REFRAKTOMETRİ ENSTRÜMANTAL ANALİZ. Kırılma indisinin ölçülmesi- Refraktometreler REFRAKTOMETRİ POLARİMETRİ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "REFRAKTOMETRİ ENSTRÜMANTAL ANALİZ. Kırılma indisinin ölçülmesi- Refraktometreler REFRAKTOMETRİ POLARİMETRİ"

Transkript

1 REFRAKTOMETRİ ENSTRÜMANTAL ANALİZ REFRAKTOMETRİ POLARİMETRİ Refraktometri: maddelerin ışığı kırma (refraction) özelliğinden yararlanan enstrümantal analiz yöntemlerinden biridir. Bir maddenin kırma indisi; o maddenin erime, kaynama, donma noktası ve yoğunluğu gibi kendine has bir fiziksel özelliktir ve belli şartlarda sabit bir değerdir. Bu özellikten yararlanılarak maddelerin tanınması veya kalitatif analizler yanında, kırılma indisi ile konsantrasyon arasındaki ilişkiden yararlanılarak kantitatif analizler de yapılabilmektedir. Elektromanyetik radyasyon bir yüzeye çarptığı zaman, ya yukarı doğru yansıtılır, ya da belli bir açı ile kırılarak yoluna devam eder. Bu olayda; yukarı doğru yansıtılan ışına yansıyan ışın (reflected ray), kırılarak yoluna devam eden ışına da kırılan ışın (refracted ray) denilir. Şekilde gösterilen geliş açısı ile (θ 1 ) kırılması açısının (θ 2 ) oranı belli şartlar altında her madde için sabittir ve o maddeye hastır. Buna o maddenin kırılma indisi veya refraktif indeks denir. Ve aşağıdaki bağıntı ile gösterilir: n= Sin (θ 1 ) Sin (θ 2 ) Rekraktif indeks ile ilgili bazı terimler: Refraktif indeks (RI)-Kırılma indisi (n): Geliş açısının sinüsünün kırılma açısının sinüsüne oranıdır. Geliş açısı: Gelen ışının normalle yapmış olduğu açı Kırılma açısı: kırılan ışının normalle yapmış olduğu açı. Normal: gelen ışının, yüzeye düştüğü yerden çizilen dik. Özgül kırılma indisi: bir maddeyi oluşturan her bir atom veya aralarındaki bağların bir kırılma indisi vardır. İşte maddeyi oluşturan tüm atom, atom grubu veya bağlarının oluşturduğu kırılma derecesine o maddenin özgül kırılma indisi denir. Moleküler kırılma indisi: özgül kırılma indisinin, maddenin molekül ağırlığı ile çarpımı ile bulunan bir değerdir Kırılma indisinin ölçülmesi- Refraktometreler Kırılma indisinin tayininde kullanılan aletlere refraktometre denir. Bugün çok basit anlamda ölçüm yapan refraktometreler olduğu gibi tamamen bilgisayarlarla donatılmış ve online (üretim hattına direkt bağlı) sistemler de geliştirilmiştir. 1

2 Kırılma indisi genellikle saydam cisimlerde ölçülür. Örneğin, organik sıvıların kırılma indisi 1.25 ile 1.80 arasında değişirken, katılarda bu değer 1.3 ile 2.5 arasındadır. Refraktometreler sınır açısı ölçümü prensibine göre çalışmaktadırlar. Her madde belirli şartlar altında ışığı farklı kırmaktadır. Dolayısıyla sınır açısı da her madde için özeldir. Sınır açısı Işınlar çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçerken ışının, normalle yaptığı açı büyür. Geliş açısını yavaş yavaş arttırdığımızda, kırılma açısı da buna paralel olarak yavaş yavaş büyür. Açı arttırma işlemine devam edildiğinde, öyle bir noktaya gelinir ki, artık gelen ışınlar, iki ortamı ayıran yüzeye paralel olarak olarak yoluna devam eder. Yani kırılma açısı 90 olur. Işının geliş açısını daha fazla arttırdığımızda artık kırılma olmaz ve ışınlar yansıyarak aynı ortam içerisinde kalır. İşte kırılmanın olduğu bu son noktadaki açıya sınır açısı veya kritik açı denir. Bu noktadaki kırılma indisi geliş açısına eşittir. Burada sınır açısının oluştuğu yerden itibaren kuvvetli (karanlık) bir bölge oluşur. Bu bölgenin yardımıyla kırılma indisi hesaplanır. Abbe refraktometresi Analiz laboratuvarlarında en yaygın olarak kullanılan refraktometrelerdir. Sınır açısı (kritik açı) ölçüm prensibine dayanır. Bu aletin kırılma indisi ölçüm aralığı genellikle arasındadır. (hiç örnek olmadığında prizmanın kırma indisi 1.75 tir. Bunun üzerinde kırılma indisine sahip olan örnekleri okumaz) Bu sistemlerin RI ölçüm hassasiyetleri aynı aralıkta ± tür. Kuru madde konsantrasyonundaki değişmeyi ise yaklaşık 1/1000 hassasiyetle ölçmektedir. Işın kaynağı olarak Na lambası kullanılır (λ=589 nm) Abbe refraktometresinin üstünlükleri a) Kullanılan örnek miktarının çok az olması. Birkaç damla örnek ile ölçüm yapılabilmektedir. b) Bu aletlerin ışık absorpsiyonlarının yüksek olması nedeniyle koyu ve bulanık cisimlerin de ölçümünün yapılabilmesi c) ışının kullanımının standardize edilmiş olması Abbe refraktometresinde okuma işlemi Kullanım öncesi aletin kırılma indisi, saf su ile 1.33 e ayarlanır (toluen kullanılırsa ) Daha sonra su veya solvent temizlenir ve prizmalar arasına, ölçümü yapılacak madde konularak okuma işlemi gerçekleştirilir. Bu aletlerin standart ölçüm sıcaklığı 20 C dir. Yüksek sıcaklıkta ölçüm yapıldığı zaman, bunun üzerindeki her sıcaklık derecesi için okunan değere, eklenir. Bu amaçla hazırlamış tablolardan da yararlanılabilir. Özellikle okuma yapılırken, sınır açısında karanlık bölge oluşumuna dikkat edilmeli ve daha sonra okuma yapılmalıdır. 2

3 Ölçümü yapılan madde yağ/yağlı ise prizma ölçüm sonrasında etanol ile temizlenir. Eter veya aseton gibi çabuk buharlaşma özelliğine sahip maddeler temizlemede kullanılmamalıdır. Çünkü bu maddeler çok hızlı bir şekilde buharlaşarak bulunduğu ortamın sıcaklığını değiştirir ve bazı hatalara yol açarlar 14 Kırılma indisine etki eden faktörler a) ortamın sıcaklığı: sıcaklık yükseldikçe RI düşer. Sıcaklıktaki 1 C lik değişme lik bir fark doğurur. Bu nedenle RI ile birlikte ölçüm sıcaklığını da belirtmek gerekir. b) Kullanılan ışının dalga boyu: Dalga boyu, RI Bu nedenle sabit bir dalga boyunda ölçümlerin yapılması gerekmektedir. RI çalışmalarında, standart bir dalga boyu ve sıcaklık kullanılarak RI ölçülür ve şu şekilde belirtilir: c) Konsantrasyon: RI konsantrasyona bağlı olarak değişir. Zaten RI ile kuru madde veya konsantrasyon tayinlerinin esası da bu temele dayanır. Bunu için hazırlanmış tablolardan yararlanılır. n C D C: sıcaklık; D=λ, sodyumun sarı hattı Refraktometrinin kullanım alanları Gıda analizlerinde kırılma indisinin kullanıldığı pek çok alan bulunmaktadır. Süt, yemeklik yağlar, meyve suları, peynir altı suyu, domates ürünleri, reçel ve şurup gibi gıdaların, % kuru madde, konsantrasyon veya briks değerleri gibi pek çok özellikleri kırılma indisinden yararlanılarak belirlenebilmektedir. 3

4 Yemeklik yağların karakterizasyonu veya saflık kontrolü: örneğin, tereyağının 40 C deki kırılma indisi arasındadır. Bu değer diğer yağlarda daha yüksektir. Dolayısıyla tereyağına başka yağların katılıp katılmadığını anlamak amacıyla RI kullanılabilir. Çünkü sıvı ve katı yağların RI değerleri belli koşullar altında sabittir. RI değeri, yağ asitlerinin doymamışlığı ile de yakından ilgili olduğu için refraktometri yemeklik yağların iyot sayısının belirlenmesi amacıyla da kullanılabilir. Yine yağlarda acılaşmanın bir ölçüsü olarak da RI değerinden faydalanılabilir. Çünkü acılaşma arttıkça, kırılma indisi de artar. Sütün kırılma indisi, 20 C de değerleri arasında değişir. Ancak süte su katıldığı zaman RI de buna paralel olarak düşer. Proteinlerin RI değerleri sabit olduğu için bu yöntemle bazı gıdalarda protein oranlarının tayin edilebilmektedir. Meyve suyu (meyve suyu, pulp, nektar vb) ve şekerli ürünler (reçel, şurup) ile çeşitli domates ürünleri (salça, sos vb) gibi gıdalarda, çözünür kuru madde tayinleri, çok pratik olarak refraktometrelerle yapılmaktadır. POLARİMETRİ Bazı organik ve inorganik kimyasal bileşikler, polarize ışığın düzlemini değiştirebilme özelliğine sahiptir. Böyle bileşiklere optikçe aktif bileşikler denir. Her bir madde veya bileşiğin kendine has bir çevirme derecesi vardır. Maddelerin bu özelliğinden yararlanılarak kimyasal yapı ve konsantrasyon belirleme yöntemlerine polarimetri denilir. Bu teknik kullanılarak, ölçümü yapılabilen optikçe aktif madde veya bileşiklerin polarize ışığı çevirme derecesini tayin etmek amacıyla kullanılan aletlere de polarimetre denilir. Polarize ışın: normal olarak belli bir kaynaktan yayılan ışık, her yöne doğru titreşim gösterir. Eğer bu ışınlar belli bir yöne sevk edilecek olursa, tek bir yönde titreşim gösterirler. Tek yönde hareket eden bu ışınlara polarize ışın denir. Polarimetreler Genel olarak polarimetre 5 bölümden oluşur: 1. ışın kaynağı Polarimetrenin bu bölümü, yeterli kuvvette ve sabit bir dalga boyunda ışın yayan bir lambadır. Bu lamba, Na veya Hg buharı lambaları olabilir Polarizatör: doğal ışığı, polarize ışık haline çevirmek için kullanılan aletlere de polarizatör denilir. 4

5 Na (sarı ışın) 589 nm dalga boyu Hg (yeşil ışın) nm dalga boylu ışınlar kullanılır. Bu ışınlar uygun prizma veya filtrelerle seçilerek polarizöterlere gönderilir. 2. Polarizatör: Polarizatörler doğal ışıktan lineer (doğrusal) polarize ışın elde etmeye yarayan özel prizmalardır. Bu amaçla kullanılan çeşitli prizmalar vardır: Nikol prizması, Glen-Thomson prizması gibi. Plorizatörün yapımında, ışığı çift kırma özelliğine sahip Ca-spar (Ca kalsit) den yapılmış prizmalar kullanılır. Dikdörtgen şeklindeki kristal çapraz şekilde kesilir ve kesilen kısım, aynı yerden kanada balsamı ile tekrar birbirine yapıştırılır. Daha sonra bu kristalin etrafı yansıyan ışınların tutulması amacıyla siyah boya ile kaplanır. Polarizatör adı verilen prizma, polarimetre içinde sabittir, yani hareketli değildir. 3) Numune tüpü uzunluğu 5-40 cm arasında değişen ve iki ucunda (kapak kısımları) ışınların geçmesini sağlayan disklerin bulunduğu vidalı bir cam tüptür. Bazı polarimetrelerde sıcaklığın sabit tutulması amacıyla tüpün etrafında bir su ceketi de bulunmaktadır. Tüp polarizatör ile analizatör arasına yerleştirilmiştir. 4) analizatör: Şekil ve yapısı polarizatör ile aynıdır. Bunların tek farkları; polarizatör sabit; analizatör ise kendi etrafında dönebilme özelliğindedir. Analizatörün bu özelliğinden yararlanılarak okuma işlemi için gerekli olan karanlık ve aydınlık bölgeler elde edilir. Polarizatör ve analizatör olarak kullanılan prizmalar birbirine paralel olduğunda, ışın hiçbir engelle karşılaşmadan analizatöre geldiği için görüş alanı aydınlık olur. Analizatör tekrar çevrilmeye başladığında bu alan kararmaya başlar. Analizatör 90 ve 270 döndürüldüğünde karanlık; 180 ve 360 döndürüldüğünde ise aydınlık alanlar görülür. Sakkarimetreler Okuma sırasında, görüş alanı aydınlıktan karanlığa getirilinceye kadar analizatör çevrilir ve görüş alanı içerisindeki skala üzerinde aydınlığın oluştuğu yerdeki derece, ölçülen örneğin polarize ışığı çevirme derecesidir. Gıda teknolojisi alanında polarimetrenin en fazla kullanıldığı alan şeker endüstrisidir. Bu nedenle doğrudan % şeker konsantrasyonunu belirlemek amacıyla çeşitli polarimetre sistemleri geliştirilmiştir. Genel olarak, polarimetrenin modifikasyonu ile geliştirilen aletlere sakkarimetre denir. 5

6 Örn: Sacchaar 880 ve polaser türü sakkarometreler; farklı dalga boylu ışınlarla, koyu renkli veya bulanık ortamlarda bile çok etkin ölçümler yapabilmektedirler. Koyu renkli örnekler için 880 nm dalga boylu yakın IR ışınları Normal ortamlarda ise 546, 589 ve 633 nm dalga boylu ışınlar kullanılmaktadır. Polarizasyona etki eden faktörler a) Işığın dalga boyu Dalga boyu kısa olan ışınlar, büyük olanlara göre daha fazla çevrilmeye uğrarlar. Dolayısıyla, polarimetrik ölçümlerin, standart bir dalga boyunda bir ışın kullanılarak yapılması gerekir. Bu amaçla en çok 589 nm dalga boyundaki sodyumun sarı ışığı (D hattı) kullanılır. Bunun dışında Hg buharı lambalarından elde eilen ışınlar da (546.1 nm) kullanılabilmektedir. b) ortamın sıcaklığı Ortam sıcaklığının değişimi ile sıvıların yoğunluk ve özgül ağırlıkları da değişir. Bu değişme ile optikçe aktif maddelerin özgül çevirme derecesi de değişmektedir. Genellikle sıcaklık yükseldikçe özgül çevirme derecesi düşer. Dolayısıyla tüm polarimetrik ölçümlerin sabit bir sıcaklıkta yapılması gerekir. Bunun için de 20 C sıcaklık kullanılır. c) Çözücü (solvent) Optikçe aktif cisimlerin ölçüm için çözündürüldüğü çözücünün, optikçe aktif olmasa bile sonucu etkilediği gözlenmiştir. Dolayısıyla karşılaştırma amacıyla yapılan ölçümlerde, sürekli aynı çözeltinin kullanılması gerekmektedir. Ayrıca, çalışmalarda kör deneme ölçümlerinin de yapılarak, sonucun gerçek okuma değerinden çıkarılması gerekmektedir. d) zaman Yapılan araştırmalarda, bir çok şekerin özgül çevirme derecesinin okuma öncesi bekleme ile değişme gösterdiği bulunmuştur. Ölçümü yapılacak maddenin çözeltisi hazırlanır ve bu andan itibaren polarize ışığı çevirme işlemi başlar. Belirli bir süre sonra sabit bir noktaya gelinir ve artık zamanla çevirme derecesi değişmez. İşte bu sabit okumaya son çevirme açısı denilir. Çevirme derecesinin geçen zamana bağlı olarak gösterdiği bu değişmeye mutarotasyon denir. Bu olay indirgen şekerlede görülür, indirgen olmayanlarda mutarotasyon gerçekleşmez Örneğin, α-glukoz ilk hazırlandığı anda lik bir özgül çevime derecesine sahipken, β-glukoz özgül çevirme gösterir. Bu şeker çözeltileri, bir süre bekletildikleri zaman çevirme derecesinde sabitlenir. Çevirme derecesi sabitlendiği anda ölçüm yapılır. Bu değer glukozun özgül çevirme açısını verir. 6

7 e) Tabaka kalınlığı Özgül çevirme derecesini önemli derecede etkilemektedir. Polarize ışına maruz kalan tabaka kalınlığı arttıkça, özgül çevirme derecesinin de arttığı gözlenmiştir. Standart ölçümlerde 10 cm (1dm) lik kalınlık esas alınmıştır. f) Konsantrasyon Özgül çevirme derecesi, eriyikteki madde miktarına göre değişir. Genel olarak konsantrasyon arttıkça spesifik (özgül) çevirme derecesi de artar. Ancak birçok polarimetre 5 ve 20 cm lik tüplerle de ölçüm yapabilmektedir. Dolayısıyla, bu değerin konsantrasyon hesabı formülünde yerine konması gerekmektedir. Konsantrasyon hesaplamaları: Yukarıda sıralanan tüm bu faktörler dikkate alınarak polarimetrik ölçüm için gerekli standart şartlar sağlandığında, her bir optikçe aktif maddenin, belirli bir özgül çevirme dercesine sahip olduğu belirlenmiştir. Özgül (spesifik) çevirme derecesi: optikçe aktif bir maddenin 100 gramının, 100 cm 3 suda eritilerek, 1 dm lik polarizasyon tüpüne doldurulduktan sonra 20 C de sodyumun sarı ışığında (λ: 589 nm, D hattı) polarimetre ile verdiği sapma miktarıdır. [ Buna göre, çözeltilerdeki konsantrasyon veya madde tayini şu formülle gerçekleştirilir. t ] c l: Polarimetre tüpünün uzunluğu (dm) t: Sıcaklık ( o C) c: Optikçe aktif maddenin konsantrasyonu (g/100ml) : Işığın dalga boyu α: Okunan çevirme açısı (derece) Polarimetrenin kullanım alanları: Kalitatif analizler: optikçe aktif maddelerin polarize ışığı çevirme dereceleri kendine özgüdür ve bir çok organik molekülün tanımlanmasında kullanılır. Örneğin, yapısında asitmetrik karbon atomu bulunduran amino asitler, steroidler, alkoloidler, organik asit ve karbonhidratlar için kullanışlı bir kalitatif analiz yöntemidir. Kantitatif analizler: özellikle sakkarimetreler bu amaçla şeker endüstrisinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Çünkü, şeker çözeltilerinin polarize ışığı çevirme dereceleri, bunların konsantrasyonları ile direkt orantılıdır. Konsantrasyon hesabı bölümünde verilen formülün kullanımı dışında, bazı bileşiklerin değişik konsantrasyonları ile çizilen standart eğrilerle de bazı kantitatif tayinler yapılabilmektedir. 7

8 Yapısal analizler: optik rotasyon, moleküler yapı ve özellikleri ile ilgili olarak meydana gelir. Dolayısıyla, yapısı bilinen moleküllerin optik rotasyonu kullanılarak, bilinmeyen moleküller hakkında bir sonuca gidilebilir. 8

Dihidroksiaseton hariç diğer monosakkaritler bir veya birden fazla karbon atomlarının dört bağında dört ayrı atom yada atom grubu bulundurmaktadır.

Dihidroksiaseton hariç diğer monosakkaritler bir veya birden fazla karbon atomlarının dört bağında dört ayrı atom yada atom grubu bulundurmaktadır. Dihidroksiaseton hariç diğer monosakkaritler bir veya birden fazla karbon atomlarının dört bağında dört ayrı atom yada atom grubu bulundurmaktadır. Bu şekildeki karbon atomuna, yani herhangi bir karbon

Detaylı

ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 5 : IŞIK

ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 5 : IŞIK ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 5 : IŞIK C IŞIĞIN KIRILMASI (4 SAAT) 1 Kırılma 2 Kırılma Kanunları 3 Ortamların Yoğunlukları 4 Işık Işınlarının Az Yoğun Ortamdan Çok Yoğun Ortama Geçişi 5 Işık Işınlarının

Detaylı

Laurent polarimetresi Polarimetre polarizör analizör

Laurent polarimetresi Polarimetre polarizör analizör POLARİMETRE 1.1. Polarimetre Polarize ışık düzleminin döndürme açısını ölçmek için kullanılan cihazlara polarimetre denir. Polarimetreler içinde en çok kullanılan Laurent polarimetresidir. Polarimetre

Detaylı

Laboratuvar Tekniği. Adnan Menderes Üniversitesi Tarımsal Biyoteknoloji Bölümü TBY 118 Muavviz Ayvaz (Yrd. Doç. Dr.) 9. Hafta (11.04.

Laboratuvar Tekniği. Adnan Menderes Üniversitesi Tarımsal Biyoteknoloji Bölümü TBY 118 Muavviz Ayvaz (Yrd. Doç. Dr.) 9. Hafta (11.04. Laboratuvar Tekniği Adnan Menderes Üniversitesi Tarımsal Biyoteknoloji TBY 118 Muavviz Ayvaz (Yrd. Doç. Dr.) 9. Hafta (11.04.2014) 1 9. Haftanın Ders İçeriği Beer-Lambert Kanunu Spektrofotometre 2 Beer-Lambert

Detaylı

KUTUPLANMA(POLARİZASYON)

KUTUPLANMA(POLARİZASYON) POLARİMETRE KUTUPLANMA(POLARİZASYON) Bir elektromagnetik dalganın elektrik alan vektörünün doğrultusudur.polarize görüntü mozaiği ışık hareket eden bir dalga veya titreşimdir.yani ışık kendi doğrultusunda

Detaylı

Bölüm 4: X-IŞINLARI DİFRAKSİYONU İLE KANTİTATİF ANALİZ

Bölüm 4: X-IŞINLARI DİFRAKSİYONU İLE KANTİTATİF ANALİZ Malzeme Karakterizasyonu Bölüm 4: X-IŞINLARI DİFRAKSİYONU İLE KANTİTATİF ANALİZ X-IŞINLARI DİFRAKSİYONU (XRD) İLE TEK FAZLI* NUMUNEDE KANTİTAF ANALİZ Kafes parametresinin ölçümü ile kimyasal analiz: Tek

Detaylı

örnek kompartmanı polarizer ışık kaynağı

örnek kompartmanı polarizer ışık kaynağı 1 POLARİMETRİ Ref. e_makaleleri, Enstrümantal Analiz örnek kompartmanı dedektör analizör polarizer ışık kaynağı http://www.antique-microscopes.com/chemistry/laurent_polarimeter.htm Optikce aktiflik, bazı

Detaylı

FİZ201 DALGALAR LABORATUVARI. Dr. F. Betül KAYNAK Dr. Akın BACIOĞLU

FİZ201 DALGALAR LABORATUVARI. Dr. F. Betül KAYNAK Dr. Akın BACIOĞLU FİZ201 DALGALAR LABORATUVARI Dr. F. Betül KAYNAK Dr. Akın BACIOĞLU LASER (Light AmplificaLon by SLmulated Emission of RadiaLon) Özellikleri Koherens (eş fazlı ve aynı uzaysal yönelime sahip), monokromalk

Detaylı

ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ

ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ Spektroskopiye Giriş Yrd. Doç. Dr. Gökçe MEREY SPEKTROSKOPİ Işın-madde etkileşmesini inceleyen bilim dalına spektroskopi denir. Spektroskopi, Bir örnekteki atom, molekül veya iyonların

Detaylı

10. Sınıf. Soru Kitabı. Optik. Ünite. 5. Konu Mercekler. Test Çözümleri. Lazer Işınının Elde Edilmesi

10. Sınıf. Soru Kitabı. Optik. Ünite. 5. Konu Mercekler. Test Çözümleri. Lazer Işınının Elde Edilmesi 10. Sını Soru itabı 4. Ünite Optik 5. onu Mercekler Test Çözümleri azer Işınının Elde Edilmesi 4. Ünite Optik Test 1 in Çözümleri 1. çukur ayna sarı mavi perde ayna Sarı ışık ışınları şekildeki yolu izler.

Detaylı

Mercekler Testlerinin Çözümleri. Test 1 in Çözümleri

Mercekler Testlerinin Çözümleri. Test 1 in Çözümleri 6 Mercekler Testlerinin Çözümleri 1 Test 1 in Çözümleri cisim düzlem ayna görüntü g 1 1. çukur ayna perde M N P ayna mercek mercek sarı mavi g 1 Sarı ışık ışınları şekildeki yolu izler. Mavi ışık kaynağının

Detaylı

Kırılma İndisi yardımıyla yapılan ölçme 1

Kırılma İndisi yardımıyla yapılan ölçme 1 Kırılma İndisi yardımıyla yapılan ölçme 1 KIRILMA İNDİSİ Kırılma indisi gerçekte kimyasal değil, fiziksel bir olaydır. Her gün gözümüzün önündedir. Çay bardağına 45 o açıyla bakarsanız çay kaşığını sıvının

Detaylı

gelen ışın gelme açısı

gelen ışın gelme açısı 1 REFRAKTOMETRİ Ref. e_makaleleri, Enstrümantal Analiz gelen ışın gelme açısı normal 1 M 1, az yoğun ortam 2 kırılma açısı kırılan ışın M 2, çok yoğun ortam n 2 > n 1 varsayılıyor 1 > 2 Şeffaf bir ortamdan

Detaylı

DENEY 2. IŞIK TAYFI VE PRİZMANIN ÇÖZÜNÜRLÜK GÜCÜ

DENEY 2. IŞIK TAYFI VE PRİZMANIN ÇÖZÜNÜRLÜK GÜCÜ DENEY 2. IŞIK TAYFI VE PRİZMANIN ÇÖZÜNÜRLÜK GÜCÜ Amaç: - Kırılma indisi ile dalgaboyu arasındaki ilişkiyi belirleme. - Cam prizmaların çözünürlük gücünü hesaplayabilme. Teori: Bir ortamın kırılma indisi,

Detaylı

1. AMAÇ Işınımla ısı transferi olayının tanıtılması, Stefan-Boltzman kanunun ve ters kare kanunun gösterilmesi.

1. AMAÇ Işınımla ısı transferi olayının tanıtılması, Stefan-Boltzman kanunun ve ters kare kanunun gösterilmesi. IŞINIMLA ISI TRANSFERİ 1. AMAÇ Işınımla ısı transferi olayının tanıtılması, Stefan-Boltzman kanunun ve ters kare kanunun gösterilmesi. 2. TEORİ ÖZETİ Elektromanyetik dalgalar şeklinde veya fotonlar vasıtasıyla

Detaylı

ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 2 : KUVVET VE HAREKET

ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 2 : KUVVET VE HAREKET ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 2 : KUVVET VE HAREKET A BASINÇ VE BASINÇ BİRİMLERİ (5 SAAT) Madde ve Özellikleri 2 Kütle 3 Eylemsizlik 4 Tanecikli Yapı 5 Hacim 6 Öz Kütle (Yoğunluk) 7 Ağırlık 8

Detaylı

GIDALARDA REFRAKTİF İNDEKS VE RENK TAYİNİ

GIDALARDA REFRAKTİF İNDEKS VE RENK TAYİNİ GIDALARDA REFRAKTİF İNDEKS VE RENK TAYİNİ '''Refraktometri''', her ortamın kırılma indisinin farklı olması prensibini kullanarak, konsantrasyon ve madde miktarı gibi tayinleri yapmaya yarayan bir yöntemdir.

Detaylı

ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ

ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ UV-Görünür Bölge Moleküler Absorpsiyon Spektroskopisi Yrd. Doç.Dr. Gökçe MEREY GENEL BİLGİ Çözelti içindeki madde miktarını çözeltiden geçen veya çözeltinin tuttuğu ışık miktarından

Detaylı

GİRİŞ. Işık ışınları bir ortamdan başka bir ortama geçerken yolunu değiştirebilir. Şekil-I

GİRİŞ. Işık ışınları bir ortamdan başka bir ortama geçerken yolunu değiştirebilir. Şekil-I TEŞEKKÜR Bu projeyi hazırlamamızda bize yardımcı olan fizik öğretmenimiz Olcay Nalbantoğlu na ve çalışmalarımızda bize tüm olanaklarını sunan okulumuza teşekkür ederiz. GİRİŞ Işık ışınları bir ortamdan

Detaylı

Km/sn IŞIĞIN KIRILMASI. Gelen ışın. Kırılan ışın

Km/sn IŞIĞIN KIRILMASI. Gelen ışın. Kırılan ışın Işık: Görmemizi sağlayan bir enerji türüdür. Doğrusal yolla yayılır ve yayılmak için maddesel ortama ihtiyacı yoktur. Işınlar ortam değiştirdiklerinde; *Süratleri *Yönleri *Doğrultuları değişebilir Işık

Detaylı

FİZ209A OPTİK LABORATUVARI DENEY KILAVUZU

FİZ209A OPTİK LABORATUVARI DENEY KILAVUZU T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ GAZİ EĞİTİM FAKÜLTESİ ORTAÖĞRETİM FEN VE MATEMATİK ALANLARI EĞİTİMİ BÖLÜMÜ FİZİK EĞİTİMİ ANABİLİM DALI FİZ209A OPTİK LABORATUVARI DENEY KILAVUZU TÇ 2007 & ҰǓ 2012 Öğrencinin Adı

Detaylı

MADDE VE IŞIK saydam maddeler yarı saydam maddeler saydam olmayan

MADDE VE IŞIK saydam maddeler yarı saydam maddeler saydam olmayan IŞIK Görme olayı ışıkla gerçekleşir. Cisme gelen ışık, cisimden yansıyarak göze gelirse cisim görünür. Ama bu cisim bir ışık kaynağı ise, hangi ortamda olursa olsun, çevresine ışık verdiğinden karanlıkta

Detaylı

Fiziksel özellikleri her yerde aynı olan (homojen) karışımlara çözelti denir. Bir çözeltiyi oluşturan her bir maddeye çözeltinin bileşenleri denir.

Fiziksel özellikleri her yerde aynı olan (homojen) karışımlara çözelti denir. Bir çözeltiyi oluşturan her bir maddeye çözeltinin bileşenleri denir. GENEL KİMYA 1 LABORATUARI ÇALIŞMA NOTLARI DENEY: 8 ÇÖZELTİLER Dr. Bahadır KESKİN, 2011 @ YTÜ Fiziksel özellikleri her yerde aynı olan (homojen) karışımlara çözelti denir. Bir çözeltiyi oluşturan her bir

Detaylı

BÖLÜM 7. ENSTRÜMENTAL ANALİZ YÖNTEMLERİ Doç.Dr. Ebru Şenel

BÖLÜM 7. ENSTRÜMENTAL ANALİZ YÖNTEMLERİ Doç.Dr. Ebru Şenel BÖLÜM 7. ENSTRÜMENTAL ANALİZ YÖNTEMLERİ 1. SPEKTROSKOPİ Bir örnekteki atom, molekül veya iyonların bir enerji düzeyinden diğerine geçişleri sırasında absorplanan veya yayılan elektromanyetik ışımanın,

Detaylı

DENEY 3. MADDENİN ÜÇ HALİ: NİTEL VE NİCEL GÖZLEMLER Sıcaklık ilişkileri

DENEY 3. MADDENİN ÜÇ HALİ: NİTEL VE NİCEL GÖZLEMLER Sıcaklık ilişkileri DENEY 3 MADDENİN ÜÇ HALİ: NİTEL VE NİCEL GÖZLEMLER Sıcaklık ilişkileri AMAÇ: Maddelerin üç halinin nitel ve nicel gözlemlerle incelenerek maddenin sıcaklık ile davranımını incelemek. TEORİ Hal değişimi,

Detaylı

ELEMENTLER VE BİLEŞİKLER

ELEMENTLER VE BİLEŞİKLER ELEMENTLER VE BİLEŞİKLER 1- Elementler ve Elementlerin Özellikleri a) ELEMENTLER Aynı cins atomlardan oluşan, fiziksel ya da kimyasal yollarla kendinden daha basit ve farklı maddelere ayrılamayan saf maddelere

Detaylı

KUTUPLANMA (Polarizasyon) Düzlem elektromanyetik dalgaların kutuplanması

KUTUPLANMA (Polarizasyon) Düzlem elektromanyetik dalgaların kutuplanması KUTUPLANMA (Polarizasyon) Kutuplanma enine dalgaların bir özelliğidir. Ancak burada mekanik dalgaların kutuplanmasını ele almayacağız. Elektromanyetik dalgaların kutuplanmasını inceleyeceğiz. Elektromanyetik

Detaylı

SPEKTROSKOPİ. Spektroskopi ile İlgili Terimler

SPEKTROSKOPİ. Spektroskopi ile İlgili Terimler SPEKTROSKOPİ Spektroskopi ile İlgili Terimler Bir örnekteki atom, molekül veya iyonlardaki elektronların bir enerji düzeyinden diğerine geçişleri sırasında absorplanan veya yayılan elektromanyetik ışımanın,

Detaylı

ELEMENT VE BİLEŞİKLER

ELEMENT VE BİLEŞİKLER ELEMENT VE BİLEŞİKLER 1- Elementler ve Elementlerin Özellikleri: a) Elementler: Aynı cins atomlardan oluşan, fiziksel ya da kimyasal yollarla kendinden daha basit ve farklı maddelere ayrılamayan saf maddelere

Detaylı

SICAKLIK NEDİR? Sıcaklık termometre

SICAKLIK NEDİR? Sıcaklık termometre SICAKLIK NEDİR? Sıcaklık maddedeki moleküllerin hareket hızları ile ilgilidir. Bu maddeler için aynı veya farklı olabilir. Yani; Sıcaklık ortalama hızda hareket eden bir molekülün hareket (kinetik) enerjisidir.

Detaylı

MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ. Nazife ALTIN Bayburt Üniversitesi, Eğitim Fakültesi

MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ. Nazife ALTIN Bayburt Üniversitesi, Eğitim Fakültesi MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ Bayburt Üniversitesi, Eğitim Fakültesi www.nazifealtin.wordpress.com MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ Bir maddeyi diğerlerinden ayırmamıza ve ayırdığımız maddeyi tanımamıza

Detaylı

Toprakta Kireç Tayini

Toprakta Kireç Tayini Toprakta Kireç Tayini Toprakta kireç tayininde genellikle kalsimetre düzeneği kullanılır ve % kireç miktarı CaCO 3 cinsinden ifade edilir. Elde edilen veriler doğrultusunda toprakların kireç içeriğine

Detaylı

MALZEME ANA BİLİM DALI Malzeme Laboratuvarı Deney Föyü. Deneyin Adı: Malzemelerde Sertlik Deneyi. Deneyin Tarihi:

MALZEME ANA BİLİM DALI Malzeme Laboratuvarı Deney Föyü. Deneyin Adı: Malzemelerde Sertlik Deneyi. Deneyin Tarihi: Deneyin Adı: Malzemelerde Sertlik Deneyi Deneyin Tarihi:13.03.2014 Deneyin Amacı: Malzemelerin sertliğinin ölçülmesi ve mukavemetleri hakkında bilgi edinilmesi. Teorik Bilgi Sertlik, malzemelerin plastik

Detaylı

1 1. LABORATUVAR MALZEMELERİ MEMBRAN FİLTRASYON YÖNTEMİ...

1 1. LABORATUVAR MALZEMELERİ MEMBRAN FİLTRASYON YÖNTEMİ... İÇİNDEKİLER Sayfa No GİRİŞ... 1 1. LABORATUVAR MALZEMELERİ... 3 2. MEMBRAN FİLTRASYON YÖNTEMİ... 19 2.1. Membran Filtrasyon Yönteminin Temel Prensibi... 19 2.1.1. Besiyeri Seçimi... 19 2.1.2. Sonuçların

Detaylı

ÖĞRENME ALANI: Kuvvet ve Hareket 2.ÜNİTE: Kaldırma Kuvveti ve Basınç. Kaldırma Kuvveti

ÖĞRENME ALANI: Kuvvet ve Hareket 2.ÜNİTE: Kaldırma Kuvveti ve Basınç. Kaldırma Kuvveti ÖĞRENME ALANI: Kuvvet ve Hareket 2.ÜNİTE: Kaldırma Kuvveti ve Basınç Kaldırma Kuvveti - Dünya, üzerinde bulunan bütün cisimlere kendi merkezine doğru çekim kuvveti uygular. Bu kuvvete yer çekimi kuvveti

Detaylı

TURUNCU RENGĐN DANSI NASIL OLUR?

TURUNCU RENGĐN DANSI NASIL OLUR? KĐMYA EĞĐE ĞĐTĐM M SEMĐNER NERĐ PROF. DR. ĐNCĐ MORGĐL TURUNCU RENGĐN DANSI NASIL OLUR? HAZIRLAYAN: GÜLÇĐN YALLI KONU: ÇÖZELTĐLER KONU BAŞLIĞI: TURUNCU RENGĐN DANSI NASIL OLUR? ÇÖZELTĐLER Fiziksel özellikleri

Detaylı

30 Mercekler. Test 1 in Çözümleri

30 Mercekler. Test 1 in Çözümleri 0 Mercekler Test in Çözümleri.. Mercek gibi, ışığı kırarak geçiren optik sistemlerinde ava ve su içindeki odak uzaklıkları arklıdır. Mercek suyun içine alındığında avaya göre odak uzaklığı büyür. Aynalarda

Detaylı

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ORGANİK KİMYA LABORATUVARI DENEY 8 : YÜZEY GERİLİMİNİN BELİRLENMESİ

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ORGANİK KİMYA LABORATUVARI DENEY 8 : YÜZEY GERİLİMİNİN BELİRLENMESİ ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ORGANİK KİMYA LABORATUVARI DENEY 8 : YÜZEY GERİLİMİNİN BELİRLENMESİ DENEYİN AMACI Gazlarda söz konusu olmayan yüzey gerilimi sıvı

Detaylı

OPTİK. Işık Nedir? Işık Kaynakları

OPTİK. Işık Nedir? Işık Kaynakları OPTİK Işık Nedir? Işığı yaptığı davranışlarla tanırız. Işık saydam ortamlarda yayılır. Işık foton denilen taneciklerden oluşur. Fotonların belirli bir dalga boyu vardır. Bazı fiziksel olaylarda tanecik,

Detaylı

MADDENiN HÂLLERi ve ISI ALISVERiSi

MADDENiN HÂLLERi ve ISI ALISVERiSi MADDENiN HÂLLERi ve ISI ALISVERiSi Maddenin en küçük yapı taşının atom olduğunu biliyoruz. Maddeler, atomlardan ya da atomların bir araya gelmesiyle oluşan moleküllerden meydana gelmiştir. Şimdiye kadar

Detaylı

OPTİK Işık Nedir? Işık Kaynakları Işık Nasıl Yayılır? Tam Gölge - Yarı Gölge güneş tutulması

OPTİK Işık Nedir? Işık Kaynakları Işık Nasıl Yayılır? Tam Gölge - Yarı Gölge güneş tutulması OPTİK Işık Nedir? Işığı yaptığı davranışlarla tanırız. Işık saydam ortamlarda yayılır. Işık foton denilen taneciklerden oluşur. Fotonların belirli bir dalga boyu vardır. Bazı fiziksel olaylarda tanecik,

Detaylı

32 Mercekler. Test 1 in Çözümleri

32 Mercekler. Test 1 in Çözümleri 3 ercekler Test in Çözümleri 3.. ercek gibi, ışığı kırarak geçiren optik sistemlerinde hava ve su içindeki odak uzaklıkları arklıdır. ercek suyun içine alındığında havaya göre odak uzaklığı büyür. Aynalarda

Detaylı

GENEL KİMYA. Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM

GENEL KİMYA. Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM GENEL KİMYA MOLEKÜLLER ARASI KUVVETLER Moleküller Arası Kuvvetler Yüksek basınç ve düşük sıcaklıklarda moleküller arası kuvvetler gazları ideallikten saptırır. Moleküller arası kuvvetler molekülde kalıcı

Detaylı

Işığın Kırılması Testlerinin Çözümleri. Test 1 in Çözümleri. 4. X ışını tam yansımaya uğradığına göre, n 1. dir. Y ışını n 3. yaklaştığına göre, n 2

Işığın Kırılması Testlerinin Çözümleri. Test 1 in Çözümleri. 4. X ışını tam yansımaya uğradığına göre, n 1. dir. Y ışını n 3. yaklaştığına göre, n 2 4 Işığın ırılması Testlerinin Çözümleri 1 Test 1 in Çözümleri 1. I ışını P noktasına normal doğrultunda geldiği için kırılmadan geçmiştir. P nin geçişi doğrudur. O noktasında normalden uzaklaşarak kırılmıştır.

Detaylı

GIDA ve TARIM KİMYASI LABORATUVARI TEST VE ANALİZLERİ - 2015

GIDA ve TARIM KİMYASI LABORATUVARI TEST VE ANALİZLERİ - 2015 BİTKİSEL VE HAYVANSAL YAĞ ANALİZLERİ GT 1 KIRILMA İNDİSİ TS 4960 EN ISO 6320 50 GT 2 ÖZGÜL AĞIRLIK (YOĞUNLUK) TS 4959 40 GT 3 İYOT SAYISI (Katı ve Sıvı Yağlarda) EN ISO 3961 60 GT 4 İYOT SAYISI (Ekstre

Detaylı

GIDALARIN BAZI FİZİKSEL NİTELİKLERİ

GIDALARIN BAZI FİZİKSEL NİTELİKLERİ GIDALARIN BAZI FİZİKSEL NİTELİKLERİ 1 Gıdaların bazı fiziksel özellikleri: Yoğunluk Özgül ısı Viskozite Gıdaların kimyasal bileşimi ve fiziksel yapılarına bağlı olarak BELLİ SINIRLARDA DEĞİŞİR!!! Kimyasal

Detaylı

Soğutma Teknolojisi Bahar Y.Y. Prof. Dr. Ayla Soyer Gıdaların Dondurularak Muhafazası

Soğutma Teknolojisi Bahar Y.Y. Prof. Dr. Ayla Soyer Gıdaların Dondurularak Muhafazası Soğutma Teknolojisi Bahar Y.Y. Prof. Dr. Ayla Soyer Gıdaların Dondurularak Muhafazası İçerik Gıda dondurma ve donma olayı Gıda dondurma sistemleri 1 GIDALARIN DONDURULARAK MUHAFAZASI Bir gıdanın donması,

Detaylı

Maddeye dışarıdan ısı verilir yada alınırsa maddenin sıcaklığı değişir. Dışarıdan ısı alan maddenin Kinetik Enerjisi dolayısıyla taneciklerinin

Maddeye dışarıdan ısı verilir yada alınırsa maddenin sıcaklığı değişir. Dışarıdan ısı alan maddenin Kinetik Enerjisi dolayısıyla taneciklerinin Maddeye dışarıdan ısı verilir yada alınırsa maddenin sıcaklığı değişir. Dışarıdan ısı alan maddenin Kinetik Enerjisi dolayısıyla taneciklerinin titreşim hızı artar. Tanecikleri bir arada tutan kuvvetler

Detaylı

BÖLÜM 1: TEMEL KAVRAMLAR

BÖLÜM 1: TEMEL KAVRAMLAR Sistem ve Hal Değişkenleri Üzerinde araştırma yapmak üzere sınırladığımız bir evren parçasına sistem, bu sistemi çevreleyen yere is ortam adı verilir. İzole sistem; Madde ve her türden enerji akışına karşı

Detaylı

Meteoroloji. IX. Hafta: Buharlaşma

Meteoroloji. IX. Hafta: Buharlaşma Meteoroloji IX. Hafta: Buharlaşma Hidrolojik döngünün önemli bir unsurunu oluşturan buharlaşma, yeryüzünde sıvı ve katı halde farklı şekil ve şartlarda bulunan suyun meteorolojik faktörlerin etkisiyle

Detaylı

KANTİTATİF ANALİTİK KİMYA PRATİKLERİ

KANTİTATİF ANALİTİK KİMYA PRATİKLERİ KANTİTATİF ANALİTİK KİMYA PRATİKLERİ Kantitatif analiz yöntemleri, maddenin miktar tayinlerine dayalı analiz yöntemleridir. Günümüzde miktar tayinine yönelik birçok yöntem bilinmektedir. Pratik çalışmalarda

Detaylı

10. HAFTA PARTİKÜL BÜYÜKLÜĞÜ TAYİN YÖNTEMLERİ

10. HAFTA PARTİKÜL BÜYÜKLÜĞÜ TAYİN YÖNTEMLERİ 10. HAFTA PARTİKÜL BÜYÜKLÜĞÜ TAYİN YÖNTEMLERİ YÖNTEM Elek Analizi Optik Mikroskop YÖNTEMİN DAYANDIĞI PRENSİP Geometrik esas PARAMETRE / DAĞILIM Elek Çapı / Ağırlık Martin, Feret ve İzdüşüm alan Çap / Sayı

Detaylı

Paylaşılan elektron ya da elektronlar, her iki çekirdek etrafında dolanacaklar, iki çekirdek arasındaki bölgede daha uzun süre bulundukları için bu

Paylaşılan elektron ya da elektronlar, her iki çekirdek etrafında dolanacaklar, iki çekirdek arasındaki bölgede daha uzun süre bulundukları için bu 4.Kimyasal Bağlar Kimyasal Bağlar Aynı ya da farklı cins atomları bir arada tutan kuvvetlere kimyasal bağlar denir. Pek çok madde farklı element atomlarının birleşmesiyle meydana gelmiştir. İyonik bağ

Detaylı

ELASTİK DALGA YAYINIMI

ELASTİK DALGA YAYINIMI ELASTİK DALGA YAYINIMI (016-10. Ders) Prof.Dr. Eşref YALÇINKAYA Geçtiğimiz ders; Cisim dalgaları (P ve S) Tabakalı ortamda yayılan sismik dalgalar Snell kanunu Bu derste; Yüzey dalgaları (Rayleigh ve Love)

Detaylı

PRİZMALAR VE RENKLER BÖLÜM 7. Test. Prizmalar ÇÖZÜMLER

PRİZMALAR VE RENKLER BÖLÜM 7. Test. Prizmalar ÇÖZÜMLER PRİMAAR VE RENER BÖÜM 7 Test ÇÖÜMER Prizmalar ortamından ortamına geçişte sınır açısı 5 den küçük, M den ye geçişte sınır açısı 5 dir ortamından ortamına ışın geçememiş, M den ye geçişte yüzey üzerinde

Detaylı

Continuous Spectrum continued

Continuous Spectrum continued fftinsaat.com Continuous Spectrum continued Hotter objects Shift toward this end Longer wavelength Shorter wavelength Cooler objects Shift toward this end Discrete Spectrum Absorption Ex: stars, planets

Detaylı

Katı ve Sıvıların Isıl Genleşmesi

Katı ve Sıvıların Isıl Genleşmesi Katı ve Sıvıların Isıl Genleşmesi 1 Isınan cisimlerin genleşmesi, onları meydana getiren atom ve moleküller arası uzaklıkların sıcaklık artışı ile artmasındandır. Bu olayı anlayabilmek için, Şekildeki

Detaylı

OPTİK ÇEVİRME DAĞILIMI VE DAİRESEL DİKROİZM

OPTİK ÇEVİRME DAĞILIMI VE DAİRESEL DİKROİZM 1 OPTİK ÇEVİRME DAĞILIMI VE DAİRESEL DİKROİZM Ref. e_makaleleri, Enstrümantal Analiz Optik çevirme dağılımı ve dairesel dikroizm, her ikisi de, dairesel polarize ışının optikce aktif taneciklerle etkileşimine

Detaylı

KOROZYON. Teorik Bilgi

KOROZYON. Teorik Bilgi KOROZYON Korozyon, metalik malzemelerin içinde bulundukları ortamla reaksiyona girmeleri sonucu, dışardan enerji vermeye gerek olmadan, doğal olarak meydan gelen olaydır. Metallerin büyük bir kısmı su

Detaylı

Yüzey Gerilimi ve Temas Açısı Ölçümü

Yüzey Gerilimi ve Temas Açısı Ölçümü Yüzey Gerilimi ve Temas Açısı Ölçümü Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü 1 1. Amaç Yapılacak olan deneyin temel amacı, farklı sıvıların yüzey gerilimlerinin ve farklı yüzeylerin temas

Detaylı

GIDALARIN BAZI FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ

GIDALARIN BAZI FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ GIDALARIN BAZI FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ Gıdalara uygulanan çeşitli işlemlere ilişkin bazı hesaplamalar için, gıdaların bazı fiziksel özelliklerini yansıtan sayısal değerlere gereksinim bulunmaktadır. Gıdaların

Detaylı

32 Mercekler. Test 1 in Çözümleri

32 Mercekler. Test 1 in Çözümleri Mercekler Test in Çözümleri. Mercek gibi ışığı kırarak geçiren optik sistemlerinde hava ve su içindeki odak uzaklıkları arklıdır. Mercek suyun içine alındığında havaya göre odak uzaklığı büyür. Aynalarda

Detaylı

Işığın izlediği yol : Işık bir doğru boyunca km/saniye lik bir hızla yol alır.

Işığın izlediği yol : Işık bir doğru boyunca km/saniye lik bir hızla yol alır. IŞIK VE SES Işık ve ışık kaynakları : Çevreyi görmemizi sağlayan enerji kaynağına ışık denir. Göze gelen ışık ya bir cisim tarafından oluşturuluyordur ya da bir cisim tarafından yansıtılıyordur. Göze gelen

Detaylı

KARIŞIMLAR. Birden çok maddenin kimyasal bağ oluşturmadan bir arada bulunmasıyla meydana gelen mad-delere karışım denir.

KARIŞIMLAR. Birden çok maddenin kimyasal bağ oluşturmadan bir arada bulunmasıyla meydana gelen mad-delere karışım denir. KARIŞIMLAR Birden çok maddenin kimyasal bağ oluşturmadan bir arada bulunmasıyla meydana gelen mad-delere karışım denir. 1-HETEROJEN KARIŞIMLAR (ADİ KARIŞIMLAR) Karışımı oluşturan maddeler karışımın her

Detaylı

MADDENİN HALLERİ VE ISI ALIŞ-VERİŞİ

MADDENİN HALLERİ VE ISI ALIŞ-VERİŞİ MADDENİN HALLERİ VE ISI ALIŞ-VERİŞİ Maddeler doğada katı - sıvı - gaz olmak üzere 3 halde bulunurlar. Maddenin halini tanecikleri arasındaki çekim kuvveti belirler. Tanecikler arası çekim kuvveti maddeler

Detaylı

FARMAKOGNOZİ II UYGULAMA İYOT İNDEKSİ TAYİNİ PEROKSİT SAYISI TAYİNİ ASİTLİK İNDEKSİ TAYİNİ SABUNLAŞMA İNDEKSİTAYİNİ

FARMAKOGNOZİ II UYGULAMA İYOT İNDEKSİ TAYİNİ PEROKSİT SAYISI TAYİNİ ASİTLİK İNDEKSİ TAYİNİ SABUNLAŞMA İNDEKSİTAYİNİ FARMAKOGNOZİ II UYGULAMA İYOT İNDEKSİ TAYİNİ PEROKSİT SAYISI TAYİNİ ASİTLİK İNDEKSİ TAYİNİ SABUNLAŞMA İNDEKSİTAYİNİ GİRİŞ Lipitleri içeren droglardan, farmakognozi yönünden en önemli olanları sabit yağlardır.

Detaylı

DALGALAR. Su Dalgaları

DALGALAR. Su Dalgaları DALGALAR Su Dalgaları Su Dalgaları Su dalgalarının özellikleri tabanı cam olan ve içinde su bulunan dalga leğeni yardımıyla incelenir. Eğer kaynak noktasal ise oluşan dalga dairesel; eğer kaynak düz bir

Detaylı

Isı Cisimleri Hareket Ettirir

Isı Cisimleri Hareket Ettirir Isı Cisimleri Hareket Ettirir Yakıtların oksijenle birleşerek yanması sonucunda oluşan ısı enerjisi harekete dönüşebilir. Yediğimiz besinler enerji verir. Besinlerden sağladığımız bu enerji ısı enerjisidir.

Detaylı

TEMEL İŞLEMLER VE UYGULAMALARI Prof.Dr. Salim ASLANLAR

TEMEL İŞLEMLER VE UYGULAMALARI Prof.Dr. Salim ASLANLAR 1. ÖLÇME TEKNİĞİ Bilinen bir değer ile bilinmeyen bir değerin karşılaştırılmasına ölçme denir. Makine parçalarının veya yapılan herhangi işin görevini yapabilmesi için istenen ölçülerde olması gerekir.

Detaylı

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN İŞLETME LABORATUVARI. (2014-2015 Bahar Dönemi) BÖHME AŞINMA DENEYİ

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN İŞLETME LABORATUVARI. (2014-2015 Bahar Dönemi) BÖHME AŞINMA DENEYİ KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN İŞLETME LABORATUVARI (2014-2015 Bahar Dönemi) BÖHME AŞINMA DENEYİ Amaç ve Genel Bilgiler: Kayaç ve beton yüzeylerinin aşındırıcı maddelerle

Detaylı

MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ

MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ MADDE Madde kütlesi, hacmi ve eylemsizliği olan her şeydir. Maddenin aynı zamanda kütlesi hacmi vardır. Maddenin üç fiziksel hali vardır: Katı, sıvı, gaz. HACİM Her maddenin

Detaylı

DENEY 3. IŞIĞIN POLARİZASYONU. Amaç: - Analizörün pozisyonunun bir fonksiyonu olarak düzlem polarize ışığın yoğunluğunu ölçmek.

DENEY 3. IŞIĞIN POLARİZASYONU. Amaç: - Analizörün pozisyonunun bir fonksiyonu olarak düzlem polarize ışığın yoğunluğunu ölçmek. DENEY 3. IŞIĞIN POLARİZASYONU Amaç: - Analizörün pozisyonunun bir fonksiyonu olarak düzlem polarize ışığın yoğunluğunu ölçmek. - Analizörün arkasındaki ışık yoğunluğunu, λ / 4 plakanın optik ekseni ile

Detaylı

ALKOLLÜ ĐÇKĐLERDE REFRAKTOMETRĐK YÖNTEMLE ETANOL TAYĐNĐ

ALKOLLÜ ĐÇKĐLERDE REFRAKTOMETRĐK YÖNTEMLE ETANOL TAYĐNĐ ALKOLLÜ ĐÇKĐLERDE REFRAKTOMETRĐK YÖNTEMLE ETANOL TAYĐNĐ Asuhan Cavrar, Feyza Nur Sevindik, Gizem Çarıkçı, Hayriye Hande Müyesser, Đlkin Aydın, Đlksen Işık, Đsmet Emre Eralp Đstanbul Teknik Üniversitesi,

Detaylı

FİZİKSEL ANALİZ LABORATUAR BİRİMİ ANALİZ LİSTESİ

FİZİKSEL ANALİZ LABORATUAR BİRİMİ ANALİZ LİSTESİ in Adı Matriks Metot Cihaz 1 1000 Dane Ağırlığı Tayini Tahıl ve Baklagiller TS EN ISO 520 Nisan 2011 1 gün 27.00 2 3 4 Ayranda Yoğunluk Tayini İncelik Derecesinin Tayini (Öğütülmüş Baharat) Baharatlarda

Detaylı

mercek ince kenarlı (yakınsak) mercekler kalın kenarlı (ıraksak) mercekle odak noktası odak uzaklığı

mercek ince kenarlı (yakınsak) mercekler kalın kenarlı (ıraksak) mercekle odak noktası odak uzaklığı MERCEKLER Mercekler mikroskoptan gözlüğe, kameralardan teleskoplara kadar pek çok optik araçta kullanılır. Mercekler genelde camdan ya da sert plastikten yapılan en az bir yüzü küresel araçlardır. Cisimlerin

Detaylı

Optik Mikroskop (OM) Ya Y pıs ı ı ı ve v M erc r e c kle l r

Optik Mikroskop (OM) Ya Y pıs ı ı ı ve v M erc r e c kle l r Optik Mikroskop (OM) Yapısı ve Mercekler Optik Mikroskopi Malzemelerin mikro yapısını incelemek için kullanılan en yaygın araç Kullanıldığı yerler Ürün geliştirme, malzeme işleme süreçlerinde kalite kontrolü

Detaylı

Total protein miktarının bilinmesi şarttır:

Total protein miktarının bilinmesi şarttır: Total protein miktarının bilinmesi şarttır: protein veriminin belirlenmesi saflık kontrolu deneylerin optimizasyonu spesifik aktivite tayini ve saflaştırma derecesinin belirlenmesi (enzimler için) KULLANILAN

Detaylı

3. K. Yanıt B dir. Nihat Bilgin Yayıncılık. v 1 5.

3. K. Yanıt B dir. Nihat Bilgin Yayıncılık. v 1 5. 4 şığın ırılması Test Çözümleri Test 'in Çözümleri.. cam şık az yoğun ortamdan çok yoğun ortama geçerken normale yaklaşarak kırılır. Bu nedenle dan cama geçen ışık şekildeki gibi kırılmalıdır. anıt B şık

Detaylı

Makine Mühendisliği İçin Elektrik-Elektronik Bilgisi. Ders Notu-2 Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Ahmet DUMLU

Makine Mühendisliği İçin Elektrik-Elektronik Bilgisi. Ders Notu-2 Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Ahmet DUMLU Makine Mühendisliği İçin Elektrik-Elektronik Bilgisi Ders Notu-2 Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Ahmet DUMLU DİRENÇLER Direnci elektrik akımına gösterilen zorluk olarak tanımlayabiliriz. Bir iletkenin elektrik

Detaylı

BİYOKİMYAYA GİRİŞ: ATOM, MOLEKÜL, ORGANİK BİLEŞİKLER

BİYOKİMYAYA GİRİŞ: ATOM, MOLEKÜL, ORGANİK BİLEŞİKLER BİYOKİMYAYA GİRİŞ: ATOM, MOLEKÜL, ORGANİK BİLEŞİKLER Biyokimyanın tanımı yaşamın temel kimyası ile ilgilenen bilim dalı (Bios, Yunancada yaşam demektir.) canlı sistemin yapısını ve fonksiyonlarını kimyasal

Detaylı

2016 Yılı Buharlaşma Değerlendirmesi

2016 Yılı Buharlaşma Değerlendirmesi 2016 Yılı Buharlaşma Değerlendirmesi GİRİŞ Tabiatta suyun hidrolojik çevriminin önemli bir unsurunu teşkil eden buharlaşma, yeryüzünde sıvı ve katı halde değişik şekil ve şartlarda bulunan suyun meteorolojik

Detaylı

ÇÖZELTİLERİN KOLİGATİF ÖZELLİKLERİ

ÇÖZELTİLERİN KOLİGATİF ÖZELLİKLERİ ÇÖZELTİLERİN KOLİGATİF ÖZELLİKLERİ Çözeltilerin sadece derişimine bağlı olarak değişen özelliklerine koligatif özellikler denir. Buhar basıncı düşmesi, Kaynama noktası yükselmesi, Donma noktası azalması

Detaylı

2. Ayırma Gücü Ayırma gücü en yakın iki noktanın birbirinden net olarak ayırt edilebilmesini belirler.

2. Ayırma Gücü Ayırma gücü en yakın iki noktanın birbirinden net olarak ayırt edilebilmesini belirler. DENEYİN ADI: Işık Mikroskobu DENEYİN AMACI: Metallerin yapılarını incelemek için kullanılan metal ışık mikroskobunun tanıtılması ve metalografide bunun uygulamasına ilişkin önemli konulara değinilmesi.

Detaylı

ALKANLAR FİZİKSEL VE KİMYASAL ÖZELLİKLERİ

ALKANLAR FİZİKSEL VE KİMYASAL ÖZELLİKLERİ ALKANLAR FİZİKSEL VE KİMYASAL ÖZELLİKLERİ ALKANLAR Alkanların Fiziksel Özellikleri Alkan bileşikleri apolar yapılı moleküllerden oluşur. Bu yüzden molekülleri arasında zayıf London kuvvetleri bulunmaktadır.

Detaylı

METEOROLOJİ. IV. HAFTA: Hava basıncı

METEOROLOJİ. IV. HAFTA: Hava basıncı METEOROLOJİ IV. HAFTA: Hava basıncı HAVA BASINCI Tüm cisimlerin olduğu gibi havanın da bir ağırlığı vardır. Bunu ilk ortaya atan Aristo, deneyleriyle ilk ispatlayan Galileo olmuştur. Havanın sahip olduğu

Detaylı

İletkenlik, maddenin elektrik akımını iletebilmesinin ölçüsüdür.

İletkenlik, maddenin elektrik akımını iletebilmesinin ölçüsüdür. İletkenlik, maddenin elektrik akımını iletebilmesinin ölçüsüdür. C= 1/R dir. Yani direncin tersidir. Birimi S.m -1 dir. (Siemens birimi Alman bilim insanı ve mucit Werner von Siemens e ithafen verilmiştir)

Detaylı

SIVILAR YÜZEY GERİLİMİ. Bir sıvı içindeki molekül diğer moleküller tarafından sarılmıştır. Her yöne eşit kuvvetle çekilir.daha düşük enerjilidir.

SIVILAR YÜZEY GERİLİMİ. Bir sıvı içindeki molekül diğer moleküller tarafından sarılmıştır. Her yöne eşit kuvvetle çekilir.daha düşük enerjilidir. SIVILAR YÜZEY GERİLİMİ Bir sıvı içindeki molekül diğer moleküller tarafından sarılmıştır. Her yöne eşit kuvvetle çekilir.daha düşük enerjilidir. Yüzeydeki molekül için durum farklıdır Her yönde çekilmediklerinden

Detaylı

Isı transferi (taşınımı)

Isı transferi (taşınımı) Isı transferi (taşınımı) Isı: Sıcaklık farkı nedeniyle bir maddeden diğerine transfer olan bir enerji formudur. Isı transferi, sıcaklık farkı nedeniyle maddeler arasında meydana gelen enerji taşınımını

Detaylı

c harfi ile gösterilir. Birimi J/g C dir. 1 g suyun sıcaklığını 1 C arttırmak için 4,18J ısı vermek gerekir

c harfi ile gösterilir. Birimi J/g C dir. 1 g suyun sıcaklığını 1 C arttırmak için 4,18J ısı vermek gerekir Saf bir maddenin 1 gramının sıcaklığını 1 C değiştirmek için alınması gereken ya da verilmesi gereken ısı miktarına ÖZ ISI denir. Öz ısı saf maddeler için ayırt edici bir özelliktir. Birimi J/g C dir.

Detaylı

SICAKLIK NEDİR? Sıcaklık termometre

SICAKLIK NEDİR? Sıcaklık termometre SICAKLIK NEDİR? Sıcaklık maddedeki moleküllerin hareket hızları ile ilgilidir. Bu maddeler için aynı veya farklı olabilir. Yani; Sıcaklık ortalama hızda hareket eden bir molekülün hareket (kinetik) enerjisidir.

Detaylı

KALDIRMA KUVVETİ. A) Sıvıların kaldırma kuvveti. B) Gazların kaldırma kuvveti

KALDIRMA KUVVETİ. A) Sıvıların kaldırma kuvveti. B) Gazların kaldırma kuvveti KALDIRMA KUVVETİ Her cisim, dünyanın merkezine doğru bir çekim kuvvetinin etkisindedir. Buna rağmen su yüzeyine bırakılan, tahta takozun ve gemilerin batmadığını, bazı balonların da havada, yukarı doğru

Detaylı

TEOG Hazırlık Föyü Isı ve Sıcaklık

TEOG Hazırlık Föyü Isı ve Sıcaklık Isı * Bir enerji türüdür. * Kalorimetre kabı ile ölçülür. * Birimi kalori (cal) veya Joule (J) dür. * Bir maddeyi oluşturan taneciklerin toplam hareket enerjisidir. Sıcaklık * Enerji değildir. Hissedilen

Detaylı

Bu metotta, toprak bir miktar su ile karıştırılarak süspansiyon hâline getirilir.

Bu metotta, toprak bir miktar su ile karıştırılarak süspansiyon hâline getirilir. Bouyoucos Hidrometre Yöntemi Bu metotta, toprak bir miktar su ile karıştırılarak süspansiyon hâline getirilir. Süspansiyonun hazırlanmasından sonra topraktaki her bir fraksiyon için belirli bir süre beklendikten

Detaylı

T.C. TÜBİTAK BİDEB. YİBO ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ-FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ-ve MATEMATİK) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİM ÇALIŞTAYLARI OPTİK KUTU

T.C. TÜBİTAK BİDEB. YİBO ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ-FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ-ve MATEMATİK) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİM ÇALIŞTAYLARI OPTİK KUTU T.C. TÜBİTAK BİDEB YİBO ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ-FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ-ve MATEMATİK) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİM ÇALIŞTAYLARI OPTİK KUTU HAZIRLAYANLAR Ahmet ARSLAN Ömer Yılmaz TOKGÖZ DANIŞMANLAR Prof.

Detaylı

ISI VE SICAKLIK. 1 cal = 4,18 j

ISI VE SICAKLIK. 1 cal = 4,18 j ISI VE SICAKLIK ISI Isı ve sıcaklık farklı şeylerdir. Bir maddeyi oluşturan bütün taneciklerin sahip olduğu kinetik enerjilerin toplamına ISI denir. Isı bir enerji türüdür. Isı birimleri joule ( j ) ve

Detaylı

ELEMETLER VE BİLEŞİKLER ELEMENTLER VE SEMBOLLERİ

ELEMETLER VE BİLEŞİKLER ELEMENTLER VE SEMBOLLERİ ELEMENTLER VE SEMBOLLERİ Elementler Aynı cins atomlardan oluşan, fiziksel ya da kimyasal yollarla kendinden daha basit ve farklı maddelere ayrılamayan saf maddelere element denir. Elementler çok sayıda

Detaylı

MADDE NEDİR? Çevremize baktığımızda gördüğümüz her şey örneğin, dağlar, denizler, ağaçlar, bitkiler, hayvanlar ve hava birer maddedir.

MADDE NEDİR? Çevremize baktığımızda gördüğümüz her şey örneğin, dağlar, denizler, ağaçlar, bitkiler, hayvanlar ve hava birer maddedir. MADDE NEDİR? Çevremize baktığımızda gördüğümüz her şey örneğin, dağlar, denizler, ağaçlar, bitkiler, hayvanlar ve hava birer maddedir. Her maddenin bir kütlesi vardır ve bu tartılarak bulunur. Ayrıca her

Detaylı

KİMYASAL DENGE. AMAÇ Bu deneyin amacı öğrencilerin reaksiyon denge sabitini,k, deneysel olarak bulmalarıdır.

KİMYASAL DENGE. AMAÇ Bu deneyin amacı öğrencilerin reaksiyon denge sabitini,k, deneysel olarak bulmalarıdır. KİMYASAL DENGE AMAÇ Bu deneyin amacı öğrencilerin reaksiyon denge sabitini,k, deneysel olarak bulmalarıdır. TEORİ Bir kimyasal tepkimenin yönü bazı reaksiyonlar için tek bazıları için ise çift yönlüdür.

Detaylı

Maddelerin ortak özellikleri

Maddelerin ortak özellikleri On5yirmi5.com Maddelerin ortak özellikleri Maddelerin ortak özellikleri, ayırt edici özelliklerinin incelenip hallerine göre sınıflandırılmasının yapılması... Yayın Tarihi : 30 Ekim 2012 Salı (oluşturma

Detaylı

Enstrümental analiz metotlarının klasik analiz metotlarına göre avantajları:

Enstrümental analiz metotlarının klasik analiz metotlarına göre avantajları: Günümüzde güvenilir özelliklerde ve kaliteli gıda maddesi elde edilmesinde en etkili araçlardan biri de kalite kontrol sistemleridir. Kalite kontrol sistemlerinde klasik kantitatif analiz metotlarıolan

Detaylı