Fertilizasyon,Yarıklanma ve İmplantasyon,Bilaminar Disk Oluşumu. Prof.Dr.Murat AKKUŞ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Fertilizasyon,Yarıklanma ve İmplantasyon,Bilaminar Disk Oluşumu. Prof.Dr.Murat AKKUŞ"

Transkript

1 Fertilizasyon,Yarıklanma ve İmplantasyon,Bilaminar Disk Oluşumu Prof.Dr.Murat AKKUŞ

2 Tuba uterinanın ampulla bölgesinde erkek ve dişi gametlerin kaynaşmasıyla gerçekleşir. Spermiumlar dişi genital yollarında 24 saat canlı kalabilmektedir. Yine seconder oositte ovulasyondan sonra saat arasında canlı kalmaktadır. Spermium dişi genital sistemine girdiğinde döllenme yeteneğinde değildir. Yani henüz kapasitasyon kazanmamıştır. 2

3 Kapasitasyon dişi genital yollarında kazanılır ve 7 saat sürer. Kapasitasyon sırasında spermiumun akrozom bölgesindeki glikoprotein kılıf ve seminal plazma proteinleri ortamdan uzaklaştırılır. Kapasitasyon tamamlanması akrozom reaksiyonunun tamamlanmasına izin verir. 3

4 Akrozom reaksiyonu sırasında şu maddeler salgılanır Hyaluronidaz: corona radiata bariyerinin geçilmesini sağlar. Tripsin benzeri maddeler: zona pellicudayı eritirler Akrozin: spermiumun zona pellicuda içinden geçmesini sağlar. 4

5 Fertilizasyon 3 evrede gerçekleşir; 1. Corona radiataya penetrasyon: dişi genital yollarındaki milyon spermiumdan sadece tanesi bölgeye ulaşabilir. Bunlardan sadece bir tanesi ovumu dölleme şansına sahiptir. 5

6 2. 6

7 Zona pellicuda ya penetrasyon: Dişi gamet çevresindeki bu bariyer akrozomun iç membranındaki enzimlerin yardımıyla delinir. Spermiumdan zona pellicudaya temas ettiği anda hemen buna bağlanır ve içeri girer. Zona pellicudanın geçirgenliği bu temasla birlikte değişir. Bu değişme oositten lizozomal enzimlerin salınmasını başlatır ve zona pellicudanın yapısını değiştirir. Buna zona reaksiyonu denir ve bu olay spermiumların türe özgü reseptör bölgelerini inaktive eder. Dolayısıyla zona pellicudaya pek çok spermium tutunmuş iken yalnızca bir tanesinin penetrasyonuna izin verilir.

8 Oosit II ve spermiyum membranlarının kaynaşması: spemiyum ve oosit membranları penetrasyonu sırasında kaynaşır ve spermium hücre membranını dışarıda bırakarak sadece baş ve kuyruk kısmı ile birlikte içeri girer. II. mayoz bölünme tamamlanır. 8

9 Bu giriş ile birlikte yumurta hücresinde 3 değişiklik olur. Kortical reaksiyon ve zona reaksiyonu gerçekleşir. II. Mayozun tamamlanması: II. Mayoz tamamlandığında bir oosit bir de II. polar cisim ortaya çıkar. Bu hücreler 22+X kromozom sayısına sahiptir. Yumurtanın metabolik olarak aktivasyonu: Bunu sağlayan etmen bilinmemektedir. Muhtemelen bu etken spermiumdan salgılanmaktadır. 9

10 Penetrasyondan sonra spermiumda erkek pronucleusu oluşur. Erkek ve dişi pronucleusları kaynaşır. Bu kaynaşmadan önce her iki pronucleusda DNA replikasyonu olur. Bunun nedeni ilk bölünmeden sonra meydana gelen 2 hücrenin DNA miktarının diploid olabilmesi içindir. Kromozomlar iğ iplikçikleri üzerinde yerleşirler ve oluşan 46 kromozomun 23 ü bir hücreye 23 ü diğer hücreye gider. 10

11 Oluşan iki hücreden diploid sayıda kromozom ve diploid DNA bulunur. Fertilizasyonun 3 sonucu vardır: Diploid sayıda kromozomun sağlanması Eşey belirlenir. Yarıklanmanın başlatılmasıdır. 11

12 Akrozom zona pellusida üzerindeki ZP3 glikoproteinlerine bağlanır. Sperm plazma membranı, kalsiyum iyonları, prostaglandinler ve progesteron akrozom reaksiyonunda önemli rol oynar. Akrozom reaksiyonunun, spermin sekonder oosit birleşmesinden önce tamamlanması zorunludur. 12

13 Sperm membran proteinleri zona pellisudadaki polisakkaritlerle etkileşir. Ca++ sperm sitoplazması içine alınır. Ca++ daki artış ph nın yükselmesine ve glöbuler aktinin flamantöz aktine dönüşmesine neden olur. Akrozom vezikülü ile sperm membranı ile kaynaşır. Flamantöz aktin sayesinde spermiyumlar post akrozomal bölgeden zona pellisuda üzerindeki ZP3 glikoproteini aracılığı ile ovumla kaynaşması sağlanır. 13

14 14

15 15

16 Tuba uterinaların ampulla bölgesinde gerçekleşir. Fertilizasyon tubaların farklı bölgelerinde meydan gelebilir, ancak uterusda kesinlikle meydana gelmez. Fertilizasyon normalde ilk saat içinde gerçekleşir. 16

17 İnsan spermi kadın üreme sistemi içinde normelde 48 saatten fazla yaşayamaz. Ancak bazenbazı spermler serviksdeki mukoza katlantılarında 48 saaten fazla kalarak serviks kanalı, uterus ve uternal tüplere geçerek fertilizasyonu gerçekleştirebilir. 17

18 1) Spermiumun korona radiatadan geçişi 2) Spermiumiun zona pellusidadan geçişi 3) Oosit ve spermium hücre membranlarının birleşmesi 4) Sekonder oositin ikinci mayoz bölünmeyi tamamlaması ve dişi pronukleusunun oluşması 5) Erkek pronukleusunun oluşması 6) İki pronukleusun birleşmesi 18

19 19

20 Fertilizasyonun şematik görünümü. (A) Sekonder ovositin spermlerle kuşatılması. 20

21 21

22 22

23 (B) Spermin teması ve II meyozun tamamlanması, olgun ovosit. (C) erkek ve dişi pronukleusun oluşumu, (D) Pronukleusların kaynaşması, (E) Zigotun oluşumu, 2n=46 kro. 23

24 1) Diploid kromozom sayısı tekrar sağlanmış olur. 2) Türlerin varyasyonu sağlanmış olur. 3) Embriyonun cinsiyeti belirlenmiş olur. 4) Yarıklanma başlar. 24

25 Akrozomdan salgılanana hyalüronidaz enzimi, tubal mukozal enzimler ve spermlerin kuyruk hareketi. 25

26 Akrozomdan salınan esteraz, akrozin ve nöraminidaz enzimleri, zona pellusidanın erimesine ve spermin geçişine izin verir. 26

27 Bu enzimlerin en önemlisi proteolitik bir enzim olan akrozin dir. Spermin Zona pellusidayı geçmesinden sonra zona reaksiyonu oluşur ve başka spermlerin geçişi engellenir. 27

28 Fertilizasyondan sonra zona pellusida nın ekstraselüler glikoprotein içeriği değişir. Zona reaksiyonunun, oosit plazma memebranına yakın kortikal granüller tarafından lizozomal enzimlerin salınması sonucu geliştiği düşünülmektedir. 28

29 Bu enzimler previtellin aralığa salınarak plazma membranında değişikliklere neden olup spermlerin geçişini engeller. 29

30 Oositin hücre membranı ya da plazması spermle birleşme noktasında yırtılır ve kaynaşır. Sperm başı ve kuyruğu oosit içerisine girer. Ancak sperme ait plazma zarı dışarıda kalır. 30

31 Metafaz plağında bekleyen oosit, sperm girdikten sonra 2. mayoz bölünmeyi tamamlar. Olgun bir oosit ve 2. polar cisimcik oluşur. Anneden gelen kromozomların dekondenzasyonu (gevşeyip açılma) ile olgun oosit nükleusu dişi pronükleusunu oluşturur. 31

32 Oosit stoplazması içinde sperm nükleusu uzar, genişler ve erkek pronükleusunu oluşturur ve spermin kuyruğu dejenere olur. Morfolojik olarak erkek ve dişi pronükleusları birbirinden ayırt edilmez. Pronükleuslar büyürken DNA larında replikasyon olur. DNA n haploid 2 kromatid içerir. 32

33 İmmün sistemi baskılayıcı bir protein olan EPF (erken gebelik faktörü) trofoblastlar tarafından salgılanır. Bu faktör fertilizasyondan sonra yaklaşık saat içindea anne serumunda görülür. EPF, gelişimin ilk 10 günü içinde gebelik testinin temelini oluşturur. 33

34 2. mayoz bölünme tamamlanır. Zigot, normal dipoloid kromozom sayısına ulaşır. Anne babadan gelen kromozomların birbirine karışması ile insan türünde değişikliklere neden olur. Embriyonun kromozomal cinsiyeti belirlenir. Zigotta yarıklanmayı başlatır 34

35 35

36 36

37 37

38 38

39 39

40 40

41 İmplantasyon, Embriyonik bilaminer disk, Amnion kesesi, Amnion boşluğu, Yolk kesesi (vitellus kesesi), Birleştirici sap, Koryonik kese gelişir.

42 İmplantasyon başlamadan hemen önce blastokisti çevreleyen zona pellucida yırtılır. Embriyoblast hücreleri blastokistin bir kutbunda kümeleşme gösterirler. Bu kutba embriyonik kutup adı verilir. Embriyonik kutbun karşısında kalan kutba ise abembriyonik kutup denir. 42

43 43

44 Eroziv sinsisyotrofoblastlar endometrium bağ dokusunu (desiduayı) invaze eder. Bu olay gelişirken blastokist yavaşça endometriuma kendi kendine gömülür. Sinsisyotrofoblastik hücreler implantasyon bölgesinin merkezindeki endometrial hücrelerle yer değiştirir. Endometrial hücreler implantasyon esnasında endometriuma invazyonu kolaylaştıran apopitozisin etkisi altındadır. 44

45 Konseptusun endometriuma implantasyonu anında invazyonunu kolaylaştıran faktörler arasında sinsisyotrofoblastlardan salgılanan proteolitik enzimler ile implantasyon bölgesinde bulunan prostasiklin ve fas ligand tarafından üretilen COX-2 (siklooksijenaz) bulunur. 45

46 Endometriyumun stromasında bulunan lökositlerden salgılanan interleukin-2, implantasyonun erken dönemlerinde embriyonun anne tarafından, yabancı olarak algılanmasını ve hücresel immün reaksiyon geliştirmesini engeller. Sinsityotrofoblastlar tarafından salgılanan ve immün süpressör bir ajan olan EGF, implantasyonda konseptüsün endometrium tarafından yabancı madde olarak algılanmasını engelleyen diğer bir faktördür. 46

47 Sinsisyotrofoblastların annenin natürel kiler hücrelerine ve sitokinlere karşı dirençli oluşu, sinsisyotrofoblastların yüzeyinde transplantasyon Ag lerinin bulunmayışı implantasyon reddini engeller. Hashimato, Sistemik Lupus Eritromatozis (SLE) gibi otoimmün rahatsızlığı olan annelerde embriyo reddinin nedeni hastalığın oluşturduğu Ab ların embriyoyu sekonder olarak etkilemesidir. 47

48 İmplantasyonun ilk aşaması, blastokistin endometriuma tutunmasıdır. İmplantasyon anında endometriyum apoptosizin etkisi altındadır, bu da implantasyonu kolaylaştırır. Aynı zamanda implantasyon bölgesindeki bağ doku hücreleri glikojen ve lipit biriktirir ve polihedral şekil alırlar.bu olaya desidual reaksiyon, hücrelere ise desidua hücreleri denir. 48

49 Sinsisyotrofoblast hücreleri, desidual hücreleri parçalar. Bunun sonucu olarak, hem konseptusun implantasyonu hem de beslenmesi sağlanır. 49

50 Sinsisyotrofoblastlar hcg ve EGF üretirler hcg korpus luteumun varlığını devam ettirir. EGF *immun supresördür, *Fertilizasyondan sonra ilk saat içinde anne serumunda gözlenir, *Gelişimim ilk 10 günü içinde gebelik testinin temelini oluşturur. 50

51 7.günde embriyoblastı oluşturan hücreler iki tabakalı yapı göstermeye başlar. 1. Blood vessel Bu yapıya bilaminer disk, blastokist 2. boşluğuna Endometrial ise artık stroma ekzosölomik boşluk adı verilir. 3. Syncytiotrophoblast Ekzosölomik boşluğa komşu küçük kübik 4. Cytotrophoblast hücrelerin oluşturduğu hipoblast (vitellüs kesesi endodermi) 5. Surface tabakası epithelium ve diğer tarafta amniotik kavite ile ilişkisi olan prizmatik 6. hücrelerin Epiblast oluşturduğu epiblast tabakası. 7. Aminotic cavity 8. Hypoblast 51

52 52

53 53

54 54

55 6.gün 7.gün 55

56 Gelişimin 8. gününde blastosist, endometriyum stromasına kısmen gömülmüş durumdadır. Embriyoblastın üzerindeki bölgede trofoblast iki tabakaya farklanır : a. Tek çekirdekli hücreleren meydana gelen ve sitotrofoblast denilen bir iç tabaka, b. Hücre sınırının belirgin olmadığı sinsitiyotrofoblast denilen çok çekirdekli bir dış tabaka. 56

57 Mitotik bölünmeye ait izler sadece trofoblast tabakasında mevcuttur, sinsityotrofoblast tabakasında yoktur. Hücreler sitotrofoblast tabakasında bölünüp sinsitiyotrofoblast tabakasına göç ederler. Birbiriyle burada kaynaşarak hücre zarlarını kaybederler. 57

58 Sitotrofoblastlar tek nükleuslu, mitotik aktiviteye sahiptirler. Sitotrofoblastlar sinsisyotrofoblastlara dönüşürler. Sinsisyotrofoblastlar hızla büyürler. Sinsisyotrofoblastlar çok nukleuslu olup hücre sınırı farkedilemeyen bir hücre kitlesi halinde sinsisyum oluştururlar ve hormon salgılarlar. 58

59 İç hücre kitlesi veya embiryoblastın hücreleri de iki tabakaya farklanır: *blastosist boşluğuna bitişik küçük kübik hücrelerden oluşan hipoblast tabakası, *amniyon boşluğuna bitişik yüksek silindirik hücrelerden oluşan epiblast tabakası. Bu iki tabakanın hücreleri birlikte yassı bir disk oluşturur ve bu yapı bilaminar germ diski olarak bilinir. 59

60 Bu sırada epiblastın içinde küçük bir boşluk belirir. Bu boşluk daha sonra genişleyerek amniyon boşluğu haline gelir. Sitotrofoblasta bitişik epiblast hücrelerine amniyoblast denir, ve bu hücreler geri kalan epiblastla birlikte amniyon boşluğunu çevreler. implantasyon bölgesi yakınındaki endometriyal stroma ödemli ve bol damarlıdır. Büyük ve kıvrıntılı bezlerinden, bol miktarda glikojen ve mukus salgılar. 60

61 Epiblast hücreleri arasında bir boşluk belirmeye başlar. Bu boşluk ilkel amnion boşluğunu oluşturur. Amnion boşluğu, epiblast hücrelerinden köken alan amnioblastlar tarafından sarılır. Amnioblastların oluşturduğu zara amnion zarı denir. Amnion boşluğu üstte amnion zarı, altta epiblastlar tarafından sarılmıştır. 61

62 62

63 Dokuzuncu gün blastosist endometriyum içinde daha derine gömülü durumdadır ve penetrasyon sonucu yüzey epitelinde meydana gelmiş olan hasarlı bölge fibrin tıkacı ile kapatılmıştır. 63

64 10.gün 12.gün 64

65 9.günde hipoblast hücreleri ekzosölomik boşluğun çatısını oluşturur ve sitotrofoblastların iç yüzünü çevreleyen ince ekzosölomik membranla (heuser zarı) devam eder. Bu membran hipoblastlarla birlikte primer vitellüs kesesini oluşturur. 65

66 8.gün 9.gün 66

67 Trofoblast, özellikle embriyonik kutupta hızlı bir gelişim göstermiş ve sinsitiyum içinde vakuoller belirmiştir. Bu vakuollerin birleşmesiyle lakuna denilen daha geniş boşluklar oluşur ve bu nedenle trofoblast gelişiminin bu evresi lakunar evre adıyla bilinir. 67

68 İmplantasyonun başlamasıyla birlikte sinsisyotrofoblast tabakasında yer yer küçük boşluklar (vakuoller) oluşur. Komşu vakuollerin birleşmesi ile daha büyük olan lakünalar gelişir. Trofoblast gelişimindeki bu döneme laküner dönem adı verilir. Komşu lakünalar birbirleri ile kanallar aracılığı ile temas kurarak bir çeşit 'laküner ağ' oluştururlar. Bu ağ sinsityotrofoblast tabakasına süngerimsi bir görüntü kazandırır. 68

69 69

70 Sinsisyotrofoblast projeksiyonları maternal endometrial kan damarlarını (spiral arterler) ve endometrium bezlerini çevreler. Bu damarların ve bezlerin duvarlarını parçalamaları sonucunda maternal kan ve salgı maddeleri laküner ağa akmaya başlar. Lakünalar içine akan bu sıvıya embriyotrof adı verilir. Bu sıvı diffüzyonla embriyonik diske geçer ve onu besler. Lakünalara açılan yırtılmış uterus damarları ilkel uteroplasental dolaşımın ilk temellerini atar. 70

71 Bu sırada embriyonun bulunmadığı kutupta muhtemelen hipoblasttan farklanan yassı hücreler sitotrofoblastın iç yüzünü döşeyen, ekzosölomik membran olarak bilinen ince bir memran oluştururlar. Bu memran hipoblastlarla birlikte ekzosölomik boşluğu (primitif yolk kesesini) çevreler. 71

72 10. günde konseptus endometriuma tama yakın gömülmüştür. Penetrasyon bölgesinin uterus lümenine bakan kısmı başlangıçta hücre artıkları ve kan pıhtısı ile kapatılmıştır. Daha sonra fibrin tıkaç ile kapanır. 72

73 Gelişimin 11. ve 12. günlerinde blastosist uterus endometriyumuna tamamen gömülmüş ve implantasyon bölgesindeki hasar da uterus epiteliyle örtülmüştür. Blastosist, artık implantasyon bölgesinde uterus boşluğuna doğru küçük bir kabarıklık şeklinde fark edilebilir durumadır. 73

74 Trofoblast bu günlerde sinsitiyum içinde birbiriyle ilişkili laküner boşluklarla karakterizedir. Bu görünüm özellikle embriyonik kutupta daha belirgindir. Buna karşılık diğer kutuptaki trofoblast hala esas olarak sitotrofoblastik hücrelerden oluşmuş haldedir. 74

75 Sinsitiyotrofoblast hücreleri stromanın derinliğine doğru ilerleyerek anneye ait kapiller damarların endotellerini aşındırmaya başlarlar. İçi kan dolu bu geniş lümenli kapiller damarlara sinuzoid adı verilir. Sinsitiyal lakunalar sinuzoidlerle birleşir ve böylece anne kanı laküner sistem içine dolmaya başlar. Trofoblastların, giderek daha çok sinuzoidin duvarını aşındırmasıyla, maternal kan doşlaşımı trofoblastik sistem içinden geçmeye başlar ve uteroplasental dolaşım teessüs etmiş olur. 75

76 13.gün 14.gün 76

77 12. günde fibrin tıkaç ortadan kalkar, gömülen konseptusun abembriyonal yüzeyi endometrium epiteli ile rejenere olur ve uterusa doğru bir çıkıntı yapar. İkinci hafta içinde embriyonel kutubda, sitotrofoblast hücreleri, yer yer çoğalarak sinsisyotrofoblast tabakasına doğru uzanan hücre kümeleri oluşturur. Bunlara primer koryon villusu denir. 77

78 Bu süre içinde sitotrofoblastın iç yüzüyle ekzokölomik boşluğun dış yüzü arasında, yeni bir hücre topluluğu belirir. Yolk kesesi hücrelerinden türeyen bu hücreler, daha sonra dıştan trofoblast ve içten de amniyon ve ekzokölomik memran arasındaki boşluğu tümüyle dolduracak olan ekstraembriyonik mezoderm denilen ince, gevşek bir bağ dokusunu oluştururlar. Daha sonra ekstraembriyonik mezoderm içinde yer yer boşluklar gelişir, bu arada hipoblast hücreleri primer vitellüs kesesinin içini döşer. 78

79 Kısa bir süre sonra, ekstraembriyonal mezoderm içinde büyük boşluklar oluşur. Bu boşlukların birbiriyle birleşmesiyle ekstra embriyonik sölom veya koriyon boşluğu adı verilen büyük bir boşluk meydana gelir. Ekstraembriyonik sölom boşluğu, germ diskinin trofoblasta bağlandığı bağlantı sapı dışında primitif yolk kesesi ve amniyon boşluğunu çevreler. 79

80 Ekstraembriyonik sölom, ekstraembriyonik mezodermi 2 ye ayırır. 1. Vitellüs kesesini döşeyen kısmına ekstraembriyonik şplenik; 2. Amniyon kesesi ve sitotrofoblastların iç yüzünü döşeyen kısmına ekstraembriyonik somatik mezoderm adı verilir. 80

81 14.gün 13.gün 81

82 Ekstraembriyonik sölom boşluğu vitellüs kesesine baskı yaparak, primer vitellüs kesesinin boğumlanmasına neden olur. Sonuçta primer vitellüs kesesinden daha küçük olan sekonder vitellüs kesesinin oluşmasını sağlar. Ekstraembriyonik somatik mezoderm, sitotrofoblast ve sinsisyotrofoblastların oluşturduğu yapıya koryon adı verilir. Daha sonra içi sıvı ile dolu ekstraembriyonik sölom boşluğu genişleyerek koryon kesesi adını alır. 82

83 14.gün 13.gün 83

84 84

85 Bilaminar germ diskinin büyüme hızı, trofoblasta göre daha yavaş olduğundan, disk oldukça küçük kalır. Bu sırada, endometriyum hücreleri çok köşeli bir biçim alarak, lipit ve glikojenle dolarlar. Hücreler arası boşluklar da sıvıyla dolar ve doku ödemli bir hal alır. Desidua reaksiyonu adı verilen endometrial değişiklikler, önce implantasyon bölgesinin çevresinde başlar, kısa zamanda tüm endometriyumu kaplar. 85

86 İmplantasyon bölgesindeki endometriyum hasarı artık iyileşmiştir. Bununla birlikte, kan akımının lakünar boşluklar içine doğru yönlenmesi nedeniyle implantasyon bölgesinde kanama görülebilir. Bu kanama menstrüel siklusun yaklaşık 28. gününe rastladığından, normal menstrüel kanamayla karıştırılır ve beklenen doğum tarihinin yanlış tahmin edilmesine yol açabilir. 86

87 14.gün 13.gün 87

88 Villus gelişimi ileriki haftalarda devam eder ve sonunda plasenta gelişir. 14. günde abembriyonik kutubda da, sinsityotrofoblast tabakasında lakünalar belirir ve kan dolaşımı başlar. 88

89 14.gün 13.gün 89

90 14. günde embriyo hala yassı bilaminer disk şeklindedir. Ancak lokalize bir alanda hipoblastlar prizmatik hal alarak yuvarlak kalın bir bölge oluşturur. Bu bölgeye prekordal plak adı verilir. Bu bölge baş bölgesini (kranial, sefalik bölge) belirler. Ön beynin gelişmesi için gerekli moleküler sinyalleri oluşturur. Prekordal plak ileride endoderm kökenli 2 laminalı orofaringeal membranı oluşturur. 90

91 Bu dönemde hipoblasttan, ekzosölomik boşluğun iç yüzü boyunca göç eden başka hücreler de gelişir. Bu hücreler çoğalarak ekzosölomik boşluk içinde zamanla yeni bir boşluk meydana getirirler. Bu yeni boşluğa sekonder veya kalıcı yolk kesesi denir. Sekonder yolk kesesi, orjinal ekzosölomik boşluk veya primitif yolk kesesine göre daha küçük bir boşluktur. 91

92 14.gün 13.gün 92

93 Oluşumu sırasında, ekzosölomik boşluktan büyük parçalar kopar. Sıklıkla ekstraembriyonik sölom veya koriyonik boşlukta yer alan bu parçalar ekzosölomik kistler olarak bilinir. Bu arada ekstraembriyonik sölom gittikçe genişleyerek koriyon boşluğu adı verilen büyük bir boşluğa dönüşür. Bundan böyle, sitotrofoblastın iç yüzünü döşeyen ekstraembriyonik mezoderm de koriyon plağı adını alır. Ekstraembriyonik mezodermin koriyon boşluğunu katettiği tek bölge bağlantı sapının içindedir. Kan damarlarının oluşmasıyla bu sap göbek kordonu haline gelir. 93

94 Sinsitiyotrofoblast, human koriyonik gonadotropin de dahil olmak üzere hormon üretiminden sorumludur. İkinci haftanın sonunda, bu hormonun plazma düzeyi radyoimmünoassay yöntemiyle saptanabilecek miktara yükselir, bu da gebelik testinin temelini oluşturur. İmplante olmuş embriyonun genomunun % 50 si babadan geldiği için embriyo potansiyel olarak anne tarafından atılması gereken bir yabancı cismi temsil eder. 94

95 95

96 96

97 Üreme için ideal annelik yaşı, yaşlar arasıdır. 35 yaşından sonra embriyoda kromozom anomalilerin görülme sıklığı artar (Trizomi 21-Down, 18 Edwards, 13 Patau,..). Anne baba ne kadar yaşlı ise döllenme sırasında embriyoda kalıtımsal mutasyon riski de o kadar fazladır. 97

98 Bezen mayoz bölünme sırasında homolog kromozomlar birbirinden ayrılmaz ve germ hücresi kutuplara gidemez. Nondisjunction sonucu bazı gametler 24, bazı gametler de 22 kromozomlu olur. Eğer döllenme sırasında 24 kromozomlu bir gamet, 23 kromozomlu normal bir gametle birleşirse; 47 kromozomlu bir zigot oluşur. Buna trizomi denir. Örnek: Trizomi 21 98

99 Örnek: Monozomi 5p (Cri du chat) Eğer döllenme sırasında 22 kromozomu olan bir gamet 23 kromozomlu normal bir gametle birleşirse 45 kromozomlu bir zigot oluşur. Buna monozomi denir. Kromozom çiftlerinden sadece bir tanesi vardır. 99

100 Bir dominant mutasyon olan Akondroplazili olgularda, çocukların babalarının yaşı ile paralel bir ilişkinin varlığı gösterilmiştir. Dominant mutasyonların hepsi yaşla ilgili değildir. Yaşlı anneler için de aynı durum her zaman geçerli değildir. 100

101 Ejakulat içerisindeki spermlerin %10 kadarı büyük yapısal anomali gösterebilir. (Çift başlı, başsız, çift kuyruklu, kuyruksuz,...). Morfolojik anomali gösteren spermlerin çoğu servikal kanaldaki mukus bariyerine takılır. 101

102 X ışınları, bazı allerjik reaksiyonlar ve antispermatojenik ajanlar anormal sperm sayısını arttırır. Anormal sperm sayısı % 20 yi geçmediği sürece fertilizasyon gerçekleşebilir. Bazı oositlerde 2-3 nükleus bulunsa da bu tür hücreler olgunlaşmadan ölür. 102

103 Bazı kadınlarda ovulasyona paralellik gösteren şiddeti değişken karın ağrısı gözlenir. Bu semptoma mittelschmerz adı verilir. Bu vakalarda ovulasyon sonucu periton boşluğuna hafif bir kanama olur. Bu durum bazı kadınlarda ani ve inferolateral bir ağrıya neden olur. Mittelschmerz ovulasyon bulgusu olarak değerlendirilebilir, ancak bazal vücut ısı artışı daha objektif bir bulgu olarak kabul edilir. 103

104 Bazı kadınlarda gonodotropinlerin yetersiz salınmasına bağlı olarak ovulasyon oluşmaz ve gebelik gelişmez. Bu kadınlara gonodotropinler veya klomifen sitrat gibi ovulatuvar ajanlar verilerek ovülasyon indüklenebilir. Bu ilaçlar hipofizer gonodotropin salınımını uyarır (FSH, LH). Birden fazla ovaryum folikülünün olgunlaşmasına ve çoğul ovülasyona neden olur. 104

105 Ovülasyon indüklendiği zaman çoğul gebelik ihtimali 10 kat artar. Çoğul gebeliğin oluşmasındaki neden FSH salınımında hassas kontrol olmayışı ve bunun sonucunda çoğul ovulasyonlar, çoğul gebelikler ve sıklıkla düşükler oluşur. 105

106 Normalde blastosist uterus gövdesinin ön veya arka duvarında bir yere implante olur. Ancak blastosist bazen serviksin uterus boşluğuna bakan ucuna yakın bir yerde implante olabilmektedir. Bu durumda gelişimin daha ileri evrelerinde plasenta serviksin içe bakan ucunu kapattığından; ikinci trimesterde veya doğumda şiddetli ve hayatı tehdit eden kanamalara neden olur. 10 6

107 İmplantasyon bazen uterus dışında ekstra uterin veya ektopik gebelikte sonlanacak şekilde de gerçekleşebilir. Ektopik gebelikler karın boşluğunda herhangi bir yerde, overde ve uterus tüpleri içinde bulunabilir. Yine de bunların % 95 i uterus tüpleri içinde ve çoğunlukla da ampulada yerleşirler. Blastosistin karın boşluğunda en sık implante olduğu yer ise rektouterin boşluktur. Blastosist ayrıca barsak mezenter veya omentuma da implante olabilmektedir. 10 7

108 Blastosist bazen doğrudan overin üzerinde gelişerek primer ovarian gebeliğede neden olabilir. Dış gebeliklerin çoğunda embriyo gebeliğin ikinci ayı civarında ölür ve annenin şiddetli kanaması ve karın ağrısı olur. 10 8

109 Anormal blastosist oluşumu sanıldığından daha sıktır. Sadece sinsitiyumdan oluşan, Değişik derecelerde trofoblastik hipoplazi gösteren Embriyoblastın mevcut olmadığı ve Embriyonel diskin anormal bir yerleşim biçimi gösterdiği blastosistler tanımlanmıştır. 109

110 Anormal blastosistlerin büyük bir çoğunluğunda, trofoblastların kalitesi korpus luteumun canlılığını korumasına yetmeyecek kadar düşük olduğundan, gebeliğe ilişkin herhangi bir belirtide yoktur. Bu embriyolar muhtemelen, bir sonraki menstruasyonla dışarı atıldıklarından gebeliğin farkına varılmamaktadır. Olguların bir kısmında da trofoblast gelişip plasental zarları oluşturmasına rağmen hiç veya çok az denecek kadar embriyonik doku vardır. Böyle bir durum mol hidatiform olarak bilinir. Mol ler yüksek düzeyde hcg salgılarlar ve benign veya malign tümörler oluşturabilirler. 11 0

111 Mol hidatiformların genetik analizi, erkek ve dişi pro-nükleuslarının genetik olarak eşdeğer olsalar bile fonksiyonel olarak farklı olabileceklerini işaret etmektedir. Bunun kanıtı mollerin diploid olmalarına rağmen tüm genomlarını babadan almış olmalarıdır. Yani mollerin çoğu nükleusu olmayan bir oositin döllenmesinin ardından erkeğe ait kromozonların diploid sayıyı elde edebilmek amacıyla duplike olmalarıyla meydana gelmektedirler. 11 1

112 Bu sonuçlar, trofoblast gelişiminin önemli bir kısmının babaya ait genler tarafından düzenlendiğini telkin etmektedir, çünkü mollerde bu doku dişi pro-nükleusun yokluğunda bile farklanmakatadır. Anne ve babadan gelen genlerin fonksiyonel farklılığına ilişkin diğer örnekler, belli bazı genetik hastalıkların kalıtımında anneden veya babadan aktarılan defektif veya eksik genlerle ortaya çıkmasıdır. Örneğin babadan gelen 15. kromozoma ait bir delesyonun kalıtımı Prader-Willi Sendromu nu ortaya çıkarırken, aynı defektin anneden kalıtımı Angelman Sendromu ile sonuçlanmaktadır. 11 2

113 Homolog alellerin veya kromozom bölgelerinin genetik materyalin alındığı ebeveyne bağlı olarak farklı modifikasyon ve/veya ekspresyonuna Genomik İmprinting denir. İmprintig hem otozomol kromozonlarda hem de seks kromozonlarında görülür. Huntington koreası, nörofibromatozis, ailevi kanserler ve myotonik distrofi gibi belli bazı hastalıklarda da imprinting rolü vardır. Kalıtsal mental reterdasyonun önde gelen nedenlerinden biri olan Fragil X Sendromu da imprintinge dayanan durumlardan birine verilebilecek başka bir örnektir. 11 3

114 Üreme süresincede implantasyon öncesi ve sonrası başarısızlıklarla sık karşılaşılır. Gebelik için uygun koşullara sahip fertil kadınlarda bile oositlerin %15 i döllenip yarıklanmaya başlamakta fakat implante olamamaktadır. Blastosistlerin %70-75 i implantasyonu başarmış olsa bile bunların da sadece %58 i ikinci haftanın sonuna kadar yaşayabilmekte ve %16 sı da anormal olmaktadır. Buna göre beklenen mensturasyonun gerçekleşmemesi anında, spermle karşılaşmış olan oositlerin ancak %42 si canlılığını korumaktadır. Bunların bir kısmı da daha sonraki haftalar içinde düşmekte, bir kısmıda anormal doğumla sonuçlanmaktadır. 11 4

115 2. HAFTADAKİ GELİŞİM BOZUKLUKLARI

116 PLASENTA PREVİA Uterus inferior seğmentinin internal açıklığa yakın blastosistin implantasyonu, Açıklık(os) kısmen veya tamamen örtülür 2.Trimestırde veya doğumda prematür ayrılmadan dolayı hayatı tehdit eden şiddetli kanamaya sebep olur.

117 EKSTRAUTERİN İMPLANTASYON Tubal Overyal Abdominal Mezenter veya Omental Servikal.

118

119 ERKEN DÖNEM EMBRİYOLARDA SPONTAN DÜŞÜK

120 İlk üç haftada embriyoların çoğunda düşükler spontan gelişir. Bilinen bütün spontan düşüklerin% 50 si kromozomal anomalilerden kaynaklanır. Tüm zigotların üçte biri blastosist haline gelmez ve implantasyon gerçekleşmez.

GELİŞİMİN 1. VE 2. HAFTASI

GELİŞİMİN 1. VE 2. HAFTASI GELİŞİMİN 1. VE 2. HAFTASI (Fertilizasyon, Segmentasyon, İmplantasyon ve Bilaminar disk) PROF. DR. İSMAİL SEÇKİN FERTİLİZASYON A ) Germ hücrelerinin fertilizasyon bölgesine taşınması Oositin ampullaya

Detaylı

Fertilizasyon ve Erken Embriyogenez

Fertilizasyon ve Erken Embriyogenez Fertilizasyon ve Erken Embriyogenez Prof.Dr. Alp Can Histoloji-Embriyoloji ABD Embriyoloji (Gelişim Bilimi) [embriyo=cenin, logos=bilim] Tanımsal (deskriptif embriyoloji) Gelişim mekanizmaları İnsanın

Detaylı

EMBRİYOLOJİ VE GENETİK DERSİNE GİRİŞ ARŞ. GÖR. KEVSER İLÇİOĞLU

EMBRİYOLOJİ VE GENETİK DERSİNE GİRİŞ ARŞ. GÖR. KEVSER İLÇİOĞLU EMBRİYOLOJİ VE GENETİK 1 DERSİNE GİRİŞ ARŞ. GÖR. KEVSER İLÇİOĞLU 2/16 EMBRİYOLOJİ NEDİR? Embriyoloji; zigottan, hücreler, dokular, organlar ile tüm vücudun oluşmasına kadar geçen ve doğuma kadar devam

Detaylı

Yaşamın Birinci Ha-ası İmplantasyon ve İkinci Ha-a

Yaşamın Birinci Ha-ası İmplantasyon ve İkinci Ha-a Dönem 1-Sunum 2/ 2015 Yaşamın Birinci Ha-ası İmplantasyon ve İkinci Ha-a Prof.Dr. Alp Can Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Histoloji-Embriyoloji ABD www.alpcan.com Yaşamın 1. Ha-ası (Preimplantasyon Dönemi

Detaylı

İmplantasyon İkinci Haftada Embriyogenez Üçüncü Haftada Embriyogenez

İmplantasyon İkinci Haftada Embriyogenez Üçüncü Haftada Embriyogenez İmplantasyon İkinci Haftada Embriyogenez Üçüncü Haftada Embriyogenez Prof.Dr. Alp Can Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Histoloji-Embriyoloji ABD Yaşamın İkinci Haftası İmplantasyon Trofoblast invazyonu

Detaylı

Embriyolojiye Giriş ve Tarihçe

Embriyolojiye Giriş ve Tarihçe Embriyolojiye Giriş ve Tarihçe Embriyolojinin Tanımı Embriyoloji, tüm canlıların türe özgü şekillerini alıncaya kadar geçirdikleri gelişme evrelerini inceleyen bilim dalıdır Embriyoloji kendi içinde genel

Detaylı

ADIM ADIM YGS LYS. 73. Adım ÜREME BÜYÜME GELİŞME EMBRİYONİK ZARLAR İNSAN EMBRİYOSUNUN GELİŞİMİ-1

ADIM ADIM YGS LYS. 73. Adım ÜREME BÜYÜME GELİŞME EMBRİYONİK ZARLAR İNSAN EMBRİYOSUNUN GELİŞİMİ-1 ADIM ADIM YGS LYS 73. Adım ÜREME BÜYÜME GELİŞME EMBRİYONİK ZARLAR İNSAN EMBRİYOSUNUN GELİŞİMİ-1 EMBRİYONUN DIŞINDA YER ALAN ZARLAR Zigotun gelişmesi ardından oluşan embriyo; sürüngen, kuş ve memelilerde

Detaylı

FERTİLİZASYON-Döllenme

FERTİLİZASYON-Döllenme FERTİLİZASYON-Döllenme Tanım Spermatozoon ile Oosit II nin birleşerek yeni bir canlı olan ZİGOT u şekillendirmesi Ovulasyonla yumurta yoluna atılan Oosit korona radiata hücreleri ile sarılıdır. - Oosit

Detaylı

Patologlar için Plasental Gelişim ve Histoloji. Dr. Serap Toru Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı Antalya/Türkiye

Patologlar için Plasental Gelişim ve Histoloji. Dr. Serap Toru Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı Antalya/Türkiye Patologlar için Plasental Gelişim ve Histoloji Dr. Serap Toru Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı Antalya/Türkiye Sunum Akış Planı Tanım Gelişimi Makro ve Mikroanatomi Histoloji Plasentayı

Detaylı

DİŞİ EŞEY HÜCRELERİNİN GELİŞMESİ OLGUNLAŞMASI. Doç. Dr. A. Gürol BAYRAKTAROĞLU

DİŞİ EŞEY HÜCRELERİNİN GELİŞMESİ OLGUNLAŞMASI. Doç. Dr. A. Gürol BAYRAKTAROĞLU DİŞİ EŞEY HÜCRELERİNİN GELİŞMESİ OLGUNLAŞMASI Doç. Dr. A. Gürol BAYRAKTAROĞLU OVOGENEZİS Dişi eşey hücresinin gelişip olgunlaşmasına ovogenezis denir. Spermatogenezisteki gibi çoğalma, büyüme ve olgunlaşma

Detaylı

GİRİŞ PROF.DR. NURSEL GÜL

GİRİŞ PROF.DR. NURSEL GÜL MEMELİLERDE GELİŞİM GİRİŞ Memelilere örnek olarak insanın embriyonik gelişimi ele alınacaktır. Memelilerin yumurtaları alesital tiptedir, yani vitellüsü yok denecek kadar azdır. Ancak yumurtada eşit olarak

Detaylı

Giriş Fertilizasyon Pre-Embriyogenez

Giriş Fertilizasyon Pre-Embriyogenez Giriş Fertilizasyon Pre-Embriyogenez Prof.Dr. Alp Can Histoloji-Embriyoloji Anabilim Dalı Embriyoloji (Gelişim Bilimi) [embriyo=cenin, logos=bilim] İnsanın gelişimindeki yapı-işlev ilişkisi Tanımsal (deskriptif

Detaylı

ÜNİTE 7 FERTİLİZASYON VE ZİGOTUN OLUŞUMU

ÜNİTE 7 FERTİLİZASYON VE ZİGOTUN OLUŞUMU ÜNİTE 7 FERTİLİZASYON VE ZİGOTUN OLUŞUMU Prof. Dr. Süleyman KAPLAN 7.1. Fertilizasyondan Hemen Önce Gametlerin Durumu Erkek cinsiyet hücresi olan sperm fertilizasyondan önce sitoplâzmasının çoğunu kaybederek

Detaylı

İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji ABD Prof.Dr. Filiz AYDIN

İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji ABD Prof.Dr. Filiz AYDIN İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji ABD Prof.Dr. Filiz AYDIN Fertilizasyonda 46 kromozom Her bir kromozom çift kromadit-(92) Hücre bölündükten sonra her hücre de 46 kromozom bulunur Mitoz bölünme G1

Detaylı

CANLILARDA DÖLLENME PROF.DR. NURSEL GÜL

CANLILARDA DÖLLENME PROF.DR. NURSEL GÜL CANLILARDA DÖLLENME GİRİŞ Erkek ve dişi gametin birleşmesi olup iki olayında nedenidir. Bu iki önemli olayın birisi yumurtanın aktive olması yani gelişime engel olduğu bildirilen sitostatik faktörün etkisiz

Detaylı

Gonadlar: Dişide ovaryumlar (yumurtalıklar), erkekte de testislerdir. Gametler: Yeni bir canlının gelişmesini başlatmak için bir araya gelen dişi ve

Gonadlar: Dişide ovaryumlar (yumurtalıklar), erkekte de testislerdir. Gametler: Yeni bir canlının gelişmesini başlatmak için bir araya gelen dişi ve Gonadlar: Dişide ovaryumlar (yumurtalıklar), erkekte de testislerdir. Gametler: Yeni bir canlının gelişmesini başlatmak için bir araya gelen dişi ve erkek cinsiyet hücreleridir. Gametogenezis: Dişi ve

Detaylı

07.11.2014. Fetus Fizyolojisi. 10.Sınıf Kadın Sağlığı Hastalıkları ve Bakımı

07.11.2014. Fetus Fizyolojisi. 10.Sınıf Kadın Sağlığı Hastalıkları ve Bakımı 10.Sınıf Kadın Sağlığı Hastalıkları ve Bakımı 8.Hafta ( 03-07 / 11 / 2014 ) FETUS FİZYOLOJİSİ 1.Embriyonun Gelişmesi 1.) Plasenta 2.) Amnion Kesesi ve Amnion Sıvısı Slayt No: 9 1.) EMBRİYONUN GELİŞMESİ

Detaylı

KANATLILARDA ZYGOTE TAN SONRAKİ GELİŞMELER

KANATLILARDA ZYGOTE TAN SONRAKİ GELİŞMELER KANATLILARDA ZYGOTE TAN SONRAKİ GELİŞMELER Polylecithal tip olan kanatlı yumurtasında vitellus membranı ile sarılmış bulunan yumurta hücresi, yumurta sarısı, sitoplazma ve nükleustan ibarettir. Ovulasyonda,

Detaylı

İmplantasyon-Desidualizasyon Erken Embriyogenez (2-3. haftalar)

İmplantasyon-Desidualizasyon Erken Embriyogenez (2-3. haftalar) Dönem I-Sunum-3, 2010 İmplantasyon-Desidualizasyon Erken Embriyogenez (2-3. haftalar) Prof.Dr. Alp Can Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Histoloji-Embriyoloji ABD Yaşamın İkinci Haftası İmplantasyon (6.

Detaylı

Canlılarda Üreme ve Gelişme 1.Üreme Hücreleri (Gametler) 1.1.Erkek Üreme Hücreleri Spermler akrozom 1.2.Dişi Üreme Hücreleri Yumurtalar vitellus

Canlılarda Üreme ve Gelişme 1.Üreme Hücreleri (Gametler) 1.1.Erkek Üreme Hücreleri Spermler akrozom 1.2.Dişi Üreme Hücreleri Yumurtalar vitellus Canlılarda Üreme ve Gelişme 1.Üreme Hücreleri (Gametler) Üreme hücreleri erkeklerde sperm dişilerde yumurta adını alır.yumurtanın meydana gelişi oogenezis, spermin meydana gelişi ise spermatogenezis adını

Detaylı

İNSANDA ÜREME, BÜYÜME VE GELİŞME

İNSANDA ÜREME, BÜYÜME VE GELİŞME İNSANDA ÜREME, BÜYÜME VE GELİŞME Canlıların kendine benzer yavrular oluşturmasına üreme denir. Üreme tüm canlılar için ortak özellik olup canlının neslinin devamlılığını sağlar. Canlılar neslini devam

Detaylı

Şekil 1. Mitoz bölünmenin profaz evresi.

Şekil 1. Mitoz bölünmenin profaz evresi. KONU 9. HÜCRE BÖLÜNMESİ MİTOZ BÖLÜNME Mitoz bölünme tek hücreli canlılardan, çok hücreli canlılara ve insana kadar birçok canlı grubu tarafından gerçekleştirilebilir. Mitoz bölünme sonunda bölünen hücrelerden

Detaylı

PLASENTANIN OLUŞMASI. Doç. Dr. Alev Gürol BAYRAKTAROĞLU

PLASENTANIN OLUŞMASI. Doç. Dr. Alev Gürol BAYRAKTAROĞLU PLASENTANIN OLUŞMASI Doç. Dr. Alev Gürol BAYRAKTAROĞLU Plasentanın tanımı Chorion ile uterus mukozasının birbirine kaynaşmasından meydana gelmiş, yavru ile anne arasında metabolik ve hormonal ilişkiyi

Detaylı

ÜREME SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ

ÜREME SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ ÜREME SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ Kadın ve erkek üreme sistemi dölün üretilmesi amacı ile özelleşmiş özel organlardan oluşmaktadır. Bazı üreme organları cinsiyet hücrelerini üretir, diğerleri

Detaylı

Giriş ve Genel Tanımlamalar Fer/lizasyon

Giriş ve Genel Tanımlamalar Fer/lizasyon Dönem 1-Sunum 1/ 2016 Giriş ve Genel Tanımlamalar Fer/lizasyon Prof.Dr. Alp Can Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Histoloji-Embriyoloji ABD www.alpcan.com Embriyoloji (Gelişim Bilimi) [embriyo=cenin, logos=bilim]

Detaylı

Erken gebelik (4-10 hf) USG: Neler görmem gerekir ve neler görmeliyim?

Erken gebelik (4-10 hf) USG: Neler görmem gerekir ve neler görmeliyim? Erken gebelik (4-10 hf) USG: Neler görmem gerekir ve neler görmeliyim? Doç.Dr.Miğraci TOSUN Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Ad. 1/54 4-10 hft USG de Tespit Edilmesi

Detaylı

Spermatozoanın Dişi Genital Kanalındaki Hareketi. Üreme Biyolojisi ve Yapay Tohumlama Prof. Dr. Fatin CEDDEN

Spermatozoanın Dişi Genital Kanalındaki Hareketi. Üreme Biyolojisi ve Yapay Tohumlama Prof. Dr. Fatin CEDDEN Spermatozoanın Dişi Genital Kanalındaki Hareketi Üreme Biyolojisi ve Yapay Tohumlama Prof. Dr. Fatin CEDDEN Döllenme Sperm hücresinin ovuma girip kaynaşması olayına (fekondasyon) Döllenme denir. Bu olgu

Detaylı

a. Segmentasyon Gelişimin başlangıcında hızlı ve birbirini takip eden mitoz bölünmeler gerçekleşir. Bu bölünmelere segmentasyon denir.

a. Segmentasyon Gelişimin başlangıcında hızlı ve birbirini takip eden mitoz bölünmeler gerçekleşir. Bu bölünmelere segmentasyon denir. BÜYÜME VE GELİŞME Zigot ile başlayıp yeni bir birey oluşması ile sonlanan olayların tamamına gelişme denir. Embriyonun gelişimi sırasında, segmentasyon (bölünme), gastrula (hücre göçü),farklılaşma ve organogenez

Detaylı

10. SINIF KONU ANLATIMI. 16 ÜREME BÜYÜME GELİŞME Döllenme ve Aile Planlaması Soru Çözümü

10. SINIF KONU ANLATIMI. 16 ÜREME BÜYÜME GELİŞME Döllenme ve Aile Planlaması Soru Çözümü 10. SINIF KONU ANLATIMI 16 ÜREME BÜYÜME GELİŞME Döllenme ve Aile Planlaması Soru Çözümü DÖLLENME Dişi üreme sistemine giren sperm hücreleri yumurta hücresinin salgıladığı FERTİLİZİN sayesinde yumurta hücresini

Detaylı

Doç. Dr. Alev Gürol BAYRAKTAROĞLU

Doç. Dr. Alev Gürol BAYRAKTAROĞLU Doç. Dr. Alev Gürol BAYRAKTAROĞLU EXTRAEMBRİYONAL KESELERİN MEYDANA GELİŞİ Zigottan sonraki gelişmelerle uterusa ulaşmış olan blastosist in intrauterin tesirlere ve dış basınçlara karşı korunması gerekir.

Detaylı

İmplantasyon. Plasenta

İmplantasyon. Plasenta İmplantasyon Plasenta İMPLANTASYON Blastosist evresindeki embriyonun uterus mukozasına sıkı veya gevşek bir biçimde bağlanması ( Bu bağlanma plasentayı oluşturur) İmplantasyon Tipleri 1.Central (superficial)

Detaylı

Canlılarda mitoz, amitoz ve mayoz olmak üzere üç çeşit bölünme görülür.

Canlılarda mitoz, amitoz ve mayoz olmak üzere üç çeşit bölünme görülür. HÜCRE BÖLÜNMELERİ Canlılarda mitoz, amitoz ve mayoz olmak üzere üç çeşit bölünme görülür. I. MİTOZ BÖLÜNME Mitoz bölünme tek hücreli canlılardan, çok hücreli canlılara ve insana kadar bir çok canlı grubu

Detaylı

Doç. Dr. Alev Gürol BAYRAKTAROĞLU

Doç. Dr. Alev Gürol BAYRAKTAROĞLU Doç. Dr. Alev Gürol BAYRAKTAROĞLU EXTRAEMBRİYONAL KESELERİN MEYDANA GELİŞİ VE GÖBEK KORDONU Zigottan sonraki gelişmelerle uterusa ulaşmış olan blastosist in intrauterin tesirlere ve dış basınçlara karşı

Detaylı

Prenatal devre insan ve memeli hayvanlarda uterus içerisinde geçer. Kanatlı hayvanlarda ise yumurta içinde kuluçkada geçen devredir.

Prenatal devre insan ve memeli hayvanlarda uterus içerisinde geçer. Kanatlı hayvanlarda ise yumurta içinde kuluçkada geçen devredir. Embriyoloji, genel anlamıyla canlıların oluşmasını ve gelişmesini inceleyen bir bilim dalıdır. İnsan ve memeli hayvanların doğumdan önceki, kanatlı hayvanların ise kuluçka dönemindeki hayatını inceler.

Detaylı

Üreme Biyolojisi ve Yapay Tohumlama

Üreme Biyolojisi ve Yapay Tohumlama Üreme Biyolojisi ve Yapay Tohumlama 7. Hafta Prof. Dr. Gürsel DELLAL Döllenme (Fertilizasyon=Fekondasyon): -Sperm ve oositin II in birleşmesi -Ovulasyonda kendisini saran corona radiata hücre katı ile

Detaylı

CANLILARDA ÜREME. Üreme canlıların ortak özelliğidir. Her canlının kendine benzer canlı meydana getirebilmesi üreme ile gerçekleşir

CANLILARDA ÜREME. Üreme canlıların ortak özelliğidir. Her canlının kendine benzer canlı meydana getirebilmesi üreme ile gerçekleşir CANLILARDA ÜREME EYLÜL 3.HAFTA MİTOZ VE EŞEYSİZ ÜREME Her canlının kendine benzer canlı meydana getirebilmesi üreme ile gerçekleşir Üreme canlıların ortak özelliğidir 3 4 Canlılar hücrelerden meydana gelir

Detaylı

Mayoz Bölünmenin Oluşumu

Mayoz Bölünmenin Oluşumu MAYOZ BÖLÜNME NEDİR? 03 Ocak 2012, 23:39 Osman BEDEL MAYOZ BÖLÜNME NEDİR? Kromozom sayılarının nesiller boyu sabit tutulması mayoz bölünme ile sağlanır. Mayoz özel bir hücre bölünmesidir. Bu bölünme ile

Detaylı

ÜREME SİSTEMİNİN FİZYOLOJİSİ

ÜREME SİSTEMİNİN FİZYOLOJİSİ ÜREME SİSTEMİNİN FİZYOLOJİSİ OVUM VE SPERM Bireysel genetik özellikler her vücut hücresinde vardır Genetik özelliklerin nesilden nesile geçişi ovum ve spermium tarafından olur. Oogonia ve spermatogonia

Detaylı

Mitoz. - Mitozda 2 yavru hücre oluşur ve bunların genetik yapısı birbirinin ve ana hücrenin aynıdır.

Mitoz. - Mitozda 2 yavru hücre oluşur ve bunların genetik yapısı birbirinin ve ana hücrenin aynıdır. Mitoz - Mitozda 2 yavru hücre oluşur ve bunların genetik yapısı birbirinin ve ana hücrenin aynıdır. - 2n --- 4n (anafaz) ------2n - İdentik kardeş kromatidler ayrılarak yavru hücrelere giderler. - Somatik

Detaylı

ÇOK HÜCRELİ ORGANİZMALARIN GELİŞİMİ

ÇOK HÜCRELİ ORGANİZMALARIN GELİŞİMİ ÇOK HÜCRELİ ORGANİZMALARIN GELİŞİMİ Seçici gen ifadesi embriyonun gelişmesini sağlayan 4 temel işlevi denetler: 1. Hücre çoğalması 2. Hücre farklılaşması 3. Hücre etkileşimleri 4. Hücre hareketi HÜCRE

Detaylı

LYS ANAHTAR SORULAR #6. Mitoz ve Mayoz Bölünme Eşeyli ve Eşeysiz Üreme İnsanda Üreme

LYS ANAHTAR SORULAR #6. Mitoz ve Mayoz Bölünme Eşeyli ve Eşeysiz Üreme İnsanda Üreme LYS ANAHTAR SORULAR #6 Mitoz ve Mayoz Bölünme Eşeyli ve Eşeysiz Üreme İnsanda Üreme 1) 2n = 40 kromozomlu memeli türünde, Dişinin ovaryumlarında yumurta hücresi oluşurken anafaz I evresinde gonozomların

Detaylı

1- Aşağıda verilen mayoz bölünme geçirmekte olan hücrelerin evrelerini ve her birinin kromozom sayısını yazınız. (6*1,5=9 ) 5- Mayoz bölünmede kalıtsal çeşitliliği sağlayan olaylar nelerdir? (2*4=8 ) Profaz_I

Detaylı

DÖLLENME VE BÖLÜNMELER

DÖLLENME VE BÖLÜNMELER DÖLLENME VE BÖLÜNMELER Ovulasyonda kendisini saran corona radiata hücreleri ile birlikte ovaryumdan atılan ve ovidukta düşen yumurta hücresi, ovidukt silyumlarının ve düz kas kontraksiyonlarının etkisiyle

Detaylı

HÜCRE BÖLÜNMESİ VE ÜREME. Mitoz Bölünme ve Eşeysiz Üreme 1

HÜCRE BÖLÜNMESİ VE ÜREME. Mitoz Bölünme ve Eşeysiz Üreme 1 HÜCRE BÖLÜNMESİ VE ÜREME Mitoz Bölünme ve Eşeysiz Üreme 1 Hücrenin bölünmeye başlamasından itibaren onu takip eden diğer hücre bölünmesine kadar geçen zaman aralığına hücre döngüsü denir. Hücreler belli

Detaylı

B unl a r ı B i l i yor mus unuz? MİTOZ. Canlının en küçük yapı biriminin hücre olduğunu 6. sınıfta öğrenmiştik. Hücreler; hücre zarı,

B unl a r ı B i l i yor mus unuz? MİTOZ. Canlının en küçük yapı biriminin hücre olduğunu 6. sınıfta öğrenmiştik. Hücreler; hücre zarı, MİTOZ Canlının en küçük yapı biriminin hücre olduğunu 6. sınıfta öğrenmiştik. Hücreler; hücre zarı, sitoplazma ve çekirdekten meydana gelmiştir. Hücreler büyüme ve gelişme sonucunda belli bir olgunluğa

Detaylı

GENİTAL SİKLUS Östrus Siklusu

GENİTAL SİKLUS Östrus Siklusu GENİTAL SİKLUS Östrus Siklusu Tanım Purbertiye ulaşan bir dişide hormonların kontrolü (hipotalamus, hipofiz ve ovaryum dan salınan) altında ovaryum ve uterusta meydana gelen değişiklikler Genital siklus

Detaylı

DİŞİ ÜREME ORGANLARI

DİŞİ ÜREME ORGANLARI DİŞİ ÜREME ORGANLARI Dişi üreme organları dişi gamet hücresi ovumu (yumurtayı) üreten ovaryumlar ile ovumun döllendiği, döllenme sonrasında gebeliğin şekillendiği ve gelişen yavrunun dışarı çıkarıldığı

Detaylı

İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji ABD Prof.Dr. Filiz AYDIN

İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji ABD Prof.Dr. Filiz AYDIN İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji ABD Prof.Dr. Filiz AYDIN G1 kromozomu S sonu G2 kromozomu Genler Sentromer Kardeş kromatid Dublike olmamış Dublike olmuş Mitoza girerken kromozomlar iki kromatid halindedir.

Detaylı

MENSTURASYON VE HORMONLAR

MENSTURASYON VE HORMONLAR MENSTURASYON VE HORMONLAR İLK ADET KANAMASI" Çocukluk çağından ergenlik çağına geçiş döneminde, ortalama olarak 12.5 yaşında kız çocuğu ilk adet kanamasını görür. Bu "ilk kanama" henüz yumurtlama süreci

Detaylı

Mitoz bölünme, hücredeki kalıtım maddesinin yavru hücrelere eşit miktarda bölünmesini sağlayan karmaşık bir olaydır.

Mitoz bölünme, hücredeki kalıtım maddesinin yavru hücrelere eşit miktarda bölünmesini sağlayan karmaşık bir olaydır. Mitoz bölünme, hücredeki kalıtım maddesinin yavru hücrelere eşit miktarda bölünmesini sağlayan karmaşık bir olaydır. Hücre mitozla bölünmeden önce DNA eşlemesi olur. Hücre mitozla bölünmeye başlamadan

Detaylı

KROMOZOM YAPISINDAKİ BOZUKLUKLAR

KROMOZOM YAPISINDAKİ BOZUKLUKLAR KROMOZOM YAPISINDAKİ BOZUKLUKLAR http://radyolojii.blogspot.com.tr/2014_08_01_archive.html http://tr.wikipedia.org/wiki/dna_onar%c4%b1m%c4%b1 Kromozomun yapısal formunun değişmesiyle oluşur. Kırıklar gibi

Detaylı

Ektopik Gebelik. Doç. Dr. Şule Akköse Aydın U.Ü.T.F Acil Tıp AD ATOK - 2012

Ektopik Gebelik. Doç. Dr. Şule Akköse Aydın U.Ü.T.F Acil Tıp AD ATOK - 2012 Ektopik Gebelik Doç. Dr. Şule Akköse Aydın U.Ü.T.F Acil Tıp AD ATOK - 2012 Sunum Planı Tanım Epidemiyoloji Patofizyoloji Klinik Tanı Ayırıcı tanı Tedavi Tanım Fertilize ovumun endometriyal kavite dışında

Detaylı

Embriyolojiye Giriş ve Tarihçe. Prof.Dr.Murat AKKUŞ

Embriyolojiye Giriş ve Tarihçe. Prof.Dr.Murat AKKUŞ Embriyolojiye Giriş ve Tarihçe Prof.Dr.Murat AKKUŞ Embriyolojinin Tanımı Embriyoloji, tüm canlıların türe özgü şekillerini alıncaya kadar geçirdikleri gelişme evrelerini inceleyen bilim dalıdır Embriyoloji

Detaylı

ÜNİTE I HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM 1.1 HÜCRE BÖLÜNMESİ Hücre bölünmesi canlılar aleminde görülen en önemli biyolojik olaylardan biridir.

ÜNİTE I HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM 1.1 HÜCRE BÖLÜNMESİ Hücre bölünmesi canlılar aleminde görülen en önemli biyolojik olaylardan biridir. ÜNİTE I HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM 1.1 HÜCRE BÖLÜNMESİ Hücre bölünmesi canlılar aleminde görülen en önemli biyolojik olaylardan biridir. Hücre büyürken, hücre zan genişler, hacmi artar. Ancak hücrenin

Detaylı

10.Sınıf Biyoloji. Üreme ve Gelişme. cevap anahtarı

10.Sınıf Biyoloji. Üreme ve Gelişme. cevap anahtarı 10.Sınıf Biyoloji 4 Üreme ve Gelişme cevap anahtarı 4 EŞEYLİ ÜREME. **Eşeyli üreme: Erkek ve dişi gametlerin birleşerek, yeni bir canlı meydana getirmesine eşeyli üreme denir. (1) bölünme ve (2) esasına

Detaylı

YAZILIYA HAZIRLIK TEST SORULARI. 10. Sınıf

YAZILIYA HAZIRLIK TEST SORULARI. 10. Sınıf YAZILIYA HAZIRLIK TEST SORULARI 10. Sınıf 1) Hücre döngüsünün interfaz evresini yeni tamamlamış bir hücre ile bu hücrenin döngü sonunda oluşturduğu yeni hücrelerde; I. DNA miktarı II. Gen Sayısı III. Gen

Detaylı

Plasenta Amniyon Çoğul Gebelikler

Plasenta Amniyon Çoğul Gebelikler Dönem 1- Sunum 5/ 2012 Plasenta Amniyon Çoğul Gebelikler Prof.Dr. Alp Can Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Histoloji- Embriyoloji ABD hgp://histemb.medicine.ankara.edu.tr koryon boşluğu Plasenta = Desidua

Detaylı

Epitel hücreleri glikokaliks denen glikoprotein örtüsü ile çevrilidir. Epitel hücrelerinin birbirine yapışmasını sağlar. Epitel hücrelerinin üzerine

Epitel hücreleri glikokaliks denen glikoprotein örtüsü ile çevrilidir. Epitel hücrelerinin birbirine yapışmasını sağlar. Epitel hücrelerinin üzerine EPİTEL DOKU EPİTEL DOKU Birbirine bitişik hücrelerden yapılmıştır. Hücreler arası madde çok azdır. Ektoderm, mezoderm ve endoderm olmak üzere her üç embriyon yaprağından köken alır. Epitel dokusu mitoz

Detaylı

EŞEYLİ ÜREME EŞEY HÜCRELERİ VE DÖLLENME (FERTİLİZASYON) Eşeysel üreme haploit ve diploit hücrelerin her ikisini de gerektirir.

EŞEYLİ ÜREME EŞEY HÜCRELERİ VE DÖLLENME (FERTİLİZASYON) Eşeysel üreme haploit ve diploit hücrelerin her ikisini de gerektirir. EŞEYLİ ÜREME EŞEY HÜCRELERİ VE DÖLLENME (FERTİLİZASYON) Eşeysel üreme haploit ve diploit hücrelerin her ikisini de gerektirir. Mayoz ve mitoz bölünmelerin olduğu yaşam evreleri vardır. EŞEYLİ ÜREMENİN

Detaylı

Genital siklus Pubertaya ulaşan bir dişide, hipotalamus ve hipofiz bezinin kontrolü altında ovaryum ve uterusta bazı değişiklikler meydana gelir.

Genital siklus Pubertaya ulaşan bir dişide, hipotalamus ve hipofiz bezinin kontrolü altında ovaryum ve uterusta bazı değişiklikler meydana gelir. Genital siklus Pubertaya ulaşan bir dişide, hipotalamus ve hipofiz bezinin kontrolü altında ovaryum ve uterusta bazı değişiklikler meydana gelir. Ovaryumda meydana gelen değişiklikler ovogenezis ve ovulasyon

Detaylı

ÜREME FİZYOLOJİSİ 19/11/2015. ÜREME SİSTEMİ FiZYOLOJİSİ. Erkek Üreme Organları Fizyolojisi. ÜREME SİSTEMİ FiZYOLOJİSİ

ÜREME FİZYOLOJİSİ 19/11/2015. ÜREME SİSTEMİ FiZYOLOJİSİ. Erkek Üreme Organları Fizyolojisi. ÜREME SİSTEMİ FiZYOLOJİSİ ÜREME SİSTEMİ FiZYOLOJİSİ ÜREME FİZYOLOJİSİ Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire İnsanların, nesillerini devam ettirebilmeleri için, kadın ve erkek cinsine ihtiyaç vardır. İnsanların üreme sistemi, ergenlik dönemiyle

Detaylı

II.Hayvansal Dokular. b.bez Epiteli 1.Tek hücreli bez- Goblet hücresi 2.Çok hücreli kanallı bez 3.Çok hücreli kanalsız bez

II.Hayvansal Dokular. b.bez Epiteli 1.Tek hücreli bez- Goblet hücresi 2.Çok hücreli kanallı bez 3.Çok hücreli kanalsız bez II.Hayvansal Dokular Hayvanların embriyonik gelişimi sırasında Ektoderm, Mezoderm ve Endoderm denilen 3 farklı gelişme tabakası (=germ tabakası) bulunur. Bütün hayvansal dokular bu yapılardan ve bu yapıların

Detaylı

HAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ. YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111

HAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ. YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111 HAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111 asli.memisoglu@deu.edu.tr KONULAR HAYVAN HÜCRESİ HAYVAN, BİTKİ, MANTAR, BAKTERİ HÜCRE FARKLARI HÜCRE ORGANELLERİ

Detaylı

HÜCRENİN YAŞAM DÖNGÜSÜ

HÜCRENİN YAŞAM DÖNGÜSÜ HÜCRENİN YAŞAM DÖNGÜSÜ *Hücrenin yaşam döngüsü: Hücrenin; bir bölünme sonundan, ikinci bir bölünme sonuna kadar olan zaman sürecinde; geçirdiği yaşamsal olaylara hücrenin yaşam döngüsü denir. Hücreler,

Detaylı

A. EġEYĠN BELĠRLENMESĠ

A. EġEYĠN BELĠRLENMESĠ Modern Genetik Biyoloji Ders Notları A. EġEYĠN BELĠRLENMESĠ Bazı omurgasız hayvanlarda ve tam çiçek bulunduran bitkilerin büyük çoğunluğunda hem dişi hem de erkek organ birlikte bulunur. Bazı canlılarda

Detaylı

ÜREME SİSTEMİNİN GÖREV YAPI ve İŞLEYİŞİ 11. SINIF ÜNİTE, KONU, KAZANIM VE AÇIKLAMALARI 11.1.7. Üreme Sistemi ve Embriyonik Gelişim Anahtar Kavramlar; büyüme, embriyonik gelişim, gelişme, hamilelik, invitro

Detaylı

ayxmaz/biyoloji 2. DNA aşağıdaki sonuçlardan hangisi ile üretilir Kalıp DNA yukarıdaki ana DNAdan yeni DNA molekülleri hangi sonulca üretilir A B C D

ayxmaz/biyoloji 2. DNA aşağıdaki sonuçlardan hangisi ile üretilir Kalıp DNA yukarıdaki ana DNAdan yeni DNA molekülleri hangi sonulca üretilir A B C D 1. DNA replikasyonu.. için gereklidir A) sadece mitoz B) sadece mayoz C) mitoz ve mayoz D) sadece gamet oluşumu E) sadece protein sentezi 2. DNA aşağıdaki sonuçlardan hangisi ile üretilir Kalıp DNA yukarıdaki

Detaylı

Dişi genital organları; Ovaryum,ovidukt, uterus, serviks, vagina, vulva Ovaryum; sağda ve solda karın boşluğuna asılı olarak bulunan 1 çift organdır.

Dişi genital organları; Ovaryum,ovidukt, uterus, serviks, vagina, vulva Ovaryum; sağda ve solda karın boşluğuna asılı olarak bulunan 1 çift organdır. OVOGENEZİS Dişi eşey hücresinin gelişip olgunlaşmasına ovogenezis denir. Spermatogenezisteki gibi çoğalma, büyüme ve olgunlaşma evreleri vardır. Dişi üreme sistemi; ovumun üretilmesi, erkek ve dişi eşey

Detaylı

Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinoloji Kliniği

Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinoloji Kliniği Ergenlik Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinoloji Kliniği Nelerden konuşacağız? Ergenlik nedir? Ergenlik sürecinde vücutta nasıl değişiklikler olur? Üreme organları nelerdir ve nasıl

Detaylı

KROMOZOM DÜZENSİZLİKLERİ

KROMOZOM DÜZENSİZLİKLERİ KROMOZOM DÜZENSİZLİKLERİ KROMOZOM ANOMALİLERİ 1- Sayısal kromozom anomalileri 2- Yapısal kromozom anomalileri SAYISAL KROMOZOM ANOMALİLERİ 1- Öploidi: Bir organizmanın hücrelerinde normal kromozom sayısının

Detaylı

Uluslararası nsan Bilimleri Dergisi ISSN: 1303-5134

Uluslararası nsan Bilimleri Dergisi ISSN: 1303-5134 Uluslararası nsan Bilimleri Dergisi ISSN: 1303-5134 www.insanbilimleri.com 29.09.2004 DÖLLENME VE DÖLLENME ANOMAL LER N N YARDIMLA ÜREME TEKN KLER NDEK ÖNEM Dr. F. Gürcan BEB TO LU * gurcanbebitoglu@yahoo.com

Detaylı

Gebelik nasıl oluşur?

Gebelik nasıl oluşur? Normal doğurgan çiftlerde, normal sıklıkta cinsel ilişki durumunda aylık gebe kalma oranı % 25 dir. Bu oran 1 yıl sonunda % 85, 2 yıl sonunda ise % 90 civarındadır. Gebelik nasıl oluşur? Gebeliğin oluşması

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #5

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #5 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #5 Miktar 1) I.Hemoglobinin yapısındaki karbon atomu sayısını tespit etmek II. Solunumda kullanılacak gazların hangi molekülle taşınacağını tespit etmek III. Kanın ph ını tespit

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #16

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #16 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #16 1) Topraktaki azotlu bileşik miktarını, I. Denitrifikasyon bakteri sayısındaki artış II. Saprofit bakterilerce gerçekleşen çürüme III. Şimşek ve yıldırım olaylarındaki artış

Detaylı

Hücre Yapısı: Somatik ve Germ Hücrelerinin Bölünme ve Farklanmaları. Yrd.Doç.Dr.Sevda Söker

Hücre Yapısı: Somatik ve Germ Hücrelerinin Bölünme ve Farklanmaları. Yrd.Doç.Dr.Sevda Söker Hücre Yapısı: Somatik ve Germ Hücrelerinin Bölünme ve Farklanmaları Yrd.Doç.Dr.Sevda Söker Embriyonal yaşamın başlangıcından itibaren hücre bölünmesi başlar ve gelişmeyle ilgili her aşama hücre bölünmesiyle

Detaylı

MAHMUT ASLAN - FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENİ

MAHMUT ASLAN - FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENİ 1. Mayoz bölünme aşağıda verilenlerden hangisinde gerçekleşebilir? A) B) Yumurta Polen ana C) D) Mide Deri 4. Üreme ana hücrelerinde, biri anneden, biri babadan gelen iki takım (2n) kromozom bulunur. Aşağıda

Detaylı

10. SINIF KONU ANLATIMI 6 MAYOZ BÖLÜNME-3

10. SINIF KONU ANLATIMI 6 MAYOZ BÖLÜNME-3 10. SINIF KONU ANLATIMI 6 MAYOZ BÖLÜNME-3 Mayoz Bölünmenin Genel Özellikleri Üreme ana hücrelerinde görülür. Üreme hücrelerinin oluşmasını sağlar. Sadece 2n kromozomlu hücrelerde görülür. 4 yeni hücre

Detaylı

Ayxmaz/biyoloji. Şekil 2.

Ayxmaz/biyoloji. Şekil 2. Şekil 1. 1) Yukarıdaki üreme süreci aşağıdakilerden hangisine örnek gösterilir: a) hermafroditlik b) oogami c) sporlanma d) patenogenez e) izogami 2) Aşağıdakilerden hangisi eşeysiz üreme özelliği değildir?

Detaylı

Hücre Nükleusu, Nükleus Membranı, Nükleus Porları. Doç. Dr. Ahmet Özaydın

Hücre Nükleusu, Nükleus Membranı, Nükleus Porları. Doç. Dr. Ahmet Özaydın Hücre Nükleusu, Nükleus Membranı, Nükleus Porları Doç. Dr. Ahmet Özaydın Nükleus (çekirdek) ökaryotlar ile prokaryotları ayıran temel özelliktir. Çekirdek hem genetik bilginin deposu hem de kontrol merkezidir.

Detaylı

S evresi: Organellerin iki katına çıkarılması devam ederken DNA sentezi olur.

S evresi: Organellerin iki katına çıkarılması devam ederken DNA sentezi olur. HÜCRE DÖNGÜSÜ İnterfaz: Bölünmeyen bir hücre interfaz durumundadır. Bu safhada replikasyon ve bölünme için hazırlık yapılır. Çekirdek belirgindir, bir yada daha fazla çekirdekçik ayırt edilebilir. Kromozomlar

Detaylı

GEBELİK ENDOKRİNOLOJİSİ GEBELİK ENDOKRİNOLOJİSİ

GEBELİK ENDOKRİNOLOJİSİ GEBELİK ENDOKRİNOLOJİSİ GEBELİK ENDOKRİNOLOJİSİ 1 GEBELİK ENDOKRİNOLOJİSİ Plasental kompartman Hipotalamik hormonlar GnRH CRH TRH Somotostatin GHRH Hipofizer hormonlar hcg hpl hch hct ACTH Oksitosin 2 1 GEBELİK ENDOKRİNOLOJİSİ

Detaylı

TROFOBLAST İNVAZYON YETMEZLİĞİ PREEKLAMPSİ. Dr.Aylin Okçu Heper Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı

TROFOBLAST İNVAZYON YETMEZLİĞİ PREEKLAMPSİ. Dr.Aylin Okçu Heper Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı TROFOBLAST İNVAZYON YETMEZLİĞİ PREEKLAMPSİ Dr.Aylin Okçu Heper Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı EKSTRAEMBRİYONİK TROFOBLASTLAR EMBRİYO Staun Ram and Shalev Reproductive Biology

Detaylı

Ayxmaz/biyoloji. Hayvansal organizmalarda gamet ve gamet oluşumu oluşumu:

Ayxmaz/biyoloji. Hayvansal organizmalarda gamet ve gamet oluşumu oluşumu: MAYOZ BÖLÜNME Mayoz-1 evreleri: Mayoz bölünme homolog kromozomların ve kardeş kromatidlerin ayrılmasını sağlayan ardışık iki bölünme bütünüdür. Homolog kromozomların ayrılmasına neden olan birinci evreye

Detaylı

KAPASİTASYON. Çiftlik Hayvanlarında Yapay Tohumlama Prof. Dr. Fatin CEDDEN

KAPASİTASYON. Çiftlik Hayvanlarında Yapay Tohumlama Prof. Dr. Fatin CEDDEN KAPASİTASYON Çiftlik Hayvanlarında Yapay Tohumlama Prof. Dr. Fatin CEDDEN Giriş Sıçanlarda 1951 yılında yapılan ilk çalışmalarda dişinin uterusunda 10-12 saat geçirmedikçe, spermatozoanın dölleme kabiliyetini

Detaylı

Kas Dokusunun Gelişimi. Doç.Dr. E.Elif Güzel

Kas Dokusunun Gelişimi. Doç.Dr. E.Elif Güzel Kas Dokusunun Gelişimi Doç.Dr. E.Elif Güzel Kasların çoğunluğu mezodermden gelişir paraksiyal mezoderm lateral mezodermin somatik ve splanknik tabakaları neural krest hücreleri Paraksiyal mezoderm İskelet

Detaylı

HANDAN TUNCEL. İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

HANDAN TUNCEL. İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı HÜCRENİN ÇOĞALMASI VE FARKLILAŞIMININ BİYOFİZİĞİ HANDAN TUNCEL İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı hntuncel@istanbul.edu.tr G1; presentetik, S; DNA sentez fazı G2;

Detaylı

İN-VİTRO FERTİLİZASYON (IVF) VE EMBRİYO TRANSFERİ (ET)

İN-VİTRO FERTİLİZASYON (IVF) VE EMBRİYO TRANSFERİ (ET) İN-VİTRO FERTİLİZASYON (IVF) VE EMBRİYO TRANSFERİ (ET) Yardımcı üreme tekniklerinin (YÜT) (Assisted Reproduction Techniques, ART) temel amacı, infertil çiftin sağlıklı bir bebek sahibi olmasıdır. IVF-ET

Detaylı

MAYOZ VE EŞEYLİ YAŞAM DÖNGÜLERİ

MAYOZ VE EŞEYLİ YAŞAM DÖNGÜLERİ MAYOZ VE EŞEYLİ YAŞAM DÖNGÜLERİ Kalıtıma giriş Ebeveynler yavrularına gen adı verilen kodlanmış bilgileri verirler. Genler DNA parçalarıdır. Çoğu gen, hücreyi özgün enzimler ve diğer proteinleri sentezlemesi

Detaylı

GENETİK I BİY 301 DERS 7

GENETİK I BİY 301 DERS 7 GENETİK I BİY 301 DERS 7 İçerik Kısım 1: Genler, Kromozomlar ve Kalıtım Kısım 2: DNA-Yapısı, Replikasyonu ve Varyasyonu Kısım 3: Genetik bilginin ifadesi ve düzenlenmesi Kısım 4: Genomik Analiz Kısım 5:

Detaylı

HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücrenin fiziksel yapısı. Hücre membranı proteinleri. Hücre membranı

HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücrenin fiziksel yapısı. Hücre membranı proteinleri. Hücre membranı Hücrenin fiziksel yapısı HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücreyi oluşturan yapılar Hücre membranı yapısı ve özellikleri Hücre içi ve dışı bileşenler Hücre membranından madde iletimi Vücut sıvılar Ozmoz-ozmmotik basınç

Detaylı

PLASENTASYON VE ĠMPLANTASYONU

PLASENTASYON VE ĠMPLANTASYONU PLASENTASYON VE ĠMPLANTASYONU PLASENTASYON VE BLASTOSĠSTĠN ĠMPLANTASYONU I. PLASENTASYON Plesenta ve embriyonik fetal membranlar (Amnion, Chorion, Allantois ve Vitellüs kesesi) embriyonun -Dış etkilere

Detaylı

CİNSİYETE BAĞLI KALITIM

CİNSİYETE BAĞLI KALITIM CİNSİYETE BAĞLI KALITIM *Cinsiyetin belirlenmesi: Eşeyli üreyen hayvanlarda cinsiyetin belirlenmesi farklı şekillerde olabilmektedir. Bazı hayvanlarda cinsiyetin belirlenmesi, çevre koşulları tarafından

Detaylı

KANATLILARDA ZYGOTE TAN SONRAKİ GELİŞMELER

KANATLILARDA ZYGOTE TAN SONRAKİ GELİŞMELER KANATLILARDA ZYGOTE TAN SONRAKİ GELİŞMELER Polylecithal tip olan kanatlı yumurtasında vitellus membranı ile sarılmış bulunan yumurta hücresi, yumurta sarısı, sitoplazma ve nükleustan ibarettir. Ovulasyonda,

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #12

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #12 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #12 1) İnsanda döllenme sırasında, I. Spermdeki çekirdek, sentrozomun yumurtaya geçmesi II. Spermdeki akrozomun patlayarak zona pellusidayı eritmesi III. Yumurtadaki salgı maddelerinin

Detaylı

2n n. Kromozom sayısı. Zaman

2n n. Kromozom sayısı. Zaman Mitoz Döllenme Mitoz MAYOZ BÖLÜNME 10. SINIF ÜNİTE, KONU, KAZANIM VE AÇIKLAMALARI 10.1.2. ve Eşeyli Üreme 10.1.2.1. u açıklar. a. un evreleri temel düzeyde işlenir. Evreler açıklanırken mikroskop, görsel

Detaylı

ÜREME SİSTEMİNİN GÖREV YAPI ve İŞLEYİŞİ 11. SINIF ÜNİTE, KONU, KAZANIM VE AÇIKLAMALARI 11.1.7. Üreme Sistemi ve Embriyonik Gelişim Anahtar Kavramlar; büyüme, embriyonik gelişim, gelişme, hamilelik, invitro

Detaylı

HAYVANLARDA ve İNSANLARDA ÜREME

HAYVANLARDA ve İNSANLARDA ÜREME HAYVANLARDA ve İNSANLARDA ÜREME I. HAYVANLARDA ÜREME Gerek omurgalılarda gerekse omurgasızlarda üreme organlarına gonad denir. Genellikle dişi organ ovaryum, erkek organ testis olarak adlandırılır. Omurgasız

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMI 42 SİNDİRİM SİSTEMİ 1 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI

11. SINIF KONU ANLATIMI 42 SİNDİRİM SİSTEMİ 1 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI 11. SINIF KONU ANLATIMI 42 SİNDİRİM SİSTEMİ 1 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI Canlılar hayatsal faaliyetlerini gerçekleştirebilmek için ATP ye ihtiyaç duyarlar. ATP yi ise besinlerden sağlarlar. Bu nedenle

Detaylı

KADIN HAYATININ EVRELERİ I

KADIN HAYATININ EVRELERİ I ÜNİTE 5 KADIN HAYATININ EVRELERİ I Serap TOPATAN 5.1. PUBERTE DÖNEMİ Şekil 1: Kadın hayatının evreleri Puberte bireyin cinsel olgunluğa ve üreme yeteneğine sahip olduğu bir dönemdir. Bu dönemde vücutta

Detaylı

Mitoz aynı sayıda kromozom içeren iki hücrenin oluşumuyla sonuçlanır. Oluşan hücrelerin kromozom sayısı, ana hücrenin yarısı kadardır.

Mitoz aynı sayıda kromozom içeren iki hücrenin oluşumuyla sonuçlanır. Oluşan hücrelerin kromozom sayısı, ana hücrenin yarısı kadardır. MİTOZ VE MAYOZ Çekirdekli hücrelerde genetik maddenin bir nesilden diğer hücre nesline aktarımı mitoz ve mayoz bölünmeleri içerir. Mayoz gametlerin (eşey hücrelerinin) oluşumunu sağlar. Oluşan hücrelerin

Detaylı