Yenilenebilir Enerji Kaynaklarına Geçiş Sürecinin Planlanmasında Doğrusal En İyileme Tekniğinin Kullanılması

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Yenilenebilir Enerji Kaynaklarına Geçiş Sürecinin Planlanmasında Doğrusal En İyileme Tekniğinin Kullanılması"

Transkript

1 Yenilenebilir Enerji Kaynaklarına Geçiş Sürecinin Planlanmasında Doğrusal En İyileme Tekniğinin Kullanılması Ahu Soylu, Mein Türkay* Koç Üniversiesi Endüsri Mühendisliği Bölümü Sarıyer, İsanbul Öze: Enerji, modern insanın gündelik yaşamını sürdürebilmesi için emel gereksinimlerinden biridir. Bu sebeple, enerji üreiminin ve ükeiminin planlanması ve enerji sisemlerinde verimliliğin arırılması üm dünyanın üzerinde durduğu bir konudur. En iyileme, hedef fonksiyonunun var olan kısılar göz önüne alınarak mümkün olan en iyi değere ulaşması hedefleyen bir meo olup, bir karar desek mekanizmasıdır. En iyileme meodu enerji yaırımlarının planlanmasında da kullanılmakadır.bu makalede, varolan elekrik üreim esislerinin kullanım oranlarını ve kurulabilecek elekrik üreim esislerinin nerede ve ne zaman kurulmasını yıllar iibariyle elekrik alebini karşılayacak şekilde maliyei minimize edecek bir doğrusal programlama modeli anlaılmışır. Model, Türkiye ye özel verilerle çözülmüş ve gelecek on yılda aılması gereken adımlar için gerekli analiz ve değerlendirmeler yapılmışır. 1. Giriş Enerji, modern insanın gündelik yaşamını sürdürebilmesi için emel gereksinimlerindir. Endüsriyel çağdan önce enerji ihiyaçları doğada bulunan odun, rüzgar, su gibi emel kaynaklardan ve insan ve hayvanın kas gücünden karşılanırken, kömürle çalışan buhar makinelerinin keşfi kullanılan enerji kaynaklarını amamen değişirmişir. Kömür, perol, doğalgaz, hidro elekrik sanraller ve nükleer sanraller günümüzde kullanılan başlıca birincil enerji kaynaklarıdır. (Şekil 1) Hidro Elekrik 6% Nükleer Enerji 6% Perol 38% Kömür 26% Doğal gaz 24% Şekil yılı Tüm Dünya da Birincil Enerji Tükeimi Yakı oranları (Kaynak: BP Yıllık Raporu[1]). Bu kaynakların büyük bölümünü oluşuran fosil yakılarının ükeilmesi çevreye ve insan sağlığına zararlı bazı maddelerin, CO 2, SO x, NO x, emisyonuna neden olmakadır.bu maddelerin çevreye yayılması yalnız su ve hava kirliliği gibi bölgesel zararlara değil aynı zamanda küresel boyularda ekisi olan iklimsel değişikliklere de yol açmakadır. Bu nedenle, küresel boyulu anlaşmalarla devlelere bazı kısılamalar geirilmiş ve emisyonların azalılması amacıyla çalışmalar gündeme gelmişir. Örneğin, 11 Aralık 1997 de yürürlüğe giren Kyoo Prookolünü imzalayan ülkeler, 2012 yılında emisyon değerlerini 1990 yılı değerlerinin alına çekeceklerini aahhü emişlerdir[2]. Çevreye verdikleri emisyonların ne değeri sıfır olan yenilenebilir enerji kaynakları yalnız çevresel nedenlerle değil aynı zamanda hızla azalan fosil kaynaklarının yerine sürdürülebilir enerji kaynakları aranması sebebiyle de önem kazanmışır. 1

2 Türkiye henüz Kyoo Prookolünü imzalamamış olsa da yenilenebilir enerji kaynaklarının geleceke enerji üreimimizde büyük rol oynayacağı kesindir. Bu nedenle, fosil yakılardan yenilenebilir enerji kaynaklarına geçişin planlanmasında ekin sraejiler gelişirmek, hem ülkemiz hem de üm dünya ülkeleri için gereklidir. Bu ür sraejilerin gelişirilmesinde planlamanın önemi açıkır, çünkü kısılı kaynaklarla, yaırım için ihiyaç duyulan kapial, hammadde soğu, yenilenebilir enerji kaynaklarının maliyei ve kullanılabilirliğinin birlike düşünülmesi ve isenen hedeflere ulaşılması gerekmekedir. En iyileme meodu, Karar Desek Sisemlerinde sıkça kullanılan bir meodolojidir. Buna göre maemaiksel olarak en iyilenmesi isenen hedef fonksiyonunun var olan veya olabilecek kısılar göz önüne alınarak mümkün olan en iyi değere ulaşması hedeflenir. En iyileme meodunun yenilenebilir enerji kaynaklarına geçişe, enerji yaırımlarının planlanmasında ve enerji edarik zincirlerinin modellenmesinde akademik lieraürde sıkça kullanıldığına şahi olmakayız. Örneğin, Koroneos ve ark. (2003) [3]Yunanisan ın Midilli Adası nda enerji sisemini varolan enerji ağı ve yenilenebilir enerji kaynakları poansiyelini göz önüne alarak çevresel eki minimizasyonu ve maliye minimizasyonu olmak üzere iki amaç fonksiyonu bulunan bir çok amaçlı en iyileme programı ile inceler. Buna göre karar vericiye verilen duruma uygun karar verme esnekliği sağlarken, yapılan ercihe göre en iyi planlamayı önermekedir. Bir başka en iyileme modeli uygulaması Cormio ve ark. (2002) [4] arafından modellenmiş Güney İalya daki Apulia bölgesi verileriyle çalışılmışır. Buna göre, enerji akışı en iyileme modeli doğrusal programlama meodolojisiyle modellenmişir. Aşağıdan yukarı bir modelleme sraejisi kullanıldığı için varolan kojenerasyon sisemlerinden son kullanıcıya kadar bölgeye özel pek çok deay modele dahil edilmişir. Ayrıca yenilenebilir enerji kaynaklarına geçişe bölgeye özel sonuçlar elde edilmişir. Oliveria ve ark.(2004) [5] ekonomi, enerji ve çevre ekileşimlerini sekörlerin birbirleriyle ilişkilerini doğrusal olarak modelleyerek en iyileme meoduyla çalışmışır. Buna göre çevre kirliliği, yerel enerji üreimi, işsizlik,brü yuriçi hasıla ve ihraç edilen enerji gibi kaygılarla yapılan modelleme Porekiz için çözülmüş ve farklı senaryolar alında en iyi karar verme yönemleri önerilmişir. Bu makalede önerilen sisem bir doğrusal en iyileme meodu olup, Türkiye nin yenilenebilir enerjiye geçiş sürecinde karar verme mekanizmalarına bir desek olma amacını aşımakadır. Türkiye yenilenebilir enerji kaynakları açısından büyük bir poansiyele sahipir. Elekrik İşleri Eü İdaresi Genel Müdürlüğü nün yapığı çalışmaya göre, rüzgar enerjisi için en uygun poansiyel Çanakkale-Kuşadası-Bandırma bölgesinde bulunmuş olup, bu bölgeler için elde edilen veriler modelimizde kullanılmışır[6]. Güneş enerjisi ise aylık oplam güneş enerjisine bağlı olduğu kadar, ışıma süresine de bağlıdır. Bu nedenle, elde edilecek verim bölgeler arasında büyük farklılıklar gösermekedir. Güneş enerjisi kullanımında, evlerde ısıma amacıyla kullanılan düzenekler göz önüne alınmamış, kurulabilecek güneş elekrik sanralleri modellenmişir. Burada dünyadaki uygulamalarda ermal güneş elekrik sanralleri çok verimli bulunmadıkları için modellenmemiş, onun yerine gelecek vaa eden foovolaik elekrik sanralleri modellenmişir. Bir başka yenilenebilir enerji kaynağı olan Biyoküle modellemesinde ise Elekrik İşleri Eü İdaresi Genel Müdürlüğü nden ve 8. Beş Yıllık Kalkınma Planı ndan [7] alınan veriler kullanılmışır. Ülkemizin bir diğer önemli yenilenebilir enerji kaynağı da jeoermal enerji kaynaklarıdır. Şekil 2 de görüldüğü gibi, Türkiye jeoermal enerji kaynaklarının yoğun olduğu bir bölgede bulunmakadır[8]. Halihazırda kurulu bir jeoermal elekrik sanrali vardır ve diğer bazı jeoermal kaynaklardan da ısımada faydalanılmakadır. Jeoermal enerjiyle ilgili veriler, Tübiak arafından hazırlanan Çevre Dosu ve Yenilenebilir Enerji Kaynakları ile İlgili Teknolojiler-Al Grup Raporu ndan alınmışır[9]. Sayılanlar dışındaki yenilenebilir enerji kaynakları, henüz gelişme aşamasında oldukları için çalışma kapsamı dışında uulmuşur. Şekil 2. Jeoermal Enerji Kaynaklarının Coğrafi Dağılımı 2. Problemin Modellenmesi Türkiye nin yenilenebilir enerjiye geçiş sürecinde karar verme mekanizmalarına bir desek olma amacında olan model, doğrusal en iyileme meodu ile modellenmişir. Yapılan çalışmalarda Türkiye nin farklı coğrafi 2

3 bölgelerinde farklı yenilenebilir enerji kaynaklarının daha elverişli olduğu gözlemlenmişir. Örneğin, Ege Bölgesi rüzgar enerjisi için uygunken, hayvancılığın yoğun olduğu Doğu Anadolu Bölgesi de biyogaz üreimi için uygun bulunmuşur. Buna göre Türkiye de poansiyel olarak kurulabilecek ve halihazırda varolan ermal, hidroelekrik, jeoermal, biyogaz, güneş enerjisi ve rüzgar sanralleri Türkiye nin yedi coğrafi bölgeye ayrılması ile modellenmişir. Türkiye nin gelecek elli yıllık elekrik alebi, geçmiş yirmi yıllık verinin incelenmesi ve rendin belirlenmesi yoluyla ahmin edilmişir. Buna göre modelimiz, varolan elekrik sanrallerinin kullanım oranlarını ve kurulabilecek elekrik üreim sanrallerinden hangilerinin ne zaman kurulması gerekiğini, maliye minimizasyonu yönemiyle belirlemekedir. Varolan ve kurulabilecek enerji sanralleri şunlardır: kömürle çalışan ermik, doğalgazla çalışan ermik, fuel-oille çalışan ermik, hidroelekrik, rüzgar, güneş, biyoküle ve jeoermal elekrik sanralleri. İndeksler = zaman indeksi [ ] e = varolan enerji sanralleri indeksi p = poansiyel enerji sanralleri indeksi r = bölge indeksi Paramereler d = dönemlik elekrik alebi [GWh] fc p,r = poansiyel enerji sanrali kurulum maliyei [M$/GWh] ce e,r = varolan enerji sanrallerinin kapasiesi [GWh/yıl] cp p,r = poansiyel enerji sanrallerinin kapasiesi [GWh/yıl] uce e = varolan enerji sanrallerinin birim elekrik maliyei [M$/GWh] ucp p,r = poansiyel enerji sanrallerinin birim elekrik maliyei [M$/GWh] use e = varolan enerji sanrallerinin birim SO x emisyonu [çevresel kalie indeksi] usp p = poansiyel enerji sanrallerinin birim SO x emisyonu [çevresel kalie indeksi] mc = yapılabilecek maksimum dönemlik yaırım mikarı[m$] spen= Birim SO x emisyonunun maliyei[m$/çevresel kalie indeksi] ec= elekriği ihal emenin maliyei[m$/gwh] ep= elekriği ihraç emenin fiyaı[m$/gwh] Karar değişkenleri XEe, = var olan enerji kaynaklarından üreilen enerji XPpr = bir bölgede sonradan kurulan enerji kaynaklarından üreilen enerji SPpr = bir bölgedeki poansiyel enerji kaynaklarından yüzde kaçının o dönemde kurulduğu SO = bir dönemdeki oplam SO x gazı emisyonu IM = bir dönemdeki oplam elekrik ihalaı EX = bir dönemdeki oplam elekrik ihracaı Amaç Fonksiyonu Kısılar pr SPpr pr ( XEe, e,r ) ( XPpr p,r ) minimize fc cp + uce + ucp + p r e r p r ( IM ec) ( EX ep) + ( SO spen) (1) XE + XP + IM EX = d (2) e, pr e p r 3

4 XP SP cp p, r, (3) pr pr p,r i XEe, ce e e, (4) fc SP cp mc p, r, (5) pr pr pr p r SPpr 1 p, r (6) XEe, usee + XPpr usp p = SO (7) e p r üm değişkenler 0, SP p,r, Є[0,1] Amaç fonksiyon sırasıyla, poansiyel kaynakların kurulum maliyei, var olan ve kurulan kaynakların işleme maliyeleri, elekrik alım maliyei, dışa saışan gelen kazancın negaifi ve çıkan SO x emisyonlarından dolayı çevresel zararın maliyeinden oluşur. Poansiyel kaynakların kurulum maliyei oplam kapasieyle oranılı olup, SP p,r, değişkeni hangi kapasiede kurulacağını belirler. Denklem (2) ilk kısı olup, oplam alebin üreim, ihraca ve ihalaın dengesine eşi olması gerekiğini göserir. Denklem (3), herhangi bir poansiyel enerji kaynağının o ana kadar kurulan oplam kapasieden fazla üreemeyeceğini, denklem(4) ise var olanların kapasielerinden fazla üreemeyeceklerini göserir. Denklem (5) yapılan yaırımları sınırlandırırken, denklem (6) kurulacak enerji kaynaklarının yüzdesini belirler. Denklem (7) ise oplam SO x emisyonunu hesaplar. 3. Problemin Çözümü Geleceğe dair yapılan planlamalarda en büyük gereklilik doğru ve kesin verilerle çalışmakır. Bu nedenle, kurulan modelin Türkiye nin yedi coğrafi bölgesini yansımasına dikka edilmişir. Örneğin, biyogaz poansiyelinin belirlenmesinde her coğrafi bölgede kaç hayvan olduğu bulunmuş, poansiyel buna göre hesaplanmışır[10]. Rüzgar ürbinleri için EİE arafından eüdü yapılan yerler alınmış, bunlar için gerçek değerler kullanılmasına dikka edilmişir. Ayrıca, hidroelekrik sanral poansiyeli de projelendirilmiş olanlar göz önüne alınarak belirlenmişir. Yenilenebilir enerji kaynaklarının eknolojiyle birlike ucuzladığı ve daha verimli hale geldiği göz önüne alınarak, elli yıl içinde yapılacak yaırımların zamanla birlike ilk yaırım ve birim elekrik üreim maliyelerinin zamanla birlike azalması modele eklenmişir. Ayrıca yurdışından alınan ve yurdışına saılan elekriğin fiyaının zamanla arığı da modellenmişir. Model, ILOG OPL Sudio ile çözülmüşür[11]. Modelin sonuçları incelendiğinde, önümüzdeki elli yılda çok ciddi yaırımlar yapılmazsa Türkiye nin enerji kaynağı dağılımında bir değişim olmayacağı sapanmışır. Dış alım elekrik fiyaları planlandığı gibi arığı sürece ve geçmiş yirmi yılda yapılan enerji yaırımlarından yapılan ahmini enerji yaırımlarının üsüne çıkılmadığı sürece en ekonomik yol, elekrik ihiyacının önemli bir bölümünün dış ülkelerden saın alınması olarak bulunmuşur (Şekil 3). 100% 80% 60% 40% 20% 0% İhraca Şekil 3. Elekrik ihiyacının karşılanmasında ihracaın payı Elekrik Talebi Model, dışardan elekrik alımı amamen engellenmiş senaryo üzerinde ekrar çözüldüğünde, sonuçsuz kalmışır. Çünkü, yenilenebilir enerji kaynakları için espi edilen yapılabilecek kapasie ve yapılabilecek yaırımlar 4

5 yeersizdir. Bu nedenle, yapılacak yaırımların limii arırılmış ve kapasiesi kendi ihiyaçlarımızı karşılamaya yeecek, maliyei yenilenebilir enerji kaynaklarının maliyeinden biraz fazla olan bir enerji kaynağı anımlanmışır. Bu durumda, model çözüm üremiş ve yaırımların öncelikle diğer yenilenebilir enerji kaynaklarına ve sonra da bu enerji kaynağına yaırım yapılması gerekiği sonucunu vermişir. Bu sonuca göre, yapılacak yaırımların arırılması durumunda bile anımlı yenilenebilir enerji kaynakları kapasiesinin az olması nedeniyle kendi enerji ihiyacımızın amamını yenilenebilir enerji kaynaklarıyla karşılamamız mümkün görünmemekedir. Var olan kapasienin arırılması ve poansiyelin en doğru şekilde anımlanması gerekmekedir. Ayrıca, yeni enerji kaynakları araşırmalarını desekleyerek yeni ve çevreye duyarlı enerji kaynakları gelişirilmelidir. Yapılacak daha verimli fizibilie çalışmalarıyla daha yüksek kapasienin espi edilmesi halinde yenilenebilir enerji kaynaklarına geçişin daha ekin planlanması beklenmekedir. 5. Sonuç Enerji, üreimin ve ükeimin planlanması, üm dünyanın üzerinde durduğu bir konudur. Bu makalede, doğrusal programlama ile eniyileme meodunun Türkiye nin yenilenebilir enerji kaynaklarına geçişinde kullanılmasını planlamayı amaçlayan bir model anlaılmışır. Buna göre, Türkiye nin yenilenebilir enerji kaynaklarına geçiş için çalışmalarını arırması gerekiği ve espi edilen kapasielerin daha deaylı incelenip arırılabileceğinin anlaşılması durumunda bu yaırımların Türkiye için verimli olacağı sonuçlarına varılmışır. 6. Kaynaklar [1] Saisical Review of World Energy 2004, 18 Nisan 2005 arihinde hp:// [2] UNFCC, Climae Change Informaion Ki, 15 Nisan 2005 arihinde hp:// [3] C. Koroneos, M. Michailidis ve N. Moussiopoulos, Muli-objecive opimizaion in energy sysems: he case sudy of Lesvos Island, Greece, Renewable and Susainable Energy Reviews, 8 (2004) [4] C. Cormio, M. Dicorao, A. Minoia, M. Trovao, A regional energy planning mehodology including renewable energy sources and environmenal consrains, Renewable and Susainable Energy Reviews, 7 (2003) [5] Carla Oliveira, Carlos Henggeler Anunes, A muliple objecive model o deal wih economy energy environmen ineracions, European Journal of Operaional Research, 153 (2004) [6] 18 Nisan 2005 arihinde hp:// [7] 8. Beş Yıllık Kalkınma Planı 28 Nisan 2005 arihinde hp://plan8.dp.gov.r/ [8] Belyaev L.S, Marchenko O.V., Filippov S.P, Solomin S.V., Sepanova T.B., Kokorin A.L World Energy Tansiion o Susainable Developmen, Kluwer Academic Publishers, Hollanda, 2002, s. 115 [9] Çevre Dosu ve Yenilenebilir Enerji Kaynakları ile İlgili Teknolojiler-Al Grup Raporu 25 Nisan 2005 arihinde hp:// [10] 28 Nisan 2005 arihinde hp:// [11] ILOG Sofware: OPL Sudio Ürünü, library opl.lib, version 3.6.1, Tarih 20 Kasım 2002, Copyrigh (C) ILOG. 5

TÜRKİYE'DE ŞEKER FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİMİN OLASI ETKİLERİNİN TAHMİNİ: BİR SİMÜLASYON DENEMESİ

TÜRKİYE'DE ŞEKER FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİMİN OLASI ETKİLERİNİN TAHMİNİ: BİR SİMÜLASYON DENEMESİ TÜRKİYE'DE ŞEKER FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİMİN OLASI ETKİLERİNİN TAHMİNİ: BİR SİMÜLASYON DENEMESİ Yrd.DoçDr. Halil FİDAN Doç.Dr. Erdemir GÜNDOĞMUŞ rof.dr. Ahme ÖZÇELİK 1.GİRİŞ Şekerpancarı önemli arım ürünlerimizden

Detaylı

ELEKTRİK DAĞITIM BÖLGELERİNDE UYGULANACAK FİYAT EŞİTLEME MEKANİZMASI HAKKINDA TEBLİĞ

ELEKTRİK DAĞITIM BÖLGELERİNDE UYGULANACAK FİYAT EŞİTLEME MEKANİZMASI HAKKINDA TEBLİĞ ELEKTRİK DAĞITIM BÖLGELERİNDE UYGULANACAK FİYAT EŞİTLEME MEKANİZMASI HAKKINDA TEBLİĞ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak, Tanımlar ve Kısalmalar Amaç ve kapsam MADDE 1- (1Bu Tebliğ, 4628 sayılı

Detaylı

Enerji tasarrufu için yer altına gömülü çelik borularda yalıtımın ekonomik faydaları

Enerji tasarrufu için yer altına gömülü çelik borularda yalıtımın ekonomik faydaları 206 Keçebaş, Erciyes Üniversiesi Fen Bilimleri Ensiüsü Dergisi, 29(3):206-22 Enerji asarrufu için yer alına gömülü çelik borularda yalıımın ekonomik faydaları Ali KEÇEBAŞ* Muğla Sıkı Koçman Üniversiesi,

Detaylı

Türkiye de Elektrik Tüketimi Büyüme İlişkisi: Dinamik Analiz

Türkiye de Elektrik Tüketimi Büyüme İlişkisi: Dinamik Analiz Enerji, Piyasa ve Düzenleme (Cil:2, 2011, Sayfa 49-73) Türkiye de Elekrik Tükeimi Büyüme İlişkisi: Dinamik Analiz H. Mura Eruğrul * Öze Çalışmada Türkiye de elekrik ükeimi büyüme ilişkisi 1998Ç1-2011Ç3

Detaylı

AYÇİÇEK VE SOYA YAĞI İTHALAT TALEBİNİN ANALİZİ

AYÇİÇEK VE SOYA YAĞI İTHALAT TALEBİNİN ANALİZİ AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ DERGİSİ,, 15(),71-79 AYÇİÇEK VE SOYA YAĞI İTHALAT TALEBİNİN ANALİZİ Selim Adem HATIRLI Vecdi DEMİRCAN Ali Rıza AKTAŞ Süleyman Demirel Üniversiesi Ziraa Fakülesi Tarım

Detaylı

TÜRKİYE ELEKTRİK PİYASASİNDA RÜZGAR ENERJİSİ

TÜRKİYE ELEKTRİK PİYASASİNDA RÜZGAR ENERJİSİ TÜRKİYE ELEKTRİK PİYASASİNDA RÜZGAR ENERJİSİ Musafa ŞEKKELİ Kahramanmaraş Süçü İmam Üniversiesi, Fen Bilimleri Ensiüsü, K.Maraş, msekkeli@ksu.edu.r Ceyhun YILDIZ Kahramanmaraş Süçü İmam Üniversiesi, Fen

Detaylı

SIVILAŞTIRILMIŞ DOĞAL GAZ DEPOLAMA ŞİRKETLERİ İÇİN TARİFE HESAPLAMA USUL VE ESASLARI

SIVILAŞTIRILMIŞ DOĞAL GAZ DEPOLAMA ŞİRKETLERİ İÇİN TARİFE HESAPLAMA USUL VE ESASLARI SIVILAŞTIRILMIŞ DOĞAL GAZ DEPOLAMA ŞİRKETLERİ İÇİN TARİFE HESAPLAMA USUL VE ESASLARI BİRİNCİ KISIM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve İsenecek Veriler BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç

Detaylı

Türkiye nin İthalat ve İhracat Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama

Türkiye nin İthalat ve İhracat Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cil: 3 Sayı: 2 Nisan 203 ss. 9-208 Türkiye nin İhala ve İhraca Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama Dependency of Impor and Expor of

Detaylı

Türkiye de Enerji Üretiminde Fosil Yakıt Kullanımı ve Co2 Emisyonu İlişkisi: Bir Senaryo Analizi

Türkiye de Enerji Üretiminde Fosil Yakıt Kullanımı ve Co2 Emisyonu İlişkisi: Bir Senaryo Analizi 25-27 January, 2017; Rome, Ialy Türkiye de Enerji Üreiminde Fosil Yakı Kullanımı ve Co2 Emisyonu İlişkisi: Bir Senaryo Analizi Hakan Çeinaş 1, İ. Mura Bicil 2, Kumru Türköz 3 Öze Elekrik üreiminde fosil

Detaylı

YER ALTI DOĞAL GAZ DEPOLAMA ŞİRKETLERİ İÇİN TARİFE HESAPLAMA USUL VE ESASLARI. BİRİNCİ KISIM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve İstenecek Veriler

YER ALTI DOĞAL GAZ DEPOLAMA ŞİRKETLERİ İÇİN TARİFE HESAPLAMA USUL VE ESASLARI. BİRİNCİ KISIM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve İstenecek Veriler YER ALTI DOĞAL GAZ DEPOLAMA ŞİRKETLERİ İÇİN TARİFE HESAPLAMA USUL VE ESASLARI BİRİNCİ KISIM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve İsenecek Veriler BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde

Detaylı

İnönü Bulvarı No:27, 06490, Bahçelievler / Ankara-Türkiye hasan.tiryaki@euas.gov.tr, mehmet.bulut@euas.gov.tr. ikocaarslan@kku.edu.

İnönü Bulvarı No:27, 06490, Bahçelievler / Ankara-Türkiye hasan.tiryaki@euas.gov.tr, mehmet.bulut@euas.gov.tr. ikocaarslan@kku.edu. Termik Sanralların Konrol Sisemlerinde Teknolojik Gelişmeler ve Verimlilik Technologic Developmens on Conrol Sysems of Thermal Power Plans and Efficiency Hasan TİRYAKİ 1, Mehme BULUT 2, İlhan KOCAARSLAN

Detaylı

Türkiye de Enerji Üretiminde Fosil Yakıt Kullanımı ve CO2 Emisyonu İlişkisi: Bir Senaryo Analizi

Türkiye de Enerji Üretiminde Fosil Yakıt Kullanımı ve CO2 Emisyonu İlişkisi: Bir Senaryo Analizi EconWorld Working Paper Series No: 2017-002 doi: 10.22440/EconWorld.WP.2017.002 Research Aricle Türkiye de Enerji Üreiminde Fosil Yakı Kullanımı ve CO2 Emisyonu İlişkisi: Bir Senaryo Analizi Hakan Çeinaş

Detaylı

NL lmk : NU t k : Y t lmk : TEF t : E ijmlk : Q t mlk :

NL lmk : NU t k : Y t lmk : TEF t : E ijmlk : Q t mlk : TİMAK-Tasarım İmala Analiz Kongresi 26-28 Nisan 2006 - BALIKESİR OTOMATİK YÖNLENDİRİCİLİ ARAÇ SİSTEMLERİNİN YENİDEN TASARIMI İÇİN BİR MATEMATİKSEL MODELLEME YAKLAŞIMI KALENDER, Yeşim, TÜRKBEY, Orhan Gazi

Detaylı

GEFRAN PID KONTROL CİHAZLARI

GEFRAN PID KONTROL CİHAZLARI GEFRAN PID KONTROL CİHAZLARI GENEL KONTROL YÖNTEMLERİ: ON - OFF (AÇIK-KAPALI) KONTROL SİSTEMLERİ: Bu eknik en basi konrol ekniğidir. Ölçülen değer (), se değerinin () üzerinde olduğunda çıkış sinyali açılır,

Detaylı

EŞANLI DENKLEMLİ MODELLER

EŞANLI DENKLEMLİ MODELLER EŞANLI DENKLEMLİ MODELLER EŞANLI DENKLEMLİ MODELLER Eşanlı denklem siseminde, Y den X e ve X den Y ye karşılıklı iki yönlü eki vardır. Y ile X arasındaki karşılıklı ilişki nedeniyle ek denklemli bir model

Detaylı

ÜRETİCİ FİYATLARINA GEÇİŞ ETKİSİNDE ARA MALLARI İTHALATININ ROLÜ

ÜRETİCİ FİYATLARINA GEÇİŞ ETKİSİNDE ARA MALLARI İTHALATININ ROLÜ ÜRETİCİ FİYATLARINA GEÇİŞ ETKİSİNDE ARA MALLARI İTHALATININ ROLÜ Şenkan ALDEMİR (*) Öze: Döviz kuru değişimlerinin TÜFE ve ÜFE bazlı yuriçi fiyalara geçiş süreci, son yıllarda üzerinde önemle durulan konulardan

Detaylı

ENERJİ ÜRETİMİ VE ÇEVRESEL ETKİLERİ

ENERJİ ÜRETİMİ VE ÇEVRESEL ETKİLERİ ENERJİ ÜRETİMİ VE ÇEVRESEL ETKİLERİ Prof. Dr. Ferruh Ertürk Doç. Dr. Atilla Akkoyunlu Çevre Yük. Müh. Kamil B. Varınca 31 Mart 2006 İstanbul İçindekiler İÇİNDEKİLER...İ ÇİZELGELER LİSTESİ...İİİ ŞEKİLLER

Detaylı

DOĞAL GAZ DEPOLAMA ġġrketlerġ ĠÇĠN TARĠFE HESAPLAMA USUL VE ESASLARI. BĠRĠNCĠ KISIM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Ġstenecek Veriler

DOĞAL GAZ DEPOLAMA ġġrketlerġ ĠÇĠN TARĠFE HESAPLAMA USUL VE ESASLARI. BĠRĠNCĠ KISIM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Ġstenecek Veriler DOĞAL GAZ DEPOLAMA ġġrketlerġ ĠÇĠN TARĠFE HESAPLAMA USUL VE ESASLARI BĠRĠNCĠ KISIM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Ġsenecek Veriler BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç ve kapsam Madde

Detaylı

BİR OTOMOTİV FİRMASI İÇİN ARAÇ SEVKİYATI VE DAĞITIM MERKEZİ YER SEÇİMİ PROBLEMİ

BİR OTOMOTİV FİRMASI İÇİN ARAÇ SEVKİYATI VE DAĞITIM MERKEZİ YER SEÇİMİ PROBLEMİ Endüsri Mühendisliði Dergisi Cil: 21 Sayý: 1 Sayfa: (4-16) Makale BİR OTOMOTİV FİRMASI İÇİN ARAÇ SEVKİYATI VE DAĞITIM MERKEZİ YER SEÇİMİ PROBLEMİ Aras BARUTÇUOĞLU *, Derya DEMİRTAŞ, Beül DİLAN, Ruken DÜZGÜN

Detaylı

YAPAY SİNİR AĞLARI İLE DOĞALGAZ TÜKETİM TAHMİNİ

YAPAY SİNİR AĞLARI İLE DOĞALGAZ TÜKETİM TAHMİNİ Aaürk Ü. İİBF Dergisi, 0. Ekonomeri ve İsaisik Sempozyumu Özel Sayısı, 20 463 YAPAY SİNİR AĞLARI İLE DOĞALGAZ TÜKETİM TAHMİNİ Oğuz KAYNAR Serkan TAŞTAN 2 Ferhan DEMİRKOPARAN 3 Öze: Doğalgaz emini nokasında

Detaylı

SON YILLARDA ÎÇ TİCARET HADLERİ YÖNÜNDE TARIM SEKTÖRÜNÜN DURUMU

SON YILLARDA ÎÇ TİCARET HADLERİ YÖNÜNDE TARIM SEKTÖRÜNÜN DURUMU SON YILLARDA ÎÇ TİCARET HADLERİ YÖNÜNDE TARIM SEKTÖRÜNÜN DURUMU Uzman Ergün ŞİMŞEK* Prof. Dr. Halil ÇİVİ* Yrd. Doç. Dr. A. Zafer GÜRLER* Genel olarak ekonomik gelişme, uzun vadede göreceli olarak, sanayi

Detaylı

RÜZGAR ENERJİSİ. Cihan DÜNDAR. Tel: Faks :

RÜZGAR ENERJİSİ. Cihan DÜNDAR. Tel: Faks : RÜZGAR ENERJİSİ Cihan DÜNDAR Tel: 312 302 26 88 Faks : 312 361 20 40 e-mail :cdundar@meteor.gov.tr Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü A r a ş t ı r m a Ş u b e M ü d ü r l ü ğ ü Enerji Kullanımının

Detaylı

ÇEVRE FİNANSMANI: KAVRAMSAL BİR YAKLAŞIMLA KARBON FİNANS BORSASI

ÇEVRE FİNANSMANI: KAVRAMSAL BİR YAKLAŞIMLA KARBON FİNANS BORSASI Cil, Sayı, 010 ISSN: 1309-800 (Online) ÇEVRE FİNANSMANI: KAVRAMSAL BİR YAKLAŞIMLA KARBON FİNANS BORSASI Erhan DEMİRELİ Dokuz Eylül Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi E-posa: erhan.demireli@deu.edu.r

Detaylı

GÜNEŞ ENERJİ DESTEKLİ ABSORBSİYONLU SOĞUTMA SİSTEMİNİN TERMODİNAMİK İNCELEMESİ

GÜNEŞ ENERJİ DESTEKLİ ABSORBSİYONLU SOĞUTMA SİSTEMİNİN TERMODİNAMİK İNCELEMESİ GÜNEŞ ENERJİ DESTEKLİ ABSORBSİYONLU SOĞUTMA SİSTEMİNİN TERMODİNAMİK İNCELEMESİ AKemal YAKUT Arzu ŞENCAN Reşa SELBAŞ Erkan DİKMEN Bulu GÖRGÜLÜ İhsan DOSTUÇOK Sefer KUTLU ÖZET Günümüzde soğuma sisemlerinin

Detaylı

BELİRSİZ FİYAT VE TALEP KOŞULLARI ALTINDA SATINALMA POLİTİKALARI. Ercan ŞENYİĞİT*

BELİRSİZ FİYAT VE TALEP KOŞULLARI ALTINDA SATINALMA POLİTİKALARI. Ercan ŞENYİĞİT* Erciyes Üniversiesi Fen Bilimleri Ensiüsü Dergisi 24 (1-2) 165-176 (2008) hp://fbe.erciyes.edu.r/ ISSN 1012-2354 BELİRSİZ FİYAT VE TALEP KOŞULLARI ALTINDA SATINALMA POLİTİKALARI ÖZET Ercan ŞENYİĞİT* Erciyes

Detaylı

Kazein Yüzeyine Metil Violetin Biyosorpsiyonu

Kazein Yüzeyine Metil Violetin Biyosorpsiyonu BAÜ Fen Bil. Ens. Dergisi Cil 14(1) 93-102 (2012) Kazein Yüzeyine Meil Violein Biyosorpsiyonu Özkan DEMĠRBAġ 1,, Adem KARADAĞ 2, Veli DALKIRAN 1,Cihan YILDIZ 1 1 BalıkesirÜniversiesi Fen Edebiya Fakülesi

Detaylı

TİCARİ NÜKLEER SANTRAL MODELLERİNİN YAKIT MASRAFLARINA GÖRE ELEKTRİK ÜRETİM MALİYETLERİNİN DEĞERLENDİLİRMESİ

TİCARİ NÜKLEER SANTRAL MODELLERİNİN YAKIT MASRAFLARINA GÖRE ELEKTRİK ÜRETİM MALİYETLERİNİN DEĞERLENDİLİRMESİ Osmangazi Üniversiesi Müh.Mim.Fak.Dergisi C.XVII, S.2, 2004 Eng.&Arch.Fac.Osmangazi Universi, Vol.XVII, No: 2, 2004 İCARİ NÜKLEER SANRAL MODELLERİNİN YAKI MASRAFLARINA GÖRE ELEKRİK ÜREİM MALİYELERİNİN

Detaylı

Doç. Dr. Mehmet Azmi AKTACİR HARRAN ÜNİVERSİTESİ GAP-YENEV MERKEZİ OSMANBEY KAMPÜSÜ ŞANLIURFA. Yenilenebilir Enerji Kaynakları

Doç. Dr. Mehmet Azmi AKTACİR HARRAN ÜNİVERSİTESİ GAP-YENEV MERKEZİ OSMANBEY KAMPÜSÜ ŞANLIURFA. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Doç. Dr. Mehmet Azmi AKTACİR HARRAN ÜNİVERSİTESİ GAP-YENEV MERKEZİ OSMANBEY KAMPÜSÜ ŞANLIURFA 2018 Yenilenebilir Enerji Kaynakları SUNU İÇERİĞİ 1-DÜNYADA ENERJİ KAYNAK KULLANIMI 2-TÜRKİYEDE ENERJİ KAYNAK

Detaylı

TÜRK EKONOMİSİNİN ENERJİ BAĞIMLILIĞI ÜZERİNE BİR EŞ-BÜTÜNLEŞME ANALİZİ A CO-INTEGRATION ANALYSIS ON THE ENERGY DEPENDENCY OF THE TURKISH ECONOMY

TÜRK EKONOMİSİNİN ENERJİ BAĞIMLILIĞI ÜZERİNE BİR EŞ-BÜTÜNLEŞME ANALİZİ A CO-INTEGRATION ANALYSIS ON THE ENERGY DEPENDENCY OF THE TURKISH ECONOMY Journal of Yasar Universiy 22 26(7) 4392-444 TÜRK EKONOMİSİNİN ENERJİ BAĞIMLILIĞI ÜZERİNE BİR EŞ-BÜTÜNLEŞME ANALİZİ A CO-INTEGRATION ANALYSIS ON THE ENERGY DEPENDENCY OF THE TURKISH ECONOMY M. Ali Bilginoğlu

Detaylı

DEMĐRYOLLARINDA TOPLAM FAKTÖR ÜRETĐM ANALĐZĐ

DEMĐRYOLLARINDA TOPLAM FAKTÖR ÜRETĐM ANALĐZĐ DEMĐRYOLLARINDA TOPLAM FAKTÖR ÜRETĐM ANALĐZĐ Yasemin MENEKŞE Eylül 2006 DENĐZLĐ DEMĐRYOLLARINDA TOPLAM FAKTÖR ÜRETĐM ANALĐZĐ Pamukkale Üniversiesi Fen Bilimleri Ensiüsü Yüksek Lisans Tezi Đnşaa Mühendisliği

Detaylı

İÇİNDEKİLER GİRİŞ. 1. BÖLÜM 1: ETKİNLİK ÖLÇÜMLERİ ve TANIMLAR.. 2. 1.1. Kavramlar ve Metodoloji... 2

İÇİNDEKİLER GİRİŞ. 1. BÖLÜM 1: ETKİNLİK ÖLÇÜMLERİ ve TANIMLAR.. 2. 1.1. Kavramlar ve Metodoloji... 2 İÇİNDEKİLER GİRİŞ. 1 BÖLÜM 1: ETKİNLİK ÖLÇÜMLERİ ve TANIMLAR.. 2 1.1. Kavramlar ve Meodoloji.... 2 1.2. Ekinlik Ölçüm Yönemleri; Avanaj ve Dezavanajları. 5 1.3. Ölçeğe göre geiri varsayımlarının farkları.

Detaylı

Enervis H o ş g e l d i n i z Ekim 2015

Enervis H o ş g e l d i n i z Ekim 2015 Enervis H o ş g e l d i n i z Ekim 2015 Dünya Enerji Genel Görünümü Genel Görünüm Dünya Birincil Enerji Tüketimi 2013-2035 2013 2035F Doğalgaz %24 Nükleer %4 %7 Hidro %2 Yenilenebilir Petrol %33 Kömür

Detaylı

ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI

ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI KONULAR 1-Güneş Enerjisi i 2-Rüzgar Enerjisi 4-Jeotermal Enerji 3-Hidrolik Enerji 4-Biyokütle Enerjisi 5-Biyogaz Enerjisi 6-Biyodizel Enerjisi 7-Deniz Kökenli Enerji 8-Hidrojen

Detaylı

Güneş Enerjisi ve Isı Pompası Destekli IsıtmaKurutma Sisteminin Modellenmesi. Modeling of Heating-Drying System Assisted Solar Energy and Heat Pump

Güneş Enerjisi ve Isı Pompası Destekli IsıtmaKurutma Sisteminin Modellenmesi. Modeling of Heating-Drying System Assisted Solar Energy and Heat Pump Polieknik Dergisi Cil:4 Sayı: s. 85-9, 20 Journal of Polyechnic Vol: 4 No: pp. 85-9, 20 Güneş Enerjisi ve Isı Pompası Desekli IsımaKuruma Siseminin Modellenmesi Seyfi ŞEVİK, Hikme DOĞAN*2, Musafa AKTAŞ2

Detaylı

Modern endüstri tesislerinde yer alan en önemli

Modern endüstri tesislerinde yer alan en önemli Plasik Zincirli İleiciler, Tasarımları ve Plasik Zincir Baklasının Analizi Muharrem E. BOĞOÇLU, C. Okay AZELOĞLU Yıldız Teknik Üniversiesi Makina Fakülesi ÖZET Günümüzün modern endüsri esislerinde yer

Detaylı

PNÖMATİK TAŞIMA SİSTEMLERİ VE OPTİMUM TAŞIMA HIZININ BELİRLENMESİNDE KULLANILAN EŞİTLİKLER

PNÖMATİK TAŞIMA SİSTEMLERİ VE OPTİMUM TAŞIMA HIZININ BELİRLENMESİNDE KULLANILAN EŞİTLİKLER 105 PNÖMATİK TAŞIMA SİSTEMLERİ VE OPTİMM TAŞIMA HIZININ BELİRLENMESİNDE KLLANILAN EŞİTLİKLER Faih YILMAZ ÖZET Kaı akışkanların (oz,küçük aneli) aşınmasında kullanılan sisemlerden biriside Pnömaik Tasıma

Detaylı

Su Enerjisi Yatırımlarında Küresel Eğilimler ve Ulusal Hedefler

Su Enerjisi Yatırımlarında Küresel Eğilimler ve Ulusal Hedefler Türkiye 10. Enerji Kongresi, 27-30 Kasım 2006, İstanbul Su Enerjisi Yatırımlarında Küresel Eğilimler ve Ulusal Hedefler Prof. Dr. Doğan ALTINBiLEK Uluslararası Su Enerjisi Birliği (IHA) Başkanı Su Enerjisi

Detaylı

Effects of Agricultural Support and Technology Policies on Corn Farming in Çukurova Region

Effects of Agricultural Support and Technology Policies on Corn Farming in Çukurova Region MPRA Munich Personal RePEc Archive Effecs of Agriculural Suppor and Technology Policies on Corn Farming in Çukurova Region Erkan Akas and Oğuz Yurdakul Universiy of Cukurova Dep. Agriculural Economics,

Detaylı

ÖZET WORKFORCE PLANNING FOR SEASONAL DEMANDS ABSTRACT

ÖZET WORKFORCE PLANNING FOR SEASONAL DEMANDS ABSTRACT MEVS MSEL TALEPLERE GÖRE GÜCÜ PLANLAMASI Yonca ERDEM sanbul Üniversiesi Serol BULKAN Marmara Üniversiesi ÖZET lemeler mal ve hizme üreebilmek için girdi olarak i gücü, sermaye, do al kaynaklar gibi çe

Detaylı

YAPAY SİNİR AĞLARI İLE NİĞDE BÖLGESİNİN ELEKTRİK YÜK TAHMİNİ

YAPAY SİNİR AĞLARI İLE NİĞDE BÖLGESİNİN ELEKTRİK YÜK TAHMİNİ YAPAY SİNİR AĞLARI İLE NİĞDE BÖLGESİNİN ELEKRİK YÜK AHMİNİ anku YALÇINÖZ Saadedin HERDEM Ulaş EMİNOĞLU Niğde Üniversiesi, Mühendislik-Mimarlık Fakülesi Elekrik-Elekronik Mühendisliği Bölümü, Niğde 5 /

Detaylı

Türkiye nin Kabuklu Fındık Üretiminde Üretim-Fiyat İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi

Türkiye nin Kabuklu Fındık Üretiminde Üretim-Fiyat İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi TÜRK TARIM ve DOĞA BİLİMLERİ DERGİSİ TURKISH JOURNAL of AGRICULTURAL and NATURAL SCIENCES www.urkjans.com Türkiye nin Kabuklu Fındık Üreiminde Üreim-Fiya İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi Şenol ÇELİK*

Detaylı

Eurasian Journal of Researches in Social and Economics Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi ISSN:

Eurasian Journal of Researches in Social and Economics Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi ISSN: Eurasian Journal of Researches in Social and Economics Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araşırmaları Dergisi ISSN:2148-9963 www.asead.com Dr. Merer MERT Gazi Üniversiesi, İİBF, İkisa Bölümü merermer@gazi.edu.r

Detaylı

Türkiye nin İthalat ve İhracat Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama

Türkiye nin İthalat ve İhracat Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cil: 3 Sayı: 2 Nisan 203 ss. 9-208 Türkiye nin İhala ve İhraca Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama Dependency of Impor and Expor of

Detaylı

KÜRESELLEŞEN DÜNYA GERÇEKLERİ TÜRKİYE NİN ENERJİ GÖRÜNÜMÜ VE TEMİZ TEKNOLOJİLER

KÜRESELLEŞEN DÜNYA GERÇEKLERİ TÜRKİYE NİN ENERJİ GÖRÜNÜMÜ VE TEMİZ TEKNOLOJİLER KÜRESELLEŞEN DÜNYA GERÇEKLERİ TÜRKİYE NİN ENERJİ GÖRÜNÜMÜ VE TEMİZ TEKNOLOJİLER Prof.Dr. Hasancan OKUTAN İTÜ Kimya Mühendisliği Bölümü okutan@itu.edu.tr 18 Haziran 2014 İTÜDER SOMA dan Sonra: Türkiye de

Detaylı

Erkan Özata 1. Econometric Investigation of the Relationships Between Energy Consumption and Economic Growth in Turkey

Erkan Özata 1. Econometric Investigation of the Relationships Between Energy Consumption and Economic Growth in Turkey 1 Öze: Ülkelerin ekonomik ve sosyal gelişmelerinin sürükleyici unsuru ve en emel gereksinimlerinden biri enerjidir. Đş yapma kapasiesi olarak anımlanan enerjiye gelişmiş ülkelerle birlike, gelişmek iseyen

Detaylı

Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama

Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama Kocaeli Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi (6) 2003 / 2 : 49-62 Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama Hüdaverdi Bircan * Yalçın Karagöz ** Öze: Bu çalışmada geleceği

Detaylı

Dünyada Enerji Görünümü

Dünyada Enerji Görünümü 09 Nisan 2014 Çarşamba Dünyada Enerji Görünümü Dünyada, artan gelir ve nüfus artışına paralel olarak birincil enerji talebindeki yükseliş hız kazanmaktadır. Nüfus artışının özellikle OECD Dışı ülkelerden

Detaylı

Reel Döviz Kuru Endeksinin Otoregresif Koşullu Değişen Varyanslılığının Analizi: İki Eşikli Tarch Yöntemi İle Modellenmesi

Reel Döviz Kuru Endeksinin Otoregresif Koşullu Değişen Varyanslılığının Analizi: İki Eşikli Tarch Yöntemi İle Modellenmesi Reel Döviz Kuru Endeksinin Ooregresif Koşullu Değişen Varyanslılığının Analizi: İki Eşikli Tarch Yönemi İle Modellenmesi Reel Döviz Kuru Endeksinin Ooregresif Koşullu Değişen Varyanslılığının Analizi:

Detaylı

EM302 YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI 2. YARIYILİÇİ SINAVI Y.Doç.Dr. Özgür Kabak SORULAR VE CEVAPLAR

EM302 YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI 2. YARIYILİÇİ SINAVI Y.Doç.Dr. Özgür Kabak SORULAR VE CEVAPLAR EM302 YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI 2. YARIYILİÇİ SINAVI Y.Doç.Dr. Özgür Kabak 28.12.2012 SORULAR VE LAR 1. Ayşe kırmızı başlığı ile şirin ve yardımsever bir kızdır. Her gün annesinin pişirdiği yemekleri babaannesine

Detaylı

İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferhat TOPBAŞ *

İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferhat TOPBAŞ * İşsizlik ve İnihar İlişkisi: 1975 2005 Var Analizi 161 İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferha TOPBAŞ * ÖZET İşsizlik, birey üzerinde olumsuz birçok soruna neden olan karmaşık bir olgudur.

Detaylı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI Türkiye Cumhuriye Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI TCMB Faiz Kararlarının Piyasa Faizleri Ve Hisse Senedi Piyasaları Üzerine Ekisi Mura Duran Refe Gürkaynak Pınar Özlü Deren

Detaylı

BİTÜMLÜ ŞİSTLERİN YERİ VE ÖNEMİ

BİTÜMLÜ ŞİSTLERİN YERİ VE ÖNEMİ Ekoloji (evre dsrgia > MEVCUT ENERJİ VE KİMYASAL HAMMADDE KAYNAKLARI ARASINDA BİTÜMLÜ ŞİSTLERİN YERİ VE ÖNEMİ Leven BALLİCE Miha YÜKSEL Mehme SAĞLAM Cumhur HANOĞLU H. Ü. Mühendislik Fak. Kimya Müh. Böl.

Detaylı

İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI NDA EŞHAREKETLİLİK VE ASİMETRİK AYARLAMA

İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI NDA EŞHAREKETLİLİK VE ASİMETRİK AYARLAMA Yıl: 24 Sayı:88 Temmuz 2010 97 İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI NDA EŞHAREKETLİLİK VE ASİMETRİK AYARLAMA Ebru Yüksel* - Güldal Güleryüz** 32 Öze Bu makale, İsanbul Menkul Kıymeler Borsası na (İMKB) ai

Detaylı

HİSSE SENEDİ PİYASALARINDA SÜRÜ DAVRANIŞI: BİST TE BİR ARAŞTIRMA HERDING IN STOCK MARKETS: A RESEARCH IN BIST Bahadır ERGÜN Hatice DOĞUKANLI

HİSSE SENEDİ PİYASALARINDA SÜRÜ DAVRANIŞI: BİST TE BİR ARAŞTIRMA HERDING IN STOCK MARKETS: A RESEARCH IN BIST Bahadır ERGÜN Hatice DOĞUKANLI Uluslararası Sosyal Araşırmalar Dergisi The Journal of Inernaional Social Research Cil: 8 Sayı: 40 Volume: 8 Issue: 40 Ekim 2015 Ocober 2015 www.sosyalarasirmalar.com Issn: 1307-9581 HİSSE SENEDİ PİYASALARINDA

Detaylı

Rüzgar Türbinlerinde Kapasite Faktörü ve Türbin Sınıfı ĠliĢkisi

Rüzgar Türbinlerinde Kapasite Faktörü ve Türbin Sınıfı ĠliĢkisi 6 h Inernaional Advanced Technologies Symposium (IATS 11), 16-18 May 11, Elazığ, Turkey Rüzgar Türbinlerinde Kapasie Fakörü ve Türbin ı ĠliĢkisi N.S. Çein 1, H. Çelik, K. BaĢaran 3 1 Ege Üniversiesi, Izmir/Türkiye,

Detaylı

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Yönetimine Giriş Eğitimi

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Yönetimine Giriş Eğitimi SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Yönetimine Giriş Eğitimi İÇDAŞ A.Ş. Sürdürülebilirlik Yönetim Birimi Amaç ve İçerik Bu eğitim sunumu ile paydaşlarımıza Sürdürülebilirliği tanıtmak ve şirketimizin Sürdürülebilirlik alanında

Detaylı

A Study on the Estimation of Supply Response of Cotton in Cukurova Region

A Study on the Estimation of Supply Response of Cotton in Cukurova Region MPRA Munich Personal RePEc Archive A Sudy on he Esimaion of Suly Resonse of Coon in Cukurova Region Erkan Akas Faculy of Economics & Admin.Sciences a BIGA 2006 Online a h://mra.ub.uni-muenchen.de/8648/

Detaylı

BÖLÜM 5 İKTİSAT POLİTİKALARININ UZUN DÖNEMLİ BÜYÜMEYE ETKİLERİ: İÇSEL BÜYÜME TEORİLERİ ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRME

BÖLÜM 5 İKTİSAT POLİTİKALARININ UZUN DÖNEMLİ BÜYÜMEYE ETKİLERİ: İÇSEL BÜYÜME TEORİLERİ ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRME BÖLÜM 5 İKTİSAT POLİTİKALARININ UZUN DÖNEMLİ BÜYÜMEYE ETKİLERİ: İÇSEL BÜYÜME TEORİLERİ ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRME 42 Bu bölümde, büyüme sürecini uzun dönemde ekileyebilecek ikisa poliikalarınıı (vergileme,

Detaylı

BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI

BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI Arş. Gör. Furkan EMİRMAHMUTOĞLU Yrd. Doç. Dr. Nezir KÖSE Arş. Gör. Yeliz YALÇIN

Detaylı

KÜRESELLEŞEN DÜNYA GERÇEKLERİ TÜRKİYE NİN ENERJİ GÖRÜNÜMÜ VE TEMİZ TEKNOLOJİLER

KÜRESELLEŞEN DÜNYA GERÇEKLERİ TÜRKİYE NİN ENERJİ GÖRÜNÜMÜ VE TEMİZ TEKNOLOJİLER KÜRESELLEŞEN DÜNYA GERÇEKLERİ TÜRKİYE NİN ENERJİ GÖRÜNÜMÜ VE TEMİZ TEKNOLOJİLER Prof.Dr. Hasancan OKUTAN İTÜ Kimya Mühendisliği Bölümü okutan@itu.edu.tr 24 Ekim 2014 29. Mühendislik Dekanları Konseyi Toplantısı

Detaylı

TÜRKİYE NİN RÜZGAR ENERJİSİ POLİTİKASI ZEYNEP GÜNAYDIN ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI ENERJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

TÜRKİYE NİN RÜZGAR ENERJİSİ POLİTİKASI ZEYNEP GÜNAYDIN ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI ENERJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE NİN RÜZGAR ENERJİSİ POLİTİKASI ZEYNEP GÜNAYDIN ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI ENERJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ GİRİŞ POTANSİYEL MEVZUAT VE DESTEK MEKANİZMALARI MEVCUT DURUM SONUÇ Türkiye Enerji

Detaylı

ÜSTEL VE LOGARİTM FONKSİYONLAR

ÜSTEL VE LOGARİTM FONKSİYONLAR ÜSTEL VE LOGARİTM TMİK FONKSİYONLAR Şekil 5.1a Üsel Fonksiyonlar 2 y 10 8, 1 y = f = b b> 6 4 2-3 -2-1 1 2 3 Şekil 5.1b Üsel Fonksiyonlar 3 y 50 2 y = f = 2 40 30 20 y = f = 2 10-2 -1 1 2 3 4 Şekil 5.1c

Detaylı

PETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

PETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ PETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Yrd.Doç.Dr. Cüney KILIÇ Çanakkale Onsekiz Mar Üniversiesi Biga İ.İ.B.F., İkisa Bölümü Yrd.Doç.Dr. Yılmaz BAYAR Karabük Üniversiesi

Detaylı

Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Ankara e-posta: selma@kayalak.com. Geliş Tarihi/Received:30.05.2012

Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Ankara e-posta: selma@kayalak.com. Geliş Tarihi/Received:30.05.2012 Türkiye de Fındık Üreim Alanlarının Armasında Deseklemelerin Ekisi Selma KAYALAK 1 Ahme ÖZÇELİK 2 1 Çanakkale Onsekiz Mar Üniversiesi Ziraa Fakülesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Çanakkale 2 Ankara Üniversiesi

Detaylı

YATIRIM KARARLARININ DEĞERLENDİRİLMESİNDE REEL OPSİYONLAR YAKLAŞIMI VE HAZIR GİYİM SEKTÖRÜNE BİR UYGULAMASI

YATIRIM KARARLARININ DEĞERLENDİRİLMESİNDE REEL OPSİYONLAR YAKLAŞIMI VE HAZIR GİYİM SEKTÖRÜNE BİR UYGULAMASI YATIRIM KARARLARININ DEĞERLENDİRİLMESİNDE REEL OPSİYONLAR YAKLAŞIMI VE HAZIR GİYİM SEKTÖRÜNE BİR UYGULAMASI REEL OPTIONS AND APPROACH FOR EVALUATION OF INVESTMENT DECISIONS AND AN APPLICATION SAMPLE FOR

Detaylı

ENERJİ YÖNETİMİ A.B.D. (İ.Ö.) TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI GENEL BİLGİLERİ

ENERJİ YÖNETİMİ A.B.D. (İ.Ö.) TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI GENEL BİLGİLERİ ENERJİ YÖNETİMİ A.B.D. (İ.Ö.) TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI GENEL BİLGİLERİ Enerji Yönetimi A.B.D Lisansüstü Programı Tezsiz Yüksek Lisans programına kabul edilen öğrenciler zorunlu dersleri tamamlamak

Detaylı

TÜRKIYE NİN MEVCUT ENERJİ DURUMU

TÜRKIYE NİN MEVCUT ENERJİ DURUMU TÜRKIYE NİN MEVCUT ENERJİ DURUMU Zinnur YILMAZ* *Cumhuriyet Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, SİVAS E-mail: zinnuryilmaz@cumhuriyet.edu.tr, Tel: 0346 219 1010/2476 Özet Yüzyıllardan

Detaylı

İstanbul Bilgi Üniversitesi Enerji Sistemleri Mühendisliği. Çevreye Duyarlı Sürdürülebilir ve Yenilenebilir Enerji Üretimi ve Kullanımı

İstanbul Bilgi Üniversitesi Enerji Sistemleri Mühendisliği. Çevreye Duyarlı Sürdürülebilir ve Yenilenebilir Enerji Üretimi ve Kullanımı İstanbul Bilgi Üniversitesi Enerji Sistemleri Mühendisliği Çevreye Duyarlı Sürdürülebilir ve Yenilenebilir Enerji Üretimi ve Kullanımı Günlük Hayatımızda Enerji Tüketimi Fosil Yakıtlar Kömür Petrol Doğalgaz

Detaylı

DÖVİZ KURU POLİTİKALARI VE TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU OYNAKLIĞININ ETKİLEŞİMLERİ

DÖVİZ KURU POLİTİKALARI VE TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU OYNAKLIĞININ ETKİLEŞİMLERİ ARAŞTIRMA RAPORU (Kamuya Açık) DÖVİZ KURU POLİTİKALARI VE TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU OYNAKLIĞININ ETKİLEŞİMLERİ DR. MUSTAFA ÖZÇAM BAŞUZMAN ARAŞTIRMA DAİRESİ 27.02.2004 İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ... 1 2. DÖVİZ KURU

Detaylı

İzmir İli Enerji Tesislerinin Çevresel Etkileri - RES

İzmir İli Enerji Tesislerinin Çevresel Etkileri - RES TMMOB Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi İzmir İli Enerji Tesislerinin Çevresel Etkileri - RES Hasan Sarptaş, Yrd. Doç. Dr. Ege Üniversitesi Güneş Enerjisi Ens. Türkiye de Rüzgar Enerjisinin Görünümü

Detaylı

Crude Oil Import and Economic Growth: Turkey

Crude Oil Import and Economic Growth: Turkey MPRA Munich Personal RePEc Archive Crude Oil Impor and Economic Growh: Turkey Erginbay Ugurlu and Aydın Ünsal Isanbul Aydın Universiy, Gazi Universiy 28 May 2009 Online a hps://mpra.ub.uni-muenchen.de/69923/

Detaylı

Su Yapıları II Aktif Hacim

Su Yapıları II Aktif Hacim 215-216 Bahar Su Yapıları II Akif Hacim Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversiesi Mühendislik Mimarlık Fakülesi İnşaa Mühendisliği Bölümü Yozga Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversiesi n aa Mühendisli

Detaylı

2. Demiryolu, Hafif Raylı Sistemler, Altyapı ve Lojistik Fuarı

2. Demiryolu, Hafif Raylı Sistemler, Altyapı ve Lojistik Fuarı www.eurasiarail.eu 2012 2. Demiryolu, Hafif Raylı Sisemler, Alyapı ve Lojisik Fuarı 2012 08-10 MART İsanbul Fuar Merkezi, Yeşilköy, İsanbul / Türkiye FUAR SONUÇ RAPORU BU FUAR 5174 SAYILI KANUN GEREĞİNCE

Detaylı

İhracat ve İthalatın Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği

İhracat ve İthalatın Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cil: 3 Sayı: 2 Nisan 203 ss. 8-94 İhraca ve İhalaın Ekonomik Büyüme Üzerindeki Ekisi: Türkiye Örneği The Effecs of Expors and Impors on Economic Growh: Turkey Case

Detaylı

T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ EKONOMETRİ ANABİLİM DALI TÜRKİYE DE CARİ AÇIKLARIN BOYUTLARI VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ YÜKSEK LİSANS TEZİ

T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ EKONOMETRİ ANABİLİM DALI TÜRKİYE DE CARİ AÇIKLARIN BOYUTLARI VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ YÜKSEK LİSANS TEZİ T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ EKONOMETRİ ANABİLİM DALI TÜRKİYE DE CARİ AÇIKLARIN BOYUTLARI VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ YÜKSEK LİSANS TEZİ HAZIRLAYAN Erkan AĞASLAN TEZ DANI MANI Doç.Dr. Alpaslan

Detaylı

Türkiye de Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkilerin Ekonometrik İncelemesi. Erkan Özata *

Türkiye de Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkilerin Ekonometrik İncelemesi. Erkan Özata * İlişkilerin Ekonomerik İncelemesi * Öze: Ülkelerin ekonomik ve sosyal gelişmelerinin sürükleyici unsuru ve en emel gereksinimlerinden biri enerjidir. İş yapma kapasiesi olarak anımlanan enerjiye gelişmiş

Detaylı

Dolar Kurundaki Günlük Hareketler Üzerine Bazı Gözlemler

Dolar Kurundaki Günlük Hareketler Üzerine Bazı Gözlemler Dolar Kurundaki Günlük Harekeler Üzerine Bazı Gözlemler Türkiye Bankalar Birliği Ekonomi Çalışma Grubu Toplanısı 28 Nisan 2008, İsanbul Doç. Dr. Cevde Akçay Koç Finansal Hizmeler Baş ekonomis cevde.akcay@yapikredi.com.r

Detaylı

World Energy Outlook Dr. Fatih BİROL UEA Baş Ekonomisti İstanbul, 1 Aralık 2011

World Energy Outlook Dr. Fatih BİROL UEA Baş Ekonomisti İstanbul, 1 Aralık 2011 World Energy Outlook 2011 Dr. Fatih BİROL UEA Baş Ekonomisti İstanbul, 1 Aralık 2011 Bağlam: halihazırda yeterince kaygı verici olan eğilimlere yeni zorluklar ekleniyor Ekonomik kaygılar dikkatleri enerji

Detaylı

ENERJİ. KÜTAHYA www.zafer.org.tr

ENERJİ. KÜTAHYA www.zafer.org.tr ENERJİ 2011 yılı sonu itibarıyla dünyadaki toplam enerji kaynak tüketimi 12.274,6 milyon ton eşdeğeri olarak gerçekleşmiştir. 2011 yılı itibarıyla dünyada enerji tüketiminde en yüksek pay %33,1 ile petrol,

Detaylı

TÜRKİYE DE DIŞ TİCARET VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN ANALİZİ ANALYSIS OF RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN TRADE AND ECONOMIC GROWTH IN TURKEY

TÜRKİYE DE DIŞ TİCARET VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN ANALİZİ ANALYSIS OF RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN TRADE AND ECONOMIC GROWTH IN TURKEY / www.sosyalarasirmalar.com Issn: 1307-9581 hp://dx.doi.org/10.17719/jisr.2018.2860 TÜRKİYE DE DIŞ TİCARET VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN ANALİZİ ANALYSIS OF RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN TRADE AND ECONOMIC

Detaylı

SESSION 1D: Finans I 567

SESSION 1D: Finans I 567 SESSION 1D: Finans I 567 Finansal Varlık Olarak Alının Arz-Talep Dengesinin Kısa ve Uzun Dönem Kaniaif Analizi ve Alın Fiya Fonksiyonunun Ampirik Olarak Tes Edilmesi The Shor and Long Term Quaniaive Analysis

Detaylı

TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE DÖVİZ KURU CARİ AÇIK ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR? BİR NEDENSELLİK ANALİZİ

TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE DÖVİZ KURU CARİ AÇIK ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR? BİR NEDENSELLİK ANALİZİ ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cil 3, Sayı 6, 2007, ss. 8 88. TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE DÖVİZ KURU CARİ AÇIK ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR? BİR NEDENSELLİK ANALİZİ Arş.Gör. Erman ERBAYKAL Balıkesir Üniversiesi

Detaylı

Türkiye Ekonomisinde Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme

Türkiye Ekonomisinde Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Türkiye Ekonomisinde Enerji Tükeimi ve Ekonomik Büyüme Mehme MUCUK * Doğan UYSAL ** Öze Genel olarak enerji, ekonomik ve endüsriyel kalkınma için önemli bir girdi kabul edilmekedir. Ancak enerjinin bazı

Detaylı

Avrupa Borç Krizinin Türkiye nin İhracatı Üzerindeki Etkileri The Effects of European Debt Crisis on Turkey s Exports

Avrupa Borç Krizinin Türkiye nin İhracatı Üzerindeki Etkileri The Effects of European Debt Crisis on Turkey s Exports 486 INTERNATIONAL CONFERENCE ON EURASIAN ECONOMIES 2013 Avrupa Borç Krizinin Türkiye nin İhracaı Üzerindeki Ekileri The Effecs of European Deb Crisis on Turkey s Expors Prof. Dr. Bedriye Tunçsiper (Balıkesir

Detaylı

KAMU SERMAYESİ VE ÜRETKENLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

KAMU SERMAYESİ VE ÜRETKENLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İKTİSAT ANABİLİM DALI KAMU SERMAYESİ VE ÜRETKENLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Yüksek Lisans Tezi Nilay ÜNSAL Ankara-2012 T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL

Detaylı

T.C. GAZĐ ÜNĐVERSĐTESĐ SOSYAL BĐLĐMLER ENSTĐTÜSÜ EKONOMETRĐ ANABĐLĐM DALI

T.C. GAZĐ ÜNĐVERSĐTESĐ SOSYAL BĐLĐMLER ENSTĐTÜSÜ EKONOMETRĐ ANABĐLĐM DALI T.C. GAZĐ ÜNĐVERSĐTESĐ SOSYAL BĐLĐMLER ENSTĐTÜSÜ EKONOMETRĐ ANABĐLĐM DALI DĐNAMĐK OYUN KURAMI ÜZERĐNE BĐR ĐNCELEME VE TÜRKĐYE UYGULAMASI DOKTORA TEZĐ HAZIRLAYAN SĐBEL DUMAN ATAN DANIŞMAN PROF. DR. NĐHAT

Detaylı

Prof. Dr. A. Ayşen Kaya - Berna Canlı

Prof. Dr. A. Ayşen Kaya - Berna Canlı Anadolu Üniversiesi Sosyal Bilimler Dergisi Anadolu Universiy Journal of Social Sciences Türkiye ye Yönelik Uluslararası Turizm Talebinin Belirleyenleri: Panel Veri Yaklaşımı The Deerminans of Inernaional

Detaylı

TÜRKİYE NÜFUSU İÇİN STOKASTİK ÖLÜMLÜLÜK MODELLERİ

TÜRKİYE NÜFUSU İÇİN STOKASTİK ÖLÜMLÜLÜK MODELLERİ Nüfusbilim Dergisi\Turkish Journal of Populaion Sudies, 2012, 34, 31-50 31 TÜRKİYE NÜFUSU İÇİN STOKASTİK ÖLÜMLÜLÜK MODELLERİ Ölümlülük ahminleri, demografi ve aküerya bilimlerinde önemli bir rol oynamakadır.

Detaylı

Çift Üstel Düzeltme (Holt Metodu ile)

Çift Üstel Düzeltme (Holt Metodu ile) Tahmin Yönemleri Çif Üsel Düzelme (Hol Meodu ile) Hol meodu, zaman serilerinin, doğrusal rend ile izlenmesi için asarlanmış bir yönemdir. Yönem (seri için) ve (rend için) olmak üzere iki düzelme kasayısının

Detaylı

TÜRKİYE VE AVRUPA BİRLİĞİ ŞEKER SANAYİLERİNİN ETKİNLİK KARŞILAŞTIRMASI Emre Güneşer BOZDAĞ (*)

TÜRKİYE VE AVRUPA BİRLİĞİ ŞEKER SANAYİLERİNİN ETKİNLİK KARŞILAŞTIRMASI Emre Güneşer BOZDAĞ (*) TÜRKİYE VE AVRUPA BİRLİĞİ ŞEKER SANAYİLERİNİN ETKİNLİK KARŞILAŞTIRMASI 99-25 Emre Güneşer BOZDAĞ (*) Öze: AB ye aday ülke olan, Türkiye nin, Birliğe enegrasyon sürecinde, şeker sanayisinin, Birliğin şeker

Detaylı

KALKINMA VE DOĞAL KAYNAKLAR KULLANIMI AÇISINDAN TOPLUMSAL İSKONTO ORANI. Haydar ŞENGÜL *

KALKINMA VE DOĞAL KAYNAKLAR KULLANIMI AÇISINDAN TOPLUMSAL İSKONTO ORANI. Haydar ŞENGÜL * KALKINMA VE DOĞAL KAYNAKLAR KULLANIMI AÇISINDAN TOPLUMSAL İSKONTO ORANI Haydar ŞENGÜL * GİRİŞ II. Dünya savaşının ardından, yeniden biçimlenen dünyada, ekonomik gelişme ve kalkınma büün ülkelerin önde

Detaylı

Türkiye nin Enerji Politikalarına ve Planlamasına Genel Bakış

Türkiye nin Enerji Politikalarına ve Planlamasına Genel Bakış Türkiye nin Enerji Politikalarına ve Planlamasına Genel Bakış Yrd. Doç. Dr. Vedat GÜN Enerji Piyasası İzleme ve Arz Güvenliği Daire Başkanı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 28-29-30 Haziran 2007, EMO-İÇEF,

Detaylı

TÜRK TELEKOMÜNİKASYON SEKTÖRÜ İLE ÜLKE EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER ARASINDAKİ İLİŞKİNİN VARLIĞININ VE BOYUTUNUN EKONOMETRİK ANALİZİ

TÜRK TELEKOMÜNİKASYON SEKTÖRÜ İLE ÜLKE EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER ARASINDAKİ İLİŞKİNİN VARLIĞININ VE BOYUTUNUN EKONOMETRİK ANALİZİ TÜRK TELEKOMÜNİKASYON SEKTÖRÜ İLE ÜLKE EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER ARASINDAKİ İLİŞKİNİN VARLIĞININ VE BOYUTUNUN EKONOMETRİK ANALİZİ ECONOMETRIC ANALYSIS OF EXISTENCE AND DIMENSION OF RELATIONSHIP BETWEEN

Detaylı

Türkiye de Dış Borçlanma-Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1990-2013 Dönemi

Türkiye de Dış Borçlanma-Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1990-2013 Dönemi Türkiye de Dış Borçlanma-Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1990-2013 Dönemi Türkiye de Dış Borçlanma-Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1990-2013 Dönemi Temel GÜRDAL Hakan YAVUZ Öz Bu çalışmada Türkiye de dış borçlanma

Detaylı

6.2. Güç Denklemleri: Güç, tanım olarak transfer edilen enerji veya yapılan işin oranıdır. Matematiksel olarak, W P = (6.1) t

6.2. Güç Denklemleri: Güç, tanım olarak transfer edilen enerji veya yapılan işin oranıdır. Matematiksel olarak, W P = (6.1) t BÖLÜM 6 GÜÇ 6.1.Giriş: Günümüz dünyasının karşı karşıya olduğu önemli sorunlardan birisi de enerji krizleridir. Perolden üreilen enerji hızla ükeildiğinden dolayı yeni enerji kaynakları bulunması zorunluluk

Detaylı

Dünyada Enerji Görünümü

Dünyada Enerji Görünümü 22 Ocak 2015 Dünyada Enerji Görünümü Gelir ve nüfus artışına paralel olarak dünyada birincil enerji talebi hız kazanmaktadır. Özellikle OECD dışı ülkelerdeki artan nüfusun yanı sıra, bu ülkelerde kentleşme

Detaylı

Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks

Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks Zeischrif für die Wel der Türken CO 2 EMİSYONU, YENİLENEBİLİR ENERJİ TÜKETİMİ VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİNİN MS-VAR YAKLAŞIMI İLE MODELLENMESİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ RELATIONSHIP AMONG CO 2 EMISSIONS,

Detaylı

NÜKLEER ENERJİ. Dr. Abdullah ZARARSIZ TMMOB-Fizik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı

NÜKLEER ENERJİ. Dr. Abdullah ZARARSIZ TMMOB-Fizik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı NÜKLEER ENERJİ Dr. Abdullah ZARARSIZ TMMOB-Fizik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Dünyada Elektrik Enerjisi Üretimi (2005) Biyomas ve atık: %1,3 Nükleer: %16,5 Kömür: %38,8 Diğer yenilenebilir:

Detaylı

Binaların Enerji Etkinliğinin Teşviki Erzurum İlinde Uygulama Projesi

Binaların Enerji Etkinliğinin Teşviki Erzurum İlinde Uygulama Projesi Binaların Enerji Etkinliğinin Teşviki Erzurum İlinde Uygulama Projesi Erzurum İli Karbon Yönetimi ve Sürdürülebilir Enerji Eylem Planı Ön Çalışması Proje Kapanış Toplantısı Bülent CİNDİL, Makina Mühendisi

Detaylı

Türkiye nin Endüstriyel Emisyonlar Direktifine Uyumu: Enerji Sektörü Üzerindeki Muhtemel Maliyetler

Türkiye nin Endüstriyel Emisyonlar Direktifine Uyumu: Enerji Sektörü Üzerindeki Muhtemel Maliyetler tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Türkiye nin Endüstriyel Emisyonlar Direktifine Uyumu: Enerji Sektörü Üzerindeki Muhtemel Maliyetler Ankara, 24 Mart 2015 Çerçeve Temel endişe: İklim değişikliği

Detaylı