ULUSAL MESLEK STANDARDI REFERANS KODU/ 09UMS0030-2

Transkript

1 ULUSAL MESLEK STANDARDI İPLİK BİTİM İŞLERİ OPERATÖRÜ SEVİYE 2 REFERANS KODU/ 09UMS RESMİ GAZETE TARİH-SAYI: Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2009 Sayfa 1

2 Ulusal Meslek Standardı Referans Kodu / Onay Tarihi / Rev. No Meslek: İPLİK BİTİM İŞLERİ OPERATÖRÜ Seviye: 2 I Referans Kodu: 09UMS Standardı Hazırlayan Kuruluş(lar) : TÜRKİYE TEKSTİL SANAYİİ İŞVERENLERİ SENDİKASI (TTSİS) Standardı Doğrulayan Sektör Komitesi: MYK Tekstil, Hazır Giyim, Deri Sektör Komitesi MYK Yönetim Kurulu Onay Tarih/ Sayı: Tarih ve 2009/63 Sayılı Karar Resmi Gazete Tarih/Sayı: Revizyon No: 00 I Mesleğin yeterlilik seviyesi, sekizli (8) seviye matrisinde seviye iki (2) olarak belirlenmiştir. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2009 Sayfa 2

3 Ulusal Meslek Standardı Referans Kodu / Onay Tarihi / Rev. No TERİMLER, SİMGELER VE KISALTMALAR BOBİN ARABASI: Bobinleri taşımak için kullanılan aracı, BOBİN: İpliğin boş masuranın üzerine sarılmış konik veya silindirik formdaki halini, FİKSE İŞLEMİ: Tekstil malzemelerine kalıcı şekil değiştirmelerini sağlamak amacıyla buharlı ya da buharsız ısı verilmesi işlemini, ISCED: Uluslararası standart eğitim sınıflamasını, ISCO: Uluslararası standart meslek sınıflamasını, İZAFİ RUTUBET: Ortam içerisindeki su buharı miktarının doygun su buhar miktarına oranını, KKD: Kişisel koruyucu donanımı, KOPS: Ring makinesinde üzerine iplik sarılmış masurayı, MASURA: Koni veya silindir biçiminde olup üzerine iplik vb. sarılan karton, tahta, plastik vb.den yapılan gereci, NACE: Avrupa Topluluğu nda ekonomik faaliyetlerin istatistiki sınıflamasını, TELEF: İstenmeyen iplik döküntüsünü, TİP BİNDİRME: Farklı bir malzemenin makineye yüklenmesini ifade eder. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2009 Sayfa 3

4 Ulusal Meslek Standardı Referans Kodu / Onay Tarihi / Rev. No İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ MESLEK TANITIMI Meslek Tanımı Mesleğin Uluslararası Sınıflandırma Sistemlerindeki Yeri Sağlık, Güvenlik ve Çevre ile İlgili Düzenlemeler Meslek ile İlgili Diğer Mevzuat Çalışma Ortamı ve Koşulları Mesleğe İlişkin Diğer Gereklilikler MESLEK PROFİLİ Görevler, İşlemler ve Başarım Ölçütleri Kullanılan Araç, Gereç ve Ekipman Bilgi ve Beceriler Tutum ve Davranışlar ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE BELGELENDİRME Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2009 Sayfa 4

5 Ulusal Meslek Standardı Referans Kodu / Onay Tarihi / Rev. No 1. GİRİŞ İplik Bitim İşleri Operatörü (Seviye 2) ulusal meslek standardı 5544 sayılı Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) Kanunu ile anılan Kanun uyarınca çıkartılan Ulusal Meslek Standartlarının Hazırlanması Hakkında Yönetmelik ve Mesleki Yeterlilik Kurumu Sektör Komitelerinin Kuruluş, Görev, Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre MYK nın görevlendirdiği Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası (TTSİS) tarafından hazırlanmıştır. İplik Bitim İşleri Operatörü (Seviye 2) ulusal meslek standardı, sektördeki ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınarak değerlendirilmiş, MYK Tekstil, Hazır Giyim, Deri Sektör Komitesi tarafından incelendikten sonra MYK Yönetim Kurulunca onaylanmıştır. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2009 Sayfa 5

6 Ulusal Meslek Standardı Referans Kodu / Onay Tarihi / Rev. No 2. MESLEK TANITIMI 2.1. Meslek Tanımı İplik Bitim İşleri Operatörü (Seviye 2); iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çevresel önlemleri alarak, kalite sistemleri çerçevesinde, iplik makinesinden çıkan kopslara/bobinlere gereken fikse işlemlerini yapan, kopsları/bobinleri istenilen bobin formatına getiren ve bu aşamalarda kullanılan makinelerin operatörlüğünü yapan kişidir. Bu makinelerin operatörlüğünü yaparken; makinelere kopsların/bobinlerin getirilmesi, makinelerin beslenmesi, makinelerin istenilen ürüne göre ayarlarının yapılması, üretimin kontrol edilmesi, üretim hatalarının belirlenmesi, hataların ilgili yerlere iletilmesi, makinelerin çıktılarının uygun şekilde boşaltılması, dolan bobinlerin etiketlenmesi, bobin arabalarına yüklenmesi, arabalar üzerine alınan bobinlerin istenilen standartlara uygunluğunun gözle ve elle kontrol edilmesi, hatalı bobinlerin ayrı arabalara aktarılması, makinelerin ve çevresinin temizliği, teleflerin toplanması operatörün sorumluluğundadır. Sorumluluğunda olan makinede/makinelerde, üretimin her aşamasında uygun kalitede ürünün elde edilmesini sağlar. Bununla birlikte beklenmeyen durumlarda, olumsuz durumu ilk amirine bildirmekten, test yapılması için uygun numune almaktan ve uygun testlerin yaptırılmasından sorumludur Mesleğin Uluslararası Sınıflandırma Sistemlerindeki Yeri ISCO 08 : 8151 ISCED 97 : 542 NACE Rev.2 : Sağlık, Güvenlik ve Çevre ile İlgili Düzenlemeler 2872 Sayılı Çevre Kanunu Enerji Verimliliği Kanunu Ağır ve Tehlikeli İşler Yönetmeliği Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkındaki Yönetmelik Çevre Denetimi Yönetmeliği Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği Hazırlama, Tamamlama ve Temizleme İşleri Yönetmeliği Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği Enerji Kaynaklarının ve Enerji Kullanımında Verimliliğin Arttırılmasına Dair Yönetmelik Endüstri Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2009 Sayfa 6

7 Ulusal Meslek Standardı Referans Kodu / Onay Tarihi / Rev. No Gürültü Yönetmeliği Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliği İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Kişisel Koruyucuların İşyerinde Kullanılması Hakkındaki Yönetmelik Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği Makine Emniyeti Yönetmeliği Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Titreşim Yönetmeliği Toprak Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Ayrıca; iş sağlığı ve güvenliği ve çevre ile ilgili yürürlükte olan diğer mevzuat, kanun, tüzük ve yönetmeliklere uyulması ve konu ile ilgili risk analizi yapılması esastır Meslek ile İlgili Diğer Mevzuat Meslek ile ilgili diğer mevzuat bulunmamaktadır Çalışma Ortamı ve Koşulları Çok sayıda makinenin çalışmasından dolayı gürültü ve titreşimin olduğu bir ortam söz konusudur. Bununla birlikte elyaf ve türevi malzeme ile çalışıldığından çalışma ortamında güçlü bir havalandırma sistemine ihtiyaç vardır. Çalışma ortamında iklimlendirme şartlarının uygun izafi rutubet ve sıcaklıkta sabit olması gerekir. Çalışma esnasında yapılan işin özelliğine göre Kişisel Koruyucu Donanım (KKD) Yönetmeliği hükümlerine uygun kişisel koruyucu donanım kullanılmalıdır Mesleğe İlişkin Diğer Gereklilikler Makine ve bobin üzerinde kontrol yaparken el ve göz koordinasyonunun iyi olması gerekir. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2009 Sayfa 7

8 Ulusal Meslek Standardı Referans Kodu / Onay Tarihi / Rev. No 3. MESLEK PROFİLİ 3.1. Görevler, İşlemler ve Başarım Ölçütleri Görevler İşlemler Başarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama A İş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almak A.1 Yasa ve işyerine özgü iş sağlığı ve güvenliği kurallarını uygulamak A.2 Karşılaşılabilecek risklere karşı önlem almak A.3 A.4 Acil/tehlikeli durum ve çıkış prosedürlerini uygulamak İşe özgü iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almak A.1.1 A.1.2 A.1.3 A.2.1 A.2.2 A.3.1 A.3.2 A.3.3 A.4.1 İşyerinde geçerli olan iş sağlığı ve güvenliği normlarını anlar ve öğrenir. İşe uygun güvenlik ekipmanını ve koruyucu donanımı kullanır. Müdahale araçlarının kullanımını ve yerlerini öğrenir. Çalışma bölgesinde risk oluşturabilecek faktörleri saptama çalışmalarına katılır ve katkıda bulunur. Risk faktörlerinin azaltılmasına yönelik yapılan çalışmalara (risk değerlendirmesi) katılır. Tehlike durumlarını saptama ve önlem alma çalışmalarına katılır. Anında giderilemeyecek veya yetki alanı dışındaki acil durum veya kazayı derhal ilgili personel ve acil hizmet birimlerine bildirir. Acil durumlarda çıkış veya kaçış prosedürlerini uygular. İş güvenliği açısından makine içerisindeki aparatlara uzuvlarını kaptırmaması için dikkatli çalışır. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2009 Sayfa 8

9 Ulusal Meslek Standardı Referans Kodu / Onay Tarihi / Rev. No Görevler İşlemler Başarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama B.1.1 Gerçekleştirilen işlemler ile ilgili çevresel etkilerin doğru bir şekilde saptanması çalışmalarına katılır. B.1 Çevre koruma standart ve yöntemlerini uygulamak B.1.2 B.1.3 Çevre koruma gereklerine ve uygulamalarına yönelik periyodik eğitimlere katılır. İş süreçlerinin uygulanması sırasında çevre etkilerini gözler ve zararlı sonuçların önlenmesi çalışmalarına katılır. B.2.1 Dönüştürülebilen malzemelerin geri kazanımı için gerekli ayırmayı ve sınıflandırmayı yapar. B Çevre koruma mevzuatına uygun çalışmak B.2 Çevresel risklerin azaltılmasına katkıda bulunmak B.2.2 B.2.3 Tehlikeli ve zararlı atıkları verilen talimatlar doğrultusunda diğer malzemelerden ayrıştırır ve gerekli önlemleri alarak geçici depolamasını yapar. Yanıcı ve parlayıcı maddelerin güvenli bir şekilde tutulmasını sağlar. B.2.4 İşlem sırasında ve hazırlık aşamalarında kişisel koruyucu donanım ve malzemeleri kullanır veya diğerlerine kullandırır. B.2.5 Dökülme ve sızıntılara karşı kullanılacak uygun donanım, malzeme ve ekipmanı hazır bulundurur. B.3 Doğal kaynakların tüketiminde tasarruflu hareket etmek B.3.1 B.3.2 Doğal kaynakları tasarruflu ve verimli bir şekilde kullanır. Doğal kaynakların daha az ve verimli kullanımı için gerekli tespit ve planlama çalışmalarına katılır. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2009 Sayfa 9

10 Ulusal Meslek Standardı Referans Kodu / Onay Tarihi / Rev. No Görevler İşlemler Başarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama C.1 İşe ait kalite gerekliliklerini uygulamak C.1.1 C.1.2 C.1.3 İşlem formlarında yer alan talimatlara ve planlara göre kalite gerekliliklerini uygular. Araç, alet, donanım ya da sistemin kalite gerekliliklerine uygun çalışır. Çalışmayla ilgili kalite raporlarını doldurur. C.1.4 Operasyon bazında çalışmaların kalitesini denetler. C.2.1 Çalışma sırasında saptanan hata ve arızaları yetkili kişilere sürekli bildirir. C Kalite yönetim sistemi dokümanlarına uygun çalışmak C.2 Proseslerde saptanan hata ve arızaları engelleme çalışmalarına katılmak C.2.2 C.2.3 Hata ve arızaları oluşturan nedenlerin belirlenmesine ve ortadan kaldırılmasına katkıda bulunur. Hata ve arıza gidermeyle ilgili uygulama ve yöntemleri uygular. C.2.4 Yetkisi dahilinde olmayan veya gideremediği hata ve arızaları amirlerine bildirir. C.3 Mesleki gelişime yönelik faaliyetlere katılmak C.4 Çalışmaları raporlamak C.3.1 C.3.2 C.3.3 C.4.1 C.4.2 Yönetim tarafından belirlenen mesleki eğitim ve organizasyonlara katılır. Mesleği ile ilgili belirlediği eğitim eksikliklerini yönetime bildirir. Gerekli durumlarda bilgi ve becerilerini ilgili kişilere aktarır. Uygun periyotta yaptığı çalışmaları yazılı hale getirir. Raporlama çalışmalarında tanımlanan formları kullanır. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2009 Sayfa 10

11 Ulusal Meslek Standardı Referans Kodu / Onay Tarihi / Rev. No Görevler İşlemler Başarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama D.1.1 Günlük/haftalık iş organizasyonu/planını okur. D.1 Günlük/haftalık iş organizasyonu/planına uygun hareket etmek D.1.2 Verilen talimatlara göre kendi iş programında revize yapar. D.1.3 İş planına ve verilen talimatlara göre çalışır. D Üretim öncesi hazırlıkları tamamlamak D.2 İhtiyaç duyulan ürün ve malzemeyi hazırlamak D.2.1 D.2.2 Üretim programına uygun olarak ürün ve malzemeleri temin eder. Üretim programının öngördüğü oranlarda ürün ve malzemeleri hazırlar. D.3 Kullanılacak araç, gereç ve ekipmanı hazırlamak D.3.1 D.3.2 Verilen talimata göre, üretim planına uygun, üretimi aksatmayacak sayıda araç, gereç ve ekipmanı hazırlar. Kullanılacak araç, gereç ve ekipmanın ürün ve malzemeye göre sağlamlığını kontrol eder. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2009 Sayfa 11

12 Ulusal Meslek Standardı Referans Kodu / Onay Tarihi / Rev. No Görevler İşlemler Başarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama E.1.1 Uygun aletler ile makinenin temizliğini yapar. E.1 Makinenin ilgili bölümlerini temizlemek E.1.2 Temiz mamul ve yarı mamullerin olduğu bölgeyi daha özenli temizler. E Makine temizliği yapmak E.1.3 Makine içerisindeki hassas bölgelerin temizliğine dikkat eder. E.2 Elyaf ve iplikleri temizlemek E.2.1 Makinede kalan istenmeyen elyaf ve iplikleri temizler. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2009 Sayfa 12

13 Ulusal Meslek Standardı Referans Kodu / Onay Tarihi / Rev. No Görevler İşlemler Başarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama F.1.1 Aynı özellikteki masuraları dizer. F.1 Masuraları makineye dizmek F Çalıştığı makinede tip bindirmek F.1.2 Her bir parti için katlama makinesini kullanarak metre veya bobin gram ayarını yapar. F.2 İpliği koniğe/silindire bağlamak F.2.1 İpliği doğru renkteki, tipteki ve yöndeki koniğe/silindire bağlar. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2009 Sayfa 13

14 Ulusal Meslek Standardı Referans Kodu / Onay Tarihi / Rev. No Görevler İşlemler Başarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama G.1 Makineyi çalıştırmak G.1.1 Makineyi, üretim ayarları yapıldıktan sonra çalıştırır. G.2 Makineyi beslemek G.2.1 İplikleri birbirine karıştırmadan besler. G Üretimi takip etmek G.3 Beklenmeyen durumları amirine bildirmek G.3.1 Beklenmeyen durumu gecikmeksizin amirine bildirir. G.4 İplik kopuklarını bağlamak G.4.1 Nihai mamul üzerinde hata oluşmayacak şekilde iplik kopuklarını bağlar. G.5 Fikse işlemlerinin yapılmasını sağlamak G.5.1 Uygun sıcaklık, nem ve sürede fikse işlemini yapar. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2009 Sayfa 14

15 Ulusal Meslek Standardı Referans Kodu / Onay Tarihi / Rev. No Görevler İşlemler Başarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama H.1 Makinedeki bobinleri/masuraları etiketlemek H.1.1 Her bir partiyi etiketler. H.2.1 Makinenin dolan bobinlerini/masuralarını zamanında değiştirir. H.2.2 Gerekli durumlarda rezerve ucu doğru verir. H Makineyi boşaltmak H.2 Makinedeki bobinleri/masuraları boşları ile değiştirmek H.2.3 Masuranın renk ve tip tasnifini doğru yapar. H.2.4 Makinenin altında masuranın kalıp kalmadığını kontrol eder. H.2.5 Makineyi talimatlara uygun şekilde boşaltır. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2009 Sayfa 15

16 Ulusal Meslek Standardı Referans Kodu / Onay Tarihi / Rev. No Görevler İşlemler Başarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama I.1 Makinedeki olağandışı durumları kontrol etmek I.1.1 İlgili birime ve amirine olağandışı durumu bildirir. I.2.1 Su, buhar, yağ, hava, kimyasal, gaz kaçağı olup olmadığını kontrol eder. I.2 Makinede kaçak olup olmadığını kontrol etmek I.2.2 Makinenin yardımcı kaplarında kaçak olup olmadığını kontrol eder. I Sorumluluğundaki makineleri kontrol etmek I.3.1 Bakım sonrası makinenin çalışmaması durumunda ilk amirine bilgi verir. I.3 Bakım-onarım yapıldıktan sonra makinenin çalışmasını kontrol etmek I.3.2 Bakım sonrası makinenin belirlenen standart çalışma ayarlarını kontrol eder. I.3.3 Arıza giderilmediyse makineyi teslim almaz ve ilk amirine bilgi verir. I.4 Sorumluluğunda olan makinedeki sarf malzemelerini takibini yapmak I.4.1 Belirlenen eksiklikleri ilgili birime bildirir. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2009 Sayfa 16

17 Ulusal Meslek Standardı Referans Kodu / Onay Tarihi / Rev. No 3.2. Kullanılan Araç, Gereç ve Ekipman 1. Bobin 2. Bobin makinesi 3. Büküm makinesi 4. Çeşitli masuralar 5. Etiket 6. Fikse makinesi 7. İplik aktarma makinesi 8. Katlama makinesi 9. Kişisel koruyucu donanım 10. Kops 11. Makas 12. Nakliye arabaları 13. Takım alma arabaları 3.3. Bilgi ve Beceriler 1. Bobin ve büküm işlemlerindeki makineleri kullanabilme bilgisi 2. Doğrulama ve kıyaslama bilgisi 3. El becerisi 4. Elyaf bilgisi 5. İplik üretimi bilgisi 6. İstenilen ürünü elde etmek için doğru malzemeyi makineye bağlayabilme bilgisi 7. İş sağlığı ve güvenliği bilgisi 8. Kalite bilgisi 9. Kısa zamanda farklı noktaları kontrol edebilme becerisi 10. Makinelerin başlangıç ayarlarını yapabilme bilgisi 11. Numune alma becerisi 12. Renk bilgisi 13. Seri çalışabilme becerisi 3.4. Tutum ve Davranışlar 1. Görev tanımını, görevi ile ilgili talimatları ve sorumluluklarını bilmek ve yerine getirmek 2. İş sağlığı ve güvenliği kurallarını uygulamak 3. İşyerinde doğru iletişim kurmak ve bilgi aktarmak 4. İşyerindeki kurallara uymak 5. Kalite kurallarını benimsemek 6. Makinelerin durumunu dikkatle denetlemek 7. Problemleri eksiksiz olarak amirlerine aktarmak 8. Test numunelerini düzenli bir şekilde almak 9. Yönetim tarafından tanımlanan üretim standartlarına uymak Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2009 Sayfa 17

18 Ulusal Meslek Standardı Referans Kodu / Onay Tarihi / Rev. No 4. ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE BELGELENDİRME İplik Bitim İşleri Operatörü (Seviye 2), meslek standardını esas alan ulusal yeterliliklere göre belgelendirme amacıyla yapılacak ölçme ve değerlendirme, gerekli şartların sağlandığı ölçme ve değerlendirme merkezlerinde yazılı ve/veya sözlü teorik ve uygulamalı olarak gerçekleştirilecektir. Ölçme ve değerlendirme yöntemi ile uygulama esasları bu meslek standardına göre hazırlanacak ulusal yeterliliklerde detaylandırılır. Ölçme ve değerlendirme ile belgelendirmeye ilişkin işlemler Mesleki Yeterlilik, Sınav ve Belgelendirme Yönetmeliği çerçevesinde yürütülür. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2009 Sayfa 18