olarak kullanmaktadır. Buna rağmen küreselleşme eksik bir deneyim olarak kalmıştır. İş dünyasının ve pazarların sosyal meşruluğunu kanıtlamak, KİS nin ilk duyurulduğu zaman olduğu kadar bugün de önemlidir. Belki de, daha önce hiç olmadığı kadar, iş dünyası BM ve diğer paydaşlarla ortak olarak küreselleşme ve ticaretin, ekonomiler, toplumlar ve dünyadaki tüm insanlar için faydalı olacak biçimde ilerlemesine yardımcı olma fırsatını yakalamıştır. Şirketler, istihdam ve gelir yaratarak, teknik becerilerin gelişmesini sağlayarak, yönetimi güçlendirerek, acil sosyal ve çevresel sorunlara pazar odaklı çözümler getirerek toplum ve kalkınmaya yönelik yaşamsal önemi olan katkılar sağlamaktadır. Sorumlu şirketler kalkınmanın teşvik edilmesi ve insanların yaşam şartlarının gelişmesi için pozitif bir güç oluşturmaktadır. KİS yle birlikte bulunulan taahhütler, bir şirketin sürdürülebilir bir küresel pazar oluşturulmasında yer almak istediğini göstermektedir. Her şirketin üstlendiği bir rol vardır ve her şirket olumlu yönde değişime katkı sağlayabilir. Bununla birlikte, kat edilen yol her kurum için farklı olacaktır. Şirketler gelişim yolunun farklı noktalarından başlayacak ya da farklı noktalarda duracaklardır. Bir şirketin KİS ye başladığı noktada sürecin neresinde olduğunun çok önemi yoktur. Asıl önemli olan kurumun değişimle ve performansını sürekli geliştirmekle ilgili taahhütte bulunmasıdır. Her yolculuk ilk adımın atılmasıyla başlar. 24 SONLANDIRIRKEN

25 annex further resources 25

26 DİĞER KAYNAKLAR Aşağıdaki araçlar ve raporlar ya KİS Ofisi tarafından ya da BM in yardımcı ofislerinden birisi tarafından yayınlanmıştır. Bu liste KİS yayınlarının kapsamlı bir dökümü değildir. Tüm yayınları ve ayrıntılı bilgileri ücretsiz olarak adresinden indirebilirsiniz. Genel Referanslar Your Guide to the Global Compact A Resource Package KİS hakkında kapsamlı bilgiler içeren ve kurumların on ilkeyi günlük iş akış süreçlerine nasıl dahil edebileceklerini anlatan kullanışlı bir rehberdir. BM KİS, REAP - Responsible Entrepreneurs Achievement Programme Küçük ve orta ölçekli girişimlerin KSS ile ilgili performanslarını değerlendirmelerine yardımcı olmak için geliştirilmiş web temelli bir araçtır. KİS in on temel ilkesi ve UNIDO nun üçlü raporlama yaklaşımı baz alınarak hazırlanmıştır. UNIDO, 2006 Implementing the Global Compact A Booklet for Inspiration Danimarka şirketlerinin sosyal sorumluluk alanındaki uygulamalarını belirli örneklerle anlatan açıklamalı bir el kitabıdır. UNDP ve Danimarka Dışişleri Bakanlığı, Raising the Bar Creating Value with the United Nations Global Compact This comprehensive guide outlines how the Global Compact can stimulate organizational change while creating business value, assisting managers of large and small companies in translating the principles into business practices. UNGCO/Greenleaf, İnsan Hakları ve İş Gücü A Guide for Implementing Human Rights Into Business Management On şirketin insan haklarıyla ilgili uygulamaları kendi şirketlerinde nasıl yerleştirdiklerini ayrıntılı biçimde anlatan bir rapordur. İnsan Hakları Liderler Girişimi, UNGCO ve OHCHR, Mayıs Embedding Human Rights in Business Practice Şirketler için insan haklarının ne demek olduğunu ayrıntılı biçimde açıklayan, dört adet örnek çalışma ve farklı kurumsal uygulamalar üstüne bir politika raporu da bulabileceğiniz kapsamlı bir çalışma. UNGCO ve OHCHR, Aralık Çevre The Global Compact Environmental Principles Training Package Özellikle yeni katılan şirketler için gelişmekte olan ülkelerdeki orta ölçekli şirketlerden büyük çokuluslu şirketlere kadar tümü KİS in çevreyle ilgili ilkelerinin anlatıldığı eğitim materyalidir. UNGCO ve UNEP, The Global Compact and Human Rights: Understanding Sphere of Influence and Complicity Etki alanı ve karmaşa kavramlarının mevcut anlamlarını KİS in insan hakları ilkeleri kapsamında araştıran özet bir çalışmadır. OHCHR, Aralık IPEC, Child Labour Monitoring Resource Kit Çocuk işçi çalıştıranları izlemek için bir sistemin nasıl tasarlanıp geliştirilerek uygulanacağının yanı sıra çocuk işçi çalıştırılmasıyla ilgili belirli durumlara bu modelin nasıl adapte edilebileceğini açıklayan, uygulamalı örneklerin de yer aldığı bir rehber kitaptır. ILO, Mayıs 2006 Talk the Walk Advancing Sustainable Lifestyles through Marketing and Communications Pazarlamanın tüketimi nasıl arttırdığını ve uygulayıcıların pazarlama kampanyalarına sürdürülebilir bir yaşam biçimini nasıl dahil edebileceklerinin yöntemlerini araştıran bir çalışmadır. UNGCO, UNEP ve Utopies, 2005.

27 İlerleme İletişimi OneReport COP Publisher Kurumlara İlerleme İletişimi (COP) hazırlarken yardımcı olmak için geliştirilmiş web-temelli bir yazılımdır. SRI World/GCO, Making the Connection Global Compact and GRI G3 GRI ve KİS in eş zamanlı beklentilerini açıklayarak, birbirleriyle bağlantılarını gösteren taslak bir çalışmadır. UNGCO/GRI, Yerel İletişim Ağları Facilitating High-Impact Global Compact Networks A Practical Guide KİS nin başlatılması ve ülkesel/bölgesel düzeyde KİS İletişim Ağları nın oluşturulması üstüne yararlı önerileri adım adım açıklayan bir rehber. UNDP, Eylül Yolsuzluk Business Against Corruption Case Stories and Examples KİS in yolsuzluk karşıtı ilkesini uygularken yaşanan güçlüklerle nasıl başa çıkılacağını örneklerle anlatan etkili bir rapor. UNGCO, Nisan Leading the Way in Communication on Progress On ilkenin uygulanması sırasında ilerleme iletişiminin nasıl yapılacağı ile ilgili fikirler ve ilham verici düşünceler. UNGCO, 2006 A Practical Guide to Communication on Progress Büyük ya da küçük tüm şirketlere İlerleme İletişimi hazırlarken yardımcı olacak kullanışlı örnek ve öneriler. UNGCO, Ortaklıklar Business UNusual Facilitating United Nations Reform Through Partnerships Bu yayının da gösterdiği gibi, BM ile iş dünyası arasındaki ortaklıklar, özel sektörün yönetim uygulamaları ve performans bazlı düşünce sisteminin BM sistemi aracılığıyla benimsetilmesi, kurumsal inovasyon ve reformlar için bir katalizör rolü üstlenmektedir. UNGCO/GPPI, Business Against Corruption - A Framework for Action KİS in yolsuzlukla ilgili onuncu ilkesini uygularken şirketlere yardımcı olacak kaynak ve yöntemleri içeren bir çalışma. IBLF ve TI, Finansal Pazarlar Principles for Responsible Investment Çevresel, sosyal ve yönetişim konularını yatırım kararları ve mülkiyet uygulamalarıyla nasıl birleştirebileceğinizi gönüllü ilkelerden yola çıkarak anlatan rehber bir çalışma. UNGCO/UNEPFI, Who Cares Wins : One Year On Çevresel, sosyal ve yönetişim değerlerinin varlık yönetimi, finansal araştırmalar ve yatırım süreçleri içinde de yer almalarını sağlamakla ilgili bilgiler içeren bir çalışma. UNGCO/IFC, Who Cares Wins Connecting Financial Markets to a Changing World Bu rapor, finans sektörünün yürüttüğü finansal analiz, araştırmalar ve yatırım önerilerinde sosyal ve çevresel konulara dikkat çekmelerinin önemi hakkında bir çalışmadır. İhtilaflı Bölgelerdeki Şirketler Enabling Economies of Peace: Public Policy for Conflict-Sensitive Business Bu rapor, hükümetlerin ve uluslararası kuruluşların özel sektörün ihtilaflı konularda etkili uygulamalar için harcadıkları çabalara daha fazla nasıl destek olabileceklerini bir dizi somut etkinlikten yola çıkarak açıklamaktadır. UNGCO,

28 BİRLEŞMİŞ MİLLETLER LE İLETİŞİM İÇİN Küresel İlkeler Sözleşmesi Ofisi İletişim bilgileri için lütfen Küresel İlkeler Sözleşmesi nin web sitesini ziyaret ediniz: Küresel İlkeler Sözleşmesi Ofisi New York taki BM Merkezi nde bulunmaktadır. Adres: UN Global Compact Office United Nations New York, NY USA Teşekkür Küresel İlkeler Sözleşmesi Ofisi, raporun taslaklarıyla ilgili sağladıkları önemli geribildirimler ve değerli katkıları nedeniyle Lisa Huggins-Chan (Cadbury Schweppes plc), Reiner Lemke (Deutsche Telekom AG), Mark W. Barnett (The Consortium for Purchasing and Distribution Ltd.), James Duncan (Motorcare Mozambique), Beatriz Queiroz (Grupo Pão de Açúcar) ve Wilfredo Jara Tirapegui (ENDESA Chile) e teşekkür eder. 28