Tu rkiye de İlaç Geliştirmede Mevcut Durum ve Çözu m Önerileri

Transkript

1 Tu rkiye de İlaç Geliştirmede Mevcut Durum ve Çözu m Önerileri Ahmet Gu l İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi

2 İlaç Temel Araştırma Merkezi Özgu n İlaç Keşfi, İlaç Geliştirilmesi ve İstanbul İlaç Sektöru ne Bilgi ve Teknoloji Aktarma Amaçlı Bir Teknoloji Merkezi ve Üniversite-Sanayi İşbirliği Ağının Kurulması İlaç Temel Araştırma Merkezi - İTAM Koç Üniversitesi İstanbul Üniversitesi Boğaziçi Üniversitesi Bezmialem Vakıf Üniversitesi Kadir Has Üniversitesi Sabancı Üniversitesi

3 İlaç Temel Araştırma Merkezi (İTAM) Projesi Yeni ilaç / tedavi geliştirme İlaç geliştirme su recine katkıda bulunabilecek tu m paydaşları bir araya getirebilecek bir etkileşim ağı oluşturma Tedavi hedeflerinin tanımlanması Hedefe yönelik ilaç moleku llerinin tasarımı Moleku llerin sentezi İn vitro ve hayvan etkinlik / toksisite testleri İnsanda erken faz klinik araştırmalar Faz 2-3 klinik araştırmalar

4 İlaç Geliştirme Su reci

5 Mevcut Durum Niyet var, sonuç yok... Neye niyet var?

6 Mevcut Durum Tu rkiye de özgu n ilaç geliştirilmesi konusunda kritik ku tle oluşmuş durumda mı? Özgu n ilaç / yenilikçilik anlayışı? AR-GE merkezleri (Akademi ve Sanayi) Finansman kaynakları (Akademi, TÜBİTAK, Bakanlıklar, ulusal sanayi) Du zenleyici otoriteler Mu şteri?

7 Mevcut Durum Özgu n ilaç / yenilikçilik anlayışı? İyileştirme ya da yenilik? Formu lasyon değişikliği Yeni moleku l? Ku çu k moleku l Biyolojik ilaç Yeni tıbbi cihaz?

8 TÜBİTAK Destekleri 2013

9 TÜBİTAK Destekleri 2015

10

11

12 Mevcut Durum AR-GE merkezleri (Akademi ve Sanayi) Temel Bilimler Klinik Bilimler Gu çlu olduğumuz alanlar neler? Tedavi hedefi belirleme Karşılanmamış ihtiyaç Ticari potansiyel Wikimedia Commons

13 Hedef Belirleme Tedavi hedefleri Klinik gözlem Klinik ve temel bilim araştırmaları Patogenezin aydınlatılması Hedef belirleme Tanı, tedavi, prognoz, izlem,... Sir Samuel Luke Fildes

14 Hedef Belirleme - Klinik gözlem Bölgesel olarak sık göru len hastalıklar İnflamatuar hastalıklar Ailevi Akdeniz Ateşi IL-1 aracılı inflamasyon Behçet hastalığı Enfeksiyon hastalıkları KKKA, tu berku loz,... Genetik hastalıklar İmmu n yetersizlikler Diğer nadir hastalıklar Bazı kanser tu rleri Asbestoz ve ilişkili kanserler Çevresel ya da mesleki hastalıklar Silikozis

15 Bölgesel hastalıklar Ailevi Akdeniz Ateşi MEFV geninde mutasyonlar oluşan otozomal resesif kalıtılan otoinflamatuar hastalık Tekrarlayıcı özellikte, 1-3 gu n su ren ateş ve ona eşlik eden steril peritonit, plevral inflamasyon, artrit ve/veya erizipel-benzeri eritem atakları Artmış sekonder amiloidoz riski Masters et al. Annu Rev Immunol 2009

16 Kolşisin ve Gut Kolşisin gut tedavisinde etkinliği yu zyıllardır bilinen bir alkaloid

17 Kolşisin Bitkiden ilaca...

18 Ailevi Akdeniz Ateşi ve Kolşisin Kolşisin tablet/draje u ru nleri arasında etkinlik ve tolerans farkları var Saflık Tablet özellikleri Her tablette eşit miktarda ilaç Çocuklar için farklı farmasötik formlar Kompliyansı artıracak u ru nler (yavaş salınımlı u ru nler,...)

19 Ailevi Akdeniz Ateşi ve Kolşisin Kolşisinin etki mekanizması? Anti-inflamatuar (gut ve diğer hastalıklar) Etki mekanizması? (6-10 ng/ml) Tubuline bağlanır ve mikrotubul oluşumunu engeller Laboratuvarda mitozu metafazda durdurmak için kullanılır

20 Ailevi Akdeniz Ateşi ve Kolşisin Kolşisinin etki mekanizması? Kolşisin tu revlerinin sentezi Daha yu ksek afinite ile bağlanan moleku ller? Sentez In vitro testler

21 İnflamazom Davis et al. Annu ev Immunol 2011; 29:

22 IL-1 Etkisini Engelleyen Hedefe Yönelik Tedaviler Hoffman H. J Allergy Clin Immunol 2009

23 Otoinflamatuar Hastalıklar Herediter Otozomal resesif Otozomal dominant Edinsel Gut Crohn hastalığı, sistemik JIA / Still hastalığı, Behçet hastalığı, Obesite, diyabet, ateroskleroz,... İskemik hasarlar (miyokard infarktu su, inme,...) Migren, Alzheimer hastalığı,...

24 Hedef Belirleme Temel Bilimler İlaç moleku lu ve biyolojik u ru n sentezi Hastalık modelleri geliştirme Toksikolojik incelemeler

25 Yeni ilaç geliştirme Hesaplamalı yöntemlerle tasarım Hedef proteinlerin yapısının bilinmesi Ku tu phanelerin taranması Tasarlanan moleku llerin sentezi Wikimedia Commons

26 İlaç Geliştirme Farklı amaçlarla sentezlenmiş olan moleku l ku tu phanelerinin taranması Veri tabanı oluşturmak Hastalık / biyolojik etki modelleri kullanarak hızlı taramalar yapmak Ruhsatlı ilaçların yeniden konumlandırılması Hızlı şekilde klinik uygulamaya aktarım Etki saptanan moleku llerin yapısının geliştirilmesi

27 Hedefe Yönelik İlaç Geliştirme Sitokinler ve Reseptörleri Sitoplazma Hu cre Çekirdeği

28 Imatinib ve bcr-abl Tirozin Kinaz İnhibisyonu Lydon N. Nat Med

29 Romatoid Artrit - TNF Antagonistleri Sadece IFX IFX + MTX 1 mg/kg 3 mg/kg 10 mg/kg Maini et al. Arthritis Rheum 1998, 41: Maini & Feldmann. Arthritis Res 2002, 4 (suppl 2):S22-S28 Tracey et al. Pharmacol Ther 2008;117: 44-79

30 Romatoid Artrit - TNF Antagonistleri Tracey et al. Pharmacol Ther 2008;117: 44-79

31 Yeni ilaç geliştirme Preklinik incelemeler Hastalık modelleri geliştirme Hu cre hatları geliştirmek İn vitro testler geliştirmek Hayvan modelleri geliştirmek Toksikolojik incelemeler

32 Yeni İlaç Geliştirme Ku çu k moleku l sentezi Biyolojik ilaçlar Rekabet edebilir ölçüde üretim potansiyeli? Üretilen molekülün alıcısı var mı?

33 Yeni ilaç geliştirme Preklinik ve Faz çalışmaları aşamasında pazar arayışı Wikimedia Commons

34 Yatırımcı

35 Yeni İlaç Geliştirme Finansman Hangi aşamada ve kim destekleyecek? Bilimsel proje desteği BAP, TÜBİTAK, vb. Sanayi teşvikleri Ulusal Uluslararası Melek ve diğer yatırımcılar Fikri mu lkiyet hakları ve patentler

36 Yeni İlaç Geliştirme Gu çlu Klinik Hesaplamalı yöntemler Zayıf Preklinik Girişimcilik Fırsatlar İlgi, destek, birikim,... Tehlikeler Bölgesel, zihinsel,...