EV SOHBETLERİ SOHBET Merhamet

Transkript

1 95. SOHBET Merhamet ALLAH(CC) IN İNSANA MERHAMETİ Merhamet arapça bir kelime olup ra-ha-me kökünden gelmektedir. Yani rahman ve rahim kelimeleri ile aynı köktendir. Türkçede daha çok acımak anlamında kullanılsa da merhamet aslında acımaktan daha çok şey ifade eder. Türk Dil Kurumu bile kelimeyi halk arasındaki bu anlamı ile almış ve Bir kimsenin veya bir başka canlının karşılaştığı kötü durumdan dolayı duyulan üzüntü, acıma şeklinde açıklamıştır. Bu dersimizde merhametin kaynağı olan Allah (cc) ın merhametinin nasıl tecelli ettiğini birlikte mütalaa edelim. Her türlü olumlu ve güzel hasletin, ismin veya fiilin kaynağı Allah tır. Tüm noksanlıklardan münezzeh olan Allah (cc) tüm kemal sıfatların ve güzel ismlerin sahibi; tüm hayırlı işlerin (fiillerin) de kaynağıdır. Merhamet isim, fiil ve sıfat olarak mutlak manalarını Alemlerin Rabbi yüce Allah ta bulmuştur. O Rahmandır. Tüm mahlukata karşı merhametledir. O, Rahim dir. Ahirette merhameti yalnız mü min kulları içindir. O nun engin merhametini Efendimiz (s.a.v) şöyle ifade etmiştir: ج ع ل الل ه الر ح م ة م اى ة ج ز ء ف ا م س ك ع ن د ه ت س ع ة و ت س ع ين ج ز ء ا و ا ن ز ل ف ي ال ا ر ض ج ز ء ا و اح د ا ف م ن ذ ل ك ال ج ز ء ي ت ر اح م ال خ ل ق ح ت ى ت ر ف ع ال ف ر س ح اف ر ه ا ع ن و ل د ه ا خ ش ي ة ا ن ت ص يب ه Allah Teâlâ rahmetini yüz parçaya ayırdı. Doksan dokuzunu kendi yanında tuttu, bir parçasını ise yeryüzüne indirdi. İşte bu bir parça rahmet sebebiyle bütün canlılar birbirine merhamet ederler. Hatta kısrak (emzirirken) yavrusuna basıp da zarar verir korkusuyla ayağını kaldırır. 1 Rahman ve Rahim olan Allah ın merhameti ile ilgili bu hadisi şerif bize merhameti anlamak noktasında da yol göstermektedir. Tüm varlıkların kendilerine ve birbirlerine karşı duydukları acıma, şefkat gösterme, kaygılanma, empati kurma ve diğergâm olma gibi duyguların kaynağı olan merhamet, Rabbimiz in merhametine nispeten yüzde bir mesabesindedir. Çünkü Allah (cc) zatında merhametle dolup taşan, işinde merhametle dolup taşan, özünde merhametin sonsuz kaynağı, işinde merhametin sonsuz faili olandır. Allah ın insana merhametini sadece maddi dünyadan ve onun nimetlerinden ibaret görmek ve öyle anlamak noksan ve yanlış olacaktır. Bu belki de merhametinin göstergeleri arasında en son ifade edilmesi gereken rahmetidir. 1- VAR ETME Merhameti Varlık alemi yok iken alemi yaratıp var eden, insanı rahmeti ile yaratıp var ettikten sonra da o alemde kendisine halife kılan Allah tır. Yokluktan varlığa çıkmak ancak merhametlilerin en merhametlisinin rahmeti ile mümkün olabilirdi. 1 Buhâri, Edeb, 19; Müslim, Tevbe 21 1

2 ا ن ر ب ک م الل ه ال ذ ي خ ل ق الس م او ات و ال ا ر ض ف ي س ت ة ا ي ام ث م اس ت و ى ع ل ى ال ع ر ش ي غ ش ي الل ي ل الن ه ار ي ط ل ب ه ح ث يث ا و الش م س و ال ق م ر و الن ج وم م س خ ر ات ب ا م ر ه ا ل ا ل ه ال خ ل ق و ال ا م ر ت ب ار ك الل ه ر ب ال ع ال م ين Şüphesiz Rabbiniz Allah, gökleri ve yeri altı günde yarattı, sonra Arş üzerine hükümran oldu. O, geceyi durmadan onu kovalayan gündüze bürüyüp örter; güneş, ay ve yıldızlar emrine âmâdedir. İyi biliniz ki yaratma ve emir O'nundur. Âlemlerin Rabbi olan Allah ne yücedir. 2 و ه و ال ذ ي خ ل ق م ن ال م اء ب ش ر ا ف ج ع ل ه ن س ب ا و ص ه ر ا و ك ان ر ب ك ق د ير ا O, sudan bir insan yaratıp ondan soy sop ve hısımlık meydana getirendir. Rabbin her şeye hakkıyla gücü yetendir VARLIĞINDAN HABERDAR ETME Merhameti Allah yaratıp imtihan etmek için yeryüzüne gönderdiği insanı katından vahiy ve aralarından peygamberlerle istikamet üzere kalabilmeleri için desteklemiş, onlara yol göstermiştir. ي ن ز ل ال م ل اي ك ة ب الر وح م ن ا م ر ه ع ل ى م ن ي ش اء م ن ع ب اد ه ا ن ا نذ ر وا ا ن ه ل ا ا ل ه ا ل ا ا ن ا ف ات ق ون Kendi emrinden ruh (vahiy) ile melekleri, kullarından dilediği peygamberlere indirip şu gerçeği insanlara bildirin, buyuruyor: Benden başka hiçbir ilâh yoktur. Ancak benden korkun. 4 ك م ا ا ر س ل ن ا ف يک م ر س ولا م نك م ي ت ل و ع ل ي ک م آي ات ن ا و ي ز ك يک م و ي ع ل م ک م ال ک ت اب و ال ح ک م ة و ي ع ل م ک م م ا ل م ت ك ون وا ت ع ل م ون Nitekim kendi aranızdan, size âyetlerimizi okuyan, sizi her kötülükten arındıran, size kitap ve hikmeti öğreten, ayrıca bilmediklerinizi de öğreten bir peygamber gönderdik. 5 ي ا ا ي ه ا الن ب ي ا ن ا ا ر س ل ن اك ش اه د ا و م ب ش ر ا و ن ذ ير ا و د اع ي ا ا ل ى الل ه ب ا ذ ن ه و س ر اج ا م ن ير ا Ey peygamber! Biz seni hem bir şahit, hem bir müjdeci, hem bir uyarıcı olarak gönderdik. Ve hem de izniyle Allah'a bir davetçi ve nurlar saçan bir kandil (olarak gönderdik) ALEMİ İNSANA TAHSİS ETME Merhameti Allah ın kullarına merhameti varlık alemini onun ihtiyaçlarına göre tanzim etmesi ve onun hizmetine vermesiyle maddi boyutta da ortaya çıkmıştır. Kur an-ı Kerim de merhamet kelimesi 22 ayeti kerimede geçmektedir. Bu ayetlerde Allah (cc) kendisinin kullarına karşı ne kadar merhametli olduğunu örnekler vererek bizlere açıklamaktadır. Mahlukta gökten su indirip onları sulayan, yerden yiyecekler bitirip onları doyuran, et ve sütlerinden faydalanacağı hayvanları yaratıp onları insanların istifadesine veren, irili ufaklı 2 Araf sûresi, 7:54 3 Furkan sûresi, 25:54 4 Nahl sûresi, 16:2 5 Bakara sûresi, 2:151 6 Ahzab sûresi, 33:

3 sayısını yalnız kendisinin bilebileceği mahlukatı yaratan ve onları koruyup gözeten ve ihtiyaçlarını gideren Rahman olan Allah tır. Her varlık için kendi cinsinden eşler yaratan ve neslin sürmesini bir kanuna bağlayan da O dur. ق ل ه و ال ق اد ر ع ل ى ا ن ي ب ع ث ع ل ي ک م ع ذ اب ا م ن ف و ق ك م ا و م ن ت ح ت ا ر ج ل ک م ا و ي ل ب س ک م ش ي عا و ي ذ يق ب ع ض ک م ب ا س ب ع ض انظ ر ك ي ف ن ص ر ف الا ي ات ل ع ل ه م ي ف ق ه ون Görmedin mi ki, Allah bütün yerdekileri ve emriyle denizlerde akıp giden gemileri hep sizin buyruğunuz altına verdi. Göğü de izni olmaksızın yere düşmekten o (koruyup havada) tutuyor. Şüphesiz Allah insanlara çok şefkatlidir, çok merhametlidir. 7 و م ن آي ات ه ا ن خ ل ق ل ک م م ن ا نف س ک م ا ز و اج ا ل ت س ک ن وا ا ل ي ه ا و ج ع ل ب ي ن ك م م و د ة و ر ح م ة ل ا ي ات ل ق و م ي ت ف ك ر ون ا ن ف ي ذ ل ك Yine O'nun âyetlerindendir ki, sizin için nefislerinizden kendilerine ısınırsınız diye eşler yaratmış, aranıza bir sevgi ve merhamet koymuştur. Şüphesiz ki bunda düşünecek bir kavim için nice ibretler vardır TÖVBE Merhameti Allah yaratıp var ettiği, vahiy ve peygamberleri vasıtasıyla varlığından haberdar ettiği, kainatı hizmetine sunduğu insanı eşrefi mahklukat olarak tanımlar. Onu esfele safilin olmaktan korumak için de tövbe kapısı ile ona karşı olan merhametine bir başka boyut getirir. Yeryüzü imtihanında tüm saydığımız nimetlere rağmen hata, yanlış, isyan ve inkar ile günahkar olan insanı tevbe ile temizleyen Allah kuluna karşı merhametini göstermiştir. ي ا ا ي ه ا ال ذ ين آم ن وا ت وب وا ا ل ى الل ه ت و ب ة ن ص وح ا ع س ى ر ب ک م ا ن ي ک ف ر ع نك م س ي ى ات ك م Ey iman edenler! Samimi bir tevbe ile Allah'a dönün. Umulur ki Rabbiniz sizin kötülüklerinizi örter, 9 و ال ذ ين ا ذ ا ف ع ل وا ف اح ش ة ا و ظ ل م وا ا ن ف س ه م ذ ك ر وا الل ه ف اس ت غ ف ر وا ل ذ ن وب ه م و م ن ي غ ف ر الذ ن وب ا لا الل ه و ل م ي ص ر وا ع ل ى م ا ف ع ل وا و ه م ي ع ل م ون Onlar fena bir şey yaptıklarında veya kendilerine zulmettiklerinde Allah'ı anarlar, günahlarının bağışlanmasını dilerler. Günahları Allah'tan başka bağışlayan kim vardır. Onlar yaptıklarında bile bile direnmezler. 10 ا ن م ا الت و ب ة ع ل ى الل ه ل ل ذ ين ي ع م ل ون الس وء ب ج ه ال ة ث م ي ت وب ون م ن ق ر يب ف ا ول ي ك ي ت وب الل ه ع ل ي ه م ح ک يم ا و ك ان الل ه ع ل يم ا Ancak Allah'ın kabul etmesini vaat buyurduğu tevbe, o kimseler içindir ki, bilmeyerek günah işleyip hemen tevbe edenlerin tövbesidir. İşte Allah bunların tövbelerini kabul eder. Allah alîmdir hakîmdir. (Her şeyi bilendir, hikmet sahibidir) Hac sûresi, 22: 65 8 Rum sûresi, 30:21 9 Tahrim sûresi, 66:8 10 Ali İmran sûresi, 3:135 3

4 Tövbe ile işlemiş olduğu kötü ve yanlış fiillerinden nedamet duyan insan tekrar merhametlilerin en merhametlisi Rabbine iltica eder. O na sığınır. İlimle, imanla ve amelle, nasuh bir tövbe ile, yaptıklarının yanlış olduğunu kavrar, o filleri tekrar işlememek üzere terk eder ve artık salih amel işleyen mü min kula dönüşür. Bir Kudsî Hadiste Allah ın kulunda en sevdiği amel nasuh tövbesidir denmiştir. 5- Razı Olma ve Razı Olunma Merhameti Allah ın kullarından razı olması varlık aleminde kullar için ulaşılabilecek en üst düzey saygınlık ve şereftir. Yalnız merhametin kaynağı olan Allah razı olduğu kullarının kendisinden de razı olmalarını önemsiyor ve onlara havsalalara sığmayacak bir lütufta bulunuyor. Aciz bir kul mutlak kudret sahibi Rabbinden razı mı? Ey kendisini nefsin ve şeytanın tuzaklarına rağmen iman ve bilinç zırhını kuşanmış mutmain nefis! Ya da önceki ayetlerde ifade edilen dünyalık peşinde hırsla koşan, mal ve servet biriktirmeyi seven, yetimi ve fakiri gözetmeyen, hak ve hukuk aramaksızın mirası yiyen, öğüt almayan ve vakit gelip çatmadan ahiret için hazırlık yapmayı ihmal eden nefis! Tatmini bunlarda bulmuş nefis! Rabbine dönüşün senin O ndan ve O nun da senden razı olduğun halde olsun. ي ا ا ي ت ه ا الن ف س ال م ط م ي ن ة ار ج ع ي ا ل ى ر ب ك ر اض ي ة م ر ض ي ة Ey, Rabbine, itaat edip huzura eren nefis! Hem hoşnut edici, hem de hoşnut edilmiş olarak Rabbine dön. 12 Kulun Allah tan razı olması sadece bir lütuf ve ikramdır. Varlık alemi içerisinde bunu gerektiren hiç bir şart ve gereklilik mevcut değildir. 6- CENNET Merhameti Merhametlilerin en merhametlisi kullarına merhametini ebedi Cennet hayatı ile taçlandırır ve buyurur: ف اد خ ل ي ف ي ع ب اد ي و اد خ ل ي ج ن ت ي Artık katıl kullarımın arasına ve gir cennetime! 13 Yoktan var ettiği insana değer veren Allah ona bahsettiğimiz merhalelerde müteaddit kereler merhamet etmiş ve nihayetinde onu ebedi kalacağı cenneti ile ödüllendirmiştir: ق ل ا و ن ب ى ک م ب خ ي ر م ن ذ ل ک م ل ل ذ ين ات ق و ا ع ند ر ب ه م ج ن ات ت ج ر ي م ن ت ح ت ه ا ال ا ن ه ار خ ال د ين ف يه ا و ا ز و اج م ط ه ر ة و ر ض و ان م ن الل ه و الل ه ب ص ير ب ال ع ب اد De ki, size, o istediklerinizden daha hayırlısını haber vereyim mi? Korunan kullar için Rablerinin yanında cennetler var ki, altlarından ırmaklar akar, içlerinde ebedî kalmak üzere onlara, hem tertemiz eşler var, hem de Allah'dan bir rıza vardır. Allah, o kulları görür Nisa sûresi, 4:17 12 Fecr sûresi, 89: Fecr sûresi, 89: Al-i İmran sûresi, 3:15 4

5 ال ذ ين ت ت و ف اه م ال م لا ي ك ة ط ي ب ين ي ق ول ون س لام ع ل ي ک م اد خ ل وا ال ج ن ة ب م ا ك نت م ت ع م ل ون Takva sahipleri o kimselerdir ki, melekler, canlarını hoş ve rahat halde alırlar. "Selam size, yapmış olduğunuz güzel işlerin mükafatı olarak girin cennet'e..." derler. 15 ا ن ال م ت ق ين ف ي ج ن ات و ع ي ون آخ ذ ين م ا آت اه م ر ب ه م ا ن ه م ك ان وا ق ب ل ذ ل ك م ح س ن ين Şüphesiz Allah'a karşı gelmekten sakınanlar, Rablerinin kendilerine verdiği şeyleri alarak cennetlerde ve pınar başlarında bulunurlar. Şüphesiz onlar bundan önce iyilik yapan kimselerdi. 16 (51-15,16) Merhametin kaynağı Allah işte bunun için en merhametli olandır. Aslında tek merhametli olan da O dur. Merhamet insan ve diğer canlı varlıklar için, diğer tüm özelliklerinde olduğu gibi mukayyed bir sıfattır. En merhametli insan veya varlıklar beklenmedik bir şekilde zalim olabilirler. Bu tür karasızlığın olmadığı ve olamayacağı tek varlık ise tüm noksan sıfatlardan münezzeh olan rabbimiz Allah (cc) tır. Buna rağmen Rabbimizin merhametini sınıflandırıp ve sınırlandırıp anlayabildiğimizi mi düşünüyoruz? و ا ن ر ب ك ل ه و ال ع ز يز الر ح يم Ve şüphe yok ki Rabbin, galip ve engin merhamet sahibidir. 17 Alınacak Dersler: 1. Merhamet her türlü güzellik ve iyilik gibi kaynağını Allah tan alır. Allah merhametlilerin en merhametlisidir. 2. Allah ın merhameti sayılamayacak kadar çoktur. Kula düşen O nun merhametini tefekkür etmek ve ona sığınmaktır. 3. Allah bizi yoktan var ederek merhamet etmiş, bilinen ve bilen bir varlık olmamızı lütfetmiştir. 4. Vahiy, Peygamberler, bize hizmet eden kainat ve ahiret hayatı da O nun merhametinin tecellileridir. 5. Cennet Allah ın kulları için hazırlattığı ve merhametini taçlandırdığı ebedi duraktır. Bu Hafta 1. Allah ın yaratılmışlara ve hassaten insana merhametini anlatan ayetlerden bir kaç tanesini evimizde bulunan tefsir kitaplarından ailemizle birlikte okuyalım. 2. Allah ın merhameti üzerine tefekkür edelim. 15 Nahl sûresi, 16:32 16 Zariyat sûresi, 51: Şuara sûresi, 26:9 5