İzmir Bölge Planı İlçe Toplantıları. Kiraz İlçe Raporu

Transkript

1 İzmir Bölge Planı İlçe Toplantıları Mayıs, 2013

2 Nüfus Yapısı Genel Bilgiler Yüzölçümü, 2002: 571,96 km 2 Nüfus, ADNKS, 2012: kişi Nüfus Yoğunluğu, 2012: 77 kişi Şehirleşme Oranı, 2012: % 19 İl merkezine uzaklığı: 140 km İlçenin rakımı: 312 m Coğrafi konumu: Batısında Ödemiş, güney-batısında Beydağ, kuzeyinde Manisa nın Salihli, kuzey-doğusunda Manisa nın Alaşehir ve güneyinde Aydın ın Nazilli ilçeleri, Kiraz ın komşu yerleşim alanlarıdır. Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Durumu, DPT, 2004: Ülke genelinde 872 ilçe arasında 644. sırada. Bu konumuyla Kiraz, dördüncü derece gelişmiş ilçeler arasındadır. Kiraz ın yılları arasında yaş grubuna göre nüfus dinamiklerinin değişimini gösteren projeksiyon tablosu aşağıdaki gibidir. Yaş Grubu Toplam Kaynak: Fonksiyonel Bölge ve Alt Bölgelerin ve Bölgelerarası İlişkilerin Tespiti Çalışması, 2013

3 Kiraz a ilişkin nüfus projeksiyonları incelendiğinde; Türkiye genelinde olan ve İzmir özelinde daha belirgin olarak görülen nüfusun yaşlanma eğiliminin Kiraz ilçesinde de görüldüğü ve 2023 yılında 2011 yılına göre; Kiraz da toplam nüfusun çok az artacağı fakat yaş grupları içerisinde önemli değişiklikler olacağı görülmektedir. Örneğin 2023 yılında 70 yaş arasındaki bireylerin ortalama % 36 oranında artacağı görülmektedir. Kiraz ın 2011 yılı ve 2023 yılı projeksiyonuna ilişkin Nüfus Piramitleri aşağıdaki gibidir. Kaynak: Fonksiyonel Bölge ve Alt Bölgelerin ve Bölgelerarası İlişkilerin Tespiti Çalışması, 2013 İstihdam İlçe bazında resmi istatistik olarak yayınlanmakta olan güncel veri bulunmamaktadır. Bu kapsamda ulaşılabilen son veri 2000 yılı Genel Nüfus Sayımlarından elde edilmiş sektörel işgücü verileridir İzmir Bölge Planı çalışmaları çerçevesinde gerçekleştirilmiş olan Fonksiyonel Bölgeleme ve Alt bölgeleme analizi çalışması kapsamında 2000 yılı verilerinden yola çıkılarak 2023 yılı için sektörel işgücü oranlarına ilişkin projeksiyon yapılmış olup, Kiraz a ilişkin oluşan tablo aşağıdaki gibi ortaya çıkmıştır. İlçe Düzeyinde Sektörel İşgücü Oranları ve Projeksiyonu ( ) Sektör Kiraz 2000, % Kiraz 2023, % İzmir 2000, % İzmir 2023, % Ziraat, Avcılık, Ormancılık ve Balıkçılık 86.80% 77.40% 28.54% 17.32% Madencilik ve Taş Ocakçılığı 0.01% 0.00% 0.15% 0.05% İmalat Sanayi 2.81% 4.46% 20.09% 21.70% Elektrik, Gaz ve Su 0.08% 0.19% 0.34% 0.56% İnşaat 1.20% 2.73% 5.29% 8.18% Toptan ve Perakende Ticaret, Lokanta ve Oteller 2.83% 5.04% 14.54% 17.63% Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama 0.81% 1.40% 4.39% 5.14% Mali Kurumlar, Sigorta, Taşınmaz Mallara Ait İşler Ve Kurumları, Yardımcı İş Hizmetleri 0.41% 0.74% 4.59% 5.59% Toplum Hizmetleri, Sosyal ve Kişisel Hizmetler 5.04% 8.04% 21.94% 23.81% İyi Tanımlanmamış Faaliyetler 0.01% 0.00% 0.11% 0.02% Toplam 100% 100% 100% 100% Kaynak: Fonksiyonel Bölge ve Alt Bölgelerin ve Bölgelerarası İlişkilerin Tespiti Çalışması, 2013

4 2000 yılında Kiraz daki sektörel işgücü dağılımlarında ilk 3 sırayı; Ziraat, Avcılık, Ormancılık ve Balıkçılık, Toplum Hizmetleri, Sosyal ve Kişisel Hizmetler, İmalat Sanayi ve Toptan ve Perakende Ticaret, Lokanta ve Oteller sektörlerinin, İzmir de ise bu sıranın Ziraat, Avcılık, Ormancılık ve Balıkçılık, Toplum Hizmetleri, Sosyal ve Kişisel Hizmetler ve Toptan ve Perakende Ticaret, Lokanta ve Oteller sektörleri şeklinde oluştuğu görülmektedir. Sektörel işgücü oranlarının değişimi incelendiğinde; 2023 yılında Kiraz da Ziraat, Avcılık, Ormancılık ve Balıkçılık sektöründeki payının yaklaşık 9 puan azalacağı ve bu durumun İzmir genelindekine (9 puanlık azalış) paralel bir azalış olacağı görülmektedir yılında bu sektördeki beklenen azalışa karşın yine İzmir genelindeki durma paralel olarak imalat, inşaat, Toptan ve Perakende Ticaret, Lokanta ve Oteller, Toplum Hizmetleri, Sosyal ve Kişisel Hizmetler sektörlerinde artış olması beklenmektedir. Eğitim Kiraz a ilişkin İlçe bazında erişilebilen önemli eğitim göstergeleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. İlçe adı Derslik Başına Öğrenci Sayıları, Kiraz-İzmir ( ) İlkokulda derslik başına düşen öğrenci sayısı Ortaokulda derslik başına düşen öğrenci sayısı Genel lise derslik başına düşen öğrenci sayısı Meslek lisesi derslik başına düşen öğrenci sayısı Kiraz İzmir Kaynak: İzmir Milli Eğitim Müdürlüğü, 2013 Kiraz da derslik başına öğrenci sayısının İzmir den daha az olduğu görülmekle birlikte merkezde yoğunluğun fazla olduğu buna karşın köylerde sayının azaldığı görülmektedir. İlçe adı Eğitim Dönemi Okullaşma Oranları (%) Okul öncesi (3-5 yaş) (net) İlköğretim (6-13 yaş) (net) Ortaöğretim (genel-meslek lisesi, brüt) Kiraz 35,91 96,81 48,47 İzmir 48,85 102,88 104,68 Kaynak: İzmir Milli Eğitim Müdürlüğü, 2013 Kiraz da okul öncesi ve ortaöğretim okullaşma oranı İzmir den daha kötü durumda ve okullaşma oranının yeterli seviyede olmadığı görülmektedir. İlköğretimde bu oranın İzmir ortalamasına yaklaştığı görülmektedir.

5 İlçelere Göre 15+ Yaş okuma Yazma Bilmeyen Oranı, 2012 (%) Kaynak: TÜİK, ve üzeri yaşta okuma yazma bilmeyen oranı açısından İzmir % 2,4 oranı ile % 5,08 oranına sahip olan Türkiye den daha iyi durumda bulunmaktadır. Kiraz ilçeler arasında % 5,20 değeri ile son sırada bulunmakta ve İzmir ve Türkiye ortalamasından da kötü durumda olduğu görülmektedir. İlçe toplantısı sırasında okuma yazma bilmeyenler konusunda çalışma yürütüldüğü, bildirilen isimlerin çoğunun aslında okuma yazma bildiği ancak okul bitirmediği veya belgelerinin olmadığı belirtildi. İzmir İlçeleri Yükseköğretim ve Üstü Okul Mezunu Oranı, 2012 (%) Kaynak: TÜİK, 2013 Yükseköğrenim ve üstü okul mezunu oranı açısından İzmir % 14,81 oranı ile yine Türkiye genelinden daha iyi durumdadır. Kiraz, 30 ilçe arasında % 13,35 değeri ile son sırada yer almaktadır.

6 Tarım İlçede toplamda hektar alan tarımsal üretim için kullanılmaktadır. Toplam alan içerisindeki tarım alanının oranı % 32,4 ile İzmir ortalamasının üstünde yer almaktadır. İlçedeki tarımsal üretim için kullanılan alanın büyük bir kısmının tarla ürünleri ve meyvecilik için kullanıldığı görülmektedir. Tarım Alanlarının Kullanış Amaçlarına Göre Dağılımı (hektar, 2011) Tarla Alanı Ekilen Nadas Toplam Sebze Alanı Meyve Alanı Kavakl ık Süs Bitkile ri Boş Arazi Toplam Tarım Alanı Tarım Alanı Oranı Kiraz ,4 İzmir ,2 Kaynak: İzmir Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü, 2012 İlçelere Göre Sulanan Tarım Alanları (hektar, 2011) Toplam Tarım Alanı Sulanan Alan Sulanmayan Alan Sulanan Alan/Toplam Tarım Alanı ( ) Kiraz ,8 İzmir ,6 Kaynak: İzmir Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü, 2012 Tarım arazilerinin sulanma durumu incelendiğinde ilçedeki tarım alanlarının % 33,8 lik kısmının sulandığı, bu oranın İzmir genelinin altında kaldığı görülmektedir. Kiraz, tarım sektörünün yoğunlaştığı ilçeler arasında kalmaktadır. Bu bakımdan, sanayileşmemiş toprak yapısıyla organik tarım potansiyeli açısından dikkat çeken ilçeler arasındadır. Ödemiş, Beydağ, Tire, Bayındır, Torbalı ve Selçuk la beraber Kiraz da üretilen sarı lop incir, Ege İnciri olarak coğrafi patent almış durumda. İl Tarım Müdürlüğü nün 2007 verilerine göre İzmir deki incir üretiminde Kiraz % 12,6 ile önde gelen ilçeler arasında (Ödemiş % 28,9; Tire % 26,6; Beydağ % 11,8) bulunmaktadır. İzmir ilinde toplam sığır varlığı bakımından ilk sırada Ödemiş ilçesinden sonra Kiraz % 10 luk pay ile 4. sırada yer almaktadır. Kültür Kiraz da bulunan antik kent ve ören yerleri şunlardır: Hisar Kalesi, Kaleköy Antik Kenti, Yağlar Kalesi, Kayacık Hisar Kalesi, Aydınoğlu Cami, Suludere Cami ve Hamamı yılında yapılan GZFT Analizinde var olan kültür ve tarih varlıklarının yer üstüne çıkarılmamış olması bir fırsat olarak değerlendirilmiştir. Kiraz da 4 tane arkeolojik sit alanı; 2 tane taşınmaz kültür varlığı bulunmaktadır. Ayrıca, Kiraz da; 30 adet dernek, 1 adet vakıf olmak üzere toplamda 31 adet STK, Kiraz da Kültür merkezi, sinema salonu, sergi salonu ve müze bulunmamaktadır.

7 Kiraz da düzenlenen kültür etkinlikleri Etkinlik Adı Düzenleyen Kuruluş Tarih Kaç Yıldır Düzenlendiği Kurtuluş Şenlikleri Kiraz Belediyesi 01 Eylül 89 Kaynak: İzmir Kültür Ekonomisi Envanteri ve Gelişme Stratejisi, 2013 Turizm Belediyenin bir adet oteli bulunmakta olup, geceleme istatistikleri aşağıda yer almaktadır. Kiraz da Turizm İşletme Belgeli Tesislerdeki Konaklama ve Geceleme İstatistikleri (2011) Tesise Geliş Sayısı Geceleme Sayısı Ortalama Kalış (Gün) Kiraz (2011) ,0 Kiraz (2012) ,0 İzmir ,5 Kaynak: İzmir Kültür Turizm İl Müdürlüğü, 2012 İzmir de, 2011 yılında, İzmir genelindeki ortalama kalış süresi 2,5 gün iken; bu süre Kiraz da 1 gün olarak ortaya çıkmaktadır. Sağlık Kiraz da 2012 yıl sonu itibariyle 30 yatak kapasiteli devlet hastanesi var olup, 2 adet ameliyat masasına sahiptir. 1 adet Toplum Sağlığı Merkezi (TSM), 4 adet Aile Sağlık Merkezi (ASM), 13 adet Aile Hekimi Birimi (AHB), 1 adet Aile Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezi (AÇSAP) ve 7 adet Sağlık Evi bulunmaktadır. Kiraz da 3 adet diş hekimi muayenehanesi mevcut olup, özel hastane bulunmamaktadır. Çevre Kiraz da belediyeye ait 1 adet Atık Su Arıtma Tesisi bulunmakta olup, tesisin tasarımı yapılırken atık suyun tamamen evsel nitelikli bir atık su olarak kabul edilmiş, ancak endüstriyel işletmelerden (10 adet mandıra ve 1 adet turşu fabrikası) kaynaklanan kirlilikten ötürü tesise gelen atık suyun KOI (Kimyasal Oksijen İhtiyacı) değeri tasarlananın 4-5 katı civarındadır. Bu durum atık su arıtma tesisinin sağlıklı bir şekilde çalıştırılması noktasında önemli bir problem teşkil etmektedir. Özelikle süt işleme tesislerinin yarattığı peynir altı suları tesisin nitelikli çalışmasını engellemektedir. Tesisin kapasite ve proses olarak revize edilme ihtiyacı bulunmaktadır. Bununla birlikte ilçe sınırları çerisinde faaliyet gösteren endüstriyel işletmeler (10 adet mandıra ve 1 adet turşu fabrikası) atık su önlem tesisi yapmış olup belediye tarafından sürekli denetimleri sürdürülmektedir. Yenişehir köyünde İZKA nın desteği ile doğal arıtma tesisi inşa edilmiş olup, köyün kanalizasyon şebekesi ile birlikte faaliyettedir. Bankacılık Kiraz da Banka Şube Sayıları, ( ) İlçe Kiraz İzmir Toplam Kaynak: TBB, 2012

8 İlçe Toplantısı Esnasında Elde Edilen Görüşler: Avantajlar; İlçede tarihi ve doğal güzelliklerin varlığı, Tarımsal potansiyelin yüksek olması, Kültürel zenginliklerinin olması, Ödemiş OSB nin Kiraz a yakın olması, Sorunlar; Eğitim kurumlarının bina ve altyapı yetersizliğinin mevcut olması, İlin uzak ilçelerinden birisi olması sebebiyle ulaşımın yetersiz olması, Köylerde ulaşım sorunlarının yaşanması, Hastanenin yetersiz olması, branş doktorları bulunmaması, Kurumlar arası işbirliğinin yetersiz olması, Kültürel etkinlik alanı bulunmaması, Organik tarım potansiyelinin değerlendirilememesi, KİRAZ TOPLANTI KATILIMCI LİSTESİ No Ad Soyad Kurum 1 Derya Coşkun Kiraz Belediyesi 2 Merve Bıyıklı Torbalı İŞKUR 3 Yusuf Olgun Torbalı İŞKUR 4 Belkıs Kafadar İlçe Tapu Md. 5 Erkan Tek Kent Konseyi Bşk. 6 Süleyman Top İğdeli ve Çevre Koop. 7 Erol Yalçın Ziraat Odası 8 Zeynel Abidin Dadaş İlçe Nüfus Md. 9 Alparslan Yılmaz İlçe Kaymakamlığı 10 Yelda Öztürk Sağlık Grup Başkanlığı 11 Zafer Ölmez Gıda Tarım Hayvancılık İlçe Md. 12 Sabri Yılmaz İlçe Özel İdaresi 13 Hüseyin Efeoğlu Halk Eğitim Merkezi 14 Selim Özdeveci Şoförler ve Otomobilciler Odası 15 Yasin Şekertekin Gençlik Hizmetleri ve Spor İlçe Md. 16 Ahmet Duran S.S. Tarımsal Kalkınma Koop. 17 Tamer Ekici Sosyal Yrd. Day. Vak.