C++ Dersi: Nesne Tabanlı Programlama

Transkript

1 C++ Dersi: Nesne Tabanlı Programlama Bölüm 6: Diziler

2 İçerik Diziler Dizi Elemanlarına İlk Atama Diziler ve Fonksiyonlar İki Boyutlu Diziler İki Boyutlu Dizi Tanımı İki Boyutlu Dizi Elemanlarına Erişim İki Boyutlu Diziler ve Fonksiyonlar 2

3 Tek bir değer saklayabilen değişkenlere temel değişken (elementary variable) adı verilir. Birden fazla değer tutabilen değişkenlere ise bileşik değişken (compound variable) adı verilir. Örneğin, bir sınıftaki 50 öğrencinin vize notlarını saklamamız için içinde 50 tamsayı değer saklayabilen bir değişkene ihtiyacımız olacaktır. Bu durumda dizi kullanmamız gerekir. 3

4 Diziler Dizi (array), belirli bir boyutta tanımlanmış, içinde aynı tipte veriler barındıran, ardı ardına sıralı bellek hücrelerinden oluşan bir veri yapısıdır. VeriTipi diziismi[elemansayisi]; Örnek: int vizenotu[50]; vizenotu 4

5 vizenotu[2]=80; vizenotu 80 int x=46; vizenotu[x+2]=90; vizenotu

6 vizenotu[2]=vizenotu[2]+5; vizenotu[2]+=5; veya vizenotu Bir dizi için bellekte eleman sayısı kadar hücre açılır ve bu elemanlara 0 dan eleman sayısı-1 e kadar olan indekslerle ulaşabiliriz. for (int i=0;i<50;i++) cin>>vizenotu[i]; //Elemanları tek tek okur. 6

7 #include <iostream> using namespace std; int main() { float kenar[3]; // 3 karenin kenarlarını tutan dizi cout<<"3 karenin kenarlarini giriniz: "; for (int i=0;i<3;i++){ cin>>kenar[i]; // Kenarlar okunur // Çevre yazdırılır cout<<i+1<<". karenin cevresi= "<<4*kenar[i]<<endl; // Alan yazdırılır cout<<"alani= "<<kenar[i]*kenar[i]<<endl; return 0; ÇIKTI 3 karenin kenarlarini giriniz: karenin cevresi= 4.8 Alani= karenin cevresi= 17.2 Alani= karenin cevresi= 14.4 Alani=

8 Dizi Elemanlarına İlk Atama Bir dizinin elemanlarına dizi tanımı sırasında ilk atama yapabiliriz. veritipi diziismi[elemansayısı]={değer1,değer2,...; Örnek: int sinif[3]={6,7,8; sinif

9 float olcu[8]={2.4, 1.3, 4.6; olcu float olcu[8]={0; olcu int ornekdizi[]={5,6,3,8; ornekdizi

10 Diziler ve Fonksiyonlar Dizi Elemanını Fonksiyona Parametre Olarak Gönderme Bir dizi elemanını aynı bir değişkeni yollar gibi bir fonksiyona değer veya referans (kaynak) parametresi olarak yollayabiliriz. void degistir(int x) { x+=5; int main() { int z[4]={3,5,8,11; degistir(z[0]); 3 8 x z

11 void degistir(int &x) { x+=5; int main() { int z[4]={3,5,8,11; degistir(z[0]); x z

12 Diziyi Fonksiyona Parametre Olarak Gönderme Dizinin tümünü de bir fonksiyona parametre olarak yollayabiliriz. #include <iostream> using namespace std; float topla(float[]); int main() { float reeldizi[4]={3.2,5.3,8.2,1.7; // 4 elemanlı reel dizi cout<<"dizi elemanlari: "; for (int i=0;i<4;i++) // Dizi ekrana yazdırılır cout<<reeldizi[i]<<" "; cout<<endl; // Dizinin toplamı ekrana yazdırılır cout<<"dizi elemanlarinin toplami= "<<topla(reeldizi)<<endl; return 0; float topla(float par[]) { float toplam=0.0; for (int i=0;i<4;i++) toplam+=par[i]; return toplam; // Dizi parametresinin toplamını bulur ÇIKTI Dizi elemanlari: Dizi elemanlarinin toplami:

13 Bir dizi fonksiyona parametre olarak yollandığında fonksiyon prototipinde veya fonksiyon başlığında dizinin eleman sayısını belirtmeye gerek yoktur. float topla(float[]); // fonksiyon prototipi float topla(float par[]) // fonksiyon başlığı Fonksiyon prototipi ve başlığını aşağıda görüldüğü gibi dizinin eleman sayısını belirterek de yazabilirdik. float topla(float[4]); // fonksiyon prototipi float topla(float par[4]) // fonksiyon başlığı 13

14 void yazdir(int d[],int boyut) { cout<< Dizi elemanlari: ; for (int i=0;i<boyut;i++) cout<<d[i]; cout<<endl; int a[10], b[250]; yazdir(a,10); yazdir(b,250); 14

15 Parametre olarak yollanan dizi otomatik olarak referans parametresi olarak davranır ve fonksiyonda yapılan tüm değişiklikler diziye yansır. #include <iostream> using namespace std; void fark(int[],int); int main() { int diz[3]={3,5,7; cout<<"fonksiyon cagirmadan once dizi elemanlari :"; for (int i=0;i<3;i++) cout<<diz[i]<<" "; cout<<endl; fark(diz,3); cout<<"fonksiyon cagirdiktan sonra dizi elemanlari :"; for (int i=0;i<3;i++) cout<<diz[i]<<" "; cout<<endl; return 0; void fark(int b[],int k) { for (int i=0;i<k;i++) b[i]++; diz ÇIKTI Fonksiyon cagirmadan once dizi elemanlari :3 5 7 Fonksiyon cagirdiktan sonra dizi elemanlari :4 6 8 b 15

16 İki Boyutlu Diziler Her elemanı bir dizi olan dizilere ise çok-boyutlu dizi (multidimensional arrays) adı verilir. Bu bölümde 2-boyutlu dizi olarak adlandırdığımız matris (matrix) konusunu işleyeceğiz. Matrisler satır (row) ve sütunlardan (column) oluşan tablolardır. sütunlar veritipi matrisismi[satırsayısı][sütunsayısı]; satırlar Örnek: int matris[4][3]; 16

17 Tek boyutlu dizilerdeki gibi matrislere de tanım sırasında ilk değer ataması yapabiliriz. int matris[4][3]= {{25,33,12,{87,66,63,{45,90,34,{22,46,14; 1.satır 2.satır 3.satır 4.satır matris 17

18 İki-boyutlu dizilerde satır indeksi 0 dan satır sayısı-1 e kadar ve sütun indeksi de 0 dan sütun sayısı-1 e kadar değer alabilir. int mat[3][5]; sütun satır mat[1][2]=5; mat for (int i=0;i<5;i++) mat[0][i]=8; mat

19 Satır yönünde erişim int yenimat[3][4]; for (int satir=0;satir<3;satir++) for(int sutun=0;sutun<4;sutun++) cin>>yenimat[satir][sutun]; GİRDİ Sütun yönünde erişim int yenimat[3][4]; for (int sutun=0;sutun<4;sutun++) for(int satir=0;satir<3;satir++) cin>>yenimat[satir][sutun]; yenimat yenimat

20 #include <iostream> using namespace std; int main() { const int sorusayi=10; const int ogrsayi=3; char anahtar[sorusayi]; char ogrcevap[ogrsayi][sorusayi]; int dogru, yanlis, skor; cout<<"cevap anahtarini giriniz: "; for (int i=0;i<sorusayi;i++) cin>>anahtar[i]; // 10 doğru cevap girilir. for (int ogr=0;ogr<ogrsayi;ogr++){ // Öğrenci sayısı kadar döner dogru=yanlis=0; cout<<ogr+1<<". ogrencinin cevaplarini giriniz: "; for (int i=0;i<sorusayi;i++){ cin>>ogrcevap[ogr][i]; // Öğrencinin cevapları girilir if (anahtar[i]==ogrcevap[ogr][i]) // Cevaplar kontrol edilir. dogru++; else yanlis++; skor=dogru-(yanlis/2); // Öğrencinin notu hesaplanır. cout<<ogr+1<<". ogrencinin notu: "<<skor<<endl; return 0; ÇIKTI Cevap anahtarini giriniz: AAABBCADAC 1.ogrencinin cevaplarini giriniz: AAABBCADAC 1.ogrencinin notu: 10 2.ogrencinin cevaplarini giriniz: AAABBCADAC 2.ogrencinin notu: 7 3.ogrencinin cevaplarini giriniz: AAABBCCCDD 3.ogrencinin notu: 3

21 İki Boyutlu Diziler ve Fonksiyonlar İki boyutlu bir diziyi bir fonksiyona parametre olarak yolladığımızda satır bilgisini yollamamıza gerek yoktur, ancak mutlaka sütun bilgisini vermemiz gerekir. void yaz(int[][4]); int main() { int diz[3][4]={{1,1,2,2,{5,6,5,6,{4,8,9,3; yaz(diz); return 0; void yaz(int d[][4]) // Matris elemanlarını ekrana yazdıran fonksiyon { for (int i=0;i<3;i++){ for (int j=0;j<4;j++) cout<<d[i][j]; cout<<endl;