ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE YÖNELMEDE AİLENİN VE BRANŞ SEÇİMİNDE CİNSİYETİN ROLÜ

Transkript

1 ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE YÖNELMEDE AİLENİN VE BRANŞ SEÇİMİNDE CİNSİYETİN ROLÜ Kamil AKBAYIR Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Ortaöğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi A.B.D., VAN ÖZET: Bu çalışmada, öğretmenlik mesleğine yönelmede ailenin rolü ve branş seçerken cinsiyetin rolü incelenmiştir. Çalışmada aile mesleğe yönelmede ve meslek seçiminde etkili olan önemli bir etken olarak ele alınmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre, öğretmenlik mesleğini seçen öğrencilerin anne ve babalarının eğitim düzeyinin düşük ve gelir düzeylerinin orta düzeyde olduğu ortaya çıkmıştır. Ailede özellikle anneler, öğretmenlik mesleğinin çocukları için uygun bir meslek olduğunu ileri sürmektedirler. Çalışmadan elde edilen bir başka önemli sonuç, annenin eğitim düzeyi yükseldikçe çocuğu için öğretmenlik mesleğini seçmenin artmasıdır. Çalışmada ailenin ekonomik gelir durumuna göre öğrencilerin meslek seçimleri değiştiği görülmüştür; ailenin gelir düzeyi yükseldikçe öğretmenlik mesleğini seçim azalmıştır. Çalışmadan elde edilen bir başka önemli sonuç ise öğrencilerin branş seçimleri ile ilgilidir. Matematik, fizik, sınıf, kimya ve biyoloji öğretmenliği gibi branşlara daha çok erkek öğrenciler seçerken, anaokulu öğretmenliğini daha çok kız öğrenciler tercih etmektedirler. Anahtar Kelimeler: Aile, cinsiyet, öğretmenlik mesleği. 1. GİRİŞ; Bu çalışmada kişinin öğretmenlik mesleğine yönelmede çevresinin, bunun en önemlisi de ailesinin ne oranda etkili olduğu, branş seçerken de cinsiyetin ne oranda etkili olduğu önemli bir problem olarak göze çarpmaktadır. Aralarında Lipset in de yer aldığı bazı sosyologlar meslek seçiminin kültür, aile yapısı, okul ve arkadaşlık ilişkileri gibi toplumsal kurumların ya da toplulukların etkisi ile biçimlendiği ileri sürülmektedir (Lipset, 1987 ; Kuzgun, 1991). Sosyologların mesleğe yönelme ve meslek seçimiyle ilgili olarak üzerinde durdukları önemli değişkenlerden birisini de aile oluşturur (Erjem, 2000). Meslek seçiminde rol oynayan sosyal etkenler arasında aile ile ilişkili olarak, ana-baba ilişkisi ve ailenin sosyo-ekonomik düzeyi önemli rol oynamaktadır (Aytaç, 1997 ; Erjem, 2000). Eğitim sosyolojisi odaklı çalışmalar ailenin çocuğu bir çok açıdan etkilediğini bulmuştur. Yapılan araştırmalar, kişinin mesleği üzerinde de ailenin rolü olduğunu ortaya koymaktadır. Örneğin; kişinin mesleğini belirleyen etkenler arasında babanın mesleği ve eğitimi önemli değişkenlerdir (Ergun, 1994 ; Erjem, 2000). Aile çerçevesinde öğretmenlik mesleğine yönelen gençlerin annebabalarının düşük eğitim düzeyinde ve gelir düzeylerinin orta olduğu ailelerden gelmektedir (Karagözoğlu, 1992 ; Erjem, 2000). Biz bu çalışmada öğretmenlik mesleğine yönelmede ailenin etkisinin olup olmadığını, branş seçerken cinsiyetin rolünün olup olmadığını araştırmaya çalışacağız. Araştırmanın temel amacı; ailenin sosyo-ekonomik özellikleri, anne-babanın eğitimi ve meslek durumu, anne-babanın çocukları için meslek tercihi, çocuklarının öğretmenlik mesleğini seçimlerine karşı tutumları ve ailede öğretmen bulunması ile çocukların meslek seçimlerini karşılaştırarak, ailenin öğretmenlik mesleğine yönelme üzerinde etkili olup-olmadığını ortaya koymaktadır. 2. YÖNTEM; Bu çalışmanın evrenini eğitim-öğretim yılında eğitim-öğretim görmüş Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Ortaöğretim Matematik Öğretmenliği 2. sınıf öğrencilerinden 18, biyoloji öğretmenliği 2.sınıf öğrencilerinden 18, fizik öğretmenliği 2.sınıf öğrencilerinden 18, kimya öğretmenliği 2.sınıf öğrencilerinden 28, sınıf öğretmenliği 2.sınıf öğrencilerinden 29 ve okulöncesi öğretmenliği 2.sınıf öğrencilerinden 28 öğrenci olmak üzere toplam 139 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri bu öğrencilerden elde edilmiştir. Bu araştırmaya katılan öğrencilere 23 sorudan oluşan bir anket uygulanmıştır. Bu ankette yer alan soruların 12 tanesi açık uçlu, 11 tanesi kapalı uçludur. Bu anket 2002 yılı mayıs ayı içinde uygulanmıştır. 3. BULGULAR; 3.1. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Demogratif, Sosyal ve Ekonomik Özellikleri; Bu araştırmaya katılan öğrencilerin tamamı yaş grubunda yer almaktadır. Bu öğrencilerin çoğunluğu ( %75 ) erkek öğrenciler oluşturmaktadır. Bu oranlar öğretmenlik mesleğinin giderek bayan mesleği olduğu ( Küçükahmet, 1975 ) fikri ile çelişmektedir. Çalışmamızdaki kız öğrencilerin ailelerinin eğitim düzeyleri oranlarla şöyledir; Araştırmamıza katılan öğrencilerin babalarının eğitim

2 düzeyi annelerinden daha yüksek ve Türk toplumunda ailede genelde en son karar verme mercii baba olduğundan biz babanın eğitim düzeyine göre kız öğrencilerin dağılımını yapacağız. Buna göre bu çalışmaya katılan 35 kız öğrencinin babalarının 2 tanesinin ( %6 ) okuma yazması yok, 12 tanesi ( %34 ) ilkokul mezunu, 5 tanesi ( %14 ) ortaokul mezunu, 16 tanesi ( %46 ) lise ve üniversite mezunu. Bu oranlama da %34 ilkokul mezunu babaların büyük bir çoğunluğunun Vanlı, Van da oturuyor veya Van da çocuklarına sahip çıkacak kişilerin olması dikkate şayan bir durumdur. Doğum yerleri itibariyle, öğrencilerin %37 şehir doğumludur. %32 si ilçe, %29 u köy, %2 si de kasaba doğumludur.bu da şunu gösteriyor ki öğretmenlik mesleğine yönelen öğrencilerin büyük bir çoğunluğu şehir ve ilçe doğumludur. Bu bulguya paralel bir bulgu Erjem (2000) ve Tatlıdil (1993) tarafından yapılan araştırmalarda ortaya çıkmıştır. Mezun oldukları okullar itibariyle, büyük bir çoğunluğu ( %69 ) genel lise, %24 ü Anadolu, fen ve süper lise, %4 ü endüstri ve teknik lise, %4 ü meslek lisesi mezunu. Bu bulguya paralel bir bulgu Erjem (2000) tarafından yapılan araştırmada ortaya çıkmıştır. Öğrencilerin %27 si 3-5 kişilik, %30 u 6-7 kişilik, %22 si 8-9 kişilik ve %21 i daha kalabalık ailelerde yaşamaktadırlar. Öğrencilerin ailelerinin %44 ü şehirde, %36 sı ilçede, %16 sı köyde ve %4 ü kasabada yaşamaktadır. Anne-baba eğitimi açısından bakıldığında, öğrencilerin anne-babalarının genel olarak düşük eğitim düzeyinde oldukları söylenebilir. Anne eğitimi daha çok okuma yazma bilmiyor (%47) ve ilkokul (%40) kategorilerinde yoğunlaşmaktadır. Baba eğitimi ise ilkokul %46, ortaokul %15, lise %15 ve yüksekokul %14 kategorilerinde yoğunlaşmaktadır. Araştırmaya katılan öğrencilerin babalarının eğitim düzeyleri büyük bir çoğunlukla annelerinin eğitim düzeylerinden yüksektir. Ancak genel anlamda anne-baba eğitiminin düşük düzeyde olduğu söylenebilir. Türkiye de yapılan araştırmalar, öğretmen yetiştiren kurumlara devam eden öğrencilerin anne-babalarının büyük bir kısmının eğitim düzeyinin düşük olduğunu göstermektedir (Erdem,1995 ; Erjem,2000). Bu bağlamda, çalışmamızda elde edilen bulguların geçerli olduğu söylenebilir. Meslek ve ekonomik durum açısından incelendiğinde şu bulgular ortaya çıkmıştır: Anne mesleği çok büyük bir oranda (%96) ev hanımı kategorisinde yoğunlaşmaktadır. Baba mesleği ise, %25 oranda memur, %18 emekli, %16 çiftçi, %12 serbest meslek, %13 işçi, %12 esnaf ve %3 işsiz dır. Öğrencilerin ailelerinin ekonomik durumları ise, büyük bir oranda (%74) orta gelir, %17 düşük gelir kategorilerinde yer almaktadır. Bu araştırmaya katılan öğrencilerin anne-babalarının öğrencilerle ilgili seçtikleri meslekler ortaya konulmuştur. Annenin öğrencilerle ilgili meslek seçimi %28 lik bir oranla meslek seçimine müdahale etmedi derken, %31 lik bir oran doktor, diş hekimi ve eczacılık mesleklerinde toplanıyor, %33.8 lik bir oranda öğretmenlik mesleğinde toplanmaktadır. Diğer meslekler dağılımda %7.2 lik bir orana sahiptir. Babanın öğrencilerle ilgili meslek seçimi ise %27 lik bir oranla öğretmenlik, %27.3 lük oranla doktor, diş hekimi ve eczacılık, %28.7 lik bir oran hukukla ilgili meslek grubunda toplanıyor. Diğer meslekler dağılımda %6 lik bir orana sahiptir. Meslek seçimi ve mesleğe yönelmede anne-babanın tutumu önemlidir. Bu çalışmaya göre öğrencilerin öğretmenlik mesleğini seçmelerinin anne ve babaları tarafından olumlu karşıladığını, desteklediğini söyleyebiliriz. Bu bulgu Erjem(2000) in bulgusunu destekler niteliktedir. Öğretmenlik mesleğini olumlu karşılayan babaların oranı %52 dir. Annelerin oranı ise %54 tür. Bu bulguda aynı ailede karı-kocanın çocuklarının mesleğini seçmede birbirlerini destekledikleri gerçeği ortaya çıkıyor, olumsuz karşılama oranı hem annede hem de babada çok düşüktür. Bu bulguda Erjem(2000) in bulgusunu destekler niteliktedir. Dağılımda kararı bana bıraktı seçeneği hem baba (%33.8) hem de anne (%37) için önemlidir. Anne ve babanın vermiş olduğu bu kararla öğrencilerin anne-babaları tarafından önemli oranda meslek seçiminde özgür bırakıldıkları, kararlarına saygı gösterildiği şeklinde yorumlanabilir. Kişinin mesleğini belirleyen etkenler arasında babanın mesleği ve eğitim düzeyi önemli bir etkendir (Ergun,1994 ; Erjem,2000). Araştırmada elde edilen verilere göre, düşük ve orta eğitim düzeyinde öğretmenlik mesleği baba tarafından çocuk için uygun görülen bir meslektir. Eğitim düzeyi düşük olan babanın çocuğu için öğretmenlik seçimi %27, eğitim düzeyi orta olanların %31 ve eğitim düzeyi yüksek olanların %12 dir. Dağılımda dikkat çeken önemli bir nokta da, her üç eğitim düzeyinde de meslek seçimine müdahale etmedi oranlarının önemli oluşudur. Sırasıyla; düşük eğitim düzeyi için %31, orta eğitim düzeyi için %20 ve yüksek eğitim düzeyi için %38 dir. Annenin eğitim düzeyi yükseldikçe öğretmenlik mesleği anne tarafından çocuk için uygun görülen bir meslek olarak ortaya çıkmaktadır. Eğitim düzeyi düşük olan annenin çocuğu için öğretmenlik seçimi %30, eğitim düzeyi orta olanların %44 ve eğitim düzeyi yüksek olanların %55 dir.

3 Her üç eğitim düzeyinde de doktor, diş hekimi gibi meslekleri seçimi önemli ölçüde yüksektir. Yine her üç eğitim düzeyinde meslek seçimine müdahale etmedi cevapları dikkat çekmektedir. Bu durum örneklem içinde yer alan öğrencilerin önemli sayılabilecek bir oranının meslek seçiminde diğerlerine göre daha özgür bırakıldıkları anlamına gelmektedir Ailede Öğretmen Olmasının Öğretmenlik Mesleğini Seçme Üzerindeki Etkisi; Araştırmaya katılan öğrencilerin %62 sinin ailesinde öğretmen olduğu ortaya çıkmıştır. Ailesinde öğretmen olanların sadece %9.4 ü ailelerinde öğretmen olmasının öğretmenlik mesleğini seçmeleri üzerinde etkili olduğunu, %90.6 si ise etkili olmadığını söylemiştir. Bunun yanında araştırmaya katılan öğrencilerin %22 sinin öğretmenlik mesleğini seçmeleri üzerinde öğretmenlerinin etkili olduğunu ifade etmişlerdir. Bu oranlar ailede öğretmen olmasının, bireyin öğretmenlik mesleğine yönelmede hemen hemen hiç etkisi olmadığını göstermektedir. Fakat, öğretmen hem model olarak hem de teşvik ve öneriyle çocuğun öğretmenlik mesleğine yönelmesine sebep olan önemli bir unsurdur Ailenin Ekonomik Durumu, Yaşadığı Yer ve Meslek Seçimi; Ailenin Ekonomik Durumu ve Babanın Meslek Seçimi; Ailenin ekonomik durumu ve babanın çocuğu için meslek seçimine bakıldığında öğretmenlik mesleğini seçenlerin en çok alt ve daha sonra orta gelir gruplarında yer aldıkları görülmektedir. Üst gelir grubunda olanlarda ise ilginçtir, öğretmenlik mesleğini seçen hiçbir baba yok. Yine ilginçtir, üst gelir grubundaki ailelerin çocukları tamamen bayan öğrencilerden oluşuyor. Buna rağmen öğretmenlik mesleğine babaları yönelmesini istemiyor. Oran olarak bakıldığında öğretmenlik mesleğini seçen alt gelir grubu %34, orta gelir grubu %26 dır. Buna karşılık üst gelir grubunda öğretmenlik mesleğini seçenlerin oranı %0 dır. Bunun yanında üst gelir grubunda yer alan babaların %25 i ticaret ile ilgili meslek, %25 i hukuk ve %25 i mimarlık, mühendislik gibi meslekleri seçmektedirler. Bu oranlara bakarak şu sonucu çıkarabiliriz; öğretmenlik mesleğini daha çok alt ve orta gelir düzeyine sahip babalar tarafından seçilmektedir Ailenin Ekonomik Durumu ve Annenin Meslek Seçimi; Ailenin ekonomik durumu ve annenin çocuğu için meslek seçimine bakıldığında öğretmenlik mesleğini seçenlerin en çok alt ve daha sonra orta gelir gruplarında yer aldıkları görülmektedir. Annenin öğretmenlik tercihi babanınkinden daha fazladır. Annenin müdahale etmeme konusundaki tecihi babaya kıyasla biraz daha fazladır. Yine babada olduğu gibi annede de üst gelir grubundaki ailelerin öğretmenlik mesleğini tercih etmedikleri görülmektedir. Oran olarak bakıldığında öğretmenlik mesleğini seçen alt gelir grubu %37, orta gelir grubu %30 dur. Buna karşılık üst gelir grubunda öğretmenlik mesleğini seçenlerin oranı %0 dır. Bunun yanında üst gelir grubunda yer alan annelerin %25 i hukuk, %25'i mimarlık ve %25'i ticaretle ilgili meslekleri seçmektedir. Bu oranlara bakarak şu sonucu çıkarabiliriz ki, öğretmenlik mesleğini daha çok alt ve orta gelir düzeyine sahip anneler tarafından seçilmektedir, fakat annelerin oranı babalarınkinden biraz daha fazladır ve de elde edilen tüm bulguları birlikte değerlendirdiğimizde şu gerçek ortaya çıkıyor ki, öğretmenlik mesleğini seçen öğrencilerin büyük bir çoğunluğu alt ve orta gelir grubu ailelere sahip öğrencilerden oluşmaktadır. Bu bulgular Türkiye'de bu konuyla ilgili yapılan araştırmalardan elde edilen bulgularla uyum içerisindedir. (Erjem, 2000 ; Tezcan, 1981 ; Karagözoğlu, 1992 ; Tatlıdil, 1993) Ailenin Yaşadığı Yer ve Meslek Seçimi; Ailenin yaşadığı yerleşim türünün öğrencinin meslek seçimini etkileme durumuna baktığımızda, bizim çalışmamıza katılan 35 kız öğrencinin 17 tanesinin ailesi şehirde, 18 tanesinin ailesi de ilçede oturmaktadır. Bu da şunu gösteriyor ki kasaba ve köyde oturan aileler kızlarını Van ilindeki bir üniversiteye göndermek istememektedir. Öğretmenlik mesleğini daha çok kasabada (%60) ve ilçede (%35) oturan ailelerde yaşayan öğrenciler tarafından seçilmektedir. Bu bulgu Erjem (2000)'in bulgularıyla uyuşmaktadır. Köyde yaşayan ailelerden gelen öğrencilerin öğretmenliği seçme oranı %23 tür. Doktor, diş hekimi, eczacılık meslekleri daha çok köy (%40), ilçe (%35) ve şehirde (%35) oturan ailelerde yaşayan öğrenciler tarafından seçilmektedir. Bu bulgu da Erjem (2000)'in bulgusuyla uyuşmaktadır. Ayrıca şehirde yaşayan ailelere ait 17 kız öğrenciden %35'i doktorluk, %30'u

4 öğretmenlik, %30'u mimarlık ve %5'i de iletişimle ilgili meslek seçmiştir. İlçede yaşayan ailelere ait 18 kız öğrenciden %33'ü doktorluk, %5'i hukuk, %45'i öğretmenlik, %5'i ticaret ve %12'si de iletişimle ilgili meslekleri seçmişlerdir Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesinde Eğitim-Öğretim Döneminde Okuyan Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre Oran Dağılımı; Çalışmamızda denek olarak kullandığımız öğretmen adaylarının tümünün cinsiyetlere göre yüzde dağılımına baktığımızda, sınıf öğretmenliğinde okuyan tüm öğrencilerin (1., 2., 3. ve 4. sınıf) %26'sı bayan iken %74'ü erkek olarak görülüyor. Matematik öğretmenliğinde okuyan tüm öğrencilerin (1., 2., 3. ve 4. sınıf) %27'si bayan iken %73'ü erkek olarak görülüyor. Fizik öğretmenliğinde okuyan tüm öğrencilerin (1., 2., 3. ve 4. sınıf) %17'si bayan iken %83'ü erkek olarak görülüyor. Kimya öğretmenliğinde okuyan tüm öğrencilerin (1., 2., 3. ve 4. sınıf) %26'sı bayan iken %74'ü erkek olarak görülüyor. Biyoloji öğretmenliğinde okuyan tüm öğrencilerin (1., 2., 3. ve 4. sınıf) %26'sı bayan iken %74'ü erkek olarak görülüyor. Okulöncesi öğretmenliğine baktığımızda; 1. sınıfta okuyan öğrencilerin %31'i bayan iken %69'u erkek, 2. sınıfta okuyan öğrencilerin %39'u bayan iken %61'i erkek, 3. sınıfta okuyan öğrencilerin %55'i bayan iken %45'i erkek, 4. sınıfta okuyan öğrencilerin 58'i bayan iken %42'si erkek olarak görülüyor. Bu oranlara toplamda bakıldığında okulöncesi öğretmenliğinde okuyan tüm öğrencilerin %47'si bayan iken %53'ü erkek olarak görülüyor. 4. SONUÇ VE ÖNERİLER; Çalışmada elde edilen bulgulara göre, öğretmenlik mesleğini seçen ve Doğu Anadolu bölgesindeki bir üniversiteye gelen öğrencilerin sosyo-ekonomik düzeyi orta ve düşük ailelerden geldikleri görülmektedir. Konuyla ilgili diğer araştırmalarla (Erjem, 2000; Karagözoğlu, 1992; Erdem, 1995; Küçükahmet, 1975) da desteklenen bu bulgu aynı zamanda öğretmenliğin Türkiye'deki durumunu da yansıtmaktadır. Gelir ve çalışma koşulları açısından önemli sorunları olan öğretmenlik mesleği (Erjem, 2000; Sönmez, 1989; Tezcan, 1981; Akar, 1998) daha çok alt ve orta sosyo-ekonomik düzeydeki ailelere üye olan kişiler tarafından seçilmektedir. Araştırma da önemli bir sonuç da ailenin gelir düzeyi arttıkça öğrencilerin öğretmenlik mesleği seçimlerinin azalmasıdır. Bu bulgu, Türkiye'de öğretmenlik mesleğine yönelenlerin genellikle alt ve orta gelir gruplarından olmalarıyla örtüşüyor. Bu sonuç Erjem (2000)'in elde ettiği sonucu destekler niteliktedir. Önemli bir bulguda, çalışmamıza katılan öğrencilerin %62'nin ailesinde öğretmen bulunmasına rağmen sadece %9,4'ü ailelerinde öğretmen olmasından dolayı öğretmenliği seçmiş olmaları da tartışılması gereken önemli bir sonuçtur. Bu da ailede öğretmen olması çocuğa model olması açısından önemli olmadığını gösteriyor ki Erjem (2000)'in bulgusuyla çelişmektedir. Öğretmenlik mesleğinde branş seçerken cinsiyetin rolüne bakarsak; bu çalışmamıza katılan öğretmen adaylarının %25'i bayan iken %75'ini erkek adaylar oluşturmaktadır. Bu bulgu da (Erjem, 1999; Erjem, 2000) sonuçlarıyla çelişmektedir. Bunun bir çok nedeni vardır fakat bu çalışmada elde edilen sonuca göre en önemli sebebi aileler kız çocuklarını Doğu Anadolu bölgesindeki bir üniversiteye göndermek istemiyorlar, gelenler ya Vanlı ya da Van'da kızlarına sahip çıkacak bir yakınları var, diğer durumlar yok denecek kadar az. Bu nedenle, daha önce yaptığım araştırmalarda gözlemlediğim, matematik, fizik gibi daha çok işlem gerektiren branşların erkekler; kimya, biyoloji gibi deneye dayalı branşlar ile sınıf öğretmenliği ve okul öncesi gibi daha çok küçük çocuklara öğretmenlik yapan branşları bayanların tercih ettiği gerçeği bu çalışmada ortaya çıkmamaktadır. Bu da öğretmenlik mesleğinin bir bayan mesleği olması düşüncesiyle çelişmektedir. Bu bağlamda yapabileceğimiz en önemli öneri ve uyarı doğu ve Güney Doğu Anadolu bölgesinin güvenlikli bir bölge olduğu, insanlarının cana yakın ve sıcakkanlı olduğu, bu yörelerin doğal güzelliklerinin oldukça fazla olduğu, üniversite öğrencilerinin huzurlu ve güvende olduğu, bu yüzden kız öğrencilerin okumak üzere bu bölgedeki illerimize rahat bir şekilde gönderilebileceği yönündedir. KAYNAKLAR; Akar, İ. (1998). Cumhuriyetin 75. Yılına Girerken Türkiye'de Öğretmen Yetiştirme ve İstihdama Genel Bakış, Yeni Türkiye, sayı ss , İstanbul.

5 Aytaç, S. (1997). Çalışma Yaşamında Kariyer, İstanbul: Epsilon. Eke, B. (1987). Bir Sosyal Sınıf Belirleyicisi Olarak Meslek Faktörü, İ.Ü. İktisat Fakültesi Dergisi, Cilt.43, sayı.14, ss , İstanbul. Erden, M. (1995). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Derslerine Yönelik Tutumları, Eğitim Fakültesi Dergisi, sayı.11, ss , Ankara: H.Ü. Yayını. Ergun, M. (1994). Eğitim Sosyolojisi, Ankara: Ocak. Erjem, Y. (1999). Öğretmenlik Mesleğinin Seçiminde Rol Oynayan Sosyal ve Psikolojik Etkenler, Öğretmen Dünyası, ss.24-28, Ankara. Erjem, Y. (2000). Öğretmenlik Mesleğine Yönelmede Ailenin İşlevi, Ç.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt.2, sayı.19, ss.70-79, Adana. Karagözoğlu, G. (1992). Yükseköğretime Geçişte Öğretmenlik Mesleğine Yönelim (iç), ss , Öğretmen Yetiştirmede Koordinasyon Toplantısı, Ankara: TC.MEB. Yayını. Kuzgun, Y. (1991). Rehberlik ve Psikolojik Danışma, Ankara: ÖSYM. Küçükahmet, L. (1975). Öğretmen Yetiştiren Kurum Öğretmenlerinin Tutumları, Ankara: A.Ü. Eğitim Fakültesi Yayını. Sönmez, V. (1989). Türkiye'de Öğretmenin Ekonomik Durumu, H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, sayı.4, ss.77-84, Ankara. Tatlıdil, E. (1993). Toplum, Eğitim ve Öğretmen, İzmir: E.Ü. Edebiyat Fakültesi Dergisi Yayını. Tezcan, M. (1981). Eğitim Sosyolojisine Giriş, Ankara: A.Ü. Edebiyat Fakültesi Yayını.