DOZ hastada belli bir zamanda, beklenen biyolojik yanıtı oluşturabilmek için gerekli olan ilaç miktarıdır.

Transkript

1 DOZ hastada belli bir zamanda, beklenen biyolojik yanıtı oluşturabilmek için gerekli olan ilaç miktarıdır.

2 1. Etkisiz Doz 2. Terapötik Doz ( Efektif Doz, Tedavi Dozu) 3. Toksik Doz 4. Letal Doz

3 Terapötik Doz Beklenen biyolojik yanıtı oluşturan etki bölgesinde yeterli yoğunluğu sağlayan ilaç miktarıdır. Minimal Efektif Doz(MED) Median Efektif Doz (ED50) Maksimal Efektif Doz (ED99)

4 Terapötik İndeks Terapötik indeks (Tİ) = LD 50 / ED 50 Güvenlik Faktörü Güven Faktörü = LD 1 / ED 99

5 Güvenlik indeksi

6 Doz- Zaman- Konsantrasyon İlişkisi Uygulama bölgesi, plazma ve idrar ilaç derişimleri

7 Biyolojik yarı-ömür Yinelenen dozlarda verilen bir ilacın plazma konsantrasyon profili

8 İlaçların Uygulama Şekilleri Kolektif İlaç Uygulanması Bireysel İlaç Uygulaması Tek Doz Uygulaması Yinelenen Doz Uygulaması İv devamlı enfüzyon

9 Doz ve Dozaj Rejimini Etkileyen Faktörler Hayvanın Türü Yaş İlacın Veriliş Yolu İlaç Etkileşmeleri Enzim indüksiyon ve inhibisyonu Yayılım,metabolizma ve atılım ile ilgili organ bozuklukları

10 Renal yetmezliği olanlarda Eliminasyon Kinetiği Endojen kreatinin klerensi (Clcr,ml/dak) belirlenir. Bireysel doz saptanır. ke= knr + a. Clcr knr : ekstrarenal eliminasyon a: kreatinin klerensine oranla ilacın eliminasyon hızının oransal faktörü

11 İLAÇLARIN BİYOLOJİK MEMBRANLARI GEÇİŞ MEKANİZMALARI

12 Pasif (basit) difüzyon ( Pasif Transport) Aktif Taşınma (Aktif Transport) Özel Durumlar Kolaylaştırılmış difüzyon ve filtrasyon Pinositozis Eksositozis

13 1.Pasif (basit) difüzyon (pasif transport) Molekülün özelliğine göre (non-iyonize, iyonize) pasif difüzyonla membranları geçiş farklılık gös. Birinci Durum; Non iyonize maddeler membranları pasif difüzyonla geçerler, geçiş hızı molekülün lipofil özelliğine ve membranları ayıran iki ortamdaki konsantrasyona bağlıdır. İkinci Durum; İlaç moleküllerinin suda çözünmeyen non-iyonize fraksiyonları lipidlerde çözünür ve biyolojik membranları kolaylıkla geçerken, suda çözünen fraksiyonları membranları geçemez ya da güçlükle geçerler

14 Basit difüzyon

15 Kuvvetli elektrolitler; kuvvetli asit tuzları ve kuvvetli bazlar çok iyonize olurlar, hidrosolübldürler ve membranları güç geçerler. Zayıf elektrolitler; Zayıf organik asit ve bazlarıdır. Bunların membranları geçişi A. Non iyonize fraksiyonun yağda çözünürlüğüne B. İyonizasyon düzeyine bağlıdır. İyonizasyon düzeyi ise; Dissosiasyon katsayısı (pka) Ortamın ph

16 Handerson-Hasselbach denklemi Asitler için İyonize fraksiyon (Ci) ph = pka + Log non iyonize fraksiyon (Cni) Bazlar için non iyonize fraksiyon (Cni) ph = pka + Log iyonize fraksiyon (Ci)

17 Sulu bir ortamda (çözelti) bir molekülün iyonize ve non iyonize form aynı düzeyde ise, ortamın ph sı ve molekülün pka değerleri birbirine eşittir: 1 1 ph = pka + log ---, log --- = 0, 1 1 ph = pka

18 İyon Tuzağı; Pasif difüzyona elverişli bir membranla birbirinden ayrılmış olan iki bölmede dağılan bir ilacın, her bölmede denge halindeki konsantrasyonu ph farklı ise eşit değildir. Bu durumda ilaç iyonize olmasına uygun olan bölmede daha fazla toplanır. Asidik ilaçlar ph sı daha yüksek, bazik ilaçlar ise ph sı düşük tarafta toplanır.

19 Aktif Taşıma ( Aktif Transport) Doğal Moleküller; amino asitler, pürin ve pirimidin bazları pürin ve pirimidin bazlarına benzerlik gösteren antimitotikler ( 5 florourosil, 6 merkaptopürin) Penisilinler gibi doğal moleküllere benzerlik gösteren bileşikler aktif taşımayla biyolojik membranları geçerler Aktif taşıma organizmanın normal fonksiyonlarında da işlev görür (Sodyum pompası, midede H iyonları sekresyonu, tiroitte iyot akümülasyonu, renal tübüllerde glikoz reabsorbsiyonu gibi

20 Aktif Taşınma

21 Aktif Transport Az yoğundan yoğun ortama geçiş Enerji gerekir. Doyurulabilirdir. Yarışma vardır. Taşıyıcılar görev alır. Enerji üretimini sağlayan reaksiyonları etkileyen maddeler tarafından bloke edilebilir. Pasif Difüzyon Çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçiş Enerji gerektirmez.

22 3. Özel Durumlar Kolaylaştırılmış difüzyon ve filtrasyon Ca iyonlarının duedonumdan emilimi, kolinin kolinerjik sinir uçlarından girişi Filtrasyon Hidrofil ve bir dereceye kadar küçük moleküllü lipfil maddelerin ( su üre, iyonlar) geçişi Pinositoz Proteinler, makro ve kolloidal maddeler Ekzositoz Asetil kolin ve kateşol aminlerin sinaptik aralığa geçişi

23 Pinositoz