6102 sayılı TÜRK TİCARET KANUNUN LİMİTED ŞİRKETLER HUKUKUNA GETİRDİĞİ YENİLİKLER

Transkript

1 6102 sayılı TÜRK TİCARET KANUNUN LİMİTED ŞİRKETLER HUKUKUNA GETİRDİĞİ YENİLİKLER 1

2 Limited Şirketler Türk ekonomisinde sayı itibariyle en fazla olan şirket türü limitettir. Gümrük ve Ticaret Bakanlığının verilerine göre ülkemizde yaklaşık civarında limited şirket bulunmaktadır. Ancak bunların ne kadarının aktif olduğu bilinmemektedir. Yeni TTK, limited şirketlerin genel özelliklerini muhafaza etmekle birlikte önemli değişiklikler de öngörmüştür. 2

3 Limited Şirket Bu kapsamda limited şirketler 6102 s. TTK ile, 6762 s. Kanunun aksine kollektif şirketlerden uzaklaşarak daha çok anonim şirketlere yaklaştırılmıştır. Limited şirket yönetim ve karar mekanizmaları, anonim şirket uygulamalarına yaklaştırılmış olup, Kanun gerekçesinde, ulusal ve uluslararası piyasaların talebi üzerine limited şirketlerde de profesyonel yönetim ve denetim ilkelerinin uygulanacağı belirtilmiştir. 3

4 Limited Şirketin Özellikleri 1) ORTAK SAYISI: 6762 s. Kanunda limited şirketlerin ortak sayısının 2-50 gerçek ve/veya tüzel kişi arasında olabileceği belirtilmişti. Ancak ortak sayısının teke inmesi halinde şirketin tüzel kişiliğini kaybetmeyeceğinin belirtilmesi, bu Kanunun önemli özelliklerinden birisidir Sayılı Kanun ile şirketler hukukunda getirilen en önemli değişikliklerden birisi olan tek ortaklı şirket, limited şirketler bakımından da geçerlidir. Yukarıda da ifade edildiği üzere limited şirketlere yabancı olmayan bu düzenleme, yeni Kanun ile kuruluş anında da uygulanabilir hale gelmiştir. Ortaklar bakımından üst sınır ise, 6102 s. Kanun da da 50 olarak kabul edilmiştir. Yeni TTK nın 573 ve 574 üncü maddelerinde, şirketin tek ortak ile kurulabileceği gibi, sonradan pay devirleri yoluyla tek ortaklı hale gelebileceği de hükme bağlanmıştır. 4

5 Limited Şirketin Özellikleri 2) SERMAYE: Limited şirketlere sermaye olarak ticari unsurların getirilebilme ilkesi devam etmektedir. Ayrıca şirketlerin asgari sermayesi TL ye çıkarılmıştır. Bu tutarın Bakanlar Kurulu kararıyla on katına kadar artırılabileceği de hükme bağlanmıştır (6102 s. TTK md. 580). 5

6 Limited Şirketin Özellikleri Ortakların taahhüt ettikleri sermayeyi ödeme zamanı, yeri, ifa etmemenin sonuçları, bedelleri tamamen ödenmemiş payların devri ile ilgili olarak anonim şirketlerde yer alan düzenlemelere atıf yapılmıştır (m. 585). Yeni Kanun ile ortaklara sermaye koyma borcu yanında, esas sözleşme ile ek ödeme veya yan yükümlülükler getirilebileceği hüküm altına alınmış olup, sermaye koyma borcunun yerine getirilmiş olmasına rağmen, şirketin ihtiyacı olan acil ve çok gerekli zamanlarda yine ortağa, eğer esas sözleşmede bu şekilde bir düzenleme yapılmışsa, gidilebileceği hüküm altına alınmıştır (m. 603 vd.). 6

7 Limited Şirketin Özellikleri 3) TÜZEL KİŞİLİK: Limited şirketler, kanuna uygun olarak hazırlanan esas sözleşmede kurucuların şirket kurma iradelerini açıklayıp, sermayeyi kayıtsız ve şartsız olarak taahhüt etmeleriyle kurulur (md. 585/1) (ÖN ŞİRKET). Şirketin tüzel kişilik kazanması ise, sözleşmenin merkezin bulunduğu yerdeki ticaret siciline tescil edilmesine bağlıdır (m. 588). 7

8 Limited Şirketin Özellikleri 4) HAK VE FİİL EHLİYETİ Yeni Ticaret Kanununda Ultra Vires ilkesinin kalktığı ifade edilmiştir. Dolayısıyla şirketlerin sözleşmelerinde yazılı olmayan konularla da iştigal edebilmeleri mümkün hale gelmiştir. Ancak kollektif ve anonim şirketlerde olduğu gibi limited şirket sözleşmelerinde de, esaslı noktaları belirtilmiş ve tanımlanmış şekilde şirketin işletme konusunun belirtilmesi gerekmektedir. Yeni Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra da, önceden kazanılmış olan hakları koruyacaktır. 8

9 Limited Şirketlerin Kuruluşu 1) Şirket Sözleşmesinin Hazırlanması: Şirketin kurulabilmesi için gerekli olan ön şart, kanuna uygun bir sözleşmenin hazırlanmasıdır s. Kanunun öngördüğü yeni sistemde, sözleşmede yer alacak hususlar zorunlu ve kanunun izin verdikleri olarak iki şekilde ortaya çıkar. Zorunlu unsurların (md. 576) sözleşmede mutlaka yer alması gerekirken; kanunda sayılan diğer hususların ise, sözleşmeye konulması ihtiyaridir (md. 577). 9

10 Limited Şirketlerin Kuruluşu 2) Ticaret Siciline Tescil ve İlan: Şirketin tüzel kişilik kazanması, sözleşmenin merkezin bulunduğu yerdeki ticaret siciline tesciline bağlıdır. Tescil başvurusu esnasında, müdürlerin imzaladığı başvuru metni, şirket sözleşmesinin onaylı örneği, şirketi temsile yetkili kişileri ve denetçinin seçimini gösterir listenin verilmesi gerekir. 10

11 Limited Şirketlerde Ortaklar Limited Şirket sermayesi, itibari değerleri en az 25 TL ve katları şeklinde paylara bölünebilir (m. 583/1). Esas sermaye paylarının itibari değerleri farklı olabilir. Bir ortak birden fazla esas sermaye payına sahip olabilir. Şirkette her bir sermaye payı, bir oy hakkı verir. Ortakların bireysel önemi, 6762 sayılı Kanuna nazaran daha zayıflatılmış haldedir. Şirkette önemli kararlar da olmak üzere genel kurul kararlarında ortakların sayısından ziyade sermaye payı ve dolayısıyla oy hakları önem taşımaktadır. 11

12 Limited Şirketlerde Ortaklar 6762 s. Kanundan farklı olarak, payların itibari değerlerine göre oy haklarının olduğu ancak esas sözleşme ile oy hakkının itibari değerden bağımsız olarak her paya bir oy şeklinde de düzenlenebileceği Yeni Kanunda ifade edilmiştir (TTK. md. 583, m. 618). 12

13 Limited Şirketler Yeni kanunda, AŞ lerde olduğu gibi Limited Şirketler için de Pay Defteri tutulması gerektiği kuralı getirilmiş olup, devirlerin ancak bu deftere işlem ile mümkün olacağı isabetli olarak düzenlenmiştir. 13

14 Limited Şirketlerde Pay Devri Pay Devri (m. 595): Esas sermaye payının devri, noterden onaylı devir sözleşmesi ile gerçekleştirilir. Sözleşmede ek ödeme ve yan edim yükümlülükleri, rekabet yasağının genişletilmiş olması halinde bunun, önalım, geri alım ve alım hakları ve sözleşme cezasına ilişkin koşulların da belirtilmesi gerekmektedir. 14

15 Limited Şirketlerde Pay Devri Şirket sözleşmesinde aksi öngörülmemişse, payın devrine ilişkin yapılan sözleşmenin ayrıca genel kurul tarafından onaylanması da gerekmektedir. Devir bu onayla geçerli olur (m. 595/2). Şirket sözleşmesinde başka türlü düzenlenmemişse, genel kurul herhangi bir sebep belirtmeksizin onaydan kaçınabilir (m. 595/3). Bundan başka şirket sözleşmesi ile sermaye payının devri yasaklanabilir. Şirket sözleşmesi devri yasaklamış veya genel kurul onay vermeyi reddetmişse, ortağın haklı sebeple şirketten çıkma hakkı saklı tutulmuştur (md. 595/5). Esas sermaye payının devrine ilişkin alınan genel kurul kararının sicile tescil edilmesi de gerekmektedir (m. 598). 15

16 Limited Şirketlerde Pay Devri Payların devrinde 6102 s. TTK. ile yukarıda ifade edildiği gibi önemli esneklikler getirilmiştir. Bu kapsamda, ortaklar devri kolaylaştırma, zorlaştırma veya tamamen yasaklama haklarını kullanarak limited şirketi kapalı veya yarı kapalı şirket haline getirebilmeleri imkânı getirilmiştir. Bu uygulamanın bir paraleli olarak ortağa şirketten çıkma hakkı da tanınmış olup, uygulamada maalesef şirketlerin işleyişini tıkayan önemli bir sorun bu şekilde isabetli olarak çözümlenmiş olacaktır. Yine 6102 s. Kanun un m.639 hükmüne göre, bir ortağın, şirketten sözleşmede yer alan bir hükme veya haklı sebebe dayanarak çıkmak istemesi halinde, müdür tarafından bu durum ilan edilecek ve çıkma ile ilgili sebeplerin kendi şahsında da gerçekleştiğini düşünen diğer pay sahipleri de çıkmaya katılabilecektir. Bu durumda da çıkan ortaklara karşı eşit işlem ilkesi geçerli olacaktır. 16

17 Limited Şirketlerde Pay Devri Yine yeni TTK ile limited şirketlerde de nama yazılı pay senedi çıkarılması imkânı getirilerek (m. 593/2), hem ortaklık sahipliğini ispat kolaylığı, hem de yükümlülüklerin senede yazılarak şeffaflığın sağlanması amaçlanmıştır. 17

18 Limited Şirketler Ortakların Sorumluluğu: Limited şirket ortakları şirketin borçlarından dolayı, ikinci dereceden, sermaye taahhüdü ile sınırlı ve adi şekilde sorumludur. Ancak şirket sözleşmesiyle ortaklara ek ödeme ve yan edim yükümlülükleri öngörülebilir. Ek ödeme sözleşmeyle belirlenen ve belli koşullar altında muaccel hale gelen borçtur. Buna karşılık yan edim yükümlülüğü ise, şirket sözleşmesiyle şirketin işletme konusunun gerçekleşmesine hizmet edebilecek yan yükümlülüklerdir. 18

19 Limited Şirketlerde Ek Ödeme ve Yan Edim Yükümlülükleri Ortaklardan bu yükümlülüğün yerine getirilmesi ancak, a) Şirket esas sermayesi ile kanuni yedek akçeler toplamının şirketin zararını karşılayamaması, b) Şirketin bu ek araçlar olmaksızın işlerine gereği gibi devamının mümkün olmaması, c) Şirket sözleşmesinde tanımlanan ve öz kaynak ihtiyacı doğuran diğer bir hâlin gerçekleşmiş bulunması, hâllerinde istenebilir. hükmü getirilmiş olup, aynı maddede iflasın açılması ile bu ek yükümlülüklerin muaccel olacağı hüküm altına alınmıştır. 19

20 Limited Şirketlerde Ortaklar Yeni TTK ile, pay sahiplerine bazı yükümlülükler tanınmakla beraber bu paralelde bazı haklarda tanınmıştır s. Kanun döneminde de kabul edilen oy kullanma, denetleme, idare etme vs. hakların yanı sıra, 6102 s. Kanun ile ortakların bilgi alma ve inceleme yetkisi de açıkça düzenlenmiştir (m. 614). 20

21 Limited Şirketler Limited şirketlerde rekabet yasağı, daha önce olduğu gibi yeni Kanunda da müdürler için öngörülmüştür. Müdürler; esas sözleşme ile aksi kararlaştırılmamışsa veya ortaklar yazılı izin vermemişse, şirketle rekabet yasağı oluşturacak bir faaliyette bulunamazlar s. Kanundan farklı olarak, 6102 s. Kanunda, iznin yazılı olarak verilmesi şartı aranarak, diğer ortakların zımnen izin vermeleri imkânı ortadan kaldırılmıştır (m. 626). Yeni TTK nın 627 nci maddesine göre, müdürlerin ortaklara eşit şartlar altında eşit işlem yapmaları gerekmektedir. 21

22 Limited Şirketler Limited şirketlerin, anonim şirketlere, yenin Kanunla yaklaştırılmasının bir sonucu da intifa senetleri çıkarılabilmesi kuralıdır (m. 584) s. TTK döneminde, intifa senetleri, yalnızca AŞ ler tarafından çıkarabilmekteyken; yeni Kanunla limitet şirketlerin de intifa senetleri çıkartabilmesine imkân getirilmiştir. Çok genel bir anlatımla intifa senetleri, malikine ortaklık hakkı vermeyen, yalnızca kardan öncelikli alım hakkı veren bir borç senedidir. Artık limited şirketlerde intifa senedi çıkarak finansal ihtiyaçlarını karşılayabileceklerdir (TTK m. 584). 22

23 Limited Şirketler Müdürler: Yeni TTK na göre, limited şirketlerde de, AŞ lerde olduğu gibi artık bir yönetim biriminin seçilmesi zorunlu olacaktır s. Kanuna göre limited şirket ortakları bir müdür atamamışlarsa tüm ortaklar müdür sıfatı ile sorumlu olmaktaydı (özden organ ilkesi). Ancak bu uygulamada, yönetim ve temsil açısından bir kargaşaya yol açmıştır. 23

24 Limited Şirketler Özkaynakların Yerini Tutan Ödünçler: Sermayenin korunması ilkesinin bir sonucu olarak, alacaklıları korumak adına 6102 s. Kanunda isabetli bir düzenleme yapılarak, ortakların şirkete verdikleri borçların, diğer borçlar karşısındaki durumu düzenlenmiştir. Yeni TTK nın 615. maddesinde açıkça Ortaklar veya onlara yakın kişiler tarafından şirkete verilen ve öz kaynakların yerini tutan nitelikteki ödünçler, bir sözleşme veya beyan dolayısıyla sırada en sonda yer alanlar da dâhil olmak üzere diğer tüm alacaklardan sonra gelir. hükmü getirilerek, örtülü işlemlerin önüne geçilmek istenmiştir. Anonim şirketler bahsinde anlatılan Perdenin Kaldırılması ilkesi burada da kendini göstermiştir. 24

25 Limited Şirketler Yeni Kanunda da 6762 s. Kanunda olduğu gibi, limited şirketin organları başlığı altında genel kurul ve müdürler sayılmıştır. Genel kurulun devredilmeyecek yetkileri ise, 6102 s. Kanunun anonim şirketlere ilişkin hükümlerinde olduğu gibi açıkça düzenlenmiştir s. Kanun, 6762 s. Kanundan farklı olarak, genel kurul kararlarının butlanı hususunu açıkça düzenlemiş ve bu konuda AŞ lerdeki hükümlerin kıyas yoluyla limited şirketler içinde uygulanacağını hüküm altına almıştır. 25

26 Limited Şirketler Yukarıda izah ettiğimiz şekilde, ortakların her payın itibari değeri üzerinden oy kullanacağı ve bunun aksinin de kararlaştırılabileceği, 6102 s. Kanunda düzenlenmiş olup; imtiyazlı pay çıkartılması ve bu imtiyazın söz konusu olmayacağı haller de hüküm altına alınmıştır (TTK. md ). 26

27 Limited Şirketler 6102 s. Kanun un limited şirketlerle ilgili kısmına yönelik son olarak ifade edeceğimiz husus, 6762 s. Kanun da olmayan Ayrılma Akçesi müessesesidir. Yeni Kanunun 641. maddesinde Ortak şirketten ayrıldığı takdirde, esas sermaye payının gerçek değerine uyan ayrılma akçesini isteme hakkını haizdir. hükmü bulunmakla birlikte, 2 nci fıkrada esas sözleşmede ayrılma akçesinin başka şekilde düzenlenebileceği de belirtilmiştir. 27

28 Limited Şirketler AŞ ler ile ilgili bölümde de izah ettiğimiz üzere Elektronik Hizmetler ve Bilişim konusunda yeni Kanunla getirilen imkan ve yükümlülükler sermaye şirketi olması hasebiyle limited şirketler açısından da geçerlidir. Örneğin; web sayfası oluşturma, ilanlar, elektronik genel kurul, kayıtlı elektronik posta, güvenli elektronik imza vb. 28