Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı. Dr. Murat BERBEROĞLU kemikten olușur

Transkript

1 El - El Bileği, i, Ön kol ve Dirsek na Yaklașım Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı Dr. Murat BERBEROĞLU Sunu Planı El ve Parmak Anatomi Klinik özellikler, öykü,el muayenesi, grafi Tendon yaralanmaları Dislokasyon ve kırıklar Yüksek basınç injeksiyon yaralanması Algoritimler El Bilek Anatomi Klinik özellikler, grafi Ligament yaralanmaları Karpal fraktürler Distal radius ve ulna fraktürleri Önkol ve Dirsek Anatomi ve değerlendirme ilkeleri Dirsek çıkıkları ve kırıkları Önkol kırıkları Kaynakça El ve Parmak -Anatomi El ve Parmak -Anatomi 27 kemikten olușur 14 falanks, 5 metakarpal, 8 karpal DİP, PİP, MCP, CMC eklemler 2. ve 3. CMC eklem sabit Fleksör retinaculum; karpal tünel Median sinir ve fleksör tendonlar Birçok ligament tarafından eklemlerin stabilizasyonu sağlanır. El ve Parmak -Anatomi El ve Parmak -Anatomi 7 interosseal kas mevcut 3 ü palmar yerleșimli addüksüyon yaptırır, 4 ü dorsal yerleșimli abdüksüyon yaptırır Ekstansör; orta falanksa santral dal, distalin bazisine lateral bantlar Fleksör; süperfisial orta falanksa; profundus süperfisiali geçerek distalin bazisine yapıșır. Fleksörler sinovial kılıflı Bașparmağın tek, fleksör pollicis longus 1

2 El ve Parmak -Anatomi El ve Parmak -Anatomi Radial sinir (C5-T1) sadeceduyu Ulnar sinir (C7 T1) duyu + lumbrikal (2), interosseal, adduktor pollicis, fleksör pollicis longusun derin bașı Median sinir (C5-T1) duyu + abdüktör pollicis brevis ve fleksör pollicis brevisin yüzeyel bașı İki nokta diskriminasyonu rutin bakılmalı Digital sinirlerin volar ve dorsal dalları var. El ve Parmak Klinik Özellikler El ve Parmak Sinir Muayenesi Median sinir; Hayatı tehdit edebilecek yaralanmalar öncelikli değerlendirilmeli Kanama kontrolü sonrasında ayrıntılı öykü alınmalı Genel el muayenesi yapılmalı; sinir ve tendon muayenesi Anestezi ișleminin ardından direk yara bakısı yapılmalı Motor ve duyu muayenesi sağlam elle karșılaștırılarak yapılmalı Ezilme, yanık, kimyasal madde, injeksiyon yaralanması sorgulanmalı -Bașparmak distal falanksın dirence karșı fleksiyonu - Dirence karșı oppozisyon -Bașparmak abdüksiyonu Ulnar sinir; - 1. interosseal kasın palpasyonu - 5. falanks abdüksüyonu - Froment testi; addüktör pollicis Radial sinir; - Parmakların ve el bileğinin ekstansiyonu - Dirence karșı otostop hareketi El ve Parmak Sinir Muayenesi El ve Parmak Tendon Muayenesi Duyu muayenesi için iki nokta diskriminasyonuna bakılmalı Normal diyebilmek için < 6mm olmalı sıklıkla <2mm Her iki el karșılaștırılmalı Her parmakta iki dört kez yapılmalı % 80 oranında tanımlanan his, kabul edilebilirdir. His < % 80 ise sinir yaralanmasını düșün Muayene bilateral ve tüm eklemlerin dirence karșı sınanması ile olur Tendon yaralanması olmasına rağmen normal hareketler yapılabilir Hareket esnasında olușan derin ağrı parsiyel kesiyi akla getirmeli EDC kesisinde direnç uygulanmaksızın hareketler tam olabilir. FDP ; parmak ekstansiyonda iken DİP eklemin fleksiyonu FDS ; MCP eklem ekstansiyonda iken PIP eklemin fleksiyonu 2

3 El ve Parmak Anestezi ve Yara Bakısı El ve Parmak Grafi, Konsültasyon PA, lateral ve gerektiği taktirde oblik grafiler çekilmeli Parsiyel tendon kesileri ve eklem içi yaralanmaları saptamak için Duyu ve ROM muayenesi tamamlandıktan sonra yapılmalı Kanamayı azaltma için turnike uygulaması yapılabilir. Turnike materyali uzunluğunun % 150 sinden fazla gerilmemeli Uygulanan turnike 20 dk dan daha uzun bırakılmamalı Kontamine yaralar normal salinle irrige edilmeli Antibiyoterapi ve gerektiği taktirde tetanoz toksoidi unutulmamalı Tendon kesileri ve sinir kesileri uzmana yönlendirilmeli Acil konsültasyon veya izlem bazı durumlarda yerel olanaklara göre belirlenir İzlem yapılacaksa yara kapatılarak immobilizasyon yapılmalı Çoğu ortopedist 3 5 gün sonra onarımı tercih ediyor. < % 20 tendon kesileri cerrahi olarak onarılmaz ancak izlem için uzmana yönlendirilmeli El ve Parmak Grafi, Konsültasyon El ve Parmak Grafi, Konsültasyon Acil Konsültasyon Endikasyonlar; Vasküler yaralanma;; iskemi bulgularının varlığı veya kontrolsüz hemoraji Redükte edilemeyen çıkıklar kırıklı çıkıklar Büyük kirli yaralar Ciddi ezilme yaralanmaları Açık fraktürler Kompartman sendromu Yüksek basınçlı injeksiyon yaralanmaları Geç Konsültasyon Endikasyonları; Acilde tedavi edilemeyen Fleksör/Ekstansör tendon kesileri Kapalı FDP rüptürü Proksimal orta falanks seviyesine kadar olan sinir yaralanmaları Kapalı kırıklar Çıkıklar Ligamantöz yaralanmalara bağlı olușan instabilite El Parmak amputasyonları Fleksör Tendon; Zone I : FDP ile FDS insersiyosu arasındaki bölgedir, prognoz kötü Zone II : FDP ve FDS in birlikte seyrettiği alan;sık görülür, cerrahi Zone III : Karpal tünel ile fleksör kılıf arasında kalan alan; prognoz iyi Zone IV : Karpal tünel bölgesi; cerrahi olarak eksplore edilmeli Zone V : Karpal tünele kadar olan proksimal tendonlar; birçok önemli yapıyı içerdiği için uzman tarafından onarılmalı. Fraktür varlığı, kanlanma, onarım zamanı prognozu belirler. 3

4 EkstansörTendon; Zone I : DİP düzeyi, mallet finger adını alır. - Tip I sadece tendon rüptürü, - Tip II küçük avülsüyon fraktürü, - Tip III eklem yüzeyinin > % 25 ininin etkilenmesi. Tip I-II de 6-10 hafta hiperekstansiyonda immobilizasyon Tip III tedavi cerrahi Kronik mallet finger sonrasında kuğu boynu deformitesi gelișir Zone II : sıklıkla laserasyonla olușur tedavi Zone I gibidir Zone III : PİP düzeyi, santral tendon etkilenir, boutonniere deformitesi adını alır. - Tip III yaralanmalarda konservatif tedavi de yapılabilir -Kapalı yaralanmalarda5 6haftaPİP hiperekstansiyon immobilizasyonu ve uzman takibi Zone IV : bulgular Zone III yaralanma gibidir. - Eklem etkilenmediği için,tendon bu düzeyde geniș ve yassı olduğu içintedavidahakolay Onarımı Zone V : MCP düzeyi, sıklıkla insan ısırığıyla olușur. Eklem kapsülü açılmıșsa cerrahi yıkama ve İ.V.Antibioterapi uygulanmalı - Temiz yaralar matris sütürle kapatılmalı ZoneVI : el sırtı,tendonlaryüzeyelolduğu içinkolayyaralanır ZoneVII : el bilek, ekstansör retinakulum nedeniyle onarım zor. ZoneVIII : distal ön kol, cerrahi eksplorasyon gerekir. -<%25cerrahionarım gerektirmez - % primer sütür - > % 50 uzman onarımı gerektirir Zone VI-VII-VIII yaralanmaları sıklıkla cerrahi tedavi ve onarım sonrası atelleme gerektirir 4

5 El ve Parmak - Dislokasyonlar DİP ; sıklıkla dorsale, digital blok sonrası redükte edilmeli, redükte olmuyorsa, tuzaklanma - fraktür akla gelmeli PİP ; sıklıkla dorsale ve ulnar tarafa olur. Redüksüyon sonrası tendon muayenesi yapılmalı ve 3 hft immobilazasyon MCP ; sıklıkla dorsale olur volar plate yırtığı eșlik eder, redüksüyon sonrası eklem fleksiyonda iken atelleme yapılır, CMC : yüksek enerjili travmalarla olușur ve sıklıkla fraktür eșlik eder, dorsal çıkıklar bölgesel anestezi ile redükte edilebilir, volar çıkıklar konsülte edilmeli El ve Parmak - Dislokasyonlar Bașparmak İPE : sıklıkla açık çıkıklardır ve volar yüzeyedir, 3 hft atel Bașparmak MCP : sıklıkla dorsale doğru olur, radial blokajla redükte edilir Bașparmak MCP Ulnar Kollateral Ligament Rüptürü : skier thumb, kıskaç hareketinde kuvvat kaybı olan, duyu defisiti olan veya direnç sonrası > 40 derece radial açılanması olan hastalar konsülte edilmeli Bașparmak CMC : oldukça nadir, sıklıkla Bennet fraktürü eșlik eder ve redüksiyon sonrasıda instabildir. Bașparmak ateli uygulanmalı, cerrahi tedavi bir seçenek El ve Parmak - Fraktürler El ve Parmak - Fraktürler Distal falanks : yumușak doku yaralanması gibi tedavi edilir ve koruyucu atelleme yapılır Proksimal ve orta falanks : stabil ve ayrılmamıș kırıklar body taping ile tedavi edilebilir. - İnstabil kapalı kırıklar dirsekten DİPe kadar atellenmeli,, bilek 30 derece ekstansiyon MCP 90 derece fleksiyon - Shaft transvers kırıkları, spiral kırıklar, ve intraartiküler kırıklar internal fiksasyon gerektirir Metakarplar ( II V) : baș, boyun,gövde ve basis kıaıkları olmak üzere sınıflandırılır. - CMC eklem dislokasyonu sıklıkla eșlik eder ve ilk değerlendirmede atlanır. Baș : sıklıkla ligaman yaralanması eșlik eder, uzman tarafından değerlendirilmeli Boyun : 2-3. parmakta 15, 4-5. parmakta 40 dereceden daha fazla açılanmalar fonksiyon kaybina neden olur, konsülte edilmeli Gövde : rotasyon deformiteleri ve kısalık daha sık görülür,sıklıkla cerrahi gerekir. Basis ; sıklıkla karpal kırıklar eșlik eder, 4-5. bazis kırıklarında ulnar sinirin motor dalı yaralanabilir. El ve Parmak - Fraktürler El ve Parmak İnjeksiyon Birinci metacarp fraktürleri : oldukça mobil olduğu içingövdekırıkları oldukça nadir sıklıkla basis kırığı görülür Ekstra-artiküler fraktürler: spiral kırıklar ve > 20 derece açılanmalar cerrahi müdahaleyi gerektirir. Diğerğ hallerde 4 hft bașparmak istirahat ateli İntra-artiküler fraktürler : Bennet ve Rolando Fraktürleri - CMC eklemde subluksasyon ve dislokasyonun eșlik ettiği parçalı fraktür. -Birinci metakarp basisin dislokasyon olmaksızın parçalı fraktürü Sıklıkla cihaz kontrol edilirken veya temizlenirken gelișir. Yüksek basınç ve kimyasal etkiye yanıt olarak gelișen ödem nedeniyle dolașım bozulur. Sıklıkla gres yağı, boya, boya inceltici, su, mazot, hidrolik sıvısı Özellikle yağ bazlı boyalar amputasyona kadar götürebilecek iskemiye neden olur En kısa zamanda cerrahi dekompresyon ve debridman yapılmalı İmmobilizasyon, elevasyon, antibiyoterapi, tetanoz toksoidi, analjezi ve acil ortopedi konsültasyonu gerekir. 5

6 El ve Parmak - Algoritimler El ve Parmak - Algoritimler El ve Parmak - Algoritimler El ve Parmak - Algoritimler El ve Parmak - Algoritimler El Bilek -Anatomi Karpal kemiklerle radius eklem yapar ( skafoid, lunat) Üçgen fibrokartilaj kompleks ulnanın eklem yapmasını önler ve radioulnar eklemin temel stabilizatörüdür Karpal eklemler iki sıra halinde bulunur, proksimal sıra hareketlidir ve skafoid kf stabilizasyonu ii için dayanakdır Hareketler midkarpal ve radiokarpal eklemlerle yapılır Poirier aralığı; volar yüzde bulunan ekstrinsik arklar arasındaki boșluktur, perilunat ve lunat dislokasyon İntrinsik bağlar temel stabilizatörlerdir 6

7 El Bilek Klinik Özellikler El Bilek - Grafi Yaralanma mekanizması iyi bilinmeli Her iki bilek karșılaștırılmalı, ROM, simetri bakılmalı Enfiye çukuru; skafoid yaralanması Lister çıkıntısı ; skafolunat yaralanma veya lunat fraktür El bileği fleksiyonda iken palpe edilen çıkıntıda duyarlılık; lunat veya triquetrolunat yaralanma Ulnar çıkıntı duyarlılığı, ulnar çıkıntı veya üçgen fibrokartilaj yaralanması Bilek ulnar deviasyondayken aksiyel yüklenme ile ağrı varlığı üçgen fibrokartilaj yaralanması Supinasyon ve pronasyonda ağrı, radioulnar eklem yaralanması PA grafide: - radius ve ulna distal eklem seviyesinde üst üste binmez - 3. metakarp aksı radius uzun aksına paraleldir. - birbirine paralel 3 ark mevcut Gilula - tüm karpal kemikler arasında 1 2mmaralık - skafoid uzun yapıdadır ve palmar fleksiyon konumundadır - fraktür veya ligament yaralanmalarında palmar rotasyon nedeniyle boyu daha kısa görülür -skafoidyağ yastıkcığı distal radial styloidde El Bilek - Grafi Radial styloid radioulnar eklemden 8-18 mm daha uzundur ve derecelik ulnar açılanma yapar El Bilek - Grafi Radioulnar bitișik kısımlar eșit, eklem yüzeyleri düzgün olmalı, radius lunatumun enaz yarısıyla eklem yapmalı Lateral grafi : - radial styloid, ulna ve radius aynı hat üzerinde bulunmalı, - üç C bulgusu - capitolunat açı <10 20derece - skafolunat açı derece - radial volar tilt derece El Bilek Bağ El Bilek Bağ Skafolunat bağ yaralanması Elin en sık yaralanan ligamenti El dorsalinde Lister tüberkülünde duyarlılık saptanır Skafolunat Saouatekleme aralığı aağ > 3 mm kortical ring sign artmıș palmar tilt dorsal intercalated segment instability Acil servis tedavisi radial gutter atel ve ortopedi konsültasyonu Kapalı-açık redüksiyon, açık onarım, perkutan fiksasyon Perilunat / lunat Dislokasyon Elde ödem, ağrı,duyarlılık mevcuttur Tanıda anahtar nokta grafidir Lateral grafide 3 c görüntüsü kaybolur, spilled teacup AP grafide lunatum ve kapitatum üst üste biner Lunatum üçgen șeklinde görülür Acil ortopedi konsültasyonu Kapalı redüksiyon ve uzun kol atel Dejeneratif artrit, mal-nonunion, avasküler nekroz, median sinir basısı 7

8 El Bilek - Karpal Kırıklar El Bilek - Skafoideum Kırığı En sık kırılan karpal kemik, açık el üzerine düșme Enfiye çukuru, supinasyonpronasyon ve aksiyel yüklenmede duyarlılık Grafide boyutları değerlendirilmeli, yağ yastıkcığı aranmalı Ek yaralanmalar eșlik edebilir altın standart MRI Proksimal parçada avasküler nekroz Oblik, > 1 mm deplase, rotasyon, parçalanma varsa unstabil % 10 vakada ilk grafilerde kırık atlanır, süpha varsa baș parmak destekli atel Dorsifleksiyon ve radial deviasyon El Bilek -Triquetrum Kırığı 2. sırada yer alır avülsüyon kırığıdır El dorsalinde distal ulnar çıkıntı üzerinde duyarlılık mevcuttur En iyi lateral grafide veya oblik grafide görünür. Non union olabilir ancak avasküler nekroz bildirilmemiș. Semptomatik hastalar 1-2 hafta el bilek istirahat ateli Asemptomatik hastalar erken mobilizasyon Unstable kırık, perilunat/lunat dislokasyon varlığında internal fiksasyon Gövde kırıkları uzmana yönlendirilmeli El Bilek - Lunatum Kırığı Tek bașına oldukça nadir görülür sıklıkla diğerlerine eșlik eder Bilek fleksiyonunda orta kısımda olușan çukurlukta duyarlılık, 3. parmağa aksiyel yüklenmede ağrı Proksimal parçada avasküler nekroz gelișebilir. ( kienböck hastalığı) Yan grafide radius, lunat ve kapitat aynı düzlemde olmalı Șüphe varsa bașparmak destekli atel yap El Bilek -Trapezium Kırığı El Bilek - Pisiforme Kırığı Eyer șeklinde ve 1. metakarpla eklem yapan bir kemik Sıklıkla baș parmağa olan travmalarla olușur ve intraartikülerdir. Muayenede bașș parmak hareketleri ağrılıdır ve sıkma zayıflamıștır 20 derece pronasyonda çekilen oblik film Major komplikasyonu nonunion Stabil kırıklarda bașparmak destekli atel Fleksör karpi ulnaris içinde bulunan bir sesamoid kemiktir Triquetrumun volar yüzeyinde hipotenar çıkıntı üzerinde bulunur. Bu bölgenin palpasyonunda ağrı varsa süphelenilmeli Hamatın kancasıyla birlikte ulnar arter ve sinirin içinden geçtiği guyon kanalının kemik kısmını olușturur Karpal tünel filmi veya parsiyel supinasyon 12 yașından önce kemikleșmez İstirahat ateli veya sıkı bandaj, prognozu mükemmel Ayrıșma >1mm ise cerrahi yapılmalı 8

9 El Bilek - Hamatum Kırığı Hipotenar bölgede yumușak doku palpe edilir Bașarısız golf vurușu Karpal tünel grafisi veya AP grafi, okült kırıklarda BT Guyon kanalına dikkat Stabil kırıklarda istirahat ateli veya sıkı bandaj Ayrıșma varsa sıklıkla non union gelișir ve parça çıkarılır Kanal etkilenmișse veya instabilse cerrahi yapılmalı El Bilek - Kapitatum Kırığı İnce uzun, baș, boyun ve gövde kısımlarından olușur Sıklıkla skafoid kırıklarıyla birlikte görülür ve skafokapitat sendrom adını alır Lunat/perilunat dislokasyon eșlik ederse ark kırığı denir Proksimal parçada avasküler nekroz riski vardır 3. metakarpın proksimalinde ödem ve duyarlılık Boyun kırıkları en iyi lateral grafide görülür Stabilse atelle ancak sıklıkla cerrahi gerekir Distal Önkol Kırıkları Colles Kırığı Distal Önkol Kırıkları - Smith Kırığı Avuç içi düșme nedeniyle dorsale angüle, dorsale ve proksimale deplase distal radial metafiz kırığı Sıklıkla radioulnar veya radiokarpal ekleme uzanır ( die punch ) Sıklıkla ulnar styloid kırığı; üçgen fibrokartilaj kompleks yaralanması gelișir > 20 derece açılanma, belirgin ayrıșma, eklem içine uzanma, > 1cm kısalma varsa instabil ; cerrahi Ters Colles; distal radiusun volar yüze açılanması, Bh Bahçe küreği df deformitesi i Lateral grafi açılanmayı ve ayrıșmayı daha net gösterir Diğer özellikler Colles kırığı ile aynı Stabil kırıklarda kapalı redüksüyon ve sugar tong atel Distal Önkol Kırıkları Barton Kırığı Distal radius kenarının dorsal veya volar açılı intraartiküler kırığıdır Sıklıkla kırıklı çıkık șeklindedir Ligaman yaralanması nedeniyle radiokarpal instabiliteye neden olur Lateral grafide eklem içine uzanım ve karpal subluksayon daha net görülür İnstabil kırıklarda sugar tong atel yapılmalı > % 50 radiokarpal eklem yüzeyi veya subluksasyon varlığında cerrahi yapılır Distal Önkol Kırıkları Radial Çıkıntı Kırığı Sıklıkla lunat dislokasyon eșlik eder Major carpal ligamanlar buraya tutunur En iyi PA grafide görülür Deplase kırıklar cerrahi gerektirir < 3 mm lik deplasmana skafolunat yaralanma eșlik eder Hafif fleksiyon, ulnar deviasyonda kısa kol atel 9

10 Önkol ve Dirsek Anatomi ve Değerlendirmeerlendirme Önkol ve Dirsek Anatomi ve Değerlendirmeerlendirme Epikondüller eklem yüzeyine katılmazlar el bilek, parmak fleksörlerinin, ekstansörlerinin origosudur. Kapitellum, radius bașı ile pivot eklem olușturur Troklea ve olekranon tek akslı bir eklem olușturur. Brakial arter biceps kasının medialinde, ulnar sinir medial epikondülün arkasında yer alır. Radial sinir lateral epikondülden seyreder, ön kol ve parmak ekstansörlerini inerve eder ayrıca el sırtının duyusunu alır. Radial siniri değerlendiren en basit test; dirence karșı el ve parmakların ekstansiyonudur. Radial sinir duyusu 1. ve 2. parmak arasında bulunan dorsal web üzerinden değerlendirilir Önkol ve Dirsek Anatomi ve Değerlendirmeerlendirme Önkol ve Dirsek Anatomi ve Değerlendirmeerlendirme Median sinir elbilek ve parmak fleksiyon grup kasları inerve eder ve elin volar yüz duyusunu alır. Baș parmak ve ișaret parmağıyla OK ișareti yapmak, dirence karșı bașparmağın abdüksüyonu ve ișaret parmağı volar yüzde iki nokta diskriminasyonu 5. ve 4. parmağın ulnar kısmının duyusu El intrinsik kaslarını inerve eder 2.parmağın dirence karșı abdüksiyonu ve 5. parmakta iki nokta diskriminasyonu ile test edilir Önkol ve Dirsek Anatomi ve Değerlendirmeerlendirme Önkol ve Dirsek Dirsek Çıkıkları terribletriad radiusbașı ve coroid kırığı ile olan dirsek çıkığı %90 posterolateral yerleșimli Öncelikle nörovasküler yapıların korunmasına ve değerlendirilmesine dikkat edilmeli Muayene redüksüyon sonrasında tekrarlanmalı Nörovasküler yaralanma, eklem kapsül yaralanması, irredüktable çıkıklar, açık çıkıklar, kırıklı çıkılar konsülte edilmeli 10

11 Önkol ve Dirsek Dirsek Kırıkları Önkol ve Dirsek Dirsek Kırıkları Distal humerus, proksimal ulna ve radius kırıkları Distal humerus; kondüler yapılar ve eklem yüzeyleri, Ulna; koronoid çıkıntı ve olekranon Radius; radius bașı Fat pad sign ; posterior her zaman, anterior yelken șeklini aldığında patolojik Yaralanmanın tek bulgusu olabilir Suprakondüler kırıklar Dirsek tam ekstansiyonda iken avuç içi düșme ile olușur Dirsek çıkıklarıyla karıștırılmamalı Deplase kırıklar redükte edilmeli ve acil ortopedi görüșü alınmalı Açık redüksüyon endikasyonları; vasküler yaralanma ve redükte edilemeyen çıkıklar Deplase kırığı olaan hastalar yada belirgin yumușak doku șișliği olan hastalar nörovasküler fonksiyon takibi için yatırılmalı Önkol ve Dirsek Dirsek Kırıkları Önkol ve Dirsek Dirsek Kırıkları İnterkondüler kırıklar Erișkinlerde daha sık görülür Ciddi yumușak doku yaralanmalarıyla birlikte görülür Genç hastalarda anatomik redüksüyon tedaviyi belirler Yașlı hastalarda eklem yüzey uyumu tedaviyi belirler Kapalı girișimle bașarılı olunamazsa tedavi cerrahi Önkol ve Dirsek Dirsek Kırıkları Radius Bașı kırıkları: Dirseğin ensık kırıklarından Çevre kemik ve yumușak doku yaralanması sık eșlik eder Dirsek lateralinde supinasyon ve pronasyonda ağrığ vardır, palpasyonda radius bașında duyarlılık Radiokapitelar çizgi ve fat pad sign varlığı acil serviste tanı koyduran bulgulardır Deplase veya ROM kısıtlı ise genelde cerrahi tedavi gerekir Hareket kısıtlılığı olmayan nondeplase kırıklarda RİCE 1 hft içinde ortopedi görmeli Önkol ve Dirsek Önkol Kırıkları Radius ve Ulna kırıkları Sıklıkla deplase ve parçalı kırıklardır Dikkatli bir nörovasküler muayene yapılmalı Dirsek ve el bileğinin grafileride çekilmeli ek yaralanma olasılığı Torus ve yaș ağaçğ kırığığ dıșındaki dki kırıklar cerrahi tedavi edilir Kompartman sendromu ve Wolkman iskemik kontraktürü gelișebilir Pasif parmak hareketleriyle ağrı, fiziksel bulgularla orantısız ağrı kompartmanın erken bulguları Radial nabzın yokluğu geç bulgu varlığı dıșlatmaz İlk 8 saatte fasyatomi 11

12 Önkol ve Dirsek Önkol Kırıkları Önkol ve Dirsek Önkol Kırıkları Monteggia Kırığı Ulnanın proksimal üçte birinin kırığı ve radius bașının çıkığı Radius bașı çıkığı kolayca atlanabilir; kronik ağrı, kısıtlı ROM, radius bașının eksizyonu Kural olarak ulna fraktürünün bașı radius çıkığının yönünü gösterir Sıklıkla açık redüksüyon gerektirir Önkol ve Dirsek Önkol Kırıkları Proksimal Radius Kırığı Radius proksimal üçte ikilik kısmın izole kırıkları nadirdir. Deplase ise cerrahi tedavi aksi halde alçı ile immobilizasyon Kompartman sendromu açısından dikkatli olunmalı Galeazzi Kırığı Radius distal üçte birinin kırığı ve radioulnar eklem çıkığı Açık redüksiyon ve internal fiksasyon ile düzeltilir Nörovasküler yaralanma açısından dikkatli olunmalı Kaynakça - Tintinalli s 7th Edition - Emergency Medicine Practice, Diagnosis and Management of Hand İnjuries İn The ED, February 2005Volume 7 Number 2 Teșekkürler!... 12